Heimskringla - 29.06.1932, Síða 1

AMAZINC NEWS
PHONE
37 266
DRESSES
| Any kind Af
Beautifully M JÍ’
Dry Cleaned
Perítís
MEN! YOUR CHANCE
b.^iisuitS--,
Dry Cleaned / KL
* *
* #
Service
and Smartly
Pressed
phopíe 3? 206
Peritís
XLVI. ÁRGANGUR.
WTNNIPEG MIÐVTKUDAGINN 29. JÚNÍ 1932
NÚMER 40
SILFURBRÚÐKAUP
AFVOPNUNAR-TILLAGA
HOOVERS.
Nú um hríð hafa stjórnmál-
in verið svo ofarlega á baugi
í dagblöðunum, að það hefir
gleymst eða fallið í þagnargildi
að geta þess, sem farið hefir
fram á kyrlátari stöðum, svo
sem eins og þegar menn hafa
lcomið saman til að gleðja sig
með kunningjum sínum í tilefni
af heimilisatburðum, sem að
vísu marka ekki nein tímamót
í sögu alþjóðar, en eru þó
mikils virði í einstaklings líf-
inu.
Miðvikudaginn þann 11 maí
síðast liðinn, safnaðist saman í
samkomusal Sambandskirkju í
Winnipeg, mikill hópur manna,
af vinum og kunningjum víðs-
vegar að, bæði úr borginni og
utan af landi til þess að sam-
fagna á silfurbrúðkaupsdegi
J>eirra ágætu hjóna Mr. og Mrs.
Kristján Stefánsson, 581 Alver-
stone St. og til þess að þakka
J>eim fyrir samferð liðinna ára
og óska þeim allrar blessunar i
framtíðinni. Séra Guðmundur
Ámason, Oak Point stýrði hófi
þessu af mikilli snilð og prýði
eins og honum er lagið og skorti
þar hvorki rausnarlegar veit-
ingar eða mikil ræðu höld.
Margir vinir og kunningjar heið-
ursgestanna tóku til máls, svo
sem prestur safnaðarins séra
Benjamín Krstjánsson, sem
flutti þeim ávarp og þakkarorð
frá safnaðarins hálfu fyrir
dyggilegt starf í þágu kirkjunn-
ar. Því næst talaði Mr. Berg-
sveinn Long og minntist á á-
gæta starfsemi þeirra innan
Góðtemplarareglunnar og rak
síðan hver ræðan aðra frá kunn
ingjum og vinum, 3em allir
höfðu hina sömu sögu að seaia
bæði frá gamalli og nýrri tíð,
að Mr. og Mrs. K. Stefánsson,
hefði ávalt verið í flokki þeirra
tryggu og drenglyndu félags-
manna, sem öllum er ávinning-
ur að að kynnast og eiga að
vinum, enda komu vinsældir
þeirra glöggt í Ijós af því marsr-
menni sem þarna var saman
komið, og voru þó færri við-
staddir en vildu af kunningjum
þeirra. Þeir sem tóku til máls
aðrir en að framan getur voru
Mrs. Oddfríður Johnsson, Berg-
þór E. Johnson kaupmaður, Mr.
og Mrs. Gísli Johnson, Mr og
Mrs. Friðrik Swanson og Lúð-
vik Kristjánsson sem flutti brúð
hjónunum og börnum þeirra
heilla óskir í bundnu máli.
