Heimskringla - 02.05.1934, Side 1

XLVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN
2. MAÍ 1934
NÚMER 31.
BÁLFÖR FINNS JÓNSSONAR
PRÓFESSORS
Bálför Finns Jónssonar pró-
fessors var hrífandi minningar-
athöfn. Hvert einasta sæti var
skipað í bálstofunni á Bispe-
bjarg og var þar margt nafn-
kunnra manna.
Yfir kistunni töluðu þeir Ás-
geir Ásgeirsson forsætisráð-
herra íslands og prófessor Arup.
Ásgeir Ásgeirsson talaði á ís-
lenzku.
Að ræðum þeirra loknum
mælti sonur hin,s framliðna,
Jón Á. Jónsson stórkaupmaður,
JAPAN SLÆR UNDAN
ÓSPEKTIR Á FRAKKLANDI
Samkvæmt því er utanríkis- Um fjörutíu þúsund hermenn
mála ráðherra Breta, Sir John og lögreglumenn voru kvaddir
Simon, skýrði frá í brezka þing- i til þess að vera á verði í París-
inu s. 1. mánudag, hefir Japan arborg fyrsta maí, af ótta við
slakað á kröfum sínum um það óierðir þar þann dag.
Það hafa verið gerðar marg- eins vel viðeigandi, heldur mjög |
ar tillögur í áfengismálinu vit- svo lofsamlegt, því að í ár eru |
Læknir slasast
í fyrramorgun snemma var
lausari en þetta.
ISLENZKU SKÓLINN
eins og flestir munu vita liðin, Bjöm Gunnlaugsson læknir á
60 ár síðan að íslendingar komu jferð vestan úr .bæ í bíl og ætl-
í fyrsta sinn saman í hænum jaði upp í spítalahús Hvítabands-
Milwaukee til að hlýða á ís- ins við Skólavörðustíg, til þess
j Eins og almenningi er kunn- lenzka guðsþjónustu í þessari
að aðrar þjóðií láti sig ekki mál-| Að óspektum kvað þó minna' ugt var hafður skóli í íslenzku álfu, og til þess, að leggja horn-
efni Kína neitt snerta. Eftir en stjórnin bjóst við og getur j hér i borginni í vetur undir um- stein að þjóðræknis starfi og
að sendiherra Breta í Japaniverið, að undirbúningur hennarjsjón Þjóðræknisfélagsins, Fór hugsjónum íslendinga í Ame-*
hafði rætt um yfirlýsingB Jap- hafi dregið úr athöfnum kom-1 kenslan fram frá kl. 9 til 10.30, ríku.
ana, við Hirato utanríkismála
ráðhérra Japana, og bent hon-
um á að yfirlýsing japönsku
stjórnarinnar frá 17. apríl, kæmi
í bága við ákvæði “Níu velda
samningsins” sem gerður var í
að aðstoða Kirstinn Bjömsson
spítalalækni við uppskurð. —
En þegar bíllinn sem Bjöm
læknir var í kom að horninu á
Ásvallagötu og Blómvallagötu,
og þakkaði þeim hlýleg og vel Washington 1922. Kvað Hirato
valin orð. Á eftir' sungu ís- Það rétt vera en yfirlýsingin
lenzkir stúdeniar sálminn “Alt næ®i ekki til Breta eða Banda-
eins og blómstrið eina”. — Mbl. ri^íanna vegna þess að af þeim
stafaði ekki nein ófrðarhætta í
Kína, en það hefði einmitt falist
í yfirlýsingunni, að þjóðir sem
stefndu frðinum í hættu væru
SKÓLA UPPSÖGN
múnista. í Vennes-skóginum, f. h., á laugardögum. Allir sem Landar vorir í Chicago eigajrakst hann þar á símastaur og
skarnt frá París komu 15,000 j vildu, yngri eða eldri voru vel- þakkir skilið fyrir þessa ágætu|vanð áreksturinn mjög snöggur.
