Heimskringla - 02.12.1931, Blaðsíða 6

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 2. DES. 1031.
6. BLAÐSOA
Á HÁSKA TÍMUM
Saga frá uppreisninni á Indlandi.
Eftir
Georg'e A.
“Ómögulegt að gera við því, góða mín,’’
svaraði doktorinn. “Reynslan sýnir mér að
konurnar eru valdar að níutíu og níu af hverj-
um hundrað óvildar málum, sem hér hafa
komið upp. Þær eru altaf að búa til sína
fiokka og “klikkur” og á þann veg setja eina
höndina á móti annari í okkar litla félags-
skap, þar sem annars gæti ríkt eindrægni,
gleði og bróðurþel. Við fárumst um stéttar-
drambið meðal Hindúa, en þó er það sem ekk-
ert hjá stéttardrambi kvenfólksins okkar, sem
hingað kemur til dvalar. Konur embættis-
mannanna líta niður fyrir sig á konur her-
mannanna, kona hershöfðingjans lítur niður
fyrir sig á konu kapteinsins, og svo koll af
kolli frá ofanverðu og niður í gegn.
Það er ekki þannig með karlemnnina, að
minsta kosti hvergi nærri eins. Auðvitað eru
heimskir gikkir í þeirra hóp, en yfirleitt er
satt, að þegar tveir menn hittast, ber aldrei á
að munur sé gerður á stöðu þeirra. Einn er
máske lávarður, annar doktor, lögmaður eða
ríkisbubbur, en þeir hittast allir sem jafningjar
í okkar félagsskap. Það er eitthvað öðruvísi
með kvenfólkið okkar hér. Ef það væri ekki
svo óþolandi, þá væri hlægilegt að sjá hvemig
hver konan fyrir sig hangir drembilega á stöðu
mannsins hennar. Auðvitað eru hér marg-
ar ágætis konur líka, ein9 og alstaðar, sem
enda okkar Indverska félagslíf getur ekki bug-
að. En það, að þær eru svo fáar, tiltölulega,
að þær lifa svo mikið út af fyrir sig, að ailir
karlmennirnir dýrka þær og dáðst að þeim, og,
að þær hafa hér bókstaflega ekkert að hugsa
eða vinna, nema skemta sér, þetta alt er orsök
til þss, að kvenfólk okkar verður vandræða-
fólk.”
“Hamingjan gefi að eg villist ekki út á
þvílíka glapstigu, doktor,’’ sagði Isabel, “og eg
ætla að vona að þú verðir svo góður að segja
mér hispurslaust, ef þér sýnist eg óvitandi sé
að hneigjst í þá átt.”
“Að nafninu til er fólk æfinlega fegið að
þyggja góðar leiðbeiningar, en í raun réttri
reiðist það æfinlega, ef sú fórn er framborin,
ungfrú Hannay,” sagði doktorinn, “en af þvi
eg fúslega játa að þú hefir til þessa reynst
ráðþægnari og skilningsbetri en allar aðrar
ungar stúlkur, sem eg hefi kynst, þá skal eg
nú hætta á að segja þér til, ef þarf.”
“Ef þið eruð nú hætt að borða, þá skulum
við nú koma út á pallinn”, sagði majórinn. “Eg
sé glöggt að doktorinn er veikur orðinn af
ílöngun í reyk.”
“Ekki trúi eg því,’ ’sagði Isabel,” því hann
reykti nærri alla leið hingað frá Allahabad! t
fyrstu ætlaði hann að sitja úti hjá ökumanni,
en eg vildi það með engu móti. Eg vandist
furðu vel við reykjarsvælu á skipinu, og þó
það hefði ekki verið, þá hefði eg heldur viljað
þola þykkustu svælu heldur en vera ein inni.
