Heimskringla - 20.07.1932, Blaðsíða 2

Heimskringla - 20.07.1932, Blaðsíða 2
HEIMSKRINGLA WINNIPEG 20. JÚLÍ 1932 2 BLAÐSÍÐA ÞORBERGUR FJELDSTED. F. 2c. jan. 1845; d. 2. okt. 1931 Æfiminning. Þorbergur Fjeldsted var fædd- ur 26. janúar 1845 á Narfaeyri á Skógarströnd á Islandi, þar sem foreldrar hans voru þá bú- sett. Hann var sonur Andrésar Vigfússonar Fjeldsted gullsmiðs Sigurðssonar, og konu hans Þorbjargar Þorláksdóttur frá Hvallátrum, Grímssonar. Var hún systir Gríms Þorlákssonar læknis í Kaupmannahöfn, og var móðir þeirra systkina Kat- rín Einarsdóttir úr Svefneyjum. En móðir Þorbergs, kona Vig- fúsar var Karítas dóttir Magn- úsar Ketilssonar sýslumanns í Dalasýslu, eins hins lærðasta manns og ríkasta höfðingja á íslandi á sinni tíð. systursonar Skúla Magnússonar landfógeta. Var Þorbergur bróðir Andrésar Fjeldsted yngra á Hvítávöllum, þjóðkunnugs bónda á íslandi, og bjuggu systkini þeirra víðs- vegar um Borgarfjörðinn, mjög vel metin, en eru nú öll látin, nema ein sj^stir, iGuðný að nafni, sem fluttist vestur um haf og býr nú háöldruð í Elfros Sask. Ársgamall fluttist Þorbergur með föður sínum að'Hvítárvöll- um í Borgarfirði og ólst þar upp með honum til 22 ára ald- urs. Þá réðist hann sem ráðs- maður að Hamraendum í Staf- holtstungum, til Guðrúnar Gísla dóttur, ekkju Guðmundar Jóns- sonar, sem þar hafði búið og orðið úti skömmu áður með hörmulegum atburðum. Kvænt- ist Þorbergur þar fjórum árum seinna, þá 26 ára að aldri, Helgu dóttur þeirra hjóna, og tók að fullu við búi þar á staðnum. Kringum árið 1875 mun Þor- bergur hafa fluzt búferlum frá Hamraendum að Hreðavatni, neðsta bæ í Norðurárdal, og bjó hann þar unz hann brá enn búi árið 1882 og fluttist þá vestur að Jörfa í Hnappa- dalssýslu. Þar bjó hann síðan þangað til hann fór hingað til Ameríku árið 1887. Á íslandi varð Þorbergi ell- efu barna auðið og fór hann með allan þann hóp vestur um haf, að einu undanskildu, sem ávalt hefir dvalið á íslandi, og tveim, sem önduðust í barn- æsku. Þau af bömum hans, sem komust til fullorðins þroska eru þessi, talin eftir aldursröð: 1. Guðmundur Fjeldsted, bóndi þrjár mílur vestur af Gimli, fyrverandi fylkisþingmaður. 2. Mrs. Guðrún Eggertsson, ekkja Jóns Eggertssonar í Winnipeg. 3. Mrs. Haldóra Jóhannesson, kona dr. Sig. Júl. Jóhann- essonar í Winnipeg 4. Mrs. Helga Sveinbjörnsson, kona Jóns Sveinbjörnssonar í Elfros, Sask. 5. Jón Fjeldsted klæðiskeri í Reykjavík. 6. Próf. Runólfur Fjeldsted, einn af hinum efnilegustu gáfumönnum í hópi Vestur- íslendinga, dó um aldur fram árið 1921. 7. Mrs. Ragnheiður Jóhannes- son, ekkja Halldórs Jóhann- essonar trésmíðameistara í Winnipeg. 8. Ásgeir, kaupmaður í Árborg liðsforingi í Canadahernum i stríðinu, dó árið 1916. Á leiðinni vestur yfir hafið misti Þorbergur eitt af yngstu börnum sínum, og má nærri geta að honum hafi fallið það þungt um trega. Þó var þetta ekki nema eins og forboði þeirra örðugleika, sem mættu honum hér, eins og öllum frum- býlingum. Landið var þá enn lítt numið um þessar slóðir, og úrræði fá til þess að byrja með fyrir eignalausa menn, önnur en að ganga í skurðavinnu og annað erfiði, sem til féllst að vinna. Mun það hafa verið hart aðgöngu mönnum eins og Þorbergi, sem heima höfðu bú- ið rausnarbúi og átt meira yfir öðrum að segja, en að láta reka sig áfram við stranga erfiðisvinnu. Enda er haft eftir Þorbergi, að honum hafi fund- ist hann deyja andlega, fyrst eftir að hann kom hingað vest- ur. Og þó kann svo að hafa or- sakast að einmitt