Á milil ræðuhaldanna voru
sungnir ísl. söngvar. Er menn
höfðu skemt sér þannig hið
bezta um stund afhenti séra
Guðm. Árnason silfurbrúðhjón
unum ofurlitla minningjargjöf
og var það silfurborðbúnaður,
sem hann bað þau að þiggja og
vel að njóta, sem vináttu votl
frá þeim, sem þarna voru sam-
ankomnir og elnníg afhenti1
hann þeim fagran standlampa
og stóra silfurkörfu fulla af
blómum sem gjöf frá börn>”"
þeirra. Þakkaði silfurbrúðgum-
inn með snjallri ræðu fyrir
gjafir þessar, og einnig þann
vináttuhug sem þeim hjónum
hefði verið auðsýndur með sam-
kvæminu. Að því búnu skemtu
menn sér enn með söng og
ræðum unz samkvæminu sleit
um miðnætti. Fór það að öllu
leyti hið ánægjulegasta fram og
gengu allir þaðan ríkari af
bróðurlegum minningum.
Viðstaddur.
Síðastliðinn miðvikudag lagði
Hoover forseti Bandaríkjanna
tillögu fyrir alþjóðafundinn, er
stendur yfir í Genf, um stríðs-
skaðabætur, um það að allar
þjóðir heimsins minkuðu her
sinn um þriðjung. Kvað hann
það spara fé, er næmi 10 til 15
biljónum dala á næstu 10 ár-
um.
í tillögunni felst m. a.: Afnám
allra hertanka og tilbúnings
eiturgass, að minka landher um
einn þriðja. Afnám loftbáta-
hernaðar og sprenginga úr loft-
inu. Að minka herskipastólinn
um einn þriðja. Einnig tölu
kafbáta um sama, að því við-
bættu, að engin þjóð skyldi
eiga fleiri kafbáta en svo, að
smálestatala þeirra væri innan
við 35,000.
Hvort þjóðirnar, sem Alþjóða-
sambandinu tilheyra, sinna
þessu nokkuð alvarlega, er eft-
ir að vita. En hjá því komast
þær ekki að íhuga tillöguna,
>ví svo mikið hafa Bandaríkin
látið á sér heyra, að á undir-
tektum og afgreiðslu þessa máls
hvíldi málið um eftirgjöf stríðs-
skuldanna. En um það mál er
Evrópuþjóðunum að minsta
kosti ant, vegna þess, að ann-
að er ekki sjáanlegt en að þær
séu að þrotum komnar með að
halda uppi greiðslu á þeim. En
gefist þær upp við það, bíður
)eirra algert fjármálahrun, sem
ekki er hægt að segja, hvað i
för með sér hefir fyrír þær.
Um leið og tillögurnar komu
fyrir fundinn, tóku Frakkar
strax að spyrja um, hvar trygg-
ing Frakklands kæmi til greina
þessum tillögum. Leyndi það
sér ekki, að þeir eru þessu
máli mótfallnir. Og umræður
fundarins hafa síðan snúist um
eftirgjöf á stríðsskaðabótunum.
en ekki sjálfri stríðsskuldinni.
En frekari fréttir er ekv; af
þessu að segja sem stendur.
JAPAN Á MÓTI i Fanganýlendu er nú verið að
AFVOPNUN HOOVERS tala um að stofna á DArcy Is-
land í grend við Victoria í B.
Araki, hermálaráðgjafi Jap-
ans, er á móti tillögu Hoovers
forseta um að þjóðirnar mínki
herútbúnað sinn að einum
þriðja. Hann segðr hugmynd-
ina ekki framkvæmanlega
vegna þess, að svo ólíkt standi
á fyrir þjóðum heimsins, að ekki
sé hægt fyrir þær allar að
mínka herútbúnað sinn jafnt,
eða að einum þriðja. Hann
kveður það geta orðið einni
þjóð til happs, en annari til
mjög alvarlegs óhapp, ef þeirri
reglu yrði fylgt.
NAUTGRIPASALA
TIL ENGLANDS
Skýrslur sambandsstjórnar-
innar frá ársbyrjun til 9 júní
1932, sýna að gripasala til Eng-
lands er að fara í vöxt. Síð-
ustu viku þessa tímabils voru
1008 gripir sendir frá Canada til
Englands. Hefir þá Bretland
keypt frá ársbyrjun 7,567 gripi.