kommúnistar saman og fór þarjkomnir að sækja skólann sér hugmynd og ræktarsemi þá, erjBíörn læknir sat fram í hjá bíl-
fram hin venjulega skrúðganga i algerlega að kostnaðarlausu. þeir með henni sýna minning stjórnaum og við áreksturinn
þeirra þennan dag. Varaði lög-! Þegar farið var á stað með þeirra manna sem á þessum féll hann fram á rúðuna í bíln-
reglan þá við að koma ekki tiljþessa hugmynd, kom fáúm til umrædda stað, hófu fyrstir á um. óraut hana og skarst um
Parísar. Ejn 1500 úr hópnum, hugar að aðsókn að skólanum loft þjóðræknisfánann íslenzka leið mikið á glerbrotunum A
gátu ekki stilt sig, og héldu yrði eins mikil eins og raun og börðust svo undir honum til
varð á. Þannig voru fjórir dauða dags.
til höfuðborgarinnar. í útjaðri
borgarinnar mættu þeir lögreg',-
enni, aðallega hægra megin upp
af gagnauganu. Blæddi honum
kennarar fengnir í .byrjun en Vestur-íslendnigar allir sem mikið og er áætlan manna að
unni, er tvístraði hópnum. — svo var tveimur bætt við svo að til ná ættu að styðja að því eftir
Urðu úi því nokkrar ryskingar segja strax. Með því að hafa mætti, að þjóð hátíð þessi geti
mest þó milli einstakra manna. ] séx kennara gátum við flokkað orðið sem allra áhrifa mest og
Skemdir á opinberum bygg- j nemendurna mikið nákvæmar eftirminnanlegust að unt er.
J. J. B.
Laugardaga skólakenslu þeirri l>ær- «•“ værI Kvað ingum o* sima- og ljósastaurum bæði eftir kunnittu og aldri.
sem Þjóðræknisfélag lslendinga'r4ShelTann jaPaneki, að Bretarlgerðu kommunistar hvar sem Skolmn byrjaði 10. nov. með
f Vestiirheimi hefir staðið fvrir mættu Sera þessa yfirlýsingu íiÞem komu þvi við. 77 nemendum. En svo bættist
f vetur i Winnineg var þingi, að gegn þeim væri Japan| i Marseilles og Teulon átti við hóplnn unz tala þeirra sem
S : ekki að beina ákvæðum sínum í lögreglan ennfremur í brösum komu að staðaldri náði 157.
JAKOBÍNA JOHNSON
SKÁLDKONA
upp á laugardaginn þ. 14. þ. m. í ,, . „ , „ „
... , . , . „ .... yfirlvsmgunni fra 17. april um
eftirmjogánægjulegtogaðolluj^ « ” f
leyti farsælt starfs ár. Að- aísklítl annara PJ°ða at Kina-
, , , , .|I bloðum í Japan verður ekki
soknin að íslenzku kenslunml . „ ,
„ . „ . nem grein fyrir þessu gerð,
reyndist me,n og jafnan, en......... þess> V8 Hnrat0 ®Itur , hjarta Parísarborgar.
við kommúnista. Sumir héldu að aðsóknin færi
Mælt er að kommúnistun^; minkandi eftir því sem fram á
hafi þótt illa takast, að ekki | veturinn kæmi en svo varð ekki.
var hægt að sýna rauða fánann i Aðsókn að skólanum var aldrei
, meiri en
það hafi ekki verið minna en
pottur af blóði, sem hann misti.
Bifreðin skemdist talsvert við
áreksturinn, en komst við illan
leik niður að B.S.R. Þar var
þegar fengnn annar bíll til þess
að fara með læknirinn upp til
spítalahúss Hvítabandsins við
Skólavörðustíg, og í stað þess
að koma þangað sem hjálpandi
Reykjavík 4. apríl ,læknir’ kom hann nú sem síúkl“
í ,, . „ , lingur. í gær leið honum ekki
I nykomnum Skmfaxa hreyf- ”, _ ,,, „ . __
, oou.anum vm murci . _ , „ . „ . ílla, var þo máttfarmn vegna
f marzmánuði. Bns 'r Þ»rhalIur Bjarnason þe.rn MÓSmlssls._Mbl. 6. aprn.
