Heimskringla - 24.05.1933, Page 1

rV«!
DYERS and CLEANERS LTD.
TAILORS and FURRIERS
324 YOTJNG ST.
COUNTRY ORDERS
RECEIVE SPECIAL
ATTENTION
AT CITY PRICES
DYERS and CLEANERS LTD.
TAILORS and FURRIERS
MINOR REPAIRS—FREE
PHONE 37 061
W. B. Thurber, Uar.
XL.VII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 24. MAÍ 1933
NÚMER 34.
FRÉTTIR
Það sem mestum tíðindum
þykir nú sæta, og .góðu spá um
afvopnunarfundinn í Genf, er
það, að Hitler, drotnari Þýzka-
lands, hefir lýst sig algerlega
samþykkan afvopnunar-boðskap landsing mjög að þvi( að komfil
Roosevelts forseta. Ræða hans | .ia,olrvlí|lim fv-H,. á húiörðum
hætt við það, en í þess stað að
flytja t0 Suður-Wales, í ná-
grenni við systur frú Lindibergh,
sem gift er Englendingi og býr
þar.
Sambandsstjóm Canada hefir
unnið með járnbrautafélögum
Roosevelts torseta. itæoa naus fjölskyldum {yrir á bújörðum
í þýzka þinginu s. 1. miðviku- um gveitir FóUcsinnflut-
upp þá tillögu að þjóðirnar geri mjakaði björgum úr vegi henn-
tii að byrja með samninga um ar, jarðföstum björgum íhalds
að útiloka stríð í tíu ár. Þetta og kvíða, tortryggni og rótgró-
kemur svona á hælunum á af- inna hleypidóma, hversu hann
vopnunarboðskap Roosevelts ruddi braut þjóð, á leið til
forseta. framfara í öllum greinum þjoð-
Á fundi í Róm er Bretar, legrar sjálfstæði, í stjórnmálum
Þjóðverjar og Frakkar, auk tt- og fjárgæslu, í verslun og öðr-
ala tóku þátt í, var tillaga Mús- um atvinnuvegum, í sannri
solini samþykt. imenningu, mentun og þjóðleg-
um visindum og fræðujn, hversu
dag tekur af skorið um það.
Hann tjáði sig ekki aðeins sam-
þykkan stefnu Roosevelts, held-
ur gerði einnig mikið úr frið-
arhugsjóninni, sem að baki af-
vopnuarstefnu hans lægi. Þess-
ar góðu undictektir koma eins
og þruma úr heiðskýru lofti yfir
þjóðirnar. Hitler hafði skömmu
áður lýst því afdráttarlaust yfir,
að nema því aðeins að Versala-
samningarnir yrðu endurskoð-
aðir og rýmkaðir gagnvart
Þýzkalandi, lægi ekki annað
fyrir. en að Þýzkaland segði sig
úr Þjóðbandalaginu. En auð-
um
ingur var
stöðvaður eins og
menn muna 1930, en í þess stað
var áherzla lögð á að koma
iþeim, sem í landinu voru fyrir á
jörðum. Er nú árangurinn af
þessu sá, að um 75 þúsundir
manna alls hafa úr bæjunum
flutt og stunda nú landbúnað.
Eru það 10,733 fjölskyldur með
53,000 manns sér tilheyrandi og
23,253 ógiftir menn. Farnast
fólki þessu svo vel, að það hefir
ekki þurft á annari hjálp að
halda, en þeirri, er þeim var í
byrjun veitt, og sem var í lið-
Samkvæmt frekari frétt frá kann var f senn þjóð sinni vekj-
Róm, hafa þær tvær mótbárur af. Qg {ræðari, hversu hann ekki
---- r , an Og IlœUttH, UVCIÖU 110,1111 un.n.1
frá hálfu Frakklands, fyrir tveim einungjs ruddi braut þá, er hán
mánuðum síðan, ásamt banda- m ............