Er það 1,049 gripum fleira en á
sama tímabili árið 1931.
BRÚ MILLI SJÁLANDS
OG FALSTUR
Brú hafa Danir ákveðið að
byggja milli eyjanna Sjálands
og Falstur. Er hún mannvirki
mikið, um hálfa þriðju mílu á
lengd og kostar um $10,000,-
000. Brezkt félag, Doitnan
Lang að nafni, hefir verkið með
höndum. Er sagt að um 26,000
ton af stáli þurfi til brúarinnar,
sem búið verður til í Englandi
og er ætlað, að vinnulaun við
tilbúning þess nemi þrem milj-
ónum dala. Kruppsfélagið bauð
í verkið, en Bretar hlutu það.
ÓBLfÐAR VIÐTÖKUR
pílagrímarnir sem Eucharista
fundinn sóttu til írlands, og
getið var um í síðasta blaði,
hafa átt heldur óblíðum við-
tökum að fagna á Norður-tr-
landi.
Eftir veizlu höldin á Suður-
írlandi, brugðu hinir kaþólsku
sér til Norður-írlands. En þang
að voru þeir ekki fyr komnir,
en menn og konur í hundraða
tali söfnuðust saman á járn-
brautastöðvunum og létu yfir
þá dynja bæði hrakyrði og grjót
hríð. Átti lögreglan fult í fangi
með að varna því, að pílagrím-
arnir yrðu limlestir eða drepn-
ir. Og nokkrir þeirra meiddust
af grjótkasti.
Hvar sem járnbrautalestir
fóru með þá um landið, dundi
grjóthríðin á vögnunum. Lest-
ar-gluggar voru brotnir í tuga
tali.
Lauri kardináli hafði ákveðið
að skreppa til viss bæjar í
Norður-írlandi, en er nú hik
andi við, jafnvel þó stjórn Norð-
ur-írlands hafi heitið honum
vernd lögreglusveitar frá því er
hann stígur yfir landamærin og
er aftur komin suður fyrir þau.
Norður-trlandi hefir auðvtiað
fundið sig móðgað með fram-
ferði de Valera-stjórnarinnar,
að bjóða ekki konungsfulltrúa
til Eucharista-veizlunnar og láta
draga niður brezka flakkið á
gistihöllinni, sem veizlan var í.
SALA SVÍNAKJÖTS
TIL ÚTLANDA
Sala á svínakjöti (bacon og
ham) frá Canada til útlanda,
hefir aukist stórum á fyrsta
fjórðungi þessa yfirstandandi
árs, samkvæmt skýrslum frá
Ottawa. Um 7,752,000 pund
hafa seld verið, en á fyrstu
þrem mánuðum ársins 1931
nam hún aðeins 2,013,000 pund-
um. Salan hefir því aukist
um 285 prósent! Vikuna sem
endaði 10 júní, var verð svína-
kjóts (bacon) frá 54 til 58
shilling á Bretlandi fyrir hver
hundrað pund (stórt hundrað
long cwt.). Að gæðum hefir
aðeins svínakjöt frá írlandi tek-
ið því ofurlítið fram.
C. fyrir Doukhsborana í Canada
sem í fangelsi hafa verið hneft-
ir fyrir að ganga naktir á al-
fara vegum. Þeir eru alls um
300.
* * *
ítalskur flugmaður flaug ný-
lega 430 mílur á klukkustund
og hefir enginn áður flogið svo
hratt. Met í hraðflugi var áður
408 mílur á kl.st. og hafði Eng-
lendingur sett það. Viðurkenn-
ingu hlaut ítalinn samt ekki
fyrir þetta afreksverk sitt vegna
þess að honum varð sú skyssa
á við lendinguna að hálfbrjóta
flugbátinn. En efi var ekki á
að hann flaug eins hratt og
hann sagði.
