Heimskringla - 18.03.1931, Síða 2

2 BLAÐSDÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 18. MARS 1931
Ingibjörg Sigmunds-
dóttir Friðriksson
Æfiminnlng.
Fimtudaginn 12. desember 1929
andaðist húsfreyjan Ingibjörg Sig-
mimdsdóttir Friðriksson, að Krist-
nes, Sask., eftir langa og þungbæra
sjúkdómslegu. Jarðsetningin fór
fram í frosthörðu veðri miðviku-
daginn 17. s. m., með aðstoð undir-
ritaðs. Eftirgreind æfiatriði hinnar
látnu eru honum kunn.
Hún fæddist að Mýrum i Dýra-
firði 24. ágúst 1870. Foreldrar henn
ar voru Sigmundur Jónsson og kona
hans Sigríður Sakaríasdóttir. ólst
Ingibjörg upp að Mýrum með for-
eldrum sínum og frændflóki, Guð-
mundi Brynjólfssyni dannebrogs-
manni og Guðrúnu Jónsdóttur konu
hans. A þeim árum var ekki um
skólakenslu að ræða í sveitum. En
á Mýrum voru bömin uppfrædd í
heimahúsum, í lestri, skrift og frum
atriðum reiknings, svo og handa-
vinnu, fatasaum og hannyrðum.
Naut Ingibjörg þess sem aðrir. 15
ára að aldri fór hún frá Mýmm og
vann eftir það fyrir sér í Dýrafirði,
þá í Flatey "á önundarfirði, þá í
Hnífsdal. Arið 1891 fluttist hún til
Vesturheims, og giftist þar ári siö-
ar, 3. jan. 1892, nú eftirlifandi
manni sínum, Guðleifi Friðrikssyni
frá Stað í Aðalvík. Bjuggu þau i
Winnipeg fram til ársins 1900; flutt
ust þá til Whitesand, Sask., og það-
an árið 1915 til Kristnes, Sask, og
dvöldu þar síðan. Hefir Guðieifur i
allmörg ár annast póstflutninga rynr
Kristnesmenn.
Þau hjónin eignuðust 10 böm:
priðrik, kvæntur norskri konu,
búsettur í Gracevilel, Man.
Fjóla, ógift, heima, myndarstúlka,
hefir frá bamæsku verið hægrihönd
móður sinnar og algerlega fórnað
sér fyrir heimili sitt, þar á meðal
stundað móður sína með ástúð og
nákvæmni í banalegunni.
Dóróthea, dó ung.
Veronica, gift Douglas Dick,
skozkum manni, búsett í Westbank,
B. C.
I.ilijóna,, giít Edwin Peter^on,
dönskum manni, búsett í Luther-
land, Sask.
Sigmundur, dó ungur.
Lára, ógift, heima.
Sigmundur Ivar, ógiftur heima.
Hann varð fyrir slysi fyrir 4—5 ár-
um siðan; veiktist skömmu síðar
af svefnsýki; hefir verið óvinnufær
og heilsulaus síðan.
Grace, gift Bemard Jacobs, að
Kristnes.
Lúther, ungur, heima. Hann veikt
ist þriggja mánaða gamall og hefir
verið aumingi alla æfi — vaxtarlítill
til líkama og sálar. — —
Það mun ekki ofsögum sagt, að
lífskjör Ingibjargar hafi yfirleitt
verið tilfinnanlega erfið og dapur-
leg — sárasta fátækt og heilsuleysi,
— þótt út yfir tæki hið einstæða
mótlæti með yngsta baraið. En
hér var um konu að ræða, sem var
eins og borin til þess að sóma sér
við veglegt hlutskifti. Var hún bráð-
myndarleg ásýndum og greind vel,
enda bókhneigð og ljóðelsk. Fegurð-
Prepare No<w!
Better times will come, much sooner
than most people anticipate. The re-
sult will be a keen demand for steno-
graphers, secretaries and bookkeepers,
to fill the openings made vacant by the
late financial depression. Right now,
office staffs are cut to the limit, and
many who have been dismissed have
gone into other occupations, or have
left the City. Besides, the number now
training for business is considerably
below the average.
A Thorough School!
The “Success” is Canada’s Largest
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a large
staff of expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his capacity for study.
In twenty-one years, since the founding of the "Success” Busine3s
College of Winnipeg in 1909, approximately 2500 Icelandic stud-
ents have enrolled in this College. The decided preference for
"Success” training is significant, because Icelanders have a keen
sense of educational values, and each year the number of our
Icelandic students shows an increase.
