Heimskringla - 09.07.1930, Qupperneq 3

WINNIPEG 9. JCLI, 1930.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA
(Framh. frá 2. bls.J
ingu, og kenna því að líta á þá guð-
fræði — eða kenningakerfi, — er
liggur að baki henni, sem hinn eina
sáluhjálplega sannleika. — Nú vita
bæði guð og menn, að fjöldi presta
og foreldra, sem lesa og heyra þessi
orð, leggja enga áherzlu á að halda
trúarjátningunni með óbreyttu inni-
haldi að börnum og fullorðnum.
Margir finna þá óheilindin undir niðri,
og fleirum en mér hefir fundizt þessi
framkoma brenna samvizku sína
bók, — hvort sem hún er ný eða
gömul — sem harðfjötrar samvizku
prestsins í kirkjunni, er viðurstygð
eyðileggingarinnar á helgum stað.—
Einhver kann nú að hugsa sem svo,
að þetta geti verið gott og blessað
en trúarjátninguna mætti ekki hreyfa
og því yrðu þeir prestar, sem ekki
játuðu hana upp á punkt og kommu,
að segja af sér. Þessu hefi eg heyrt
kaupmann i Reykjavík helda fram
á fjölmennum fundi, og hann á e_f-
laust skoðanabræður. — Við þessu
_ , °S , er það að segja, að hvað sem öllum
gera sig að hempuklæddum hræsnur- |
um fyrir altari guðs. Og
fyrri tíðar kirkju-ordinanzium líður,
þá felzt ekki annað í vígsluheiti
presta en það að kenna guðs orð,
“svo sem það er að finna” i heil ritn-
ingu, samkvæmt því sem samvizka
þeirra og skynsemi segir þeim, að sé
I samræmi við Krist og í anda hans.
Þessi játningarlausa skuldbinding er
ekki sízt að þakka þeim dr. Jóni
[ Helgasyni, sem nú er biskup, og séra
.... . ýmsar yfirklórs- Haraldi próf. Níelssyni. Það kvað
^i «ggm!^.hafa I6U.lætt Þetta °^|að þeim báðum, er þeir rituðu forð-
um í “Skírni” um kenningarfrelsi
presta. Guðfræðadeild Háskóla Is-
lands hefir litið svo á, að í kenningu
vorri séum vér óháðir guðfræði hinn-
ar postulL trúarjátningar, og ef engu
^d’ að h^[ ðu_^r ekkert nema bundnir, nema orði og anda Krists
séra
, það er
þung reynzla að reka sig á, að venjur,
sem gilda í kirkju Krists, skuli knýja
œenn þannig til að brjóta í bág við
grundvallarorð sannleikans. Mig hryl-
lir við því, ef eg hugsa mér Jésú frá
Nazaret í slíkum sporum. — Vaninn
og hlýðnin við mennina hefir þó af-
trað oss frá því að segja skilið við
yfirdrepsskapinn
komið oss til þess að láta smábreyt-
ingar nægja, t. d. að sleppa einu orði
(“holdsins”) úr trúarjátningunni. þ]n
áður en langt líður munu fleiri og
fleiri fá augun opin fyrir þeirri stað-
róttæk stefnubreyting. Það er að-
eins ein leið fær fyrir oss, sem ekki
viljum standa sem játningabundir
augnaþjónar í víngarði kirkjunnar.
og hún er sú, að leggja trúarjátn-
inguna tafarlaust niður, og fara ekki
einu sinni með hana við barnsskírnir.
