Heimskringla - 28.10.1931, Page 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 28. OKTÓBER 1931
KENNARINN OG SKÓLINN
Frh.
Svo mikið hefir verið skrifað
um þessi skólamál af svo mörg-
um vitrum mönnum og konum,
að það situr ekki á mér að fara
mikið út í þau mál. En eins og
eg sagði í byrjun þessarar grein
ar, er það aðeins mín persónu-
lega reynsla á 15 mánaða
kenslu á mínu eigin barni hér
í Wynyard skóla, sem er til-
efni til þess að eg rita þessa
grein. Eg er alls ekki kunnug
neinu skóla fyrirkomulagi hér
í landi, hvorki í Wynyard né
annarsstaðar, svo eg er ekki
fær um að segja mikið um það,
nema það sem eg hefi fengið
persónulega reynslu af. Mér er
það ekkert launungar mál, að
eg ber lítið traust og hefi því
minna álit á sumum kennurun-
um hér í W’ynyard. Tek það
þó fram að það er enginn dóm-
ur frá minni hálfu á kennara-
stéttinni hér í landi sem heild,
og eg býst við og vona að það
sé nóg af góðum kennurum, og
einnig hér í Wynyard, að sá
sem eg ætla hér að minnast á
sé nokkuð sérstök undantekn-
ing. Veit eg ekki hver eða
hverjir ráða, að slíkir kennarar
hafa stöður við skóla árum
saman. Eg kom hingað til W*yn
yard í febr. 1930. Setti auð-
vitað dreng minn strax á skól-
ann, fór hann í 4. bekk þar
sem hann hafði verið í skóla
þeim sem hann kom frá. Ann-
an eða þriðja daginn kom hann
heim ör skólanum mjög leiður
yfir því að kennarinn tryði því
ekki að hann væri í 4 bekk.
(Kennarinn líklega ekki tekið
eftir því fyr að hann var þa*'
staddur). Svo eg labbaði á
stað til þessa kennara, fekk
tækifæri að sjá hana og tala
um þetta við hana inn í for-
stofu heima hjá henni. Hefði eg
ratað á bak dyramegin hefði eg
sennilegast komist inn í eldhús-
ið, því æði kalt var úti. Eg
sagði henni að drengurinn hefði
áreiðanlega verið í 4 bekk. og
gæti eg ekki skilið í því að hann
gæti ekki setið þar áfram, með
þeim vitnisburði sem hann hefði
fengið hjá fyrverandi kennara
sínum. Svaraði hún á þá leið
að útlit hefði hann alt til þes3
að geta lært. Hefir kennarinn
sennilega ekki hugsað sér að
gera sér neitt auka ómak fyrir
þetta aðkomna og útlenda barn.
Varð það þó úr að drengurinn
sat áfram í 4. bekk.
Seinni hluta síðast liðins
vetrar hitti eg að máli eftirlits-
mann skólans hér, var það á-
setningur minn að tala um
skólamál og þá sérstaklega við-
víkjandi kenslunni hér í Wyn-
yard . Meðal annars lét eg ljóst
að mér findist drengnum mín-
um miða lítið áfram hvað nám
ið snerti, síðan hann kom hér
f Wynyard skólann. Einnig gat
eg þess, að fyrir 4 árum síðan,
er við komum til þessa lands,
hefði þessi drengur, þá 7 ára
gamall verið alt að því fulllæs
á íslenzka tungu, því til sönnun-
ar á hann nokkrar smásögubæk
ur heiman að, sem hann kann að
mestu leyti utan að. Heima
er það ákvæði að börn hafi
fengið undirstöðu í lestri eða
að mestu læs, áður en þau ná
þar skólainngöngu. Skilst mér
að slíkt ætti að vera mikill
léttir fyrir kennarana, þá hitt
að barninu ætti að veitast ýmis
legt léttara hvað náminu við
víkur, ef það þarf ekki að stafa
eða stauta sig fram úr bókinni
sem það er að læra eða er
ætlað að læra, því eins og eg
hefi tekið eftir, að jafnvel börn
í hærri bekkjunum í skólanum
hér, er ekki að mínum dómi
það eg kalla fullkomlega les
andi. Barst þetta í tal milli
mín og eftirlitsmannsins, o r,
svaraði hann því samþykkjandi
og sagði að sumt fólk yrði
aldrei vel læst. Varð eg ekki
vör við að eftirlitsmanni fyndis’
neitt athugavert við það, þó fólk
yrði aldrei full læst, svo eg
þarf ekki að ætlast til mikil?.