Day and Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS C0LLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTON STREET.
PH0NE 25 843
arást hennar lýsti sér t. d. bæði í
úrvals hannyrðum og lifandi yndi
hennar af blómum. Eg læt hér ör-
lítinn kafla úr bréfi frá Fjólu dótt-
ur hennar — ekki aðeins vegna,
þess, að hann fer með látlaus, sann-
leg ummæli um móðurina, heldur
og vegna þess að eg sé menningar-
lega móðuráhrifin i hinu góða is-
lenzka máli, er dóttirin skrifar, rit-
villulaust.
"Móðir min var ástrik móðir,
trygg og staðföst í lund, vel trú-
hneigð, þótt enginn væri trúarofsi
hjá henni. Hún elskaði blómin meira
efa nokkuð annað, og léttu þau
henni marga stund, sem annars
hefði orðið þungbær, og eg hygg,
að hún hafi glatt marga með blóm-
um sínum, því oft gaf hún plöntur
og rætur. Hún spann og prjónaði til
hinstu stundar sem mest hún mátti,
og veit eg engan jafnfljótan henni
að prjóna, Mest yndi hafði hún af
að prjóna barnaföt, og mörgum
hefir hún vikið þessháttar.”
Mér, sem þessar línur rita, er
minnisstætt hið fyrra sinn, er eg
sá Ingibjörgu. Hið seinna sinn sá
eg hana Iátna. I janúarmánuði 1928
ferðaðist eg um Kristnesbygð, sem
þá var án fastrar prestþjónustu. Eg
gerði mitt ítrasta til að koma á
hvem bæ. Þá kom eg á heimili
þeirra Friðriksson-hjóna. 'Crti ríkti
canadiskur hávetur við frost og
fannir. Býlið lá ekki í þjóðbraut;
þar var ekki gestavon. Stóra fjöl-
skyldan var samansöfnuð í litlum,
alls ófullnægjandi húsakynnum. Fá-
tæktin og mótlætið blasti við á
mönnum og munum — nema hvað
allstór bókaskápur stóð við einn
vegginn. Koma mín olli i fyrstu
nokkru hiki og feimni. Það fór
fljótt af, er samtalið leiddi í ljós, að
nákomnir ættingjar húsfreyjunnar
vom, og eru, alúðarvinir míínir
heima á Fróni — hið ágætasta fólk.
Gleymdist þá staður og stund, er
skifzt var á minningum um þessa
frændur Ingibjargar, er henni höfðu
horfið sýn fyrir áratugum síðan
Það var eins og birti i hibýlunum,
við bjarmann af minningunum um
gömlu og glöðu æskudagana og
menningarlífið heima á Mýrum. —
Skömmu síðar var eg aftur kominn
í sleðann, á leið til næsta bæjar.
En hugur minn var í óvenjulegu
uppnámi yfir þessari heimsókn. —
Hafði eg ekki- átt tal við norræna
hefðarkonu — virðulegan afspreng
kyngöfugrar ættar — týndan og í
álögum, dæmalausum álögum ör-
birgðar, útlegðar og harma!
Sjaldan munu menn hafa heyrt
æðruorð af vömm Ingibjargar. —
Snemma hvarf hún umhverfinu að
mestu inn í hinn þögula heim elsk-
unnar og skyldunnar, bókanna og
blómanna. Með ástriðumagni móð-
urviljans vakti hún fram í andlátið
yfir lífi og liðan yngsta, ógæfusama
bamsins. Ekki mátti til þess hugsa
né við það koma, að létta af henni
þeirri byrði, og koma drengnum á
hæli. Ok kærleikans er létt, svo ó-
skiljanlegt, sem það er þeim, sem
ekki elska sjálfir.
Þetta lunderni hefir dóttirin trú-
fasta erft frá móður sinni. Því að
við fráfal lhennar var hún staðráð-
in í þvi, að verja lífi sínu og kröft-
um til verndar nauðstöddum bræðr-
um sínum og öldruðum föður.
Friðrik A. Friðriksson.
Opið bréf ti! Hkr.
rileinkað þeim vlnum mínum K. N.
skáldi á Mountain, og frú Rósu
Casper í Blaine.
Frh.
Dvöl okkar í Skagafirði.
Við Marta vorum fulla viku í
Skagafirði, og héldum allann þann
tíma til, á einum bæ, n. 1. Brimnesi,
hjá hjóunum Gunnlaugi Bjömssyni
og Sigurlaugu Sigurðardóttir. Sig-
urlaug er í móðurætt af hinni marg-
mennu Svaðastaðaætt. Þau hjón
eru gestrisin og sérlega skemtileg.
