Heimskringla - 10.11.1931, Blaðsíða 7

WINNIPEG 10. NÓV. 1931.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
KRÍTIK.
Frh. frá 3. bU.
iþað af lærdómi aínum að rétt-
ara væri að segja “kam”?
Herra Guðmundur Finnbogason
er ákaflega hagur á nýsmíðar
í íslenzku og leysir hvers manns
vandræði í því efni, sá góði,
mentaði maður. En hann fer
stundum of geyst, hann situr
inn á sÍE"m kontór og myndar
orð um alt milli himins og jarð-
ar, þörf orð og óþörf. Hann læt-
ur sig engu skifta, þó að aðrir
hafi mjmdað önnur orð um það
sama, er tn vill eins góð, því að
komið getur það fyrir. En það
skapar bara glundroða og rugl-
ing, þegar mentamenn hafa sitt
orðið hver um sama hlutinn,!
eða hafa sama orð í ýmsum
merkingum. Fer þá einatt svo,'
að maður kýs heldur að halda
teknisku orðunum, til þess að
vera laus við glundorðann. Því
þurfa t. d. óræðar tölur að heita
ósammælanlegar nú? Eg varð
guðsfeginn, þegar eg fékk þetta
orð hjá prófessor Ágústi Bjama
syni, mér leiddist að þurfa að
kalla þær irratíónalar og hélt
í minni einfeldfii, að þær mættu
í friði heita óræðar framvegis.
En einn kemur öðrum
meiri, nú eiga þær að
v e r a “ósammæ lanlega r".1
Annars er orðið skrípi og minn- i
Ir á söguna um bóndann, sem
átti sér eina mórauða á og rak
hana saman á hverjum degi o.
s. frv. Þeir herra Ágúst Bjarna
son og herra Guðmundur Finn-
bogason, brúka líka orðið “tíð-
ni” hvor í sinni merkingu hjá
öðrum þýðir það “periodisitet",
en hjá hinum “frequens”. Sama
er að segja um orðið' ‘eind”.
Herra Guðmundur Finnbogason
notar það reyndar sjálfur í
tveimur merkingum, en oftast
í merkingunni “eining”, hann
skrifar “lengdareind” og rúm-
takseind" þar sem flestir skrifa
“lengdareining'’ og “rúmtaks-
eining’. En svo notar hann aft-
ur “rafeind” um elektrónu, en
það ætti skv. hinu annaðhvort
að þýða “coulomb’’, eða elek-
trostatiska einingu, því að “raf”
þýðir hjá honum “rafmagn’’ í
samsetningum. Ákaflega þykir
mér Ijótt að kalla kontinuitet
“samfellu”, en það kann að vera
rétt myndað, ójæja. Hún
mamma átti samfellu, sú var
nú ekki ljót. Hún var skattér-
uð með gulu silki og feikilega
skrautleg. Já, eitt nýjTði vil
eg minnast á, það er orðið “jafn
samhverfur” (uniformly con-
vergent) bls. 140. Mér finnst
forskeytið “jafn” vera óhaf-
andi. Það er alt of jaskað í ýms
um samböndum. Tölur eru
“jafnar’’ að stærð, og líka eru
oft kallaðar “jafnar’’ þær tölur,
sem 2 ganga upp í, hraði er
“ jafn’’, þegar hann er konstant,
A Thorough School!
The “Success” is Canada’s Largest
Private Commercial College, and the
finest and best equipped business train-
ing institution in Western Canada. It
conducts Day and Evening Classes
throughout the year, employs a large
staff of expert teachers, and provides
sufficient individual instruction to per-
mit every student to progress according
to his capacity for study.
4
...«*xty-one years, since the founding of the “Suc-
cess’’ Business College of Winnipeg in 1909, approxi-
mately 2,500 Icelandic students have enrolled in this
College. The decided preference for “Success” train-
ing is significant, because the Icelanders have a keen
sense of educational values, and each year the number
of our Icelandic students show an increase.
Day and Evening Classes
OPEN ALL THE YEAR
The SUCCESS BUSINESS C0LLEGE, Ltd.
PORTAGE AVENUE AT EDMONTONSTREET.
PH0NE 25 843
í bókinni stendur á einum stað
“jafndigurt” (þ. e. cylindriskt)
kerti, þríhymingur eru þar kall-
aðir “aljafnir”, þegar þeir eru
eins o. s. frv. Skarplega defin-
eraðar nýjar hugmyndir verða
að hafa skelegg nöfn, sem
maður ruglar ekki sam-
an við önnur. Eg bendi enn-
fremur á fallheitið “visx” (þ. e.