---------- skyldi þræða, en síðan og leiddi
þjóðum þess, Póllands, Czecho- hana gér yig hönd e{ SVQ mœtti
rJ r , lldllít OCI VIU IIUIIU, U1
Slovakíu, Jugoslavíu og Ruman- ^ orði kveða, hin fyrstu skref
íu, verið breytt svo gersamiega ^ brautinni, meðan kraftar ent-
ur ÞjOöDanoaiagmu rm auo- meira fól in en {jármuna_
vitað horfir það mál oðruvisi
við, eftir að boðskapur Roose-j Ekkj ^ { þesgu taldir ^
er fylkin eru að aðstoða til að
velts forseta hefir verið birtur.
England og Bandaríkin eru
hæðst ánægð með þessar und-
irtektir Hitlers, þrátt fyrir það
þó Bretland hafi virst mjög af-
undið út af gerðum Hitlers
heima fyrir. FYakkland hefir
einnig tjáð sig boðskap Roose-
velts samþykkan, en treystir þó
ekki Hitler og kveðst bíða ætla
og sjá hver framkoma erindreka
Þjóðverja á afvopnunarfundin-
um verður.
setjast að á bújörðum.
* * *
| Slíkur maður var Jón Sig-
ursson.
| í þann mann mun vitnað
verða af mæðrum, er þær búa
Heima fyrir í Þýzkalandi, er
sagt, að þjóðin styðji nú Hitler
mjög einhuga og sé í fylsta
máta ánægð, með stefnu hans í
afvopnunarmálinu.
*
Vegna kreppunnar hefir fram-
leiðsla á vasaúrum í Sviss mink
að um nærri helming. Heims-
kreppan hefir leikið þenna mik-
ilvæga iðnað Svisslendinga
mjög illa. Árið ^1930 solldu
Svisslendingar 18 miljónir vasa-
úra til annara landa, en árið
sem leið helmingi færri. Mest
var áður selt af svissneskum úr-
um til Bandaríkjanna, en árið
sem leið keyptu þeir að eins
432,000 út af Svisslendingum,
en það er að eins 1/5 af úra-
kaupum þeirra í Sviss 1930.
Bretar keyptu nálega 3 miljón-
ir úra frá Svisslendingum árið
sem leið, eða helmingi færri en
1930. — úrsmíði er ein af elztu
iðngreinum Svisslendinga. Var
iðngrein þessi stofnuð í Genf á
16. öld og breiddist mjög út í
landinu. Miðstöð vasaúraiðn-
aðarins er nú í Le Chaux-de-
Fonds og er 95% af framleiðsl-
unni selt erlendis. Úraútflutn-
ingurinn nemur 1/5 af öllum út-
flutningi Svisslendinga.
að þær eru næstum útstrikaðar. ugt
í stað þess að endurskoða
þjóðasamninga síðan fyrir stríð-
ið, verða þessar tillögur lagð-
ar undir Alþjóðaþingið (The
League of Nations) til með- .. „
_ ° born sm á lifsbrautina. Hann
ferðar ems og áður hefir veno
mun verða kennurum dæmi tii
j vísbendingar nemöndum um
í stað þess að krefjast lof- bolt nám og fagra fræðistarfs-
orða um smámínkandi vopna- semi.
jöifnuð frá Þýzkalandi, Austur- j Hann mun verða þjóðmála-
ríki, Ungverjalandi og Búlgaríu mönnum íslendinga um aldir,
er afvopnun aðeins nefnd í al- fyrirmynd um manntak og karl-
mennum skilningi, en tillaga mensku, þrek og skapfestu, en
MacDonalds látin taka við að bverjum manni ímynd dreng-
fjalla um málið. | skapar og mannúðar. Því mun
Þessi 10 ára samning- Gg seint verða um hann ritað
ur gerir það ljóst að þessar svo> að eigi megi jafnán þar við
fjórar stór-þjóðir, sem takist á auka. Því ætlar og höfundur
hendur að varna stríðum, þrengi þessa rits sér ekki þá dul, ,að
ekki valdi sínu upp á smáþjóð- bann hafi síðastur manna tek-
imar. ið sér penna í hönd, til þess að
Fréttir um þessa heimulegu geta jons Sigurðssonar ræki-
samninga var meðtekin með íega; er það og fjarri ósk höf-
miklum fögnuði í Berlín. undar, því það myndi jafn-
Þessir samningar voru skoð- framt hrakósk þjóðinni til
aðir sem fyrsta spor til sam- handa”.