tulogu, að Landssamband i
r | VG§n3i
bjartsýnustu menn Serðu sér hana óþarfa Japanir hafa þvíj Þennan dag er sagt að Parísjog gerist, sleptu sumir nemend- k7en° a ungmennafélöain ~~oe
von,r um aður en skolmn byrj-: teMð yfirlýsingu sína frá hafi litið út sem vígvöllur, svo i ur úr degi og degi, en þó töp- ^g VestuSslen^ga hér 1
aði og ahugi nemendanna og opinberlega til baka !nnkið hafi á herliðinu borið. I uðu nemendur ekki nema 14% £ f T S « n
--- { aPIU opmutíiiegd ui uuKa,! _ , ,, bæ, benti ser fyrir þvi, að hmni
Tiu manns meiddust og einnjaf timanum þanmg, eða heldur merku vesturJÍslenzku skáld.
árangur kenslunnar í bezta lagi,
enda voru kennararnir allir
heldur hafa gert þessa nýju yfir-
lýsingu um að ákvæði hennar lögregliimaður _ dó í viðureign- nunna en þrem kenslustundum kQnu frú Jakoþínu Johnson;
« m t-» .Li -« _ tv _ ínní lrr\mmnmafo TT.-n /-\T»ar\lr hVGT 3,0 131113,01. AoSolrmn Vflv
lærðir og æfðir. Þeir sem nægu ekki til Bretlands eða' mni við kommúiiista. Enorsöklhver að jafnaði. Aðsóknin var
kensluna höfðu á hendi voru Bandarikjanna En jafnvel þd dauða hans var hjartabilun tal- ÞV1 álíka eins og gerist víð dag-
J. G. Johannsson, sem stjornaði hlífgt gé yið> að láta Japani inn, því hann var gamall maður,1 .......
séra Ilunolfur Mar- ;t£íka hana , þloðum landsins en ekki sú, að hann væri vopn-
skólastjóri
kenslunni
teinsson
—-J-* Jðns til baka, mun Japan ekki fyrst um veginn. ‘ muum •y,Ilsu ueKUJum mnni“ við stiórnir annara feia!rssam.i' Dr Niels Nielsen iarðfræðing-
Bjamasonar skola, Salome . ti1 „ð loka Kína Hvern enda ætla óeirðirnar á|uðust nemendur sem her segir: . „ . J.... , ‘ ........................,
skólana, svona yfirleitt. AIls ar; Sambandsstjórn ungmenna
voru kensludagamir 20.
t hinum ýmsu bekkjum innrit-
Vísindaleiðangur til
eldstöðvanna í Vatnajökli
Rvík. 7. apríl.
Samkvæmt fregn frá sendi-
herra Dana hér, hafa danskir
vísindamenn haft hug á, að
félaganna hefir fallist á tillög- j kanna eldstöðvarnar í Vatna-
una og ætlar að leita samvinnu jöklí.
verði boðið hingað heim í sum-
um sinn reyna til að loka Kma
Halldórsson, Ingibjörg Bjarna- f h. neinum erlendum þjóðum. FmkWandi að hafa? Það er|. Fyi'stnan bekk’ byrjendnr (ung“ framkvæmd
SOn "Rilrlfoll AT’qIo T nn _ : _ •______ _______• „y. i?_______•„ 1T*^ TTiPnn A/Tícto Tncro llK V cBlllfl
son, Guðrún Bíldfell, Vala Jón-
asson og Vilborg Eyjólfsson.|
Öllum þessum kennurum sem !
lögðu tíma sinn og krafta í •
kenslustarfið endurgjaldslaust,
NÝTT TÍMATAL 1939
efni sem margir eru nú farnir
að spyrja sjálfa sig að, bæði inn
lan Frakklands og utan.
Moses B. Cotsworth heitir.
