Heimskringla - 16.12.1931, Blaðsíða 1

XLVI. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 16. DES. 1931
FYRRI HLUTI, NR. 12
★ FARSÆL OG GLEÐILEG JÓL *

JOL
Jólin eru allra hátíða* æðst, og liafa svo
jafnan þótt, um norðurheim. í hátíð þess-
ari mætast og flóltast saman allar hug-
sjónir, vonir og draumar mannanna; hið
raunsæja með hinu hugsæja, — það sem
mannkynið hefir lifað og það sem það
vonar að lifa. Inn í hátíðaboðskajiinn eru
ofnir þættir sögulegra viðburða, samhliða
þrá og eftirvæntingu vonar og trúar; það
alt, er fegrað og betrað hefir lífið og inn í
heiminn hefir verið flutt utan úr hinu ó-
mælanlega ríki tilverunnar, jafnhliða hinu
þess, sem mennirnir stöðugt vænta, að
liinn langi dagur mannkynsæfinnar fái að
lokum iir býtum borið, innleitt og gróður-
sett hér í heimi.
Jólin eru hátíð, fom og frumstæð, en
þau eru einnig ung hátíð og ávalt ný. Þau
eru hátíð þess liðna, en þó liátíð þess, sem
sífelt er í vændum. hátíð liins tilkomanda
dags, — hátíð framtíðarinnar. Þau eru,
öllu öðru fremur, fæðii'ifngai’liáufð, <alls
þess, er sífelt er aö fæðast inn í heiminn
til þess að lýsa lielminum, ummynda hann,
frelsa hann og blessa, — ljóssins sem skín
í myrkrinu, — lífsins, sem er ljós mann-
anna. Yfiravdpur hátíðferinnar er dýrð
ljóssins, fegurð þess, hin blessunarríku á-
hrif þess, — á svörtustu nóttunni, fegursta
og skærasta stjarnan — í heimi kvíðans
og dapurleikans, friðarröddin, sem hrópar
í eyðiniörku vantraustsins og vanmáttar-
ins: “Velþóknan yíir mönnunum".
Tákn jólanna er ljósið, — ljósið, sem upp-
lýsir hvern mann, lýsir öllum í húsinu. —
Dagur er uppkominn, — æ endurborinn —
áfram allar alda raðir, unz hann að lokum
rýfur rökkurslæðurnar og myrkvast ekki.
en verður heiður alt til nætur. Ljósgyðjan i
lyftir honum á armi, stráir vegferö hans
blómum, eins og listamaðurinn táknar það. ,
Stjörnurnar fölna. Geislar þeirra renna
inn í hið glaða skin morgunroðans.
Þegar vér horf-um til baka til þessarar há-
tíðar, og athugum alt það frá fyrstu tíð, er
inn í hana hefir ofist, safnað hefir venð
saman, undir tákn hennar, fær oss eigi
dulist, hvflíkra áhrifa það hefir gætt á
hugarfar, skapgerð og háttsemi manna.
Framförin er seinfær, hægfara. Það’ dagar
en morgnar ekki, mjög lengi, en tíminn
leiðir að lokum alt i ljós. Þau áhrif hafa
verið slík, að þeim verður eigi nema á einr
veg lýst;
Dreifðir þú, dagstjarna!
Dimmu nætur,
Glöð, af glóbreiðri
Götu þinni:
Ljós fékstu lýðum
Langar, á gangi,
Dagstund,ir dýrar,
Ó, dag9tjarna!
Vaxi þau áhrif, komi þau æ betur og bet-
ur í ljós. Sannari jólaósk en þá eigum vér
eigi til. Lengist það ljósfar ytra og innra,
er náttskuggunum eyðir:
Bjarma breið
Á brúnir fjalla,
Áður ljósan dag
Leiðir á himinn.
Legg þú blessaðan
Blíðuroða
Uppkomu þinnar
Og undirgöngu.
Vonin vorbh'ða.
Vonin ylfrjófa,
Drjúpi sem dögg
Af dýrðarhönd þinni,
Döpur mannshjörtu,
í dimmu sofandi
veki, sem vallblómin
vékur þú að morgni.