(expx, sem hér er ávalt kallað
ex). Hvers á það fall að gjalda,
að það öðrum fremur skuli
þurfa að breyta um nafn? Þýð-
andinn heldur þó sinx, cosx.
tgz, \/x, logx o. s. frv. Annars
er orðið “vísir" notað í tveimur
merkingum (index og expon-
ent), og getur það komið sér
illa, þar sem farið er með hvort-
tveggja í senn, en það er algent
eins og kunnugt er.
Stundum koma nýjrrðin eins
og skrattinn úr sauðarleggnum,
svo að lesandinn getur varla
rent grun í, hvað þau eiga að
þýða, t. d. “krosshlutfall’’ (sem
reyndar er gott orð) og “varpa-
fræði’’. Hvað er “varpafræði” ?
Það var varp í Hofstaðaseli,
æðarvarp ,ekki var það mikið,
en þó held eg, að úr því hafi
fengist ein tuttugu pund af dúni
og talsvert af eggjum. En um
það varp veit eg engin fræði
hafa verið skráð.
Eg hef nú tínt ýmislegt til um
framsetningu og orðaval í bók-
inni og gæti vissulega ritað
meira um það mál, en læt hét
staðar numið að sinni. Vil eg
að lokum geta þess, að þar er
— svona yfirleitt — farið rétt
með, að því er mér virðist og
bið eg þýðandann og höfund-
inn afsökunar á því, að eg skuli
geta um svo sjálfsagðan hlut.
En á voru landi verður að telja
það til höfuðkosta á bókum, að
treysta megi því, að þar sé ekki
farið með tóma vitleysu.
Óalfur Daníelsson
—Tímarit V. F. í. 1931.
EINKENNILEGT MÁL
Síðastliðið ár hefir staðið jrfir
mál á ítalíu og gengið frá ein-
um dómstóli til annars.
Nýlega hefir verið kveðinn
upp dómur í þessu máli við
yfirréttinn í Florence, og þar
sem mál þetta hefir vakið geysi-
mikla athygli, ekki aðeins á
ítalíu, heldur einnig um alla
Norðurálíuna, þykir rétt að
segja frá því í stuttu máli.
Árið 1916, hvarf ítalskur mað
ur, prófessor Canella að nafni,
á vígstöðvunum í Makedoniu.
Eftirlifandi kona þessa manns,
Signora Canella, er af göfug-
um ættum og er mikils metin
Þegar próf. Canella hvarf, áttu
þau hjónin tvö ung börn. Nú
liðu 11 ár og ekki bar til tíð-
inda. En frúin hafði altaf haft
von um að maður sinn kynni að
koma fram. 1927 finnur svo
frúin mann sinn, og er hann þá
á sjúkrahæli og hefir tapað
minni .þannig að hann man
fátt eða ekkert af því, er á daga
hans hefir drifið. En Signora
Canella er viss í sinni sök, og
tekur manninn heim til sín og
verður nú fagnaðarfundur á
heimili þeirra. En sú gleði átti
ekki langan aldur, því skömmu
síðar fá þau hjónin heimsókn
af lögreglunni, sem þá er með
handtókuheimild í vasanum.
sem stíluð er á nafn Mario
Bruneri, og sem lögreglan þyk-
ist hafa vissu fjrrir að sé sami
maður og sá, er Signora Can-
ella hafði þekt sem eiginmann
sinn og flutt heim til sín.
Síðan 1927 hefir staðið yfir
uppihaldslaus málsókn á hendur
þessum manni, sem lögreglan
þykist vita að heiti Mario Brun-
eri, og sem hún sakar um nafn-
föslun og ýmsa aðra óknytti.
Þó hefir Signora Canella feng
ið að hafa mann þenna hjá sér,
hefir hún nú eignast með hon-
um tvö börn, og hún er sann-
færð um, að hann sé maður
hennar, er hvarf af vígvöllun-
um í Makedoniu 1916.
Ýmislegt er einkennilegt við
mál þetta og að vísu eru nokkr-
ar líkur fyrir málstað lögregl-
unnar. En þær eru aftur engu
minni fyrir málstað frúarinn-
ar. Málið hefir, eins og áður
er sagt, vakið feikna athygli.
og á ítalíu hefir fólk greinzt í
flokka eftir því, hvort það að-
hyllist skoðun lögreglunnar eða
Signoru Canella.