* * *
mannafulltrúar, sem kosningu
hafa nú þegar náð í Winnipeg
og St. Boniface, ætla allir norð
ur til Le Pas til þess að vinna
með flokksmanni sínum á móti
Bracken fram að kosningu.
KEMUR
CHAPLIN
TIL
ÍSLANDS
Heyrst hefir að Chaplin muni
ætla að koma hingað í sumar,
og fylgir sögunni að hann sé
búinn að tryggja sér herV»o*.o,i
í gistihúsi hér (þrjú eða fjögur
tasins, því hann láti æfinlega
stafinn sinn vera í einu her-
bergi og stóru skóna í öðru).
Fyrir liðlega mánuði lá Chaplin
á spítala austur á Java' *•-
veikti1|t þar á för kijþigum
hnöttinn. Alþbl.
okkur útvarpa
okkar?’’
jazz-músíkinnl
—Lesb. Mbl.
PÓSTUR ÚR BRÉFI.
ÝMSAR FRÉTTIR.
Ákveðið er nú að Irland sendi
fulltrúa á samveldisfundinn í
Ottawa. Þeir sem með umboð
de Valera stjórnarinnar fara
eru varaforseti framkvæmdar
ráðsins, Sean T. O’Kelly; verð-
ur hann formaður sendiráðsins.
Annar ráðgjafi de Valera, er
kemur, er Sean Lamars, iðn-
aðarmálaráðgjafi. Alls verða
fulltrúarnir 23 frá írlandi.
* * *
Nýlega samþykti efrimálstofa
Bandaríkjanna $2,300,000,000.
(tvær biljónir og þrjú hundruð
miljónir) veitingu til aðstoðar
bæði bjargarlausum mönnum
og til eflingar atvinnu. Hálfri
biljón af þessu fé verður varið
til ýmsra verka, er stjórnin ætl-
ar að láta vinna með það bein-
línis í huga, að ráða bætur á
atvinnuleysinu. Þetta mun vera
fyrsta veiting stjórnarinnar í
sambandi við atvinnuleysið.
Jarlinn af Egemont kvað
vera á leiðinni til Canada og
er talið eins líklegt að hann
setjist að í Alberta. Hann er
alinn þar upp , en fór mo!* "
ur sínum árið 1929 til Eng-
lands, til þess að taka þar við
jarlstign og eignum er hann
erfði. Faðir hans dó nýlega og
Frederick Percival, svo heitir
hinn ungi jarl, kvað nú vilja
selja höll sína í Englandi. Er
sagt að hvorki hann né faðir
hans hafi kunnað við sig í
Englandi. Þessi ellefti jarl af
Egmont er 18 ára.
* * *
Það er eftirtektarvert við síð-
ustu kosningar, að svo mikill
meirihluti þingsæta, sem Brac-
kenflokkurinn hlaut, eru at-
kvæðin, sem flokkinum voru
greidd, aðeins 85 þúsund, en
atkvæði þjóðmegunarflokksins
voru 80 þúsund. Þetta er nú all-
ur munurinn á fylgi^ flokkanna
eða fylgi við stefnur þeirra.
* * *
Mr. Major, dómsmálaráðherra
var kosinn eftir 17. talningu.
Mr. McDiarmid og Mr. May-
bank við 24. talningu. Það gekk
ekki þrautalaust að fá þessa
Brackenflokks'menn kosna.
* * *
Allir Brackenflokksmenn i
Winnipeg, bæði kosnir og ekki
kosnir, fengu til samans jafn-
mörg atkvæði og W. Sanford
Evans einn við fyrstu talningu.
* * *
Um 3000 bifreiðaeigendur í
Manitoba, er sagt að ætli ekki
að nota bifreiðar sínar á þessu
ári, vegna skattanna, sem hlað-
ið er á þær, og á gasolíuna.