Eg veit ekki hvað oft eg hélt að alt væri að
kollsteypast, og svo voru rikkir og skrikkir og
hróp og köll og svipuhögg og endalaus glumru-
gangur. Eg hefði varla viljað vinna mér til
lífs að vera ein inni í vagninum, því mér fanst
eitthvert óskapa slys vofa yfir á hverju augna-
bliki.”
“Það er gott þú hefir næði til að jafna
þig í dag, Isabel,” sagði majórinn, er þau öll
voru búin að koma sér fyrir í þægindastólum
úr bambus reyr, úti á pallinum. “Það er kunn-
ugt að þú varst á ferðinni í nótt er leið, svo
það heimsækir þig enginn í dag. Fólk býzt
við að þú sért lúrin og viljir hvíla þig áður en
þú kemur fram á skoðunar-plásssið!”
“Hvaða viðbjóðslegt orðtak er þetta,
frændi?”
“Getur verið, en það lýsir sannleika, góða
mín. Það er merkis atburður í sögu okkar
þegar kvenmaður kemur út hingað frá Eng-
landi, einkum sé hún ung og ólofuð, þó það að
vísu þyki ekki eins tíðindum sæta í þessu hér-
aði, þar sem Englendingar eru svo fjölmennir,
en í smærri herstöðvunum er það sannarlega
stórmerkur atburður. Karlmennirnir ærast af
forvitni að sjá nýkomnu stúlkuna sjálfa, og
kvenfólkið þolir ekki við fyrri en það hefir séð
hvernig hún er klædd og fengið fregnir um
nýjasta kjólasnið heima, Jafnframt er kven-
fólkið forvitið að sjá hana sjálfa til þess að geta
fengið hugmynd um, hvort hún muni skara
fram úr þeirra flokki eða ekki. En í dag
máttu hvíla þig. Á morgun verðurðu að fara
í þinn bezta búning og skal eg þá brokka með
þig milli góðbúanna.”
“Brokka með mig! frændi?’’
“Já, góða mín. Siðareglum er snúið
öfugt við á Indlandi, að því leyti, að hér er
það skylda þess sem nýkominn er að heim-
sækja þá sem fyrir eru.”
“Ósköp er það óviðfeldinn siður, frændi,
einkum þessvegna, að sumar þeirra sem fyrir
fiemty
mmmmm <>«»4 *4mm*mm***mo^^* mmL
eru vilja máske ekki sjá eða heyra þann sem
ný. kominn er.”
“Nei, góða mín, hér verða allir að fá tæki-
færi nð sjá og kynnast öllum aðkomendum,
en að því loknu kemur til að athuga hverjum
menn vilja kynnast nánar, að velja úr hverju
og hverja ekki menn skuli heimsækja. Á morg-
um leggjum við því af stað klukkan hálfgeng-
inn tvö.”
“Hvað, rétt í mesta hitanum, frændi!”
“Já, góða mín, það er eitt af því undra-
verða við reglurnar hérna að það er ófrávíkj-
anleg regla kvenna að heimsækja hver aðra á
heitasta tíma dagsins, frá klukkan hálf eitt til
hálf gengin tvö. Mér dettur ekki í hug að reyna
að gera mér grein fyrir hvernig á því stendur.”
“Hvað eru margar konur tilheyrandi þess-
ari herdeild, frændi?’’
“Fyrst skal fræga telja, — konu hers-
höfðingjans, Mrs. Cromarty; hún á tvær upp
komnar dætur, báðar rauðhærðar", sagði dokt
orinn. “Hún er eitthvað skyld einhverjum
skozkum lávarði, — er að þriðja eða fjórða við
hann, að mig minnir. Af þeim skyldleika, og
af því maður hennar er hershöfðinginn, berst
hún ósköpin öll á og álítur sjálfa sið fádæma
mikilhæfa kvenpersónu. Kafteinarnir þrír eru
kvongaðir. Mrs. Doolan er írsk kona, kát og
skemtieg. Eg veit þér fellur hún vel, því það
þykir öllum vænt um hana. Hún á tvö eða
þrjú ung börn. Þá er Mrs. Rinfoul, — hún er
víst hér um, majór, og óbreytt. Já, eg hélt það.
