Heimskringla - 20.07.1932, Side 3

WINNIPEG 20. JÚLÍ 1932
HEIMSKRINGLA
3 BLAÐSÍÐA
* Sigurdsson, Thorvaldson ltd.
GENERAL MERCHANTS
ÚTSÖLUMENN FYRIR IMPERIAL OIL LIMITED
ROYALITE COAL OIL, PREMIER CASOLINE
TRACTOR AND LUBRICATING OILS
ARBORG
Phone 1
RIVERTON
Phone 1
HNAUSA
Phone 51, Ring 14
MANITOBA — CANADA
Phone 22 935 Phone 25 237
HOTEL CORONA
26 Roomi Wlth Bath
Hot and Cold Water in Every
Room. — $1.60 per day and up.
Monthly and Weekly Rates
on Request
Cor. Main & Notre Dame East
WINNIPEG, CANADA
skrifara kirkjufélagsins ásamt
fullu andvirði bókanna, og sjáí
hann um að útvega bækurnar
og senda þær til safnaðanna.
Undirritað:
Jónína Kristjánsson
Emma von Renesse
Tímóteus Böðvarsson
G. E. Eyford.
Nefndarálitið var tekið fyrir
lið fyrir lið.
Fyrsti liður samþyktur.
Um annan lið urðu nokkrar
umræður, tóku þátt í þeim Jón
Kristjánsson og Mrs. Sigríður
Amason. Liðurinn samþ.
Þriðji liður samþ.
Fjórði liður samþ.
Séra Rögnv. Pétursson tal-
aði um, að æskilegt væri, að
stofnað yrði til sérstakrar deild-
ar í Heimskr. fyrir börn og ungl
inga. Mætti þar birta útdrætti
úr bréfum og ritgerðum barna i
sunnudagask.
Um fimta lið urðu allmikiar
umræður. Forseti gerði fyrir-
spurn ium, hvort kvennaþingið
hefði ekki komið fram með
einhverjar frekari tillögur við-
víkjandi sunnudagaskólamálum,
sem æskilegt væri að rætt yfði
um hér. Mrs. von Renesse gat
um tillögur kvennasambandsins
og hvers vegna fræðslumála-
nefndin hefði horfið frá þeim
að nokkru leyti. Taldi meðai
annars óheppilegt að stofna til
samkepni um verðlaun milli
sunnudagaskóla, með því að
örðugt gæti orðið að dæma á
milli og ilt að forðast, að dóm j
arnir gætu valdið sársauka hja
börnunum. Mrs. Þórunn Kvar- j
an taldi, að fræðslumálanefndin
hefði leyst úr málinu á einfald- j
ari og betri hátt en fyrir kvenna j
þinginu hefði vakað og kvaðst j
vera samþykk áliti hennar. Séra |
R. E. Kvaran áleit, að æskilegt |
gæti verið, að fá börnunum |
ritgerðarefni að haustinu og
eins að verja nokkrum tíma í
siunnudagaskólunum til þess að
kenna íslenzk sönglög. Guðm.
Eyford vildi ekki að settar yrðu
neinar fastar reglur um þetta á
þinginu, heldur að fundur
aunnudagaskólastjóranna, sem
gert er ráð fyrir í nefndarálit-
inu, kæmi sér saman um, hvað
heppilegast sé að gera í þessum
efnum.
Liðurinn samþ. óbreyttur.
Sjötti liður samþ.
Nefndarálitið samþ. í heild
sinni.
Séra Benjamín Kristjánsson
las eftirfylgjandi álit nefndar
þeirrar, sem sett var í prests-
þjónustumálið:
Enda þótt prestafæð innan
kirkjufélagsins sé mjög tilfin^-
anleg og vér teljum það ófull-
nægjandi til lengdar, að einn
prestur þjóni bæði söfnuðunum
{ Nýja-íslandi og Vatnabygð-
unum, þá teljum vér samt þær
bráðaby gðarráðstaf anir, sem
gerðar hafa verið um prests-
þjónustu þessar safnaða af for-
seta og stjórn kirkjufélagsins
eftir atvi'kum heppilegar, unz
kirkjufélagið og hinir einstöku
söfnuðir sjá sér fært að ráða
fram úr málinu á viðunanlegri
hátt.