í síðastliðnum júlímánuði var
maður sá, er fjTir sökum er
hafður, tekinn fastur, því þá
\ar dómur sá er frá hefir verið
greint, nýuppsagður við yfir-
réttinn í Florence og hann
hljóðaði uppá þriggja ára fang-
elsi fyrir Mario Bruneri.
Nú hefir Signora Canella á-
frýjað úrskurði dómstólanna í
Florence til hæstaréttar. En
neitað hefir henni verið um að
fá að hafa manninn hjá sér
gegn veði. Er nú úrskurðar
hæstaréttar beðið með óþreyju
af ýmsum.
Þegar handtakan fór fram, í
síðast liðnum júlímánuði, hafði
hinn ákærði mælt þessi orð með
rósemi þeirri og stillingu, sem
honum er eiginleg: “Þegar eg
kem aftur úr fangelsinu, verð
eg enn meiri Canella en nokkru
sinni áður”.
Mál þetta er talið að vera
einsdæmi í sögunni.
—Dagur
LANDMÆLINGAMENNIRNIR
Prentun-
The Viking Press, Limited, gerir prentun smáa og stóra, fyr-
tr mjög sanngjarnt verð. Ábyrgjumst að verkið sé smekklega
og fljótt og vel af hendi lejrsL Látið oss prenta bréfhausa
yðar og umslög, og hvað annað sem þér þurfið að láta prenta.
Bækur og stærri verk gerð eftir sérstökum samingi.
THE VIKING PRESS LTD
/
853 SARGENT Ave., WINNIPEG
Sími 86-537
Akureyri 11 sept.
Landmælingamennirnir dön-
sku eru nú sem óðast að flytja
inn til bæjarins að loknu mæl-
ingastarfi í sumar. Hafa þeir á
þessu sumri lokið við mæling-
ar á mesta hluta Suður-Þing-
eyjarsýslu og auk þess mælt
óbygðir suður af Skagafirði og
Eyjafirði og undirbúið mæl-
ingar á Sprengisandi. Einn flokk
ur hefir verið við mælingar í
Ólafsfirði, Héðinsfirði og Siglu-
firði. Veður hefir verið hið á-
kjósanlegasta síðari hluta sum-
arsins. Kuldar í vor og fram
eftir öllu sumri töfðu á hinn
bóginn mjög mælingastarfið,
snjór lá á fjöllum fram eftir
öllu sumri og gróðrarlítið var í
bygðum. Var þá oft kalt í
tjöldum mælingamannanna og
ýmsir erfiðleikar v'ð að stríða.
Á Jónsmessunni crati foringi
þeirra Oberstlöjtnant P. F. Jen-
sen eftirfarandi “lofkvæði” til
fósturjarðarinnar.
Stemning i Fnjóskdalen
den 21, Juni 1931.
(Temperatur 5, Snevejr helt
ned til Tunet).
Eldgamla ísafold,
j Du er s’gu ternlig kold,
Sommer í Sne.
Hav dine Sönner kær,
N ai fn s PJ iöl Id
i
Dr. M. B. Halldorson
401 Bord 1M|.
Skrlfotofuslml: 23(74
■tundar adratnklorn lunrnnaJAk-
dómn.
■r nV flnnn 4 akrlfatofu kl 10—12
f. k. or 2—( n. h.
Halmlll: 4( Allownf Ava.
Tnlatmli 331(8
G. S. THORVALDSON
B.A., L.L.B.
LögfrceOingur
702 Confederation Life Bld*.
Talsími 24 587
DR A. BLONDAL
(02 Madlcnl Arta Bldg.
Tnlalml: 22 2»(
■tundnr adratnklasn krenajAkdómn
' a« hnrnnajAkddmn. — AB hlttn:
| kl. 10—1* « k. »k S—6 e. h.
| Kalaalli: M( Vtetor St. Slml 2(130
Dr. J. Stefansson
lt€ MIDICAL AHTS BLDG.
Rornt Kannedy og Graham
Itaa4ar elaflafa aujctna- eyrna
■ •f- tf kverka-ajíkdðma
Mr al hltta frá kl. 11—12 t. h.
og kl. 2—6 e. h.
Talsfnat t 11884
HaLmlll: €88 McMlllan Ava 42691
MOORE’S TAXI LTD.
Cor. Donald and Graham.
i (O Centa Taxl
Fri. elnum stnS tll nnnnra hrnr
■ sem er I bænum: 6 manns fyrlr
sama og einn. Alllr farþesar í-
byrcatlr, alllr bllar hitablr.
i Slml 23 KM (S llnnr)
Ktstur, töskur o ghúsgagna-
flutnlngur.