Hún er uppvisnaður ræfill, dáð og fjörlaus al-
veg. Hún trúir því staðfastlega að hún þjáist
af króniskum sjúkdómi og sendir eftir mér að
meðaltali einu sinni í viku. í raun réttri geng-
ur ekki nokkur skapaður hlutur að henni, —
bara hún fengist til að trúa því. Þá er Mrs.
Roberts —* ”
“Dæmdu ekki hart, doktor,” greip majór-
inn, fram í og hélt svo áfram: “Mrs. Roberts er
kona fríð sýnum, góða mín og kærulaus gal-
gopi, en saklaus held eg hún sé þó algerlega.
Þá er Mrs. Prothero, kona adjútantsins; hún
kom út fyrir þremur missirum, falleg kona og
mjög vel látin. Svo er ekki nema ein enn að
telja, Mrs. Scarsdale, er hingað er komin fyrir
sex mánuðm. Hún er mjög hæglát kona og
djúphyggin, að mínu áliti. Fleiri konur til-
heyra ekki herdeildinni hérna.”
“Ekki er nú fjöldinn geigvænlegur,’’ sagði
þá Isabel, “en ósköp er eg samt fegin að eiga
ekki von á gestum í dag.’’
“Ekki von á gestum!” sagði majórinn.
“það er bara nærri öll herdeild sem hingað
kemur í dag, — kemur nú innan stundar, en
hermennirnir koma til að heimsækja doktor-
inn, en ekki þig, Isabel. Hefði hann ekki haft
þig með sér, þá hefðu piltarnir nærri allir ver-
ið hér í hóp til að taka á móti honum þegar
hann kom. Ef þú ert lúin, eins og eg veit að
þú hlýtur að vera, þá er þér þessvegna alveg ó-
hætt að fara nú og leggjast fyrir og sofna um
stund.”
“Nei, frændi, eg ætla einmitt að vera hér,
því það verður hvergi nærri eins erfitt fyrir
mig að heilsa þeim, þegar þeir koma til þess
beinlínis að fagna doktornujn, eins og það
yrði, ef þeir kæmu til að heilsa mér sérstak-
lega.’’
“Það held eg sé nú líka alveg rétt, góða
mín. Og þarna koma þeir Doolan og Proth-
ero.’’
Um leið og majór Hannay slepti orðinu
kom hestur með litla kerru inn um hliðið á
garðinum. Kerran nam staðar frammi fyrir
pallinum, en tveir undirforingjar stukku ofan
en ökumaðurinn hélt í hestinn. Doktorinn
spratt upp og gekk fram á pallinn, en þeir
heilsuðu honum með gleðilátum. “Það er
gleðiefni að sjá þig aftur, doktor,” sagði Pro-
thero. “Herdeildin er ekki með sjálfri sér án
þín.” “Nei, hún er bara að veslast upp,” sagði
þá Doolan. “Og konunum þótti svo vænt um
komu þína, að þær hefðu sent nefnd kvenna
til að fagna þér, hefði eg ekki aftrað þeim,
sýnt fram á að þær mættu ekki svo ofbjóða
hæversku þinni.’’
“Já, það er nú gagn að einhver í her-
deildinni hefir einhverja ögn af þeim eigin-
leika,’’ sagði doktorinn hlægjandi, er hann
heilsaði þeim vingjarnlega. “írland varð illi-
lega útundan þegar hæverskunni var úthlutað
meðal mannkynsins.”
Þegar doktorinn var búinn að heilsa þeim
félögum, stóð majórinn upp og kvað skylt að
kynna þá frænku sinni. Eftir að þeir höfðu
heilsað henni, settust allir í stólana og tóku
til að spyrja og svara á víxl. “Fellur þér illa
tóbaksreykur, Miss Hannay”, spurði Doolan.