af þessari reynslu, þótt hún væri hörð að- göngu, hafi hann samt numið nokkuð, og þaðan hafi honum verið komin hin næma samúð og áhugi, sem hann bar jafnan síðan fyrir málum verkamanna og velferð þeirra. Þorbergur settist fyrst að í Mikley eftir að hann kom hing- að vestur, og bygði sér þar bæ, sem Þorbergsstaðir voru nefnd- ir, og enn sjást leifar af, en nú er í eyði. Strax á fyrsta mán- uðinum, er hann bjó þar, varð hann fyrir þeirri sorg að missa konu sína, þá aðeins 36 ára að aldri, og varð þá tengda- móðir hans, Guðrún Gísladótt- ir, aðalaðstoð hans úm tíma, unz hann kvæntist á ný árið 1889, Ingigerði Helgadóttur úr Mikley, hinni mestu myndar- konu. Reyndist hún bömum Þorbergs eins og hin bezta móðir, og minnast þau hennar ávalt með miklu þakklæti og hlýju fyrir það, hversu hún ann- aðist þau og barðist með föður þeirra gegnum þann kaflann af æfi hans, sem að ýmsu leyti varð honum örðugastur, þótt þau bæru ekki gæfu til lengri sambúðar. Þau fluttust áríð 1891 til Winnipeg og bjuggu þar til aldamóta, er þau skildu samvistum. Höfðu þau þá eign- ast tvær dætur, stúlku, sem dó á barnsaldri, og Mrs. Jónínu Craddock, sem gift er manni af innlendum ættum, búsett i Saskatoon. Hin næstu fjögur ár bjó Þor- bergur heitinn lengst af á Gimli, en fluttist síðan enn á ný til Mikleyjar, og var þar vitavörður í 22 ár, meðan sjón hans entist. Þessi ár taldi hann hin beztu ár æfi sinnar. Þang- að fluttist þá með honum fyrir ráðskonu, Mrs. Arnfríður Thor- darson, sem ávalt bjó með hon- V ÓKEYPIS Chantecler cígarettu pappír fylgir hverjum pakka- TURRET F I N E C U T Cígarettu Tobak a Það skal borga sig að ‘VEFJA SÍNAR SJÁLFUR’ Frá venjulegu sparsemdar sjónarmiði— á hverjum 20c pakka af Turret Fine Cut, er efni í að minsta kosti 50 cígarettur—og Chantecler cígarettu pappír ókeypis. Frá Sjónarmiði reykinga nautnar jafnast ekkert við það að vefja sínar sjálfur úr hinu milda og ilmríka Virginía tóbaki, sem þér fáið í Turret Fine Cut pökkum. Það skal borga sig að vefja sínar sjálfur úr Turret Fine Cut. 15c og 20c pakkar —elnnig í '/j pd. loftheldum baukum um síðan, og reyndist honum hin tryggasta kona og bezti lífsförunautur, annaðist hann með frábærri umhyggju eftir að hann fór að tapa sjón, og hjúkraði honum í síðustu veik- indum hans. Varð þeim tveggja dætra auðið: Helga, sem dó 16 ára gömul árið 1922, og Anna, sem nú stundar at- vinnu í Winnipeg. Til Selkirk fluttusí þau fyr- ir nokkrum árum síðan, og bjó Þorbergur þar til dauða- dags. Hann andaðist aðfara- nótt föstudagsins 2. október 1931. Hafði hann veikst sunnu- dagskvöldið áður og vissi þá gerla, að hverju draga mundi, enda hafði hann sjaldan kent sér meins, að öðru leyti en því, hvað sjóndepran var stöðugt að ágerast. Gerði hann þá þegar ráðstöfun um útför sína og fór hún fram að öllu leyti eftir hans fyrirmælum sunnudaginn 4. október, frá heimili hans í Sel- kirk. Var þar fjöldi manns sam- an kominn, bæði úr Selkirk og Winnipeg og nágrenninu, og mátti glögt sjá að þar var til moldar borinn einn af atkvæða mestu landsnámsmönnum ís- lenzkum í þessari heimsálfu. — Fluttu þeir séra Jónas A. Sig- urðsson og sá er minningar- orð þessi ritar ræður yfir kistu hans, en Mrs. Sveinsson í Sel- kirk söng einsöng. Æfisaga Þorbergs Fjeldsted var ærið löng og margbreytileg, og eru það ekki nema aðeins yztu markalínurnar, sem hér hafa verið dregnar. Hann hóf starfsdaginn snemma og var bæði stórhuga og kjarkmikill, vitur og áræðinn. Saga hans hér í álfu er orðin löng og