Giv os lidt bedre Vejr.
For Hestene især.
Skin Sol paa Hlið.
(Frit efter Bj. Thorarensen).
Þann 29. júlí eftir 10 daga~
rigningu kvað hann:
Ak kære gamle Ven,
Nu er den gal igen,
Regner hver Dag.
Giv os dog Maalevejr,
Törk ogsaa Höet hér —
Tlii beder en og hver:
Skin Sol paa Hlið.
Næsta dag var einnig rigning,
en útlit fyrir veðurbreytingu. Þá
kvað hann:
Vis os din Straalepragt,
Læg an din Solskinsdragt,
Tinder i Glöd.
Saa er Du skön som faa,
Vi Dig de elske maa,
Glade naar vi kan fa
Solskin paa Hlið!
—Í9l.
Trúarbragðaofsóknir í Indlandi.
Undanfarið hefir gengið á sí-
feldum óeirðum og upphlaupum
í borginni Chittagong, sem er
miðdepill héraðsins Chittagong
í Bengalíu. Óeirðirnar byrjuðu
með því, að ungur Hindúi myrti
lögreglustjóra borgarinnar, en
hann var Múhameðstrúar. Þetta
varð þess vaJdandi, að Múham-
edstrúarmenn ákváðu að efna
til mótmæla með því að svelta,
en síðan réðust þeir af ógur-
legri grimd á verzlunarhverfi
Hindúanna. Brutu þeir þar alt
brendu og brömluðu og þyrmdu
engu, hvorki dauðu né lifandi.
— Að lokum tókst fjölmennu
vopnuðu lögregluliði þó að ráða
niðurlögum uppblaupsmanna,
en búist er við að óeirðimar
gjósi upp aftur þá og þegar.
—Alþbl.
FRÁ ÍSLANDI
W. J. LINDAL
BJÖRN STEFANSSON
Í8LENZKIH LOOFRÆÐINQAR
& oðru gólfi
325 Main Street
Tals. 24 963
H&fa einnig skrifstofur a0
Lnudar og Gimli og eru þar
að hitta, fyrsta miðvikudag i
hverjum mánuði.
Telephone: 21613
J. Christopherson,
tslenskur Lögfrœðingw
845 SOMBRSBT BLK.
Winnipeg, :: Manitoba.
A. S. BARDAL
aelur llkklBtur og annast um Atfar-
tr. Allur útbúnaTSur aá baatl.
Knnfremur telur hann allskenar
tnlnnisvaröa og lagstalna.
343 SHERBROOKE 8T.
Phsaet HO 80T WIN3IPBA
HEALTH RESTORED
Lækningar án lyfja
DR. I. G. SIMPSON, N.D.. D.O.. D.O.
Chronic Diseasea
Phone: 87 208
Suite 642-44 Semerset Blk.
WINNIPEG —MAN.
MARGARET DALMAN
TBACHRR OF PIANO
«94 BAN3I3G ST.
PHONE: 26 420
Dr. A. V. Johnson
fslenzkur Tannlæknir.
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúsinu.
Simi: 23 742 HeimiUs: 33 328
Jacob F. Bjarnason
—TRANSFER—
Ba((t(a nn4 Pnrnttnrn Mavtaa
76S VTCTOB ST.
81MI 24.5 M
Annast allskonar flutnlnga fram
og aftur um bseinn.
J. T. THORSON, K. C.
lalenaknr lt(frafla(sr
Skrlfstofa: 411 PARIS BLDQ.
Símt: 24 471
DR. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— Sask.
11 sept.
Frá ísafirði er símað að tveir
vélbátar hafi rekist saman á
Hnífsdalsvík á miðvikudags-
mrguninn. Sökk annar bátur-
inn, “Frægur”, og drukknaði
formaðurinn, Jón Friðgeir Jóns-
son, en aðrir skipverjar, 6 tals-
ins, björguðust.
• • •
Útflutningur frá íslandi í á-
gústmánuði nemur 6,270,590
kr., en það sem af er árinu
26,356,000 kr. — Aflinn á sama
tíma var 394,946 skpd., en fisk-
birgðir í landinu 264,143.
Talalml: 28 88«
DR. J. G. SNIDAL
TANNLÆKNIR
•14 lomerMt Block
Portagc Atmic WINNIPEG
—
BRYNJ THORLAKSSON
Söngstjóri
StiUir Pianoe og Orgel
Simi 38 345. 594 Aiverstone St.