Gleðileg jól öllum mönnum og ár og
friður.
R. P.
Aftur hækka senn fer sólin,
sem um tíma fjær oss var.
Bráðum koma blessuð jólin,
— barnahátíð gleðinnar.
Allir þau sig undirbúa,
efni er lukkan hefir veitt.
Fegra og hreinsa úti og inni,
alt er fágað prýtt og'skreytt.
Alt er gert og ekkert sparað,
ánægju sem vækur bezt.
Húsin fylt með gullnu glingri,
glöð sem æskan þráir mest.
Þjónar ríkra á þönum standa
þreyttir, naumast fá sér dúr.
Óteljandi kryddi og krásum
kyngt í sérhvert matarbúr.
Þó að yfir bæi og borgir '
breiðist jóladýrðar skin,
er þó ský, sem skugga kastar
skemtun á og’samkvæmin.
Því í mannlífs skúmaskotum
skelfisýn er falin mörg.
— Hungruð börn og mögur móðir,
maðurinn liti í leit að björg.
Hundruð! Þúsund! Miljón! manna
— menn sem hafa beinin sterk —
verða að fylla flakkaranna
flokk, — en aðeins biðja um verk.
Meðan kona og börnin bíða
bjargarlaus og hafa ei þak,
því að eiga hvergi heima
— harðstjórinn á dyr þau rak.
Þetta flótta-fólk um landið
fótum sárum áfram dregst;
langt frá borgaleiðum hrakið.
— Lögreglan ei skyldum bregzt. —
Ráfar feimið milli’ manna,
miskunn ef að fyndi og skjól.
Hvort mun gleði í hug þess búa
og hjarta þessi næstu jól?----------
Þér, sem ráðsmenn þjóðar eruð,
þegar stærst er fólksins raun, —
látið sjá að séuð eigi
svikul þý með hæstu laun.
Rísið upp úr ruggustóluni,
rósemda og nautnadraum.
Sýnið rögg með ráð og dáðuni,
— ráð eru nóg, ef veitið gaum.
Hættið lífsins herra að kenna
hörmung þá, er blasir mót.
Færið eigi fram þá lýgi,
fársins engi þekki rót.
Látið engann afguð blinda
ykkur, með sín hrævablys.
— Ef að slept er áttum réttum,
oft er viltum búið slys.
Bætið kjör hins beygða og þreytta
blóði sveitta verkamanns. ^
Gætið að, ei séu saklaus
svelt og vanrækt börnin hans.
Gefið öllum hraustum höndum
hugþekt starf, er færir brauð.
Andið lofti, yl og birtu
inn í hreysin gleðisnauð. -"
Ójöfnuð ei leyfið lengur,
landsins deilt þá nægtum er.
þar sem einn er arði rændur,
öðrum liðið draga sér.
Látið ei með lymskubrögðum
lífs frá borði hrekja neinn.
Látið súrdeig liknar ólga.
— Laun séu brauð, en ekki steinn.
Þegar hafið þannig unnið
það, sem ykkur skyldan bauð,
þá mun engann þurfa að skorta
það, sem nefnt er daglegt brauð.
Þá er stærsta þrautin unnin.
þá er tími að halda jól.
Þá mun fyrst úr rosa rísa
réttlætisins fagra sól.
Hver góðfús vakti, grét og bað
til guðs við rúmið hans?
Þorskabítur.
LEGAN
Brot úr kvæðaflokki.
Svo áfram tími og lífið leið
um landnáms fyrstu ár.
Um alt var knapt, — þó engin neyð —
en oftast sveittar brár.
En þó á rnörgu væri van
og vinnan hörð og löng,
var eining hjóna og ánægjan
í öllu lyftistöng.----
Hin minsta kytra kotbygðar,
þó köld og skekt 9é öll,
ef faömast ást og friður þar,
er fegri en svíöings höll. —
í köldu landi kremja jörð
og kreista, snjóa förg.
Á vetrum oft er hríðin hörð,
og hættuspilin mörg.
Á sjálfsþrek treysta sitt er valt,
þar sérhver dropi frýs.
þá inni er heitt, en úti kalt,
er ofkælingin vís.