Ef kirkjustjórnin setur prestunum
það ekki í sjálfsvald, hljóta þeir að
gera það upp á sitt eindæmi. En til
þess að enginn haldi að eg hvetji aðra
til þess, sem eg geri ekki sjálfur, get
eg tekið það fram, að eg hefi ekki
farið með trúarjátninguna við
nokkura barnsskírn síðan I september
í haust. Og þótt sumum finnist það
ef til vill ekki eiga við að segja það
í grein í tímariti, get eg ekki stilt
mig um að nefna það til skýringar,
að það var þegar eg skírði mitt
eigið barn, að eg sá alvöru málsins
í fullu Ijósi, og að annaðhvort varð
að hrökkva eða stökkva; og eg iðrast
þess ekki enn, að eg lét hreinskilnina
ráða i það sinn. Færi eg aftur með
postullegu trúarjátninguna við barns-
skírnir, kæmi svartur blettur á tungu
mína. Eg get bætt því við, að enginn
sem verið hefir viðstaddur barns-
skírn hjá mér, hefir fundið að þessu,
en •sumir aðstandendur barnanna
vottað þakklæti sitt. —
En er þetta ekki upprelsn gegn
lögum kirkjunnar og ríkisins? Er
leyfilegt að fella eitt einasta orð niður
úr helgisiðaforminu ? Og jafnvel
þótt svo væri, er þá hin postullega
trúarjátning ekki undantekning, —
óhagganlegur og óforgengilegur arfur
frá kynslóð til kynslóða?
Um fyrra atriðið er það að segja,
að hafi einhverntíma verið til lög um
þetta á Islandi, eru þau nú orðin úr-
elt og réttarmeðvitund þjóðarinnar,
að prestastéttinni meðtaldri, hefir
þau að engu. Samkvæmt gildandi
venju mundi þvi hæpið að byggja á
þeim dómi. Máli mínu til stuðnings
get eg drepið á, að fjöldi presta
breytir út af fyrirmælum handbókar-
innar í all-veigamiklum atriðum. Það
eru dæmi til þess, að kollektur séu
endursamdar felt úr eða alveg skift
um pistla og guðspjöll, hjónavígslu-
formálanum vikið við og breytt,
kaflinn um erfðasyndina í skírnar-
ávarpinu lagður niður og stutt bœn
lesin í hans stað. Orðum prestsins
til ungabarnsins, er hann lýsir því
yfir, að guð hafi fyrirgefið því synd-
ir fiess, breyta flestir. Enn mætti
nefna það, að slept er úr eða bætt inn
í greftrunarsiði í kirkjugarði. Loks
munu ófáir meðal yngri presta hætt-
ir að játa trú á upprisu holdsins. —
Sannar þetta, sem eg nú hefi sagt,
að fjöldi þresta lítur á sig sem frjálsa
menn gagnvart helgisiðum kirkjunnar
og telur guði bezt þjónað með frjáls-
um orðum og athöfnum, en ekki smá-
munalegri undirgefni undir gamlar
venjur og siði. “Framar ber að
hlýða guði en mönnum”, ætti að vera
kjörorð íslenzkrar kirkju nú á dög-
um, þegar búið er að vöðla kyn-
strum af mannlegum fyrirskipunum
utan um hinn einfalda boðskap frels-
arans. “Þar sem guðs lög og manna
greinir á, skulu guðs lög ráða,” er
gömul regla. Hún ætti enn að vera
í gildi, ekki eins og hún var fram-
kvæmd af kaþólskum kirkjulaga-
mönnum, heldur ætti það að vera hið
En eru þeir þá tvær persónur,
Guðmundur i stólnum og séra Guð-
mundur fyrir altarinu ? En annar
þeirra frjáls en hinn háður játning-
unum ? Geta þeir jafnvel verið ó-
sammála? Þarf séra Guðmundur í
stólnum ekki að boða þær kemiingar,
sem séra Guðmundur fyrir altarinu
lýsir yfir, að sé inngör.guskilyrði í
félag hinna trúuðu?
Niðurstaða min verður því á þessa
leið: Ef eg er óháður trúarjátning-
unni í ræðum mínum, hlýt eg að vera
það einnig, er eg skíri börn. Fyrir
því er það haft á samvizkufrelsi mínu,
að fyrirskipa játninguna frekar við
það tækifæri — og ósamkvæmmi, ef
eg nota hana. Sannist það, að kirk-
jan sé játningabundin, fer eg úr henni
en á meðan vígsluheitni prestanná er
óbreytt, hefi eg einsett mér að taka
ekki aftur upp lestur játningarinnar.