“Eg sé auðvitað að doktorinn er að reykja,
en svo er hann nú “privilegeraður”, og þarf
ekki að fylgja neinum reglum.”
“Mér þykir tóbaksreykur heldur góður,
þegar eg er úti’’, svaraði Isabel. “Eg er ekki
vön honum innan húss, en eg venst honum
efalítið.”
Hópur komumanna fór nú smá vaxandi og
hafði Isabel gaman af að hlusta á tal þeirra,
en tók lítinn þátt í viðræðunum sjálf. Við-
ræðurnar voru áþekkar þeim á skipinu, nema
hvað verkahringurinn hér var stærri og til-
breytingameiri, og frétti nú Isabel talsvert um i

RoblniHood
FI/ÖUR
ÞETTA MJÖL ER ÁBYRGST AÐ GERA
YÐUR ÁNÆGDA, EÐA ÞÉR FÁID PEN-
INGANA TIL BAKA.

flest enska fólkið í Cawn-
pore, svona óbeinlínis, því
doktorinn var góður að
spyrja, og hinir að svara.
Veðrið var heitt að vanda og
verkaði það og þögnin á Isa-
bel svo að eftir hálfa stund
fór hana að syfja. Majórinn
tók eftir því og sagði þegar:
“Eg ræð þér nú til, Isabel, að
fara inn og sofna dálitla,
stund. Þegar klukkan er
fimm skal eg taka þig með
mér í kerru og sýna þér
Cawnpore.”
“Eg verð að viðurkenna
að eg er syfjuð,” sagði Isabel, “þó það sé
búralegt að segja það eins og á stendur.”
“Nei, langt frá .Isabel,” sagði doktorinn.
“Eg má segja þér að hefði einhver þessara ná-
unga hérna ekið í flughasti frá Allahabad og í
sama vagn-skríflinu og þú, þá hefði hver
þeirra sem var lagst til svefns í honurn undir-
eins og hingað kom og ekki nent á fætur
aftur fyrri eh kvöldverðar bjallan kallaði þá,
og—ef til vill ekki fyrri en næsta morgun.”
Og er Isabel var horfinn inn úr dyrunum, hélt
hann áfram: “Nú skulum við, piltar, færa
okkur yfir í mötu-skálann. Ungfrúin fengi
ekki mikið næði til að sofna, ef við værum
hér. Doolan einn hefir nógu hátt til að banna
öllum lifandi verum svefn innan hundrað
skrefa.”
“Eg fylli hópinn seinna, doktor,” sagði
majórinn. “Eg hefi tveggja tíma verk að
vinna í sendiboða-skálanum. Rumza, sjá þú
til að ekki sé haft hátt, svo frænka mín geti
sofnað. Ef hún vaknar og hringir, þá láttu
þjónustustúlkuna færa henni þau boð, að eg
komi ekki fyrri en klukkan fjögur.” Majórinn
stóð nú upp og gekk yfir í sendiboða-skálann,
en doktorinn og félagsbræður hans stigu upp
í kerrurnar og óku yfir að mötu-skálanum, er
var um kvartmílu frá húsi majórsins.
“Að því er félagslíf og samkvæmi snertir,
er það mitt álit að við höfum grætt stórmikið
með komu Miss Hannay,” sagði adjútantinn
við doktorinn, “en hvernig er því varið að mér
virtist majórinn tala um hana eins og væri
hún tæplega fullvaxin. Hann talaði um hana
eins og hún væri barn að aldri.”
“Hún er góð og gáfuð stúlka,” svaraði
doktorinn, “flugskörp og glaðlynd, og eins og
þið hafið nú sjálfir séð, þá er hún falleg stúlka
líka, en alveg laus við glys og gjálífi. Eg bara
vona að vist hennar hér spilli henni ekki. Því-
miður virðist mér að nítján af hverjum tuttugu
stúlkum sem koma út hingað umhverfist í
flysjunga og heimskingja innan sex mánaðar.