ær- ið viðburðarík, en þó hafði áð- ur lifað næstum því helft æfi sinnar á Islandi, verið sveitar- höfðingi þar og starfað fram- arlega í öllum almennum mál- um, meðal annars verið hrepps- nefndaroddviti Norðurárdals á meðan hann var á Hreðavatni, og sömuleiðis gerst sveitarodd- viti Kolbeinsstaðahrepps, eftir að hann fluttist að Jörfa. Sýnir þetta hversu mikillar tiltrúar hann naut ávalt frá nágrönnum sínum heima á íslandi, og hélzt það eins eftir að hann kom hingað vestur, því að á meðan hann dvaldi í Mikley, gegndi hann ýmsum trúnaðarstörfum þar. Hann fyigdist og vel með öll- um almennum málum fram til hins síðasta, og hafði einkum áhuga fyrir þeim málum, sem verkamenn og framsóknarmenn höfðu á dagskrá. Að eðlisfari var hann ekki sterkur flokks- maður neinstaðar, en hann vildi hafa augun opin fyrir öllum góðum hugmyndum, hvaðan sem þær væri komnar, ef hann hélt að þær mundu verða til framfara eða hagsbóta að ein- hverju leyti. Og þó að sjón hans, hin líkamlega, væri orðin næsta döpur á síðustu árum, þá var næstum því eins og dómgreind hans og andleg skygni færi vaxandi. Hjá honum varð mað- ur fljótt var við þá andlegu sinnu og vakandi athygli fyrir öllum mannfélagsmálum, sem afar sjaldgæft er hjá öldruðu fólki. Á öllum sviðum fylgdist hann svo vel með þeim atburð- um, sem voru að gerast víðs- vegar í heiminum, að þeir, sem við hann ræddu og heilsýnir voru, máttu vara sig, að hann væri þar ekki víðast hvar betur heima en þeir. En til þess að geta þetta, naut hann aðstoðar góðra vina, sem heimsóttu hann og lásu fyrir hann, eftir að sjón hans var tekin að daprast. Þar við bættist stál- minni hans og góð greind á hvað eina. Yfirleitt má segja, að Þor- bergur Fjeldsted hirti ekki um að fara almannaleiðir í neinum skoðunum — hvorki stjómmál- um eða trúmálum. Hann leit og aldir, að þær færðu oss stöðugt nær þeim guði, sem er oss ímynd alls þess, sem fagurt er og fullkomið í gervallri til- veru. Á þenna hátt trúði Þor- bergur á þann lifandi guð, sem stöðugt er að skapa heiminu, og í þessu er fólgin meiri trú en nokkurri trúarjátning. 1 þessu er fólgin æðsta von frels- is og sáluhjálpar, þeirrar sálu- hjálpar, sem fólgin er í vaxandi þroskun vits og göfgi. Og sú sál, sem í lífi og dauða bærir vængi hugsunarinnar til þessarar átt- ar, alls hins nýja og batnandi, hún hefir að vorum skilningi valið sér hið góða hlutskifti, sem ekki verður frá henni tek- ið. Benjamín Kristjánsson. að hætti gáfaðra mann frjáls- mannlega á alt og var ekki fastheldinn við neinar gamlar skoðanir, ef hann hugðist að geta öðlast aðrar betri með því að skifta um. Því að trú hans á guð var ekki bundin við neinn bókstaf, heldur skapaðist hún af lífsreynslu og íhugun þessa skapmikla og hugsandi manns. * * * Eg hitti Þorberg heitinn í fyrsta og síðasta sinni í ágúst sumarið 1931, meðan laufið var enn í blóma og hann var sjálf- ur yngri og hressari í anda en margur tvítugur maður. Hann stendur mér fyrir hugskotssjón- um sem hinn rekkmannlegasti maður með víkings yfirbragð, þrátt fyrir sín 86 ár. Þrek hans líkamlegt hafði ávalt verið svo mikið, að enginn hafði vitað afl hans tii fulls. En það sem meira var um vert, var þó þetta, að þó að héla haustsins hefði daprað sjón hans og hrímgað hærur hans, þó að margvísleg og oft ströng lífsreynsla hefði rist djúpar rúnir á ásjónu hans, bjó þó vorið og sumarið ávalt í sál hans. Hið andlega þrek var enn meira en hið líkamlega. Hann hafði ekki aðeins gáfur og skarpskygni í bezta lagi, held ur