Bæði vel gefin og prýðilega hag-
orð. Var mér sagt, að sú gáfa, n. 1.
hagmælskan væri landlæg i Skaga-
firði — flestir hagmæltir, og fram-
arlega í þeim glaðværa hóp, töldu
menn sr. Tryggva Kvaran. Heyrði
eg nokkrar smellnar vísur, honum
eignaðar. Svo og, eftir ýmsa aðra
Sigurlaug lærir, man og segir vel
frá.
Þenna drottinsgdag, sem er 14
júlí, sofum við ferðarlangamir fram
til kl. 10 f. h. I raun réttri ekki
nema kl. 8 f. h. Skagfirðingar hafa
kl. sinar 2 tímum á undan sóma
tíma, sem er hinn rétti tími. Ekki
get eg séð, að þeir græði á þessum
skiftum — nelha ánægju þá, að
haga sér að höfðingja og letingja
sið — svona bara í úttalinu. Þeir
fara á fætur kl. 8, eftir sínum tima.
kl. 6, að réttum tíma, og hvar er
þá mismunurinn ? En hvað sem
þessu líður er starfað samkvæmt
þessum tíma. Samt var okkur fært
kaffi í rúmið, og kom það mér vel,
þvi enginn dagur byrjar vel fyrir
mig, nema hann birji með kaffi
Samt hafa örlögin hagað þvi svo,
að eg hef oftar fært öðrum kaffi í
rúmið, en aðrir hafa fært mér það.
En fyrsta verk mitt er þó að kveikja
eld og búa til kaffi. Að því búnu
er eg vanalega fær í flestan sjó.
í þetta sinn gekk eg upp í holt
skamt fyrir ofan bæinn. Þaðap er
útsýn góð í björtu veðri, og þenna
morgun var bjart og gott veður, þó
köld hafgola á norðan, og þoku-
slæðingur á hæstu fjallatindum, en
sólskin undir og yfir. Sást vel fram
í Hjaltadal. Hólabirða gnæfði yfir
dalinn há og tignarleg, og snjdíaus
að mestu. En á fjöllunum þar fyrir
austan var snjór ofan í miðjar hlið-
ar, og hann mikill, hvítur og bjartur,
eins og skamt væri síðan hann hefði
sveipað sig nýrri kápu. Norður 4
firðinum blasti við Drangey eins
og klettur úr hafinu, Tindastóll í
n. v. Þórðarhöfði nokkurnveginn
beint í norður, Kolkós, Grafarós og
Hofsós, og Málmey og Haganesvík
norður með firðinum að austanverðu
— sé eg ekki áttavilt, þá er og
Hegranes beint í vestur og Krókur-
inn. Auk þess sést og framfyrir
Skagafj. þ. e. héraðið æði langt að
vestanverðu. En holt og hæðir og
fjallgarðurinn að austan tók fyrir
sýn, yfir austurhluta héraðsins.
Þenna dag á eg allann, og geng og
GILLETT’S
óblandað í skólprennur
óblandað í setuskálina Blandað til algengranota
GILLETT’S Lye “Eats Dirt”
Flake Lye
»Lút skyldi aldrei leysa
upp í heitu vatni.
Hafið bauk við hendina af Gilletts Lút og
þér getið hreinsað eldhúsið á helmingi
skemri tíma.
Fitu potta, pönnur og diska, veggina og
eldhúsgólfiði má þvo á engum tíma úr
Gillett’s Lút blöndu — matskeið út í eina
galónu af köldu* vatni.
Halda má skólprennunni altaf hreinni með
þvi að hella svo litlu af Gillett’s Lút 6-
uppleystum á hverri viku ofan í hana, hann
leysir upp alla fitu og óhreinindi er þar
safnast fyrir.
• • •
Gillett’s Lút má nota við allskonar
þvott á heimilinu. Skrifið eftir
ókeypis bæklingi "Gillett’s Lye”
er skýrir hvemig það skuli notað.
B
horfi, horfi og geng, og drekk í |
löngum teygum Isl. nátturafegurð
og tign, sem á að endast mér til
daganna enda, þ. e. minna daga.