Eg vona, eg trúi, að hún reynist undantekning
í því efni.”
‘Gaman hefði eg haft af að sjá doktorinn
á sjóferðinni, meðan hann gekk Miss Hannay
í móður stað!” hrópaði Doolan hlægjandi.
“Það hefði sveimér mátt vera hugstór strákur
sem dyrfst hefði að líta í áttina til hennar,
hvað þá meira, sjáandi að doktorinn hafði
taumhaldið.”
“Svo það er þín skoðun, Doolan,” spurði
doktorinn. “En eg hefi nú búist við að þú af
hyggju viti þínu einn gætir skilið hve skaðlegt
væri að taka í taumana við stúlku í því efni,
ef hún á annað borð sýndi þörf á þess kyns
taumhaldi. En svo hefir þú meira en hyggju-
vitið eitt þér til stuðnings. Þú ert kvongaður
maður og ættir að vita þetta af reynslunni. Að
mínu áliti er konan ekki óáþekk fjörugum
hesti. Ef þú slakar á taumunum má vera að
hún fari geyst um tíma, en hún þræðir braut-
ina, og eítir tíma korn hægir hún ferðina af
sjálfs (.áöum og lætur fúslega að stjórn þinni,
en haldirðu fast í taumana í upphafi er hún
óró og eins víst að hún bylti þér og slíti sig
lausa þegar minst varir. Hvað mig snertir má
eg fullvissa ykkur um að skyldur mínar voru
mjög léttar. Auðvitað var venjulegur fjiöldi
af vönkuðum piltum á skipinu, sem altaf
hnipáluðu í grend við Miss Hannay, og sem
hver á fætur öðrum fengju viðeigandi ofaní-
gjöf. Miss Hannay er engin deigla og er að
auki kýmin, svo eg hugsa að hún hafi haft
talsvert gaman af öllu saman og hafi aldrei
Ieiðst á sjóferðinni. En við skulum nú heldur
tala um eitthvað annað.”
Eftir að hafa setið og spjallað stundar-
korn yfirgaf Doktorinn félaga sína og fór af
stað að heimsækja konurnar, er álitu það
skyldu hans. Majórinn var enn ókominn, svo
talið hneigðist að Isabel Hannay aftur, undir-
eins og doktorinn var farinn. “Það er enginn
efi, að hún er langfallegasta stúlkan í þessu
héraði,” sagði adjútantinn við einn undirfor-
ingjann, sem ekki hafði séð hana. “Eg get
fullvisað ykkur um að hún vekur eftirtekt, og
eg veit líka að það eru til konur í herdeiíðinni,
sem ekki fagna komu hennar, og þið vitið
hverjar þær eru, svo eg þarf ekki að nefna
þær. Hún er líka svo blátt áfram, — laus við
alt sem bendir á glysgirni eða stærilæti. Hún
er stilt og hæglát en feimnislaus. Það er álit
mitt að hún reynist jafnoki hverrar sem fram
kemur. Greind? Já, það er hún sannarlega,
þó eg ráði það fremur af andliti hennar, en
orðum, því hún var fáorð í minni áheyrn. Eg
tel bara sjálfsagt að ógiftu mennirnir, margir
hverjir, ærist út af henni. En það er þýðingar-
laust fyrir þig, Wilson, að taka svona.innilegan
þátt í þessu umtali. Eg má segja þér, að það
er þér ekki meira viðkomandi, en þó eg
tæki til að lýsa nýrri halastjórnu. Eg segi
ykkur satt að það er ekki til neins fyrir neinn
ótignari en háttstandandi embættismann, að
höndla hana og hafa heim með sér. Eg ræð
ykkur þessvegna til, svona fyrirfram, að halda
hjörtum ykkar í skefjum.”
“En virðurkenna verður þú þó, Prothero,
að enda undirforingjar ná stundum í konu!”
sagði Wilson, og þá hlógu allir hátt og lengi.