Svipaðar ástæður hafa þegar knúð
fleiri út á sömu braut, þótt ekki hafi
því ennþá verið hreyft opinberlega.
Og þeir verða margir áður en lýkur.
Jakob Jónsson.
Lögboðssamlag áformað
í Saskalchewan
Eftirfarandi sex atriði hlutu sam-
þykkt á missirisfundi Sask. Samlags-
ins, við umræður áhrærandi kornsölu-
lög fyrir fylkið. Aukaatriði, sem voru
mörg, verður seinna ákveðið um, en
voru ekki að sinni frekar athuguð en
hér segir. Af þessu verður ljóst, að
næsta sporið er á valdi núverandi
meðlima Samlagsins, sem sé að láta
uppi álit sitt með eða móti frumkvæði
því, er hér fer á eftir í útdrætti.
Beðið er um:
1. Kornsölulög, sem ákveða, að
korn, ræktað i Saskatchewan, skuli
seljast gegnum samlag.
2. Frumkvæði þetta skal lagt fyrir
samningsaðila í Saskatchewan Sam-
laginu, og fái það meirihluta greiddra
atkvæða, skulu þau úrslit vera heim-
ild stjórnarnefndar Samlagsins, að
krefjast slíkrar löggjafar af stjórn
fylkisins.
3. Fái þessi kornsölulög samþykkt
þings, skulu þau þó ekki öðlast gildi
fyr en tveir þriðju hlutar allra korn-
framleiðenda í fylkinu hafa greitt
þeim jákvæði, við atkvæðagreiðslu.
4. Samlag það, er frumkvæðið
gerir ráð fyrir undir þfessum lögum,
eftir að þau hafa verið þannig sam-
þykkt af þingi og ræktendum fylk-
isins, skal stjórnað einvörðungu af
ræktendum.
5. Stjórn þess samlags, sem stofn-
að verður samkvæmt þessum korn-
sölulögum, skal vera jafnt í höndum
allra kornræktenda í fylkinu.
6. Kornsölulögin geri ráð fyrir lög-
boðnu samlagi, er gildi i fimm ár.
Að þeim tíma liðnum skal stjórnin
— ef bænarskrá kemur fram frá á-
kveðnum fjölda ræktenda (sem sið-
ar verður ákveðinn) — láta fram
fara frekari atkvæðagreiðslu. Ef
með þeirri atkvæðagreiðslu verður
ákveðið að hætta við lögboðssamlag,
skal þó löggjöfin halda gildi um eitt
i -i „„„„ ár, eftir að sú neikvæðis atkvæða-
fyrsta, sem prestar og leikmenn eru . .
hpvda sie- gí^iösla hefir fram fanð.
hvattir til að gera, að beygja sig
fyrir því einu, sem þeirra helgasta
sannfæring segði þeim, að væri í
samræmi við vilja guðs. Guðslög
bjóða mönnum aldrei að segja vís-
vitandi ósatt. — þeir, sem vilja neyða
prestana til að tala tveim tungum við
helgiathafnir kirkju sinnar, ættu að
athuga það, að frá upphafi vega hafa
helgisiðirnir verið að breytazt eftir
hugsun þeirra, sem með þá fára> sem
von er; að öðrum kosti væri lítil
trygging fengin fyrir einlægni kenni-
mannannna, ef t. d. nútímaguðsþjón-
usta ætti að fara eftir óbreyttum
helgisiðum frá miðöldum. — Hand-
Þetta framanskráða eru aðalatrið-
in í frumkvöð þeirri, er nýverið var
samþykkt af erindrekum bænda í
Saskatchewan, eftir þriggja ára próf
og all harðvítugar umræður frá báð-
um hliðum, bæði í ræðu og riti. A
þeim tíma hefir nýmæli þessu stöðugt
og hraðan vaxið fylgi, svo að nú eru
góðar horfur á að þetta mál nái fram
að ganga á tilsettum tíma. Yfirstand-
andi eymdarástand, hvað kornmarkað
snertir, og viðbúið gjaldþrot meiri-
hluta ræktenda, haldist þetta ástand
áfram, sem margar líkur benda til,
blæs þessu frumkvæði byr undir báða
vængi.