Hins vegar teljum vér æski-
legt, ef aðrir prestar kirkju-
félagsins, sem komið geta því
við, sökum nálægðar, sæi sér
fært að bæta að einhverju leyti
upp hina stopulu prestsþjón-
ustu. Koma hér einkum tU
greina söfnuðirnir í Nýja-ís-
landi, sem þjónustulausir verða
helming næstkomandi árs. Vild-
um vér mælast til þess við
kirkjuféalsgstjómina, að hún
hlutaðist til um það, að þeir
prestar, sem í nágrenninu búa,
fiytji að minsta kosti eina guðs-
þjónustu á hverjum kirkjustað,
eða helzt svo margar sem hver
þeirra getur við komið, í sam-
ráði við hlutaðeigandi söfnuði,
meðan þeir eru prestsþjóniustu-
lausir, Ætlumst vér til að þessi
prestsþjónusta verði söfnuðun-
um að kostnaðarlausu, en að
kirkjufélagið greiði ferðakostn-
að prestanna samkvæmt reikn-
ingi.
Undirritað:
Benjamín Kristjánsson
K. Kernested
G. M. K. Björnsson
Framsögumaður gat þess, að
hann hefði átt tal við þá, er til
greina gæti komið að þjónuðu
að einhverju leyti söfnuðunum
í Nýja-íslandi í fjarveru séra R.
E. Kvarans, og væru þeir allir
fúsir á, að verða við þeim til-
mælum, að flytja þar eins marg
ar guðsþjónustur og þeir gætu
við komið.
Nefndarálitið var samþykt.
Séra Rögnv. Pétursson las
upp eftirfylgjandi álit nefndar
þeirrar, sem sett var í prests-
þjónustumál í framtíðinni, og
gerði grein fyrir því:
Með því að það er fram-
tíðarskilyrði kirkjufélagsins að
söfnuðir þess geti trygt sér
nægilega prestsþjónustu á kom-
andi tímum, og með því að fram
úr því máli verður ekki greitt
fyrirvara — og undirbúnings-
lítið, þá leyfir nefndin sér að
leggja til:
1. Að þingið feli tilvonandi
stjórnarnefnd kirkjufélagsins, að
leita samninga við unga og efni-
lega íslenzka námsmenn, er fá-
anlegir væru til þess að leggja
fyrir sig guðfræðinám, um að
undirbúa sig til þess starfs, og
seinji um inntöku slíkra nem-
enda við hina frjálslyndu guð-
fræði)skóla í Bandarfkjunum,
er standa í sambandi við kirkju-
deild vora, svo sem Meadville
guðfræðisskólann við Chicago
háskólann og Harvard guð-
fræðisskólann í Cambridge,
Mass.
2. Að væntanleg prestaefni,
auk guðfræðisnámsins, og gegn
væntanlegum styrk, skuldbindi
sig til að f.ullkomna sig svo í
báðum málunum, ensku og ís-
lenzku, að þeir geti unnið öll
algeng prestsverk á þeim mál-
um, og með það fyrir augum,
að loknu námi hér, verji að
minsta kosti einu ári til þess að
fullkomna sig í íslenzkri tungu
við háskóla íslands.
Undirritað:
Rögnv. Pétursson
Gerða Kristjánsson
Ágúst Eyjólfsson.
Framsögumaður gat þess, að
sér hefði verið bent á, að snúa
KJAMMl
Hljóður eg styðst fram á stafinn í kvöld
og stari’ út á farinn veg.
Hjörðin er inni í húsum byrgð,
en heimkoman einmanaleg.
Eg er að horfa’ eftir tapaðri trygð,
og tómleik í huganum finn,
því niður við gerðið eg gróf í dag
gamla fjárhundinn minn..
Hann var aðeins kjömmótt kynblendings grey
og kollurinn hærugrár.
En við höfðum samleið í svalveðrum átt
í síðustu fjórtán ár.
Að bæta hvor öðrum brotin gull
og brúa hvert einrænings haf.
Því farið við höfðum svo margs á mis,
sem menningin öðrum gaf.
Mig sárt til hans tók, þó erfitt sé oft
með öðrum að finna til.
Fyrir trygð hans og kænsku eg komst oft heim
úr kaldlyndum manndrápsbyl.
Og við höfðum gaman að glettast í leik
í göngum um haust og vor.
Og fyrir hann á eg ótal mörg
ógengin þreytuspor.
Þó siðfáguð lýðmentun líti svo á,
að sé langt milii hunds og manns,
þá skildi eg oft að skapbrigði mín
skinu úr augunum hans.
En eg þarf ekki að óttast minn almennings
dóm,
því enginn mig heyrir né sér.
