Heimskringla - 27.08.1930, Side 3

WINNIPEG, 27. ÁGírST, 1930
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA
Undan og ofan af
um ísleuskar bókmentir síðari alda.
Eftir
Einar ói. Sveinsson, magister.
Á öðrum stað* hefir sá, er þetta
ritar, gefið yfirlit yfir íslenskar bók-
mentir eftir siðaskifti. Sú grein er
söguleg. rituð til fróðleiks og mikið
til eftir kúnstarinnar reglum. Þótti
óþarfi að endurtaka hjer það, sem
þar segir, og þess vegna er hjer að-
eins sagt undan og ofan af um þetta
efni.
I.
Þegar mjer verður hugsað til bók-
menta Islendinga tvær aldimar næst
eftir siðaskiftin, er fyrsta tilfinning-
in sú,xað þar sje enginn tími til, þær
sjeu með einhverjum dularfullum
hætti losaðar úr öllum tengslum við
tímann. Þegar fyrsti aidarhelm-
ingurinn, sjálfur tími byltingarinnar
og nýsköpunarinnar, er liðinn, er engu
líkara en þjóðin sje kominn i eitt
hvert kyrðarástand, sem engin erlend
áhrif og engar innlendar hreyfingar j
ná að rjúfa. Því að þótt einstakir
menn sjeu mótaðir af hinum erlenda
aldarsvip: Endurreisn húmanisma,
barok, klassicisma rokokko, bæði í
huga og klæða burði, þá megna þeir
þó ekki að setja sinn svip á andlegt
líf Islendinga á þessum tímum. —
Sama myrka og fátæklega, en djúpa
og sterka trúarstefnan ríkir í sálm-
um og uppbyggingarritum á Islandi
allan þenan tíma, og á líkan hátt
hafa veraldlegu bókmentirnar fastan
og óbiflegan svip. I annálum og
söguritum er það fróðleikurinn, ein-
angraður og útsýnislaus, í riddara-
sögum draumurinn, nakinn og fá-
þótti þá ófínn — en varð um leið j ir, eins og jeg hefi minst á nokkuð
faðir ný-rússneska bókmenta. Þann- j á öðrum stað, en bæði um hann og
1 ríki rímnanna drotnar formið, í
hinni þrengstu merkingu þess orðs.
Málið, málsmeðferðin orðanna, alt
varð þetta að lúta kröfum rímsins,
sem eitt naut takmarkalausrar dýrk-
unar. Skáldskapurinn er sjaldan
mikið lýriskur, og þá sjaldan það er,
fylgir svo mikill hugur máli, að það | fyrir tilverknað hinna miklu andlegu j ingum.
ig er oft eins og bókmentahreyfing-
ar, sem víða fara, veki til lífs alt
annað en til var ætlast og samkvæmt
önnur skáld á nítjándu öld gegnir
sama máli, að þeir eru ósnortnir af
riddara-rómantik, — það kynnu að
er eðli þeirra. Þannig verður alt hið j sjást nierki hennar hjá Steingrími og
verðmætasta til að vísu að nokkru , Benedikt Gröndal og þá helst i þýð-
En annars eru flest skáld
formið, verður útundan, tilfinningin j frömuða, en að mestu leyti þrátt (á síðustu öldum undir sterkum á-
brýst fram hálfnakin. Svo ber oft | fyrir hann °S andstætt hyggju þeirra, j hrifum frá fornbókmentum vorum,
við í alþýðlegum stefjum og þjóð- eins °Z af klaufaskap og slysni. Þetta er það að nokkru að þakka róman-
sagnaljóðum: • er eitthvert tíðasta atvikið í hinum j tízku stefnunni, og nokkru leyti öðru.
mikla mannlega gleðileik
Mjer verður hörpunnar dæmi,
þeirrar er á vegg hvolfir,
stjórnarlaus og strengja.
stillarinn er fallinn,
fellur á sót og sorti,
saknar manns í ranni,
svo kveður maður hver þá mornar I eru þar stundum mjög daufar og ó
mæddur í raunum sínum.
en það er gletni forlaganna, að ró-
Stundum sameinast
í hærri einingu:
Svo er um ástir
okkar tveggja,
sem hús standi
halt í brekku,
svigni súlur,
sjatni veggir,
sje vanviðað.
Völdum bæði.
Þessi visa er alveg klassisk, bæði
að máli og efni skygnt og vonlaust
þrek hefir sigrast á viðkvæmninni,
áhorfandinn þykist sjá bak við þessa
meitluðu mynd hyldýpi mannlegra
örlaga.
n.