í landnámskofa bar að böl,
því bóndinn veiki tók,
með sóttar hita og síðukvöl
og svefnlaust óráðsmók.
Og svona í vikur sex hann Iá
þeim sjúkdómshlekkjum í.
en loks kom betri breyting á
og batinn upp úr því.
Hve fanst þeim, — loks úr legu steig,
þá lífið fagurt alt,
er loftið drakk í löngum teig,
svo létt og hreint og svalt.
Ogsbæði konu og börnin 9á
með brosi sig í kring.
Hver gerla nærri geta má
hans gleðitilfinning.
Nú hafði liðið fárið frá
og fram úr öllu ræzt.
En — hverjum átti hann þetta þá
að þakka — guði næst?
Já, hver var hún, er sorgfull sat
við sæng hans —vonglöð þó,
sem líf og heilsu mannsins mat
svo meira en svefn og ró?
Hver búsins gangi í hófi hélt
og húss um þarfir sá,
þó löngurn væri hjartað hrelt
af hræðslu, kvíða og þrá?
Hver fóður úti í frosti og snjó
til fénaðarins bar?
Hver, syfjuð, börnin söng í ró,
þá svefninn glapion var?
Hver oft á nóttum verk sitt vann,
þá værð gafst öðrum kær,
svo léttstíg, þegar leið um rann,
9em ljúfur vorsins blær?
Hver gætti að svip hins sjúka, —
var seint um andardrátt,
er svitann þerði enni á
og æða taldi slátt?
I
Hver rétti vatnsdrykk vörum að
hinfc veika og þyrsta manns?
þá
Það var hans brúðir, hæg og hljóð,
þó hefði veikan þrótt.
sem himnesk líknar-gyðja góð
hans gætti dag og nótt.
En hvaö var það, sem henni gaf
sitt hugþrek starfs við önn?
Það — bezta lífsins öflurn af —
var ástin, hrein og sönn.
Slík áhrif hennar engilbross
með orðunt verða ei skýrð.
Þar birtist kærleiksandinn oss
í allri sinni dýrð.
Og hrjáðum færa hjörtun yl
mun himingeisli sá,
á rneðan ofar mold er til
eitt mannlegt kuldastrá.
Þorskabítur.
JOL
Dýrðarhátíð allra alda
yljar, vermir hugi kalda.
Ljóssins tíð er hófst við fæðing hans.
Ailar þrár og óskir beinast
að því sem er dýpst og hreinast —
Friðarboða milli guðs og manns.
Dyrnar standa opnar öllum
— að æðstu ljóss- og friðarhöllum.
Heilög lotning hugans þagnarmál.
Lofsöngskvæði enduróma,
englaraddir skærar hljóma
í barnsins hjarta og bljúgri öldungs sál.
Frelsisglampi fjöllum ofar
fagur gegnum myrkrið rofar —
Lýsti heiður heimsins fyrstu jól.
Lljómar enn og birtu breiðir,
böh og lífsins skuggum eyðir
endurskin frá sömu náðarsól.
DjTðarhátíð allra alda,
Auk þú gleði þúsundfalda.
Láttu alla lýði minnast hans!
Allar þjóðir allra landa —
allra heimsins fjarstu stranda —
Friöarboðans milli guðs og manna.
Ragnar Stefánsson.
Smáblómið
Latið blóm í ljósi sólar
lífi brosii mót,
úða daggar nýTrar nætur
nært að yztu rót.
Léttur blær því blæs um vanga
blítt með yl og fjör.
Alt í kring er fegurð, friður,
frelsi, dýrleg kjör!
Sól um daga, dögg um nætur
drýpur á það blóm.
Vlndblær ljúfur, léttur, þýður
leikur mildum róm.
Æska, frelsi, fegurð, gleði,
fjallaloft f sál.
Er það hverful, ótrú hylling,
örlög norna tál?
Það er aðeins stundar stafur,
stryk í tímans bók.
Aðeins bára á ýfðum sævi.
eik er stormur skók.
Það er aðeins lítill lækur,
liðinn fram í sjá.
Örsmátt bros á æskuvörum.
Ellitár á brá.
S. E. Björnsson.