“Það er rétt, Wilson,” svaraði adjútantinn,
“en þú verður að gæta að því, að eg var
heima þegar eg kvongaðist. Auk þess er eg
adjútant, og það lætur æðimikið betur í eyra
en undirforingi.”
“Já, það nafn hefir náttúrlega heilmikið
gildi í herdeildinni," sagði Wilson, “en eg efa
að margar stúlkur viti hver er mismunur á
adjútant og her-bryta,(1. Þær hafa hugmynd
um verkahring Óberstans, majórsins, kafteins-
ins og jafnvel undirforingjans, en ef þú segðir
þeim að þú værir adjútant, þá vissu þær ekk-
ert hvað það þýddi, þó þær hinsvegar skildu
orð þín, ef þú segðist vera horn-blásenda for-
ingi. Mitt álit er að Sergeant-majór, eða ann-
að slíkt undirforingja nafn kæmi þeim fyrir
sem miklu tilkomumeiri staða.”
“Ef þú sýnir þig svona snauðann að virð-
ingu fyrir stöðunni, Wilson, skal eg í fyrra-
málið uppgötva það við æfingarnar, að ‘þriðji
flokkurinn’ sé illa æfður og heimta svo auka-
æfingar sem svarar tveimur stundum á dag.
Þá kemstu að raun um hve stór yfirsjón er að
etja óbilgirni við adjútant!”
Fréttirnar um fegurð og mikilleik Isabels
höfðu þegar borist til allra búðanna og í öll
húsin. Forvitnin var því meiri en smáræði að
sjá þessa ungfrú, og af því leiddi að það voru
allir heima daginn eftir, þegar Majórinn fór
með hana til að heimsækja hæfðingjana. Og
yfir höfuð að tala voru dómarnir um hana
hinir ákjósanlegustu, þó ekki væru dómar
kvenfólksins eins undantekningarlausir ,eins
og voru dómar karlmannanna.
Mrs. Cromarty, Óbersta-frúin, viðurkendi
að hún væri lagleg stúlka, en fann þó ýmislegt
útásetningavert við framkomu hennar og til-
burði. Það var svo sem sjálfsagt að yngri yfir-
mennirnir mundu dáðst að henni. En hún
barst of mikið á og var og kvikleg. Ekki gat
hún sagt að hún væri lotin í herðum, en það
var auðsælt, að hún mundi verða það með
tímanum. Það yrði ekki neitt sérlegt við hana
þegar nýjabrumið væri af. Þetta var líka álic
þeirra rauðhærðu dætranna Óberstans. Þær
höfðu heldur aldrei verið kærðar fyri að vera
lotnar, þvert á móti voru þær álitnar vand-
ræðalega regingslegar, enda dáðust undir-
foringjarnir ekkert að þeim.
Mrs. Doolan leizt ljómandi vel á hana og
sagði henni að hún vonaði þær yrðu vinkon-
ur. “Við getum átt mjög skemtilega æfi hér,”
sagði hún, “ef við bara lærum að taka því sem
að höndum ber. Það er hér auðvitað dálítið
af deilum og ónotum, og talsvert af óþarfa
mælgi og slaðri. En eins og þú veizt geta
deilur ekki átt sér stað nema tveir séu máls-
aðilar, og eg geri mér að helgri skyldu, að
sneiða hjá öllu slíku. Veðrið er hér langt of
heitt til að standa í svo ströngu stríði. Auk
þess er eg írsk, eins og þú sér, og hvernig sem
á því stndur, þá líðst okkur írum að segja
meira en nokkrum öðrum. Fólk trúir ekki að
við tölum í alvöru. Eg böglast þessvegna við
að hafa allra vinfengi.”
*) Herfjryta kalla eg hér quarter-mast-
er; það er skylda þess manns að annast um
vistaforða fyrir herdeildina og alt sem að því
lýtur.—Þýð.