þó þetta barn mitt væri alles-
andi þegar hann kom hér í Wyn
yard skólann, bæði á ensku og
íslenzku. Eftir minni áætlun
átti þessi drengur, með þeim
undirbúningi sem hann hafði,
að ver a kominn alt að því
upp úr 6. bekk, í stað þess að
vera aðeins kominn upp úr 4.
bekk. Það sem hélt honum
til baka fyrsta árið hér var
það að hann kunni ekki málið,
og var þar af leiðandi settur í
1. bekk, og á fyrstu tveimur
ár(unum miðaði hqnum upp
4. bekk og má heita hann sé
þar en þá.
1 gömlu löndunum hefir það
verið álitið undirstöðu atriði
og mikið um það verið ritað og
Winnipeg Community Fund Campaign — Nov. 2 to 7
GEFIÐ MEIRA
0G GLEÐJIST AF
AÐ GETA GERT
ÞAÐ
Hvað sem byrðinni sem á bæinn legst líður, held-
ur velferðar félag Winnipeg-borgar áfram!
Tuttugu of fimm velferðar stofnanir, stríða við
að halda hinu þarflega verki sínu áfram til að-
stoðar blindum, öldnum, fátækum þurfalingum og
munaðarlausum börnum.
Á hjálp þeirri sem þér veitið, með því að styðja
velferðarfélögin, hvílir, hve margra hag vér getum
bætt, hve marga við getum glatt, sem nú eru
sorgbitnir og bjargar-þurfar.
Það sem við þurfum með í ár, eru $400,000.
Því fé verðum við að safna. Allir sem geta vonum
vér því að gefi ríkulega, og gleðjist af því að
ástæður þeirra leyfi þeim það.
WINNIPEG C0WMLHITÝ
FUND
ADMJNISTERED BYTHE FEDERATED
BUDGET BOARDo/WINNIPEG.INC
rætt, að kenna börnum snemma
að lesa, gera þau sem fyrst læs.
Að það væri undirstöðuatriði
allrar mentunar. Hér er þetta
máske skoðað sem gamaldags
óþarfi, sem einnig kosti of-
mikla fyrirhöfn og umhugsun
fyrir umsjónarmenn og kenn-
ara.
Eg spurði eftirlitsmanninn
meðal annars, hversvegna ekki
væri kensla í neinu verklegu
hér við skólann? Hvert það
væri hvergi í Canada? Svar
aði hann mér að svo væri f
stærri bæjum og borgum. Ep
spyr: Hvers á fólkið að gjalda
í smærri bæjunum? Er ekki
stúlkunum þar eins mikil þörl
á að læra að stoppa í gat á
sokknum sínum? — og hvað
annað sem handavinnu við
kemur? Eða drengjunum, ei
þeim ekki eins nauðsynlegt að
nema, eitthvað á verklega svið
inu? Vel lítur út sem sveita-
börnin þyrftu þess eins mikils
með og í stórborgunum. Eg
hefi hugsað að vel gæti allur
sá ónotaði tími sem stúlkur
og drengir verja til einkis í
iðjuleysi, með öllu því sem af
því leiðir, væri betur notaður
til þess að kenna börnum ýms
þau verk eða iðnað sem þau
geta búið að í framtíðinni.
Allur sá fjöldi sem í skólunum
situr, er naumast líklegur til
að geta notast að bóknáminu
einu sem lífsframfærslu. Svo
er það oftast útkoman, minsta
kosti fyrir stúlkubörnunum, að
þeirra verkahring verður svo
varið, að full þörf er á að gera
þeim skiljanlegt og hjálpa þeim
og kenna þeim verklegu störf-
in, því bráðlega finna þær, að
lífið er ekki tómur leikur. Og
er ekki heppilegast að byrja
á því við börnin á skólanum?
Eg orðlengi ekki þetta atriði,
því flestir munu finna og skilja
hvílík nauðsyn ber til að
hrinda slíku í lag.
Eg mintist á eitt atriði enn
viðvíkjandi skólamálum við
eftirlitsmanninn. Mér findist
að börnin í lægri bekkjunum,
ættu að hafa einhvern dálít-
inn heima lærdóm á hverju
kvöldi þegar þau koma heim.