komulags til friðar tilrauna íi Þá talar og höf. um þá þrá
Frakklandi. íslendinga, að skipa sér við hlið
Bandaríkjastjómin fagnaði þessa mikilmennis.
Mussolinis tillögunni sem vott. Hann segir:
^ ,. um betra útlit fyrir London1 “Sá hefir þóst sjá málstað
jfundinum og afvopnunarþingið sfnum borgið, er hafa mátti orð
‘Leydardómur framtíðarinnar,, Qen{ Ijóns Sigurðssonar til stuðnings.
liggur í styttum vinnutíma ogj * * * jÞá hefir þótt fullnægt hæstu
háu kaupi”, segir Stephen Lea--J Samkvæmt fregnum frá Ed- kröfum réttsýni, skarpskygni,
cock, próf við McGill háskóla i monton { Albertafylki breiðist þjóðhollustu þekkingar, er hann
ræðu sem hann hélt á fundi tæring mjög ört út meðal Eski- hefir orðið til vitnis leiddur......
f®"!móa í Norður-Canada. Leið- Með slíkum hætti starfa af-
angursmenn sem dvöldu sex ár burðamenn með þjóðum sínum,
Gleraugnafræðingur einn í
New York hefir fundið upp og
búið til svonefnd kíkisgleraugu,
sem stækka svo mikið, að fjöldi
manns, sem ekkert hefir getað
unnið sökum sjónleysis, getur
farið að vinna þegar þeir eru
búnir að fá kíki þennan, sem er
borinn eins og gleraugu. Auð-
vitað er þetta gaglaust þeim,
sem ekki sjá glóru, en það er
fullyrt að fjörutíu af hundraði
af þeim, sem eru verklausir sök-
um blindu, geti farið að vinna
þegar þeir fái þessi kíkis-gler-
augu.
*
EGGERT STEFÁNSSON
söngvari
befir ritað all-ítarlega forystu-
grein í Lundúnatímaritið ‘World
Radio’ (24. febr. 1933) um ís-
lenzka tónlist. Fylgir henni inn-
gangur eftir ritstjórann, þar
sem farið er lofsamlegum orð-
um um höfundinn og sagt m. a.
að hann hafi með aöng sínum
í Evrópu og Ameríku vakið
athygli manna bæði á gamalli,
íslenzkri músík og nútíma tón-
skáldum vorum. Þess er þó get-
ið, að Eggert hefir einnig allra
manna mest ritað um íslenzka
tónlist í útlend blöð og tímarit,
og er sá, sem þetta ritar, minn-
ugur þess að hafa séð greinar
eftir hann í frönskum, sænsk-
um og amerískum tímaritum,
enda er Eggert málamaður mik-
ill og víðlesinn. 1 áðurnefndri
grein kemur hann víða við,
rekur sögu íslenzkrar tónlistar
frá fyrstu tíð í höfuðdráttum;
getur þess, að til íslenzku þjóð-
sagnanna var yrkisefni sótt í
stærsta “drama” tónlistarsög-
unnar der Ring des Nibelungen
eftir Wagner — og endar með
því að minnast á hin helstu, nú-
lifandi tónskáld vor, próf.