einnig óbifandi trú á gæzku guðs og réttlæti. Hann trúði á eilífð lífsins og að það héldi áfram, þó það einhverra hluta vegna yTði að hverfa burt af þessu tilverusviði. Og hann taldi sig hafa fengið sannanir fyrir þessu, sem voru honum mjög dýrmætar, þégar sorg og ást- vinamissir bar honum að hönd- um. Sú sannfæring var svo rík í huga hans, að mér virtist hún ljóma upp allar hugsanir hans og gera hann sáttan við lífið, svo að hann horfði jafnvel með gleði og eftirvænting til þeirra umskifta, sem hann vissi að ekki mundi verða langt að bíða. Eg ræddi við Þorberg Fjeld- sted með þeirri ánægju frá minni hlið, að eg bað hann að leyfa mér að koma við í hvert sinn, er eg ætti leið fram hjá þar sem hann bjó, og varð hann fúslega við þeim tilmælum. En atvikin höguðu því þannig, að eg kom ekki fyr en í seinna lagi, eftir að laufið var fallið og andi hans svifinn inn í hlátraheim draumanna, “meira að starfa’’. Eg kom þó eftir vinsamlegum tilmælum hans, til að tala nokkur fátækleg minningarorð yfir líkbörum hans. En einskis manns verður minst að maklegleikum, sem þannig tekst að lifa, að láta lífs- reynsluna auðga sig stöðugt að gáfum og glöggskygni, lif- andi bjartsýni, trausti á gæzku guðs og vizku, og samúð með öllu því nýja og batnandi. “Það hefir verið mín ritning og trú- arjátning,’’ mælti Þorbergur Fjeldsted, “að trúa meira á guð framtíðarinnar en fortíðarinn- ar, trúa því, að hin nýja tið og nýja hugsun komist nær sannleikanum en áður var kom- ist.’’ Og okkur kom saman um það, að til þess væri lífinu lifað, og til þess streymdu ár FRÁ. KIRKJUÞINGINU Á LUNDAR Niðurl. Nefndarskýrslan var samþykt í einu hijóði. Næst var tekið fyrir álit fræð- slunefndar. Var það lesið af Guðm. Eyford og íylgdi því munnleg greinagerð frá honum. Nefnd sú, sem skipuð var til að athuga og gera tillögur um fræðslumál og sunnudagaskóla- hald, leyfir sér að leggja fyrir kirkjuþingið eftirfarandi tillög- ur: 1. Að gerðar séu tilraunir f þá átt að samræma starf og starfaðferðir sunnudagaskóla að eins miklu leyti og mögulegt er. 2. Að sunndagaskólastjórar safnaðanna haldi fund með sér að haustinu til og í samráði við hlutaðeigandi presta ákveði, hvaða fyrirkomulag og kenslu- aðferð sé viðhöfð í sunnudaga- skólunum. 3. Að sunnudagaskólakenn- arar, eða aðrir þar til valdir safn aðarfélagar, heimsæki sunnu- dagaskóla annara safnaða, reyni að vekja samhygð milli sunnudagaskólanna og glæða þrá hjá börnunum að kynnast hvert öðnu og taka hlutdeild í starfi og námi æskusystkyna sinna. 4. Að sunnudagaskólastjóri og kennarar hvetji bömin til að skrifast á við jafnaldra sína í öðrum sunnudagaskólum kirkju félagsins ium þau mái, er skól- ana áhræra, svo sem, hvað lesið er fyrir þau, eða hvað þeim er sagt í ræðu eða samtali sunnu- dagaskólastjóra og kennara um þau mál, er lúta að upplýsingu í kristindómi og siðferðirfræð- um. 5. Að sunnudagaskólamir leggi sérstaka alúð við, að vekja samstarfs-hug meðal unglinga og barna innan kirkjufélagsins, og sem tilraun til slíks höfum við komið okkur saman ium að benda á, að æskilegt væri að sem flest af börnum kirkju- félagsins gætu haft tækifæri til að koma saman einu sinni á ári, helzt að sumrinu. 6. Viðvíkjandi sálmabókar- skorti í söfnuðunum leyfum vér oss að leggja til, að safnaðar- nefnd hvers safnaðar taki á móti pöntunum í söfnuðum sín- um og sendi slíkar pantanir til Always ask for “Canada Bread Builds body, bone and musde PHONE 39 017

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.