Einhvern tíma um miðja 18. öld
fara erlend áhrif að gera verulega
vart við sig í bókmentum Islendinga,
Þetta, sem nú var sagt, gildir um j mantíkin skuli þannig hafa vísað
I hin erlendu áhrif á íslenskan bók- j íslenskum skáldum, sem vilja ganga
| heim á síðustu öldum. Til að finna á vegum hennar, burt frá sjer.
(uPPlýsing. rómantík og natúralisma ! Það er einkenni allra útkjálka-
I í sem hreinastri mynd, stoðar ekkert ! landa, hve bókmentahreyfingar koma
lað fara til lslands. Þessar stefnur þangað seint. Rómantíkin kemur
hingað fyrst með Bjarna Thóraren-
ljósar, stundum færðar mjög af leið. j sen, en verður ekki ofan á hjer fyr
jEkki sjaldan hittum vjer þar orð- ! en töluvert eftir 1830, nákvæmlega
andstæðurnar tækin, sem voru lífsorð þessara 1 á þeim tíma, þegar farið var að halla
hreyfinga I átthögum þeirra, borin undan fæti fyrir henni annarsstaðar.
fram af móði, en hoi innan, af því
að þau voru ekkert annað en stæl-
ing, áttu ekki við. En alt um það
komu þessar stefnur mörgum Is-
lending til að hugsa og vinna og
þroska hæfileika sína, og margir.hafa
fyrir þær (og þrátt fyrir þær) kom-
Hún er hjer enn í blóma á þriðja
fjórðungi aldarinnar, þegar þeir eru
i broddi lífsins Gísli Brynjólfsson, Jón
Thóroddsen, Steingrímur, Matthías
Kristján Jónsson — bera sumir þeirra
f skáldskapnum glögg merki síðaln-
ingsins. — Það væri fróðlegt að vita,
. ... , , og síðan hafa áfangarmr í þeim verið
breytdegur af óvirkileik, og loks eru_____ , , . ...
. . .... „ markaðir af hreyfingum í oðrum
rímurnar þær tofraþulur, sem sefa
hugann með hinum eilifa tvíliða kliði
og óþrotlegum auði dýrra hátta,
lægja allan óróleik og sökkva allri
hugsun i djúpan svefn. Slík eru
aðalatriðin í þessu undarlega, merki-
lega bókmentu-nirvana.
Jarðvegur þessara bókmenta er , . , .
, . . ... t1 rauninni hvergi eðlilegar nema I
bændamenmng. I dimmum torfhýs- „„„
löndum. Svo ramt kveður að þessu,
að jafn vinsæl bókmentagrein og
rímumar, hverfa nú alveg úr sög-
unni af þessum ástæðum, og aðrar
koma í staðinn.
Þegar nýjar hreyfingar verða til,
hvers kyns sem þær eru, þá eru þær
ist nær sjálfum sjer en orðið hefði hv“e mikið af þjóðinni hefir haldið
án þeirra. áfram að aðhyllast rómantiskan
skáldskap og lífsskoðun fram yfir
aldamótin 1900, þrátt fyrir að nýju
skáldin frá tveim síðustu áratugum
aldarinnar berðust undir merki
natúralismans, eða með öðrum orð-
að hve miklu leyti gamla
III.
Þess var varla að vænta, að átj-
ándu aldar bókmentirnar á Islandi
væri glæsilegar. Bar margt til þess.
Fyrst var eymd þjóðarinnar þá svo
fram úr, og eru þeir þar þó rótlausir
að meiru eða minna leyti. En 1
andlegu lífi Islendinga á liðnum öld-
um, sjáum vjer meðal nokkura há-
vaxinna manna fjöldann allan af
fólki, sem eru undarlegir blendingar
af risum og dvergum, — menn, sem
hafa frá barnæsku verið í rekkju
Prókrústesar, og lifa þó. — Stundum
koma oss í hug mennirnir, sem Nietz-
sche talar um: krypplingar, sem
ekkert voru nema auga eða eyra,
og var það þó vissulega ekki af þvi
að verkaskifting, slík sem nútíðar-
þjóðfjelög hafa, hafi afmyndað þá
svo. — Víða grunar oss gáfur, sem
að litlu leyti koma fram í ritverkum.