LÁNFÉLÖGIN NÆST
þakka eg í nafni Þjóðræknis- maður á Englandi, sem um ------
félagsins fyrir hið óeigingjárna m0rg ár hefir unnið að því að | Forsætisráðherra Canada Hon.
og vel unna verk þeirra í þarf- gemja nýtt timatal, sem ætlast R. B. Bennett greindi frá því á
ir menningarlegs þroska æsku- er til að verði að lögum gert af ^ rambandsþinginu s. 1. föstudag,
lýðsins íslenzka vor á meðal. pjóðbandalaginu. í viðtali við,að hann ætlaði að leggja frum-
Eniifremur þakka eg útgef- fregnrita s. 1. laugardag, sagði varp fyirr þingið, er takmark-
endum íslenzku vikublaðanna Mr. Cotsworth, að hann byggist aði rentu lánfélaga á pening?r-
Lögbergs og Heimskringlu fyrir við að fyrsta almanakið yrði lánum. Hann kvað ný smálán-
það höfðinglyndi sem þau hafa gefið út. með þessu nýja tíma- félög spretta upp árlega. Þau
sýnt þessu kenslu fyrirtæki, með tali árið 19*39. í hverju ári lánuðu einstaklingum fé er
því, að leggja til 50 eintök af verða 13 mánuðir, fjórai* vikur næmi frá $50 upp í $500. Þeg-
hvoru blaðinu fyrir si,g, til notk- hver Qg tveir aukadagar, sem ar $100 lán væri tekið til eins
unar við kensluna vikulega, á sex mánaða fresti verður árs, væru vanalega $81 greiddur
endurgjaldslaust og er sú rausn bætt inn í dagatölu ársins. All-'út, en $19 væru teknir í vexti.
þeim mun drengilegri sem efna ir vikudagar bera eftir það upp Þetta ætti sér stað þó lánið
hagur blaðanna mun nú þrengri á sama mánaðardag og árið væri mánaðarlega greitt til
en nokkru sinni fyr. 1939. Telur Mr. Cotsworth árið baka. Lánfélög kvað hann einn-
Þakka vil eg og hr. Ásmundi 1939 hentugast til að byrja ig hafa lag á, að setja fyrir eitt
P. Jóhannssyni, sem með mik- þetta nýja tímatal ekki sízt 0g annaö, sem þau teldu auka-
illi elju og alkunnum dugnaði vegna þess, að það olli minni störf (extra service) og með
hefir lagt mikinn tíma endur-1 rUglíngi á kirkju og trúar- því væru dæmi til að þau hefðu
gjaldslaust máli þessu til stuðn- bragða-hátíðum, en önnur ár, tekið rentur af lánum er næmu
ings og framgangs og þeim öðr- enda muni ekki nein fyrirstaða ’ 45 af hundaröi. Þetta verður
um er á einn eða annan hátt! á að páfinn samþykki þetta nýja stöðvað, sagði forsætisráðherra
hafa stutt að framgangi þess. jtímatal. Þjóðbandalagið telur og dundi lófaklapp við í þing-
í sambandi við þetta mál hann hafa vald til að lögleiða sætunum, er hann lauk máli
mætti geta þess, að íslendingar tímatalið með því að samþykkja | sínu.
í Chicago hafa undanfarandi það í tvö ár áður en það verður!-------------------------
haldið uppi íslenzku kenslu með tekið upp. Vestrænar þjóðir!
svipuðu fyrirkomulagi og gert segir hann því mega búast við
var hér í Winnipeg í vetur. Mis- almanaki með nýju tímatali ár-1
munurinn aðallega 'sá að þar ið 1939.
lagði einn maður til bæði hús-1 ---------------
ir) ■— 29. Kennarar, Miss Inga
Biarnason og Miss Guðrún Bíld-
fell.
Öðrum bekk — 35. Kennari
Miss Vilborg Eyjólfsson.
taka, um að hrinda málinu
Nýj'a Dagbl.