Eftirlitsmaður skoðaði það á
annan- veg, kvað sex stunda
vinnu nóga fyrir þau á hverj-
um degi. Það má satt vera,
ef um vinnu væri að ræða, en
eg lít svo til að þau komi ó-
þreytt heim og mundu þola
það að líta í bók að kvöldum
stund og stund. Eg er viss
um að ekki mundi nokkurt
barn saka, þó því væri ætlað
að kynna sér hlutverk þau sem
þeim er ætlað næsta dag í
skólatíma. En einnig þetta
myndi kosta umhugsun og fyr
irhöfn af hálfu kennaranna
að láta börnin taka bækurnar
heim með sér og ganga eftir
því að þau kynti sér næsta
dagsverk. í Evrópu er sama
ákvæðið á þessu og með lestur
inn. Börnunum er fljótt gefin
lexia sem þau eiga að læra
heima, einhverskonar utanlær-
dómur; er álitið að það auki
og styrki minnið og flýti fyrir
sálarþroska barnsins. Andleg
störf vinna á sama hátt á sál-
arhæfileika barnsins, framkalla
meiri og meiri hugsun og vits-
muni, eins og góðar líkams-
æfingar gefa líkamanum meiri
styrkleik og þol.
Úr heimsókn hjá eftirlits-
manni fór eg heim léttari í
huga, með von um að ferð
mín þangað hefði einhvem á-
rangur í framtíðinni. Var hann
mjög kurteis og þolinmóður því
eg sat þar lengi.
Enn sem komið er hefi eg
ekki séð neinn árangur af
heimsókn minni, er hálfhrædd
um að það hafi fallið úr minni
hans þessi koma mín og alt
samtalið um leið, að öðruleyti
en því, að eg þykist þess full-
viss að eftirlitsmaðurinn hefir
sagt hinum áminsta kennara,
einhvernvegin lagað, að eg værl
óánægð með framfiör drengsinr
við skólann og ætti þar kenn-
arinn sök að máli. Þessi á-
lyktun mín stafar af þeirri á-
stæðu, að næst þegar drengur-
inn kom heim með einkunnar-
bók sína stóð þar þessi athuga-
semd frá kennaranum: ‘‘Byrgir
is very careless”. Þetta er i
eina skifti, sem nokkuð hefir
af nokkru tagi staðið, viðvíkj-
andi hegðan hans eða háttsemi
síðan hann kom hér í skólann.
Skal eg ekki neitt um segja.
því eg veit ekki hvaða mæli-
kvarða kennari þessi hefir
“carelessness” í þessu sam-
bandi. Eg er kennara alveg
samþykk í því tilfelli, ef hún
hefir átt við það, að hann
lærði ekki af sjálfum sér, er eg
fyllilega með henni f því að
honum sem öðrum börnum þarf
að kenna svo að hann geti lært,
svo það verður álitamál hjá
mér, og kannske einhverjum
fleirum, sem til þekkja, hvert
þeirra muni vera meira “care-
less” kennarinn að kenna eða
drengurinn að læra, en út yfir
tekur að honum fer altaf aftur
við hvern rnánuð, og óskandi
væri að sama tilfellið ætti sév
ekki stað með kennarann. I
marzmánuði er einkunn drengs-
ins frá kennara í stöfun 85, í
lestri 92, í landafræði 46. í
apríl mánuði í stöfun, 84, í lestri
ekkert, í landafræði 50.
í maí engin einkunn. Við
vorpróf í stöfun 65, í lestri 86.
í landafræði 12. Eg læt þetta
nægja sem sýnishorn á aftur-
för drengsins í skólanum, aðal-
einkunn drengsins við vorpróf
eru 49 stig. Og við einkunnar-
skýrteini drengsins þessi athuga
semd: “Byrgir has got the abil-
ity, but does not apply it”.
Nokkru eftir vorpróf tók eg
mér eina ferðina enn á hendur
Fékk mér upplýsingar um
næsta skólaráðsfund og hvar
það kæmi saman og lét skóla
nefndinni í ljósi óánægjju mína
yfir kennara þeim sem drengur
inn hafði haft. Voru þeir þar
5 samankomnir. Einn landi
minn var þar á fundi svo eg gat
brugðið fyrir mig því máli sem
eg kunni. Lagði eg fram fyrir
þá klögun þá sem mér fanst
réttmæt í garð hins áðurminsta
kennara, en að því var lítil!