* * *
Fjármálaráðherra Bracken-
stjórnarinnar, Hon. E. A. Mc
Pherson, K. C., sem kosningu
tapaði í Portage La Prairie,
sækir um kosningu í Ruperts
Land kjördæminu. Ætti honum
að ganga greiðara þar en
Portage, því sætið hlýtur hann
gagnsóknarlaust. Þjóðmegunar
flokkurinn hefir álitið það ótil-
hlýðilegt, að vera að sækja í
þessum tveim kjördæmum, sem
kosningu var frestað í, úr því
sem komið er. Það gerir hon-
um hvorki til né frá, hvort hann
vinnur þau þingsæti eða ekki.
* * *
Stjórnarformaður Manitoba,
Hon. John Bracken, leggur af
stað norður til Le Pas í dag, til
þess að tala við kjósendur í
kjördæmi sínu. Kosningin fer
fram 14. júlí. Gagnsækjandi
hans er fulltrúaefni verka-
manna, H. E. Maulson að nafni.
Gera verkamenn sér miklar
vonir um að ná þessu þingsæti
úr höndum Brackens. Að minsta
kosti á ekki á liði sínu að
liggja til þess, því þeir 5 verka-
ÁLFT RÆÐST Á BARN.
í gærdag voru nokkur börn
að leika sér í garðinum við
Tjörnina. Kom þá ein álftin
og réðist á eitt barnið, 4 ára
dreng, og vildi draga hann út í
Tjörn. Systir drengsins 9 ára
togaði á móti, og gekk sv^ ’«»•
stund, unz maður kom börn-
unum til hjálpar. — Alþbl.
fSLENZKA ÚTVARPIÐ
í frönskum eyrum.
Leifur Sigfússon hefir nýlega
sent blaðinu til birtingar eftir-
farandi grein, er hann hefir
þýtt úr frönsku blaði:
“Bandið, sem bylgjulengdin
er merkt á færist til; raddir
heyrast hver á fætur annari;
þær tala frönsku, ensku þýsku,
ítölsku; maður kannast við
þær; maður kannast jafnvel
við þær sem tala tjekknesku,
pólsku og rómönsku, þær eru
orðnar okkur kunnar. Hér
heyrist Róm, Bratislava, Lang-
enberg, Daventry og Eiffelturn-
inn.
En hvaðan kemur þessi bi>*-
hæga, dálítið þunglyndislega
rödd, sem talar með algerlega
óþektum hreim? Bylgjulengdin:
1200. Við skulum leita í töfl-
unni. 1200. Reykjavík? Hvar
skyldi sú stöð vera? Getur það
verið? .... Og þó, það er ein-
mitt höfuðborgin á fslandi. Það
er ísland, sem talar við okkur
með þessari blíðu, með þessari
rólegu rödd. Hvað segir hún?
Hver veit það? Hver getur
skilið það hér í Evrópu, nema
þá þeir, sem búa í Danmörku
og Noregf? Hvern ávarpar
þessi rödd?
Á eyju þessari, sem liggur
þarna ein og afskekt, nærri
því norður undir pólnum eru
100,000 íbúar, búa þeir á víð
og dreif um þetta hrjóstuga
land og er meiri hluti þeirra
fátækur. Móttökutækin eru
sjaldgæf, mjög sjaldgæf, það
liggur í augum uppi; og hlust
endurnir í Evrópu skilja ekk-
ert. — Þeir skilja ekkert, en
samt sem áður eru það ýmsir,
sem verða hugsandi, þegar þeir
fara að hlusta; því þessi rödd
sem kemur svo langt að, berst
tii eyrna okkar gegnum ísþok-
urnar, þessi feimnislega rödd
sem talar á óskiljanlegri tungu
— hún hrífur okkur. Hún
virðist segja: “Við viljum ekki
vera einangruð”. Og því næst
birtir hún okkur að þarna langt
í burtu eru að minsta kosti
nokkrir menn, sem hlusta
Evrópu, menn, sem bergmál
radda okkar, bergmál hugsana
okkar berst til.