Stundum hafa draumarnir, ímynd-
unaraflið verið látið bæta upp fá-
tækt veruleikans:
Det er sá fælt at se skæbnen under
öjne;
og sá vil en jo gerne ryste sorgerne
af sig,
og pröve som bedst at skyde tankerne
fra sig.
En bruger brændevin, en anden bruger
lögne;
Svör við spurningum
(Frásögn heimfaranda.)
I 47. tölublaði Heimskringlu birt-
ust nokkrar spurningar, er herra B.
Magnússon beinir til okkar, er urð-
um þeirrar blessunar aðnjótandi, að
heimsækja ættjörðina kæru. Mig
^ ----shj um aö hve m]kiu leyti gamla og „* ,
ægileg, að til tortímingar horfði. Þá nvia römantikin hafa náð saman — 1 g 41 ð g a tllraun U1 að svara
• ........ nyia rómanUkln hata nað saman. — | þessum spurningum> þr4t fyrir það
þó eg finni vanmátt minn til að leysa
hafði andlegt líf hennar næst á undan | Mjer er nær að halda, að það hafi
verið svo óefnilegt, að ekki var mikils | verið litill hópur framan af, sem
þroska von. Samt er ekki um að
feldi sig til fulls við natúralismann
villast, að hjá sumum rithöfundum jafn harðýðgislegur 0g hann gat ver-
á síðari helmingi aldarinnar, svo sem j En að visu hafa báðar stefnur.
I átthogum sinum. Þar eru þær bein
um sitja veðurtekmr menn á long-1 . , , , „
, , .. , 6 af bemi móðurþjóðar sinnar, hold af
um vetrarkvoldum og nta með _____________ , ... „ . , .
, f , hennar holdi. Og ur því að rætt er
hrafnsfjoður á pappir kvæði, nmur,
um stefnur, en ekki fullkomnun ein-
stklingsins, þá er því ekki að leyna,
.. „ , ., ... ,. . . , að öfgamennirnir, þeir sem fylgja
viðað^knfaer óþrjótandi ymist|hlnni drotnandi stefnu m hins ýt.
ooimfC Titrrr irtvuor ofriTtiA rmrlr I *
rasta, segja spyrjandanum oft allra
manna mest og best frá hinu sanna
eðli og rás síns tíma. Hinir, sem
um síðir hefir tekist að sætta bar-
áttuna i brjósti sjer, hafa náð víðri
sjón yfir tilveruna og margháttuð-
um skilning og öðlast hina ólympisku
ró — eins og Goethe — hafa komist
sögur, annála. Ástin á bókum skín
I augunum hlý og óslökkvandi. Natn-
in
er samið nýtt, ýmist afrituð verk
annara. Bókmentirnar, einkum
kveðskapurinn, eru svo miklar að
undrum sætir, og alt, sem ekki er
guðsorð, breiðist frá manni til manns,
geymist frá kyni til kyns í handrit-
er um, aðeins sökum ástar þessa
fólks á hinu ritaða orði.
Megmð af ritum þessara tima er , . .
„ , . ,, . , , hærra, en þeir eiga oftlega ekki sálu
alþýðlegt, eign allra manna jafnt, .. _ .
cs s , e fjelag með oðrum monnum. Þeir eru
eldstólparnir á leið mannkynsins yfir
eyðimörkina, og benda út i fjarskann;
hinir, sem voru meiri börn síns tíma,
og bárust með straumnum, segja líka
meira frá sjálfum straumnum þá
stuttu stund sem þeir lifðu. Og öf-
gamennirnir, sem lifa í anda tímans,
lýsa honum best.
Og það eru ekki síst þeir, sem full-
vissa spyrjandann um þetta: að eng-
in hreyfing sé til fulls eðlileg nema
í átthögum sínum. — Andi 18. ald-
arinnar (upplýsingin) er miklu
hreinni, miklu megnari á Frakklandi
en í Svíþjóð, rómantíkin meiri ró-
mantík á Þýskalandi en í Noregi,
natúralisminn ekki sámbærilegur á
Frakklandi og í Danmörku. I átt-
högum sínum eru þessar hreyfingar
sannar og nauðsynlegar, eins og kast
og afturkast; þær eru endurspeglun
einhverrar jafnvægisviðleitni ofan í
djúpi manngrúans, hópsálinni. Jafn-
vel öfgarnar eru þar rökrjettar og
eðlilegar, áhorfandinn finnur að þær
hafa við svo mikið að styðjast, að
manna
— í þessu efni verður ekki sama
breytingin á íslandi og í grannlönd-
unum, þar sem alþýðleikur siða-
skiftanna varð að þoka fyrir latínu-
ment lærdómsaldar. Vitanlega var
rímnakveðskapurinn miklu snúnari
og torskildari en flest, sem ort var
á þjóðtungunum erlendis, en það stóð,
þó ekki fyrir vinsældum rímnanna
meðal alþýðu.