gaumur gefin, kvað einn þeirra
þá ekki hafa tíma til slíkra mála
því þeir hefðu í öðru að snúast
Hefir sá hinn sami að líkindum
ekki setið við lögmannskaup
þessum fundi. Hann gekk þó
æði vel fram í að verja kenn
arann, sem um var rætt, meðal
annars er hann sá einkunnar
skýrteinið drengsins, vildi hann
víst hugga mig með því að
segja að útkoman væri mjög
svipuð því sem sinn drengur
hafði fengið, en bætti því við
að ekki dytti sér í hug að kenna
kennaranum um þó ekki væri
hann betri til náms, eða eitt-
hvað á þá leið. Eg vissi raun-
ar ekki þá hve mikill sá mað
ur var er við mig talaði og
hefði víst átt að verða yfi»* mig
kominn af gleði yfir því að
drengurinn hans og drengurini
minn skildu vera svona líkir.
Ætli drengurinn hans hafi setið
eftir í bekknum? Ólíkt þykir mér
að kennarinn hafi ekki vitað
betur? Af þessum skólaráðs-
fundi bar eg lítið út býtum.
Hvernig hinir skoðuðu þessa
kröfu mína, eða hvort þessi kenn
ari er átrúnaðargoð þeirra allra
veit eg ekki, enda situr ekki á
hverjum einum að tala eða að
vera að gefa orð í belg þegar
slíkir menn tala. íslendingur-
inn þagði ekki með öllu, virtist
furða 9ig mest á að mér skildi
ekki falla þessi kennari. Sagði
eg eitthvað á þá leið, að eg
vildi heldur vita drenginn minn
5. bekk hjá góðum kennara,
heldur en í 12. bekk hjá léleg-
um kennara eins og eg áliti
jennan áminsta kennara vera.
Virtist landinn verða mjög
hrærður við slík hrotta ámæli i
garð kennarans, og segir: “M]rs
Lindal, Do you know her?” Eg
svaraði því víst ekki, því tím-
inn var naumur að tala um slík
mál á skólaráðsfundinum.
Eg sagði skólanefndinni, að
sem kennara míns barns gæti
eg ekki notast við hana. Ætli
það yrði ekki einhver í W)yn-
yard sem vildi skrifa undir það
með mér? En hvað getur fólk-
ið gert? Eg hefi talað við skóla
eftirlitsmann og skólaráð við
engan árangur.
Eg var að því komin að skrifa
mentamáladeild stjórnarinnar
þegar eg sá greinina: “Parents
and the School”, í W]ynyard
Advance. Datt mér þá í hug að
skrifa fáein orð í “Advance”
Mér er ljúft að hreifa þessu
máli, það er fjöldans og heild-
arinnar og tilheyrir engri sér-
stakri klikku:
Reynið að vera á verði, þið
foreldrar, að þið sendið bömin
ykkar á skóla til þess að hafa
not af skólagöngunni og gagn
fyrir lífsferilinn sem þau eru
að halda út á, en ekki til þess
að verja þriðjung æfinnar á
skólabekkjunum, með þeim á-
rangri, að verða ónýtur og gagn
slausir letingjar með enga getu
til nokkurs heiðarlegs starfs á
plífsbrautinni. Við förum héðan
og skiljum bömin okkar hér
eftir. Hvað skiljum við þeim
þá eftir? Peninga þurfa þau
ekki. Þau þurfa að eiga heil-
brigða sál í hraustum líkama
þora að berjast fyrir réttlætið
og sannleikan. Vilja vinna verk
sín samúðarfull og störf sín
með trúleik og dygð.
Eg lofaðist í byrjun til þess að
vera fáorð en finn nú að á-
fram megi halda óravegi. Eins
og störfum mínum er háttað
er hvorki tími né tækifæri fyr-
ir mig til ritstarfa, ,bið eg því
lesendur þessarar greinar að af
saka þó að í nokkrum molum
sé, en óska að einhverjir megi
tína eitthvað úr þeim sér til
gagns.
Ingibjörg Lindal
—Wynyard 11. sept. 1930.
NÝRNA VEIKI
Af henni leiðir að eitur safnast fyrir
í líkamanum sem orsakar óþolandi
glgt í baki, lendum og fótum. Takið
inn Gin Piils til þess að baeta nýrun
aftur og losast við eitrið úr líkam-
anum. 217
Atvinnuleysi á Akureyri
Bæjarstjóm Akureyrar telur
fyrirsjáanlegt atvinnuleysi í bæn
um í haust og komanda vetri
og hefir skorað á atvinnuveit-
endur að láta menn búsetta í
bænum sitja fyrir vinnu, og að-
varar utanbæjarmenn að koma
þangað í atvinnuleit.