Bjarna Þorsteinss og Jón Leifs
fyrir hið merkilega starf þeirra
í þágu þjóðlagasöfnunar og fyr-
ir hinar frumlegu tónsmíðar
leirra, og Sigv. lækni Kaldalóns,
sem er höfundur að einhverjum
jeim allra vinsælustu lögum, er
íslenzk nútíma tónlist hefir
fram að færa.
-Mbl. Þ. Þ.
SILFURBRÚÐKAUP
Á laugardaginn var 20 þ. m.
áttu þau hjónin Pétur Egilsson
Anderson hveitikaupmaður og
Vilborg Jónsdó.ttir kona hans,
25 ára giftingar afmæli. í til-
efni af því heimsóttu þau
nokkrir kunningjar þeirra og
ættingjar til þess að óska þeim
til hamingju með afmælisdag-
inn. Flutt séra Rögnv. Péturs-
son þeim ávarp fyrir hönd gest-
anna og afhenti þeim skraut-
grafinn silfurbakka til minja um
daginn. Las hann því næst
nokkur árnaðarskeyti er þeim
höfðu verið send. Tóku þá til
máls E. P. Jónsson, Dr. B. J.
Brandson. W. J. Líndal, K.C.,
Jón J. Bíldfell, Mrs. W. J. Lín-
dal og Hannes J. Líndal. Mrs.
K. Jóhannesson skemti með
söng, Miss Snjólaug Sigurðsson
með Piano spili og hópur gest-
anna með íslenzkum veizlusöng-
um. Stóð samsætið fram á
miðnætti.
Þessi skeyti voru lesin:
Canadian Political Science
lagsins í Ottawa í gær. Hver
er launsnin út úr öngþveitinu,
útinu, ^ victoríaeyju og víðar þar um íöngu eftir lífdaga sína.”
sem siðmenning vor er nú stödd | giggir> segja að bætt ié við að , ----------------
I Muun y
í, er spurningin sem Dr. Lea- Eskim5ar deyji út í Norður-Can-
, ,_____^__:__nsx _ _............
George Bretakonungur opnar
alþjóðafundinn, sem haldinn
verður í London 12 júní, með
ræðu er verður útvarpað. Fund-
urinn er sagt að standa muni
yfir í 3 mánuði. Um 2000 full-
trúar verða þar frá 66 þjóðum.
Forsætisráðherra Breta, Ram-
say MacDonald, er forseti fund-
arins.
cock leggur fyrir sig um leið og
hann svarar því með ofan skráð
um orðum. “Það sem við þörfn-
umst,” segir hann ennfremur,
“er ekki ný brella, heldur nyj-
ar reglur. Þetta gæti orðið vor
síðasta kreppa ef við þekkjum
vorn vitjunartíma”.
Bráðabyrgðar úrlausn má fái
með því að hækka verðlagið. j
Það má gera það með því að
breyta gullverðinu. Þar við má
bæta alþjóða verzlunarsamn-
ingum, gengi og vaxtafé. En
það eru aðeins bráðbyrgða með-
<51, enf ekki varanleg lækning.
Sócíaliskt ríki gefur enga
von. Sósíalismi er þrældómur,
en Kommúnisi er tugthús.
Styttur vinnutími og hærra
ada, ef þeir haldi áfram að (
semja si ga ðsiðum hvítra i
manna og veiki mótstöðukraft1
SilfurbrúðkaupskvæSi til
Mr. og Mrs. P. Anderson
sinn gegn tæringunni og öðrum Það reisa margir mikla höll
vágestum. ;á mikillætis draumum;
* * * Hún gliðnar fljótt og urðast öll
Bærjarstjórnin ætlar að láta í aldarfarsins straumum.
ÓNÝTING FJÖREFNA
Quebec 19. maí, 1933.
To be read tonight. My dear
Motiher and Father, on this your
twenty-fifth wedding annivers-
ary, I wish you joy and happi-
ness, always thanking you for
all that you have dope for me.
Your loving son,
Oscar.