ETHYL
engM

Helztu mótmælendur þessa máls
innan canadiska samlagsins, eru þeir:
A. J. McPhail, forseti Saskatchewan
Samlagsins, gætinn maður og ábyggi-
legur, en fremur seingáfaður, og tæp-
lega vaxinn því að fylgjast með og
skilja hina hraðfæru rás tímanna og
viðburðanna; hann hefir þó að þessu
átt óskorað traust bænda í samlags-
málum. Hinn er öldungurinn Henry
Wise Wood, forseti bændafélags Al- ]
berta í samfleytt 15 ár, að líkindum {
orðinn ryðfastur þar; einnig forseti i
kornsamlags þeirra Albertinga. Hann
hefir notið trausts og virðingar allra
bænda þar til þetta mál kom upp. —
Honum hafa staðið opin öll hæstu sæti
er bændur hafa átt ráð á, þar á með-
al forsætisráðherrastaðan í Alberta,
og óefað hefir hann átt mikinn og
góðan þátt í skipulagning Alberta-
bænda um hluttöku í stjórnmálum, |
bæði fylkis og sambands. Næstliðið
haust var hér á ferð, að tilhlutun
bændafélagsins samvinnu lögfræðing-
urinn Aaron Sapiro frá Bandarikjun-
um, og flutti hann marga fyrirlestra
til stuðnings lögboðssamlagi, sem einn
ig var víðvarpað (Broadcasted).' Hann
fékk mikla aðsókn hvarvetna ,og hjá
alþýðu góðar undirtektir.
Við þetta vaknaði Wood og gerði
snarpa árás á Sapiro og lögboðssam-
lög. Kvað hann slíkt óhugsandi. Varð
snerra nokkur á milli þeirra útaf
þessu, og virtist þá koma í Ijós, að
Wood gamli hefði ekki verið allskost-
ar heill í samlagsmálum frá upphafi.
Síðar á ársþingi Albertabænda úthelti
hann sér með frekustu einfeldni og
óhlutvendni yfir lögboðsfrumkvæðið.
Síðan hafa menn ekki gengið þess
duldir, að maðurinn var annaðtveggja {
elliær, eða svo embættisgróinn — í
nema hvorttveggja sé — að á orðum J
hans væri ekkert mark takandi. I það
ninnsta hafa Saskatchewanmenn ekki
að orðum hans látið, sem á sér.
Helztu forvígismenn lögboðs, auk
Sapiro sem fyr var nefndur, eru þeir
L. C. Brouillette, vara-forseti Sask.
Samlagsins, og G. H. Williams, for-
seti U. F. C. (Bændafélags Sask.),
ungur maður og róttækur vel. Mikið
fyrir hans atbeina mun þetta mál
vera komið það áleiðis, sem fyr seg-
ir.
Það er engum efa bundið, að þetta
mál er það þýðingarmesta, sem þetta
fylki hefir haft til meðferðar, því að
svo má segja, að með því sé korn-
braskaralýð alls landsins sagt stríð á
hendur. Engum getur dulist að hér
muni snörp senna í vændum, því að
braskaralýður þessi á að baki sér —
eða öllu heldur á yfir að ráða öllu
auðmagni heimsálfunnar, því þetta
er aðeins eitt af útvígjuíh auðvalds-
ins. Vinnist það til handa almenn-
ingi, kunna fleiri eftir að fara.
Saskatchewan bændur eiga því
mjög annasamt í sumar. Fyrst að
efla af öllum mætti stjórnmálaflokk
sinn fyrir komandi kosningar. Siðan
að verjast vargstönnum skuldheimtu-
manna og bvaskaralýðs yfirleitt, og
að lokum greiða hveitisamlagsmenn
atkvæði um þýðingarmesta siðferðis-
málið, sem á dagskrá hefir komið í
þessu landi.