Þegar Árni Böðvarsson kvað:
“Tyggjar kanna tjöldin náðu,
tóku Móins ljósa beð,
gersemanna gnóttir þáðu,
greipar snjóinn líka með,”
þá skildu það bæði karlar og kerl-
ingar, að tyggjar voru konungar,
Móins beður var gull og gréipar
snjór þýddi silfur.
Allar þessar veraldlegu bókmentir
lifðu af mannsins náð. Þær voru
dægrastytting og veittu mönnum
gleði ímyndunarinnar, enda voru þær
þjóðinni innilega hjartfólgnar. En
nokkrum árásum sættu þær af sum-
um klerkanna. Og hverjir voru þá
klerkarnir? Það voru líka bændur,
bændur, sem höfðu setið nokkra vet-
ur í stólskólanum, og höfðu hempuna
og latínukunnáttuna fram yfir al-
múgann. — Þessir svartkuflungar
ráða í andlegu lifi tímans, hafa á
valdi sínu einu prentsmiðjuna í land-
inu og nota hana til að breiða út
lúthersk trúarrit, sálma, predikanir
og aðrar uppbyggilegar bækur.
Eggerti, er einhver snertur af mikil
leik þessarar miklu aldar. En til að
sjá hann, verðum vjer fyrst og fremst
að komast fram hjá málsuppeldi voru,
því sem vjer höfum fengið hjá Svein-
birni Egilssyni og lærisveinum hans.
En það er einmitt málið, sem skilur
oss og þá svo mjög og frekar öllu
öðru, — en það skilur líka þá og
samtíðarme^nina á Frakklandi sem
annars voru fyrirmyndin. Islendingar
höfðu þá ekki enn lært af fimm-sex
hundruð ára gömlum skræðum, að
hægt væri að rita konunglega íslensku
en franskan var þá á hátindi fág-
unarinnar. Andi aldarinnar klæðist
því heldur óveglegum búningi á Is-
landi. Islendingur, sem ekki þekkir
nema vor eigin upplýsingarrit, verð-
ur að pæla í gegnum töluvert af er-
lendum bókum frá þeim tíma, til að |
honum verði fullljóst, hve bjart er
yfirbragð menningarinnar á þessari
öld. Það er víst nokkrum vafa
bundið, að slík heiðríkja, sem var þá
í hugum mentaðra manna, hafi verið
i Evrópu frá því á dögum forn-
Grikkja, og hún hefir ekki verið sið-
an. Hver tími hefir til síns ágætis
nokkuð, aðrir hafa haft aðra kosti.
IV.
Rómantíska stefnann er erlendis
að sjálfsögðu fljettuð saman úr mörg-
um þáttum, og er einn þeirra fjálgleg
ást og lotning á miðöldunum, hinum
miklu og merkilegu ljósaskiftatím-
um Evrópu. Draumar um farand-
riddarann, er ríður út í bláinn til að
leita ævintýra, um undur hálfrökk-
vaðra skóga, um dáðir kappa Artús
konungs, unnar til dýrðar fjarlægum
ástmeyjum, um rústir hrundra borga,
sem blika í tunglsljósinu, um blá-
mann og rökkrið — hvað er róman-
tískt, ef ekki þetta? Og einmitt
þessi þáttur rómantísku stefnunnar
barst sem auðveldlegast norður á
bóginn og tengdist bæði I Danmörku
og Sviþjóð þjóðkvæðum frá miðöld-
um. En þá bar þannig við, að norr-
æn skáld, svo sem Oehlenschláger og
hann felst á þær. En í útkjálka- j Tegnér, horfðu of langt aftur i tím-
löndunum verða þessar hreyfingar ann og lentu á fornbókmentun vorum,
eins og finngálkn helmingurinn [ sem voru nærri þvi ólýriskar með öllu
nar, þótt erlendar væru, átt sjer inn-
lendar tilhneigingar til stuðnings.