Leslie, Sask. 20 may, ’33
Accept the heartiest con-
gratulations from us and your
father on the occasion of your
twenty-fifth anniversary.
Mr. and Mrs. Stefan Anderson
dómstólana skera úr því hvort En þeir sem byggja bæinn sinn
tvö prósent vinnulauna skatt- A bjargi hjartalagsins,
lögin séu lögleg. Hefir hún, Fá heimboð inn í himininn
valið Travers Sweatman, K.C.,‘Og helgi morgundagsins.
til að aðstoða bæjarlögmanninn !
í málinu. Fjármálanefndin seg-, 1 fyrri daga Rússum réð,
ir ag lögfræðingurinn álíti að.Um raman fimbul vetur,
bærinn hafi góðan málstað. ,3in kempa víkings kyngi með
* * * I Og kölluð “mikli Pétur”.
Japanar eru í þann veginn að En hér er alveg ólíkt torg
taka Peiping, höfuðborg Norð- Og enginn byssu styngur,
urKína. Ein herdeild Japana Því þessa prýðir Pétursborg
var aðeins 3 mílur frá borginni. Einn prúður íslendingar.
kaup, er stefnan, sem aðhylst Rang0 {rétt segir að 14. her-1
muri verða og skoðuð farsæl-1 deild af {otgönguiiði Japana Og því er bjart um þenna bæ
breytingin á núverandi haf. verið kominn inn í Teng- Að þar á voríð heima,
dhow, 13 mílur austur af Peip-1 Og ræktar ein þau auðnufræ
ing sunnudagskvöldið var og.sé Sem ekki er hægt að gleyma.
búist við að hún komi til Peip-1 Með blik frá Islands ættarsvip
ing á mánudagskv. j^ar æskan festir rætur,
Á lífið mestan minjagrip
asta
skipulagi.”
Lindbergh hefir fengið hótun-
arbréf um að syni hans, sem
nú er á fyrsta ári, skuli verða
rænt, og hefir þetta haft mjög
slæm áhrif á konu hans, (sem
margur mun segja að sé von).
Hafa þau Lindberghs-hjónin því
ásett sér að sétjast fyrst um
sinn að í Evrópu. Ætluðu þau
fyrst að setjast að í Suður
Frakklandi, en munun nú vera
Af þvi eg sé að fyrir þinginu
liggur nú frumvarp til laga þess
efnis að blandá skuli alt að 20%
smjöri íalt smjörlíki, verð eg að
leyfa mér að vekja athygli þing-
manna og alþjóðar á því, að ef
, ietta verður að lögum, þá verð-
ur samtímis að reisa skorður
við því, og þá líka með lögum,
að ekki sé notuð nein sú feiti-
tegund til smjörlíkisgerðar, sem
hafi í sér efni, sem geta drepið
og ónýtt A-fjörefnið í smjöri
því, sem í smjörlíkið sé bland-
að. Það er auðvitað aðaltilgang-
ur frumvarps þessa að tryggja
það, að ávalt séu nauðsynleg A-
fjörefnið í smjörlíkniu svo að
þeir, sem hvorki framleiða
smjör sjálfir, né hafa efni á að
kaupa smjör, þurfi þó eigi að
fara varhluta af hinum mætu
A-fjörefnum í daglegu viður-
væri.
En eins og frumvarpið nú
iggur fyrir, nær það ekki þess-
um tilgangi sínum. Og fer því
enda svo fjarri, að eins og
smjörlíki nú er gert, mundi
>etta verða óbrigðult ráð til
>ess, að drepa A-fjörefnin að
fullu og öllu í öllu því smjöri,
sem í smjörlíkið væri blandað.
Og smjörlíkið því, þrátt fyrir
smjörið, jafn-fjörefnasnautt og
áðr.
Hvernig stendur nú á þessu?
Á því stendur þannig, að í
S.S. Duchess of Richmond,
Father Point, Que.,
May 20, 1933.