Svo legg eg mig fyrir í lyngivxana
brekku og læt mig dreyma um liðna
tíma, mína og annara, — eg sé
Gretti koma af sundinu mikla —
sé hann á Hegranesþingi, þreyta
leik við Skagfirsku kappana, — sé
hversu þeim bregður, er þeir vita
að þar er Grettir — sakamaður
þeirra, — heyri sjóða hefnda þorsta
þeirra önguls-frænda, og hversu ís-
lenzk drenglund vinnnur þar veg-
legann sigur. Sagan verður að lif-
andi veruleik. Og nú? — Kalla þær
fonrvinur mínar Lóurnar, því hér
er fult af þeim, og þær eru spakar.
Þarna í lingbrekkunni urðu þessar
visur til:
Hér er gæði hundraðföld
heilagt næði í dölum,
þó að æði alda köld
inn frá græði svölum.
Dýrðin fjalla heillar hug
— hér má valla trega —
grænir hjallar fannir flug
fegurð alla vega.
Með fl. af því tagi. En nóg af
svo góðu. En undarlegt er það,
hvaða hald náttúrufegurð eins lands,
fremur en allra annara getur haft
á hugi manna, án tillits til kosta og
ókosta, — já, og fegurðar, því mörg
eru löndin fögur. — öll, hvert upp
á sinn máta, og mörg sviplík, eiga
t. d. sömu aðal einkenni, s. s. fjöll
og dali, firði og tanga, víkur og nes,
fannhvíta jökla og broshýrar sveitir,
héruð og dali. Þykir ekki hverjum
sinn fugl fagur? ;— Satt er það
vist, að “römm er sú taug, er
rekka dregur, föður túna til.”
Hólar í Hjataldal.
15. júlí, sem er þriðji dagur viku
í þetta sinn, er glaða sólskin og
bjart. j Samt andar kalt frá hafi.
Um hádegi förum við ríðandi af stað
til Hóla, heim að Hólum, segja allir.
Fimm vom í hóp þessum, húsmóð-
urinn á Brímnesi, tengdafaðir henn-
ar, Björn Gunnlaugsson, Páll, mágur
manns hennar, og við Marta. Riðum
Við þvert yfir hlot og mela, sem
liggja leiðir austur af Brímnesi, þar
til við komum á aðalveginn. Var
þá, farið að spretta úr spori af og
til.
Nú var eg þá komin á hestbak,
og ein af mínum mörgu óskum upp-
fylt. Eg kunni vel við mig í ísl.
hnakk. A unglingsárum mínum var
eg hestum vön. — Alin upp á hest-
baki — og stundum kúa, og vön-
ust við að ríða berbakt. Hnakk kom
eg ekki í á hestbaki, í þá daga,
nema þegar við krakkamir stál-
umst til að ríða gesta-hestum —
sem við áttum að passa, frá því,
að gera túnskemdir eða fara í sínu
eiginleyfi heim til sín, meðan eig-
endur þeirra dröbbuðu og drukku—-
á bænda býlunum þekku, en það er
önnur saga. Aldrei hef eg verið
kempuleg á æfi minni, nema þegar
eg óð að vígi Kjartans — með
beittu sviga sverði eins og Sig.
Breiðfjörð sagði, og grét svo á eftir
yfir því að verða að vinna nýðings
verkið,, því það gerði eg ekki, að
eigin vilja, heldur af því eg var þá
minst og yngst, og varð að gera
eins og mér var sagt En ljúft var
mér það ekki. En hrædd er eg um
að hér hafi eg verið það, hvað sízt.
Hesturinn minn var viljugur, og
ekki ómjúkur, en dálítið hnotgjam,
fanst mér. Máske var það meðfram
af þv,í að eg kunni ekki taum-
taldið, eða var búin að gleyma því,
þó það lagaðist brátt. Hann var
ekki alveg laus við fælni, hafði til
að sjá eitthvað útundan sér, og
kippast til snögglega — til á hlið,
ekki þó svo að sakaði góða reiðmenn.
En eg var nú ekki orðin reiðmaður
góður. Þá kom og annað til greina.
tstöðin vom heldur löng, svo mér
notaðist ekki að þeim svo vel sem
skyldi. En við þvi var ekki hægt
aij gera, því meira var ekki hægt
að stytta þau en gert hafði verið.
Af þessu leiddí, að þegar eg hoss-
aðist upp og niður, sem eg auðvitað
gerði einatt þegar klárinn brokkaði,
kom eg fremur óþyrimilega niður.