BIG BEN
i | ur í Kaupmannahöfn, sem áður
hefir ferðast um öræfi íslands,
skrifaði stjórn Carlsbergssjóðs-
'ins og fór frani á, að sjóðurinn
legði fram fé til þess að koma
af stað vísindaleiðangri'til eld-
stöðvanna. *
Stjórn Carlsbergssjóðsins hef-
Hin fræga turnklukka Big
Þriðja bekk — 30. Kennari Ben, sem notuð hefir verið sem j
Miss Salome Halldórsson. tímamælir breska útvapsins íj. „
Fjórða bekk - 28. Kennari Lon'don, verður lögð niður um'ir S°fusle-a orðlð Vlð
J. G. Jóhannsson. tveggia mánaða tíma frá 29 ! im dr' ‘S'ielsens er nu
Fimta bekk - 14 tve^Ja manaða tnna frá ,2?' kveðið, að vísindaleiðangur
ÁFENGISMÁLIÐ í
FÆREYJUNUM
14. Kennari, april> vegna hreinsunar. í aðal-
Miss Velgerður Jónasson. klukkunni er sprunga, sem fær-
Byrjendur (unglingar og ist t vöxt, og er í þann veginn
fullorðnir, þar á meðal nokkrir að hreyta hljóði klukkunnar.
sem ekki eru íslendingar) 21. sérfræðingar hafa verið kvadd-
Kennari séra R. Marteinsson. ir tiþ og ,telja að það muni kosta
Alls 157. mörg þús. pund að steypa
Vonandi verður haldið áfram klukkuna upp og þó engin
með þessa tilraun að ári oer tryggíng fyrir því, að hljómur
ætti þá að takast betur því nú hennar verði hinn sami að því
hefir maður greinilegn liug- loknu. Virðist það vera vilji al-
mvnd um hvernig bezt er að menningS j Englandi, að ekki
haga kenslunni svo hún verði verði hróflað við klukkunni.
sem notadrýgst. ________________
J. G. Jóhannsson
FRÁ ÍSLANDl
FÉLAG SKANDINAVA f
MILWAUKEE
í borginni pilwaukee í Wis-
Milwau
ndaríkji
Finnur Jónsson prófessor
Minningarathöfn
Rvík. 6. Apfíl
verði gerður út til að rannsaka
eldstöðvarnar. í leiðangriniim
verða tveir Danir, þeir dr. Niels
Nielsen og Kjeld Milthers, magi-
ster, og svo tveir íslendingar.
Leiðangur þessi verður útbú-
inn sem fullkominn heimskauta-
leiðaneur, með sleðum, skíðum
og tjöldum.
Gert er ráð fyrir, að ganga á
Jökulinn vestan frá. Dr. Nielsen
Te^gur af stað frá Kaupmanna-
höfn í dag, um Esbjerg til Eng-
iands, og ætlar að ná í Goða-
foss í Hull og kemur með hon-
um til Reykjavíkur.
consin í ' Bandaríkjunum hafa
Morgunblaðið náði tali af
Pálma Hannessyni rektor í gær
og spurði hann u'm þessar fyrir-
ætlanir.
Sagði P. H., að dr. Nielsen
næðið og kensluna endurgjalds-1
laust J. S. Björnsson kennari
og á hann heiður og þakkir skil-!
f gærkveldi kl. 9 fór fram í
skandinavar félag með sér, og Neðrideildarsal Alþingishússins
eru þó nokkrir íslendingar fé- athöfn til minningar um Finn j hefði farið þess á leit, að þeir
lagar í því. 13. apríl hélt félag Jónsson prófessor. Var þar við- steinþór Sigurðsson yrðu með í
það fund er íslendingarnir stóðu statt margt manna. Fyrst sóng ieiðangri þessum, en Pálmi hef-
fyrir og sem þótti takast ágæt- Karlakór K. F. U. M. hinn forna ir simað út, að þeir geti hvor-
lega vel. greftrunarsálm: Þér ástvinir, ] ugur verið með á þessum tíma.