Mr. and Mrs. Anderson:
Hearty congratulations.
Johannsons.
Tvær herflugvélar rákust á,
er æfingaflug fór fram, yfir
bænum Thorn á Pól-
landi. Önnur flugvélin hrapaði
niður á hús, og kviknaði þegar
{ þvi. Kona, sem í húsinu var,
og barn hennar, létu líf sitt í
eldsvoðanum. — Flugmennirn-
ir fjórir, sem í flugvélunum
voru, tveir stýrimenn og tveir
vélamenn, biðu bana.
* * *
Það er skamt á milli stórra
högga í bardaganum gegn ófriði
nú orðið.
JÓN SIGURÐSSON
Og morgnar engar nætur.
mannsins máttar-
Þá er lokið útgáfu hinna j Og konan
fimm binda um æfi og afrek liönd,
jóns Sigurðssonar, er Páll E. j Er með hér enn í verki.
Ólason fyrverandi prófessor í hennar eilífð eiga lönd
Elfros, Sask.,
20. maí, 1933.
Mr. og Mrs. Pétur E. Anderson,
Winnipeg, Manitoba.
Hjartkæru vinir,
Pétur og Vilborg:
Þó við séum fjarstödd í kvöld,
þá tökum við samt af öllu
hjarta þátt í gleði ykkar og
vinanna ykkar góðu á þessu
tuttugasta og fimta giftingar-
afmæli ykkar. Við samgleðj-
umst ykkur á þessari björtu
fagnaðarstund, og hugsum til
þess með aðdáun, hvaða þrek
og staðfestu og hugprýði þið
hafið sýnt á þeirri leið, sem þið
hafið gengið í þessi tuttugu og
fimm ár. Þið hafið unnið sigur
á mörgum örðugleikum, af því
að þið voruð samhent, og hafið
aldrei mist sjónar á því háleita
takmarki, sem þið settuð ykkur
strax í byrjun. — Við þökkum
ykkur fyrir stöðuga vináttu og
trygð við okkur á þessum ár-
um, og fyrir alt gott frá ykkar
hendi í okkar garð fyr og síðar.
Og við óskum þess af heilum
huga og öllu hjarta, að brautin,
smjörlíki er meðal annara feiti-|sem þið eigið eftir að ganga,
Hinn örmagna’ og sá sterki.
Nú drekkur lífið ljóssins skál
Frá laufgra hlíða ennum,
hefir ritað.
Segir hann svo í niðurlags-
orðum:
“Höfundur vill hafasýnt hver, Sem berist til vor brúðarmál
voru átök þessa mikilsmennis í'|Frá Borgarfjörðum tvennum.
í gær ber Mussolini þágu þjóðar sinnar, hversu hann Einar P. Jonsson
tegunda notuð hvalfeiti, sem
meðhöndluð er áður á ýmsan
hátt í verksmiðjum, til þess að
gera hana nothæfa til smjörlík-
isgerðar. — Danir nota líka
þessa hvalfeiti í smjörlíki og
flyst hún hingað frá dönskum
verksmiðjum, meðhöndluð á
sama hátt og fyrir Dani sjálfa.
Fyrir nokkru gerði forstjóri
rannsóknarstofu Háskólans í
Kaupmannahöfn, próf. L. S. Fn-
dericia tilraunir með að fóðra
dýr — mýs og rottur — á ýms-
Frh. á 8. bls.
verði slétt og greiðfær, með
fögur blóm til beggja handa, og
að alt hið góða og göfuga, sem
gleður mannleg hjörtu á þessari
jörð, falli ykkur í skaut. —
Hugir okkar og hjörtu eru hjá
ykkur á þessari gleðistund.
Með innilegustu kveðjum og
hjartfólginni þökk.
Ykkar,
Elskandi systir Kristín
urðsson og tengdabróðir
urður Sigurðsson og böm.
Sig-
Sig-
Frh. &8. bk