Þó nú einhver vinslita viðkvæmnis kend
vakni í brjóstinu’ á mér.
C. Stefánsson.
þér it t>/
nottö
TIMBUR
KAUPÍP
AF
The Empire Sash & Door Co, Ltd.
BirgSir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERO GÆÐI ANÆGJA
mætti tillögunni við, þannig aó
fá menn mentaða á íslandi og
styrkja þá til náms í skólum
hér eitt ár, svo þeir gætu full-
komnast í enskri tungu. Jón
Kristjánsson kvaðst vera því
meðmæltur, að fengnir yrðu
menn að heiman, með því að
sérstök nauðsyn bæri til, að
þeir kymni vel íslenzka tungu.
Nefndarálitið var því næst
samþykt.
Forseti benti á, að stjórn
Canada hefði af rausn mikilli
veitt fjárupphæð til styrktar ís-
lenzkum mönnum til náms við
canadiska háskóla. Taldi hann
viðeigandi, að þingið léti sig
þetta mál einhverju skifta. Þá
gat hann og þess, að komið
hefði fram hreyfing í þá átt,
að stofnsettur yrði kennarastóll
í íslenzkum fræðum við fylkis-
háskólann í Manitoba, og ósk-
aði eftir, að þingið léti einnig
í ljós álit sitt á því máli. Sam-
þykt var að taka bæði þessi mál
á dagskrá.
Nefndir voru settar í bæði
þessi mál. í námssjóðsmálið:
Dr. Rögnv. Pétursson
Dr. Sveinn E. Björnsson
Jón Kristjánsson.
í kennarastólsmáiið:
Séra Benjamín Kristjánsson
Séra Guðm. Árnason
Elín Hall.
Skýrsla féhirðis, sem nú
hafði verið yfirskoðuð, var lögð
fram til samþyktar, og var hún
samþykt.
Fundi frestað til kl. hálf-níu
síðdegis.
Kl. tvö eftir hádegi fór fram
vígsla kirkju Sambandssafnað-
arins á Lundar. Var kirkjan
flutt á síðastliðnu ári, þaðan
sem hún hafði áður staðið, aust-
ur í bygðinni, til Lundar, og
mikið endurbætt. Við vígslu-
athöfnina fluttu ræður, forseti
félagsins, séra Ragnar E. Kvar-
an. og séra Guðmundur Árna-
son. Auk þeirra tóku þátt í
athöfninni, þeir dr. Rögnvald-
ur Pétursson og séra Benjamín
Kristjánsson.
Við þetta tækifæri afhenti
séra Guðm. Árnason söfnuðin-
um tvo kertastjaka úr silfri,
minnjngargjöf frá kvenfélag-
inu Einingin, um Guðnýu sál.
Guðmundsson frá Laufási, sem
andaðist síðastliðið ár. Eftir
guðsþjónustuna bauð kvenfélag-
ið öllum viðstöddum til kaffi-
drykkju í samkomuhúsinu.
Þriðji fundur var settur á
sunnudagskvöldið kl. hálf-níu.
Fundarbók var lesin og sam-
þykt.
Nefndin, sem sett var í náms-
sjóðsmálið, lagði fram svohljóð-
andi álit:
Að forseta félagsins sé falið
að senda símskeyti til R. B.
Bennett, forsætisráðherra Can-
ada, og tjá honum þakklæti fé-
lags vors, fyrir fjárveitingu
stjórnarinnar til styrktarsjóðs
fyrir íslenzka námsmenn við
háskóla Canada, og að skeytið
verði sent sem fyrst og afrit af
því fært inn í fundarbókina.
Undirritað:
Rögnv. Pétursson
Sv. E. Björnsson
Jón Kristjánsson.
Stuttar umræður urðu um
nefndarálitið og tóku þátt í
þeim dr. Rögnv. Pétursson og
Guðm. Eyford. Var síðan geng-
ið til atkvæða um það, og var
það samþykt.
Séra Benjamín Kristjánsson
las upp eftirfylgjandi nefndar-
álit í kennarastólsmálinu:
Vér undirrituð, sem skipuð
vorum til þess að gera tillögur
um afstöðu kirkjufélagsins
gagnvart kröfum þeim eða ósk-
um, sem komið hafa fram með-
al tslendinga um það, að kenn-
arastóll i íslenzkum fræðum
verði stofnsettur við háskólann
í Manitoba, lýsum ánægju vorri
yfir því að mál þetta hefir
komið til umræðu, og leggjum
til að stjórnarnefnd kirkjufé-
lagsins sé falið á hendur, að
hafa vakandi auga með öllum
frekari hreyfingum, sem koma
fram í þessa átt, og styðja að
þessu máli, eftir því sem hún
sér sér fært og tök verða á.