Hjörleifur læknir Kristjánsson eyðið nú hörmum (á latínu). jgenti p. h. dr. Nielsen á, að
skipaði forsæti, með prýði, en Þvínæst flutti liáskólarektcr netra myndi að bíða þar til síð-
$45,000 BYGGINGU
í Færeyjum er eala og veit-
ingar áfengis bannað, en heim-
ilt er hverjum að flytja áfengijþeir sem skemtu voru: Jón Alexander Jóhannesson stutt á-jar> þvi nu Væri versti tími að
inn — panta það — en þó með j Gíslason, J. S. Bjömson, með varp frá Háskólanum, Minntist ferðast á jöklum. Skeyti þetta
ákveðnu skilyrði: Sá, sem villiræðum, Árni Helgason sýndi hann þess sérstaklega, hve vel-|sendi pálmi í gær, en óvíst er
ið fyrir raunsnina. Báðar þessar; Hudson’s Bay félagið er að fiytja inn áíengi verður að sýna j hreyfimyndir frá íslandsförinni viljaður Finnur Jónsson hefði í hvort skeytið hefir náð Nielsen
tilraunir til íslenzku kenslu — fara af stað með að byggja nýtt það> Svart á hvítu, að hann 1930 og Guðm. Kristjánsson verið Háskólanum og gat þess, jáður en hann lagði af stað frá
það er að fá æfða menn, eða vöúuhús í grend við hið gamla, jhafi h0rgað útsvar sitt að fullu. jmeð söng. Eiga hinir síðast að hann hefði ánafnað honum Kaupmannaþöfn.
konur til kenslunnar og að hún á aðalstræti, fyrir sunnan C.N. Þykir Færeyingum engin á- j töldu f jórir heima í Chicago. Á bókasafni sínu.
fari fram samkvæm-t vanalegum R. járnbrautarstöðina. Er sagt stæða til þess að menn séu að j fundi þessum flutti J. S. Björns- pá flutti próf. Sigurður Nor-
ELDGOSIÐ Á VATNAJÖKLI
son, kennari, Milwaukee búum dal minningarræðu. Mintist
þá frétt, að Þjóðræknisfélagið hann þar afreka Finns Jónsson- Rvík. 5. apríl
“Vísir” í Chicago væri að undir- ar í vísindagerin lians, gat unvGosið hófst á föstu-
búa þjóðmenningardag sem það Verk hans ýms og hver elju- daginn langa
hefði ákveðið að halda í Mil- maður hann hefði verið til hins j í dag er sjöundi dagur síðan
og fast ákveðnum skóla reglum, það eigi að verða all-mikið hús, kaUpa áfengi, sem ekki standa
hafa reynst svo vel, að æskilegt tvær gólfhæðir, og kosta uni f skilum við sveitar eða bæjar-
væri að sem flestar bygðir Is- ($45,000. Húsið verður lelgt féiagið.
lendinga í þessari álfu vildu .Standard Brands Ltd., fyrir vör- Nú á að herða á þessum lög-
taka þær upp og á þann hátt ur smar, en sjálft ætlar H. B. um> þannig að enginn fái pantað
tengja æskulýðinn við ættstofn félagið ekki að nota það. Húsa- áfengi afhen-t, nema því aðeins' waukee eða, sem nálægast þeim síðasta. Flestum mönnum eldgosið í Vatnajökli brauzt út.
sinn og uppruna. smíðinni á að vera lokið 15 á- að ’nann standi í engri skuld!stað sem hinn fyrsti ísl. þjóð- þrekmeiri og traustari í hverri Á skírdag var Steindór Sigurðs-
Jón J. Bíldfell gúst í sumar. John Gunn and við sveitarfélagið hvorki með j minningar dagur í þessari álfu raun. Að endaðri ræðunni söng S0n mentaskólakennari staddur
JTorseti Þjóðræknisfél. Son félagið hefir tekið smíðina útsvar né annað. Er þetta gertjvar haldin. Þetta ákvæði ís- Karlkóriiwi þjóðsönginn: ó, guðuppi á Vindheimajökli. Var
ísl. í Vesturheimi. ac sér. eftr ósk Færeyinga sjálfra. lendinga í Chicago, er ekki að- vors lands. — Nýja Dagbl. Frh. á 5 bls.

N