En hvernig skyldi þeim vera
Churchill, Man., 16. júní, 1932.
-----Ferðalagið hingað norð-
ur í v'or gekk heldur skrikkj-
ótt. Eins og til stóð áttum við
að koma hingað að kvöldi þess
15. maí. En í stað þess urðum
við að snúa aftur um 80 míl-
ur hér fyrir sunnan, því sand-
urinn hafði þar flætt undan
teinunum ,svo ekki varð lengra
komist. Var þar snúið aftur til
412. mílu, sem er réttar 100
mílur frá Churchill. Hjá 412.
mílu vorum við um nóttina.
En næsta dag var farið á smá-
gasvögnum alla leið. En þá var
komið frost, og var því æði kalt
að sitja á litjum opnum flat-
vagni í nærri fjórar klukku-
stundir, enda voru sumir farn-
ir að slá takt með tönnunum
við dúnkið í vélinni, þegar hálfa
leið var komið, og rétt þesslegir
að Bardal væri óhætt að tala
við þá, þegar komið væri alla
leið. Þrír lentu á sjúkrahúsinu,
en eru nú orðnir jafngóðir. —
Fanst sumum, sem hér höfðu
ekki komið áður, að þetta vera
töluvert erfið ferð.
Eigi sást neitt lifandi meðfram
brautinni, utan stöku rjúpnapör,
orðnar gráar ofan hálsinn með
blóðrauðann kampinn, reglu-
lega fallegar til að sjá þarna í
eyðimörkinni.
ísinn fór þann 7. þ. m., og
er það það fyrsta, sem menn
muna. Snjólaust er orðið nema
í dýpstu giljum. Nógur hvít-
fiskur og silungur eru í ánni.
Veiðum silung á færi við bryggj
una. Hvítfiskurinn er heldur
smár, en aftur silungurinn
vænni og betri til átu.
Hér er fremur líflegt. Það
koma inn til jafnaðar milli 50
og 60 vagnar hlaðnir hveiti á
dag, og er nú komið um ein
og þrír fjórðu miljón bushel af
hveiti í kornhlöðuna, og ef svo
heldur áfram, verður kornhlað-
an full orðin um mánaðamót.
En ekki kvað vera von á skipi
hingað fýr en 1. ágúst.
Stórt vöruhús er verið að
byggja við hafnaruppfyllinguna,
og Imperial Oil er að láta
byggja, og “skipa-slip” á að
setja hér upp í sumar. Það sem
mest er umvert hér, er það, að
ekkert heyrist um peningaskort
eða vinnuleysi, og er það mikil
bót frá því að heyra lóminn
barðann í Winnipeg.
Eg þarf ekki að geta þess, að
mér líður vel, og svo gerir víst
flestum hér.
Svo bið eg að heilsa öllum.
Þinn, Thor J. Brand.
SAKAMÁLARANNSÓKN.
og málshöfðun ákveðin gegn
fsiandsbankastjórnunum fyrv.
Stjórnarráðið hefir ákveðið
sakamálarannsókn og málshöfð
un, gegn fyrverandi forstjórum
íslandsbanka fyrir stjórn þeirra
á bankanum. Eins og kunnugt
er hefir rannsókn farið fram af
þriggja manna neefnd, og er
það sú rannsókn, sem lögð er
til grundvallar fyrir málshöfð-
uninni. Ein af þeim sökum,
sem til eru fundnar, er sú, að
ef íslandsbanki hefði gert upp
bú Sæmundar Halldórssonar
1925, mundi bankinn aðeins
hafa tapað 200 þús. krónum, í
stað þess að tapa 700 þús. kr.,
sem var af því að Sæmundi var
lánað áfram, þó að bankastjór-
amir vissu að skuldir hans væm
innanbrjósta þegar þeir heyra margfaldr við eignir. Alþbl.