Fyrst tók eg ekki eftir þessu, af
VISS MERKI
eru vottur um sjúk nýru. Gin Pills
bæta fljótt og gersamlega, þar sem
þær verka beint en þó þægilega á
nýrun—og þannig bæta, lækna o?
styrkja þau. Kosti 50c í öllum lyfja
búðum. 132
ánægju og hrifningu yfir þvi, að
vera nú virkilega á ísl. hesti, með
isl.-heima-ísl. fólki, og heima á Is-
landi í sveit, sem eg hafði heyrt svo
mikið aflátið og á leiðinni heim að
Hólum! Hvílikur heimur minninga
lá þarna fyrir framan mig, og um-
hverfis mig. Og þegar eg nú minn-
ist ferðalagsins aftur, legg eg penn-
ann oft og einatt frá méi* — stend
upp, og geng um gólf — meðan
ölduraar í sálu minni 'sem risa og
falla, við þessar endurminningar,
kyrrast, og eg hugsa mig fram úr
þessum eða hinum áfanganum. En
gaman hafði eg af þessu ferðalagi,
og hugsaði um það eitt, að bera
mig vel. Eg var og farin að verða
þess likamlega vör að þetta sífelda
hoss — upp og niður — upp og
niður, var ekkert leikspil. pór eg
þá fyrst að gæta þess, hversu eg
mætti bezt hagnýta istöðin, fann
eg, að með því að teygja úr fót-
leggjunum alt sem eg gat, að tærnar
náðu viðspyrnu, sem hjálpaði nokk-
uð. Meðan eg var að uppgötva
þetta, tekur Rauður viðbragð mikið
— út á hlið, eg tók líka viðbragð,
táhaldið á istöðimum var ekki ein-
hlýtt — og þó lenti eg einhvers-
staðar utan í hliðinni á hnakknum
þegar eg kom niður, og greip annari
hendi í hnakkinn. Eftir þetta var
önnur hendin sjaldan svo fjárri,
hnakkboganum, að eg ekki gæti náð
haldi, ef mér lá mikið á. Til allrar
hamingju var alt þetta, by-play,
sem eg var ekki að auglýsa þá.
en þykir nú, fólki ekki of gott að
hafa sér til gamans.
Allir vom hestarnir í ferð þess-
ari, fallegir, 3 í góðum holdum-
Tveir reglulegir reiðhestar vom í
förinni og báðir hvítir — þ. s.
gráir, eins og hvítir hestar vom
kallaðir heima, i mínu ungdæmi.
Þá vora þeir, gráir ljós-gráir, stein-
gráir, leir-gráir, og eg man ekki
hvað. En aldrei hvítir, þ. e. a. s.
í úttalinu. Hvort svo er enn, spurði
eg ekki um. Þessir tveir hestar
voru reiðhestar þeirra Björns Gunn-
laugssonar og frú Sigurlaugar. Skiftu
þau stundum hestum við okkur
hin, Björn við Pál, en Sigurlaug
við Mörtu þenn dag, og seinna við
mig. Nú sjást ekki marglitir hest-
ar á íslandi þ. e. skjóttir eða skræp-
óttir. Þeir seldust ekki á útlendann
markað, svo þeir eru líklega ekki
aldir upp. Mér var svo sagt, að þeir
væm ekki til, og eg sá enga.
Skólastjóri á Hólum er Steingrím-
ur Steinþórsson — svo likur Gunn-
laugi okkar Jóhannsyni í Seattle
a® eg gæti trúað að þeir væru
nákomnir frændur.
A Hólum var okkur vel tekið —
og nutum ef til vill Sigurlaugar,
því eins og fyr segir, er maður
hennar einn af kennurum skólans,
en við hin fólk og gestir þeirra
hjóna. Sagt var mér þó, að þar
væri eins og annarstaðar þar um
sveitir gistrisni mikil. Þarf ekki
lítið til, þvi heim að Hólum fara
#
allir ferðamenn að sjálfsögðu, ef þeir
annars koma þar í námunda fara
um Skagafjörðinn. Þar ýar okkur
sýnt alt sem sjónar er vert — og
það er alt, sem staðnum viðkemur.
Af öllum smá kotum, sem eg hafði
séð af Isl, — höfðu Hólar í Hjalta-
dal heillað mig mest, þ. e. a. s.
af bæjum þeim, er eg hefi séð mynd-
ir af. Skólinn, sem einnig er íveru-
hús staðarins stendur hátt, og hall-
ar túni þaðan á alla vegu, nema
þess, er að fjallinu veit, en þar efst
og nokkuð til suðausturs stendur
enn torfbær. Var mér sagt að þar
væri búið. Þangað langaði mig að