Máske meira um það síðar; þetta
verður að duga að sinni.
J. A. R.
Þú sérð það nú, elsku sonur minn,
eg er sátt við lífið og hel.
Kærleikans guð, sem gaf mér þig,
hann geymir þig líka vel.
Eg veit, að þú ert mér ennþá nær,
er ást mín kallar á þig;
og atgervi það, sem þér var veitt,
fær þroska á eilífðar stig.
Kristín Sigfúsdóttir.
Móðurkveðja
FRANK WILHELM JULIUS
Fæddur 17. ágúst 1902.
Dáinn 20. marz 1922.
(Skáldkonan Kristín Sigfúsdóttir frá
Kálfagerði, sendi foreldrum hans
Mr. og Mrs. Júlíus Jónasson, 756 El-
gin Ave., Winnipeg, þetta kvæði, er
hún frétti lát hans.)
Þú sást það víst, elsku sonur minn ,
hvað sorg mín var þung við legstað
þinn.
Sú harmakvöl var mér heljartak,
að horfa’ á þig líða, að sjá þér á bak.
Sjá lífsvonir týnast burt dag eftir
dag; ,
þá var dapur hver morgunn og sól-
arlag.
Að vita þig berjast nótt eftir nótt
i návigi dauðans; þá svaf eg ei rótt.
Hvert hjartaslag mitt varð að brenn-
andi bæn
um bata og líf fyrir þig;
en örvænting hvíslaði ísköld og grimm
að enginn hlustaði á mig.
Þá beygði eg höfuð í barnsins trú:
“Fyrst bikarinn tæma eg á,
þá gefðu mér, drottinn guð minn,
þrótt,
og gef mér þinn kærleik að sjá.”
Og guði sé lof! Hann gaf mér þrótt,
hann gaf mér þá reynslu í neyð;
hvert saknaðarandvarp, hvert ástar-
tár,
verður orka á þroskaleið.
Orka, sem bindur strönd við strönd,
þótt starfssviðið virðist breytt;
svo það sem við nefnum þar og hér,
það verður hjá guði eitt.
þér sem
notifi
TIMBUR
KA UPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
POKER
Sem eru í TURRET
SKEGGBURSTI
þær getið þér fengið
dýrmæta muni
SAFNIÐ
HANDS
Fine Cut Tóbaki.
Fyrir
POKER HANDS
AXLABÖND
Tvö setti
af Poker
Hands
KORKTREKKJARI
ERU EINNIG í EFTIRFARANDI ALÞEKTUM
TÓBAKS TEGUNDUM
MillbanR Sig^aretttir’
Rex Si^arettus8
Oldi tobaR
O^des^s plötm reyRtoisaSl
Bixie plötus. reyRtoIbaR.
Big Een ssaMsmsntoBall
Stonewall Jacfaosn
Vindlar
(í vasa pökkum fimm í hverjum)
Atta setti
af Poker
Hands
Fimm setti af Poker
Hands
BLYSLJÓS
Fimm
setti
af
Poker
Hands
BRCÐA
Tvö setti af Poker
Hands
KETILL
British American Oil Co. Limited
Supcnpowí‘r .índ Bvitislv A'mencdn F.THYI. (irtsoleneb ú'utuúnf Oi/s
Tíu setti af Poker
Hands
SPIL
Eitt settl
af Poker
Hands
Það eru launin fyrir að nota Brit-
ish American Oil
Orka til að taka þig þangað sem
þig fýsir að fara, svo hratt sem
þú æskir, en svo mjúkt að þú veizt
ekki af.
Orka til að komast áfram án nokk
urrar fyrirhafnar, án ofmikils
carbon, pitting, eða nokkurrar
hindrunar af gasólíni, því það er
hið bezta .... og þó ekki dýrara
en annað gasólín.................
VISS TEGUND FYRIR
HVERN BIL, TRAC-
TOR OG TRUCK
2W