—-Mbl.
ÞÉTTBÝLI OG STRJÁLBÝLI.
Jörðin óbygð enn að mestu leyti
Það er talið að 1.9 miljarðar
manna lifi á jörðinni, og hafa
sumir haldið því fram að þeim
megi ekki fjölga til þess að jörð-
in geti framfleytt þeim. En í
eftirfarandi grein sýnir þýskur
maður Ulrich v. Riet fram á
hver fjarstæða það er. Mann-
kynið hefir hópast saman á til-
tölulega litlum blettum, en lang-
stærsti hluti heimsins er ákaf-
lega strjálbygður, eða óbygður
með öllu.
Á þrem svæðum á jörðinni er
léttbýli mest: í Mið-Evrópu og
nágrenni hennar, Indlandi og
Kína. Á þessum tiltölulega litla
hluta jarðar vorrar lifa um tveir
iriðju hlutar alls mannkyns. En
sex gríðarstór svæði eru mjög
strjálbýl, eða óbygð með öllu,
sem sé Canada, Síbería, norður-
íluti Suður-Ameríku, Sahara og
Sudan, norðurhluti Suður-Af-
ríku og Ástralía. 1 þessum lönd
um er ekki nema einn íbúi á
mörgum ferkílómetrum, en í
Mið-Evrópu eru 150 og jafnvel
250 íbúar á hverjum ferkíló-
metra, og í sumum héruðum
Kína eru jafnvel 1000 íbúar á
hverjum ferkílómetra.
Aðalástæðurnar til þess að
fólkið hefir þannig safnast sam-
an á vissum stöðum, er átthaga-
ást, erfið leikarnir við að setj-
ast í framandi landi, ferða-
kostnaður og fleira. Að vísu
hafa ótölulega margir yfirgefið
ættjörð og óðul, eins og best
sést á því að meginþorri ajner-
ísku þjóðanna er kominn frá
Evrópu, en í samanburði við
fólksfjölgunina heima fyrir var
útflutningurinn alveg hverfandi
lítill. —
Af hinum sex strjálbýlu svæð-
um jarðar, eru tvö köld og fjög-
ur heit. í Canada og Síberíu
eru vetrar til dæmis mjög kald-
ir. Þar eru 40 stiga frost al-
geng og auk þess grimdar stór-
hríðar. Auðæfi þessara landa
liggja aðallega í því, að þar er
mikil loðdýraveiði, en auk þess
eru þar miklir barrtrjáfrumskóg
ar, sem nýskeð er byrjað að
höggva. Það sést á því, hvað
norðurhluti Canada byggist nú
óðum að menn geta vanist kuld
anum. Ýmis héruð, þar sem nú
eru komnar stórar borgir (t. d.
Wrinnipeg) voru um eitt skeið
talin óbyggileg vegna kulda. En
nú hafa menn komist upp á
að rækta kvikfé, sem þolir vel
kulda, og sérstaka hveititegund
sem þrífst vel og þroskast á
hinum stuttu en heitu sumrum.
Þess vegna hafa nú stór land-
flæmi orðið byggileg, og þess
vegna er Canada nú mesta
hveitiland í heimi. Eins gæti
farið um Síberíu, ef hún væri
ekki lokuð af þólitískum ástæð-
um.
Bandaríkin hafa fyrir nokk-
urum árum takamarkað mjög
aðstreymi innflytjenda.en þó eru
stór landflæmi í vesturríkjunum
enn mjög strjálbýl og lítt rætk-
•uð. Norðurhluti Suður-Ameríku
má heita algerlega óbygður, og
þar eru geisilegir frumskógar
og SVO þéttir að það kostar á-
kaflega mikið fé og erfiði að
rækta landið. En þó gæti þar
verið hin frjóvsömustu héruð
og þau gætu hæglega framfleytt
hverju mannsbarai á jörðunni.
Hið sama má segja um hita og
rigningabelti Afríku. Þó eru
skiftar skoðanir um það, hvort
hvítir menn geti verið þar bú-
settir, því að hvfti kynþáttur-
inn þolir mjög illa heitt og rakt
fjölskyldunni
—daglega pott af heUsu og
saelu í tiUuktri fiösku af—
CITY
MJÓLK
Verut viss um aö hiðja um
hlð hezta—en það er geril-
sneidd City mjólk.
Sími 87 647