Væntum vér þess, að almenn
og einhuga sa'mtök hefjist með-
al allra íslenzkra félaga í Can-
ada um að sem bezt og skjót-
ust úrlausn fáist í þessu máli.
Undirritað:
B. Kristjánsson
G. Árnason
Elín Hall.
Nefndarálitið samþykt.
Dr. Rögnv. Pétursson vakti
aftur máls á umræðum, sem
spunnist höfðu út af áliti
fræðslumálanefndar, að því leyti
sem þær snertu stofnun barna-
deildar í Heimskringlu. Lagði
hann til að séra Benjamín
Kristjánsson væri beðinn að
annast um slíka deild.
Tillagan var studd af Guðm.
Eyford og samþykt.
Næst fór fram kosning stjóm
arnefndar og hlutu þessir kosn-
ingu:
Forseti, séra Ragnar E. Kvar-
an, endurkosinn.
Varaforseti, séra Benjamin
Kristjánsson, endurkosinn.
Ritari, séra Guðm. Árnason,
endurkosinn.
Vararitari, séra Philip M.
Pétursson, endurkosinn.
Féhirðir, Mr. P. S. Pálsson,
endurkosinn.
Varaféhirðir, dr. S. E. Björns-
son, endurkosinn.
Umsjónarmaður skólam., Mr.
Björgvin Stefánsson, endurkos-
inn.
Yfirskoðunarmaður, Mr. G.
O. Einarsson, endurkosinn.
ÓLÍKAR KYNSLÓÐIR —
— OG HETJUDÝRKUN.
Eftir Rutger Essén.
Séra Rögnv. Pétursson gat
þess, að séra Philip M. Péturs-
son hefði ekki getað sótt þing-
ið sökum þess, að hann hefði1
verið f jarverandi í Chicago, ’
þangað sem hann hefði farið j
til þess að taka við mentastigi, j
sem honum hefði verið veitt
við Meadville guðfræðsskólann.
Forseti flutti þínginu boð frá
Sambandssöfnuði í Riverton,
að söfnuðurinn byði félaginu
að halda næsta þing sitt í Riv-
erton. Dr. Rögnv. Pétursson
lagði til, að þingið tjái River-
ton söfnuði þakklæti sitt fyrir
þetta rausnarlega boð, en að
stjórnarnefndnni sé falið að
velja staðinn. Tillgan var studd
og smþykt.
Forseti þakkaði fulltrúum og
gestum fyrir komuna, og söfn-
uðinum og kvenfélaginu fyrir
viðtökurnar, lýsti þinginu slitið
og bað menn að endingu að
syngja “Ó, guð vors lands”.
Á þessum fundi flutti dr. R.
Pétursson erindi, sem hann
nefndi “Hugsun og hegðun”.
Vakti það eftirtekt eigi all-litla,
enda vel samið og gaf tilefni
til íhugunar.
Nokkrar umræður urðu á eft-
ir um efni erindisins, og tóku
þátt í þeim séra Ragnar E.
kvaran, Guðm. Eyford, séra
Guðm. Ámason og Guðbr. Jör-
undsson.
Á mánudaginn þann 6., kl.
12 á hádegi, héldu fulltrúar og
gestir þeir, sem ekki höfðu orð-
ið að hverfa heim á sunnudag-
inn, sökum annríkis, ásamt
flestu safnaðarfólki á Lundar,
í skemtiför til Oak Point. Hafði
kvenfélag safnaðarins þar und-
irbúið miðdegisverð í samkomu-
húsi þorpsins. Að afloknum
miðdegisverði fóru fram skemt-
anir — stuttar ræður og söng-
ur. Þessir menn tóku þar til
máls: Séra Guðm. Árnason, er
stýrði samkvæminu, Andrés J.
Skagfeld, Stefán Scheving, dr.
Rögnv. Pétursson, Guðm. Ein-
arsson og Guðm. Eyford. Séra
Ragnar E. Kvaran skemti á ný
með söng, og lék Mrs. G. Finn-
bogason frá Lundar undir, sem
og í öll þau skifti sem séra
Ragnar söng á þingi þessu.