önnur átti sjer stoð í hugsjónahneigð
óspiltrar, óvelktrar og fremur trú-
aðrar bændaþjóðir eftir praktiskum
gæðum, en hún hlaut að vera mjög rík
og oft skammsýn, þegar karlarnir
vakna einn góðan, veðurdag og sjá,
hve mikið er hægt að hafa upp úr
sjónum.
V.
Annars eru íslenzkar bókmentir á
síðari öldum — og gegnir raunar
sama máli um allar aðrar greinir
andlegs lífs á Islandi — frábærlega
auðugar — af hæfileikum, sem ekki
fengu skilyrði til að þroskast nema
að litlu leyti. Þetta er svo algengt,
að á því er enginn endir, og svo
j sorglegt, að það tekur engu tali.
j Aftur og aftur sjáum vjer íslendinga,
| sem fá góð skilyrði erlendis, skara
það af hendi svo vel sé.
Hvemig mér fyrst leið, þegar eg
fyrst sá fjöll Islands út við sjóndeild-
arhringinn, yrði of langt mál að
lýsa. Eg var í heilan sólarhring áð-
ur en til íslands kom, að koma upp
á þilfar og horfa af stafni fram. Eu
útsýni var ekki gott, því þoka var i
lofti. Samt tókst mér að verða einn
af þeim fyrstu til að koma auga á
landið, og þekkti þegar Akrafjall.
Tilfinningum mínum þá ætla eg ekki
að reyna að lýsa. En eg get ekki lát-
ið hjá líða að fara nokkrum orðum
um viðtökumar, sem við fengum, úr
þvi að eg á annað borð tók mér
pennann í hönd.
Þegar í landhelgi kom, lagðist skip-
ið Montcalm, sem við vorum á, við
akkeri og beið eftir varðskipinu óð-
inn, sem úr landi kom með ríkis-
stjórn Islands, hátíðarnefndina og
söngflokk Reykjavíkur, til þess að
fagna okkur og bjóða okkur velkom-
in. Flokkurinn söng fyrst ‘‘ó, guð
vors lands”, af svo mikilli snilld, að
eg hefi aldrei á æfi minni heyrt neitt
sem slík unun væri á að hlusta. Eg
hygg, að eg megi óhræddur staðhæfa
það, að drengir þeir, sem þar sungu,
myndu þéna allmarga dollara í Hol-
Iywood, ef þeir kæmu þangað.
Annað, er eg get ekki látið hjá líða
að dást að, er hve mikinn menningar
þroska að þjóðin sýndi með viðtök-
unum. Þarna komu eins og fóst-
bræður menn, sem eg í einfeldni
minni hélt að væru óvinir ,svo mér
datt í hug, að eg væri kominn inn í
himnaríki, þvi þannig hafði eg séð
þvi lýst (sbr. “leikur sér með ljóni
lamb í paradís”). Hver fagnaðar-
ræðan til okkar fylgdi annari, alla
leið inn á höfn. Þar var að síðustu
varpað akkeri og þar mættu okkur
hin varðskipin, með borgarráð
Reykjavíkur og borgarstjóra í broddi
fylkingar, sem ásamt öðrum ávarp-
aði okkur sérstaklega hlýjum orð-
um og bauð okkur vel komin. Einn-
ig komu frændur okkar og vinir um
borð og tóku okkur í land með sér
og inn á heimili sín, og veitti okkur
af mikilli rausn, eins og við værum
meðlimir þeirra eigin fjölskyldu.
Ennfremur komu margir smábátar
hlaðnir fólki, sem reru umhverfis
skipið og menn hrópuðu í sífellu:
“Velkomin til Islands”!
Næsta dag var okkur boðið til
fagnaðarsamkomu í Nýja Bíó. Þar
fluttu okkur fagnaðarræður, herra
Einar H. Kvaran, dr. Ágúst Bjarna-
son, dr. Guðm. Finnbogason og hr.
(Frh. 4 7. bls).
þér sem
notitf
TIMBUR
KAUPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 35ð
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
mm
stæling, helmingurinn sannleikur, og [ og sáralitið rómantískar. Fór þar
öfgarnar verða þar hlægilegar. j fram undarleg samtenging óskyldra
Það er rjett að taka þar fram þegar [ andlegra fyrirbrigða. Breyttu skáld-
í stað, að hjer er rætt um stefnurnar [ in efninu, að nokkru leyti vísvitandi,
sjálfar, en ekki skáldin, sem vissu- I og færðu í áttina til síns tíma, líkt
lega gátu verið eins merkilegir fyrir og gert höfðu skáld 18. aldar, en að
Vissulega tókst það verk til fulls að
gera fólkið lútherskt, en þegar Guð-
aípr snúa í vJer athugum áhnf aðkommna bók
því, þótt rómantík þeirra eða natúral-
ismi væri annars flokks.