Almennur söngur undir stjórn
Vigf. Guttormssonar, fór einn-
ig fram.
Að endingu talaði séra Guðm.
Árnason nokkur kveðjuorð til
aðkomandi fulltrúa og gesta
og þakkaði þeim komuna, og
sömuleiðis utan safnaðar fólki,
sem hafði látið í té hjálp á
ýmsan hátt.
Var svo sungið “Ó, guð vors
lands”, og samkvæminu slitið.
GuSm. Árnason
ritari.
Það er víst enginn efi á því
að hetjudýrkun er hverri þjóð
meðfædd. Hér er því um að
ráða sérstaka þjóðarþörf, sem
hvert vel þroskað þjóðskipulag
verður að taka tillit til á einn
eður annan hátt.
En þó er eins og ýmsar þjóð-
ir eigi hægara með það en aðr-
ar að fullnægja sjálfkrafa þess-
ari þörf, því að sumar þjóðir
eru þannig skapi famar, að
löngun þeirra til aðdáunar er
heft af óteljandi röksemdum og
heilabrotum. Þannig er um
sænsku þjóðina. En þýzka þjóð-
in krefst yfirleitt ekki annars
meira en að fá að dýrka hetjur
sínar af hjartans einlægni.
“Kynslóðabaráttan” er t. d.
í Svíþjóð að miklu leyti tilbú-
in. Að því leyti sem hún er
það ekki, er hún spegilmynd af
lífskjörum ófriðarþjóðanna. Hjá
þeim ber mjög mikið á því, á
öllum sviðum mannlífsins, hvað
kynslóðirnar eru ólíkar.
í Þýzkalandi, Frakkandi og
Englandi, yfirleitt í öllum þeim
ríkjum, sem áttu í stríði fyrir
15 árum, er þessi kynslóðaskift-
ing: Kynslóð, sem er eldri en
stríðið, t. d. menn, sem eru
fæddir fyrir 1875, og fæstir
tóku beinan þátt f stríðinu; ó-
friðarkynslóðin, sem fædd er á
árunum 1875 til 1900, sú sem
bar hita og þunga dagsins og
veit hvernig það var; og loks
er kynslóðin, sem er yngri en
stríðið, fædd eftir aldamót," og
hjá 'henni er stríðið bemsku-
minning, sem hún vill helzt af
öllu gleym.a
Elzta kynslóðin mótaðist af
dögum Vilhjálmanna. Hugsjón-
ir hennar snerust um Bismarck,
Vilhjálm I., þýzka ríkið, “der
deutche Gedanke in der Welt’’,
þýzk vísindi og tehnik, lýðræði
og þingræði. Alt þetta var þá
samtvinnað í huga þjóðarinn-
ar ,en kynslóðin frá þeim tíma
á sára fátt eftir af aðdáunar-
efnum sínum. Þess vegna er
eins og hún vilji halda dauða-
haldi í þau fáu, sem eWr eru,
sérstaklega lýðræði og þing-
ræði. Því næst á eftir keisara-
veldinu, sem fór svo sorglega
illa, er lýðræðis-þingræðis stjórn
arfyrirkomulag bezta tryggingin
fyrir heilbrigðum og hóglegum
framförum. — Vissulega er þó
ekki hægt að finna í þýzku
þjóðarskapi að lýðræðið sé
heillandi, en eitthvað verður
þessi kynslóð að trúa á. Kæru-
leysi er henni ekki í blóð bor-
ið, en yfirleitt er hún miklu
hóglátari en stríðskynslóðin og
yngsta kynslóðin. Og regindjúp
er staðfest á milli hennar og
þeirra. Henni finst stríðskyn-
slóðin alt of svæsin, og yngstu
kynslóðina telur hún næstum
vitskerta. Því að unga kynslóð-
in viðurkennir ekki neitt af að-
dáunarefnum gömlu kynslóð-
arinnar, hún viðurkennir hvorki
dásemdir keisarastjórnar né
þingræðis-lýðstjórnar. Og það
er von að gömlu kynslóðinni
gremjist þetta. Að vísu huggar
hún sig við það, að þetta sé
aðeins æskubrek, sem muni
lagast. En þar skjöplast henni
áreiðanlega. Þetta er nýi tim-
inn. En gamla kynslóðin getur
ekki lært meira en hún hefir
þegar gert.
Hún hefir þó enp stalsverð
áhrif í ríkinu, og stafar það
Frh. á 7. bls.