I visu miklu minna. Með slíkum rit-
j um blektist tíminn. Margt af þessu
Af ofangreindum ástæðum ber svo er nú erfiðlega læsilegt Islendingum
margt einkennilegt fyrir augu, þegar sökum þess hve andinn er annar en
brandur biskup ætlar sjer að snúa í
lútherska guðrækni öllum hinum
veraldlegu kveðskap þjóðaripnar,
bæði rímum og stuttum ljóðui^, þá
mistekst það með öllu. Að vlBÚ eni dimmri nótt
ortar bæði Maríurímur og Jesurim- | 1 1 g B Sg
j mentahreyfinga. Stundum er eins
| og árangurinn verði þvi betri, því
veikari sem áhrifin eru — þau eru
j þá uppörvun og bending eins og ljós
ur, en hinar kristlegu rlmur lognast
brátt út af, svo að sjera Hallgrímur
yrkir hvortvegja, Krókarefsrímur og
Passíusálma. I þessu er fólgin upp-
reisn hins hrjáða manneðlis móti
harðýðgi trúarstefnunnar og óblíð-
um kjörum. Sú uppreisn er að vísu
ekki tilkomumikil í þetta sinn, rim-
urnar eru ekki glæsilegar munaður.
En hvað um það, þær voru þó hin
sannasta tjáning á sálarástandi þjóð-
arinnar á þessum öldum.
* Sjá Tímarit Þjóðræknisfélagsins
1929.
stundum er eins og skáldið finni ekki
sjálft sig, fyr en hann hefir kafað
til botns í hinum erlenda straumi.
0g ótrúlega oft ber oss fyrir augu
hið sama og sagt er um rússneska
skáldjöfurinn Púsjkin: — hann drakk
sig drukkin af ritum Byrons og ort.i
um stundarsakir i anda hans; það
voru rit, sem menn elskuðu þá, af því
að þau uppfyltu kröfur tímans um
rómantík, ástríðu og heimsþjáning,
en sem enginn elskar lengur af þeim
ástæðum. En einhverra hluta vegna
fjell Púsjkín út úr þessu hlutverki J hVað mest á litauðginni hjá Jónasi,
og tók að yrkja á nýjan hátt, sem en annars fer hann mjög eigin leið-
hann þykist vera, þótt margt sje
fagurt í þessum ritum annars.
Þegar til Islands kemur, verður
öll riddararómantík og gotneskt
draumlyndi eftir. Hinar síðari mið-
aldir eiga hjer á landi ekki þann
mikilleik, að til þeirra sje seilst; þjóð-
kvæðin íslensku koma ekki fram í
ljóðunum fyr en með hinni nýju
“rómantísku” öldu um og eftir alda-
mótin 1900, og síðan heyrist við og
við um riddara og skóga og fleira
miðaldakent. Það er líka fyrst þá,
að hin rómantíska litauðgi, lýriska
glóð og munaðarþrungni höfgi birtist
í 1 jóðunum: Hel Sigurðar Nordals
og sum kvæði Davíðs gefa þar ekki
altaf eftir “nittiotalistunum” sænsku
En í hinni eiginlegu rómantík ber
KONUR:
Aðeins NÝIR BANKA-
SEÐLAR gefnir í býttum
til baka hjá British Ame-
rican Service Stations —
sem er aðeins eitt tákn
þess hve fullkomið allt er
hjá British American fé-
laginu.
BETRA EFNI
BETRI AFGREIÐSLA
ÁN VERÐHÆKKUNAR
BRITISH AHERICAN
GA5DLENE
í 24 ár fyrir mynd að gæðum
Á HVERJU ÁRI FJÖLGAR ÞEIM SVO ÞÚS-
UNDUM SKIFTIR, SEM VIÐURKENNA,
AÐ BRITISH AMERICAN MERKIÐ
VORT SJE TÁKN ÞESS AÐ FJE-
LAGIÐ VAKI YFIR VELFERÐ
HVERS MANNS ER f BíL
EKUR.
sw

77/e Britjsh Ameuican Oil Co.Limited
Supcr-Poncr and Bnlish \mcrican ETHYL Gcisolenes - tuiU-Unc Oih