Heimskringla - 01.08.1934, Blaðsíða 6

6. SlÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. ÁGÚST, 1934
Jane Eyre
eftir
CHARLOTTE BRONTE
Kristján Sigurðsson, þýddi
“Næm á tilfinningar annara og mjög til
þe:is lagin, að láta þær fá á þig. Eg veit fyrir
víst, að þú gerir þig ekki ánægða með til
lengdar, að eyða þínum næðistundum í ein-
veru og verkastundum í starfi, sem er til-
breytingalaust og alls engin hvatning eða upp-
örvun er samfara.” Hér herti hann á sér:
“Ekki fremur en eg get gert mig ánægðan
með að lifa hér grafinn í fen, kvíaður í hóla-
kreppu, í bága við það eðli sem guð gaf mér,
við visnun þeirra gáfna sem mér voru gefnar
af hæðum. Nú máttu heyra hve sundurleitt er
mitt far. Eg brýndi það, að vera ánægður með
kjör sín, þó lítilmótleg væru og hrósaði jafnvel
köllun þeirra sem saga við og bera vatn í
þjónustu drottins — eg, hans vígður þjónn,
tala næstum því óráð af eirðarleysi. Hana
nú, tilhneigingar verða að sníðast eftir réttum
reglum, með einhverju móti.”
Hann snaraðist út úr stofunni. Á þessari
litlu stundu kyntist eg honum betur en á
undanfömum mánuði, en samt gat eg ekki
botnað í honum.
Systurnar urðu þögulli og dapurri, því
nær sem leið að heimanförinni; þær reyndu
báðar að leyna því, en tókst ekki. Diana lét
á sér heyra, að viðskilnaður systranna við
heimilið yrði með öðru móti en áður, þær
mundu ekki sjá bróður sinn aftur í mörg ár,
kannske aldrei. Hún tók svo til orðs:
“Hann mun alt leggja í sölunrar fyrir
þau ráð, sem hann hefir lengi búið yfir:
kærleik til skyldra og enn sterkari hvatir. St.
John virðist vera stiltur, Jane, en hann felur
mikla óró innra með sér. Þér mun lítast
svo, sem hann sé stiltur og mildur, en í suma
staði er hann ósveigjanlegur eins og dauðinn,
eg get ekki samvizku minnar vegna talið
honum hughvarf, og því síður láð honum.
Hans ráöagerð er göfugmannleg og réttkristi-
leg en mér til mikillar mæðu og hugarangurs.”
Hennar fögru augu fyltust af tárum. María
beygði sig yfir vinnu sína.
“Við erum nú búnar að missa hann
pabba okkar; heimilis og bróður verðum við
bráðum án,” mælti hún í hálfum hljóðum.
í þessu bili kom prestur að með bréf
nýkomið í hendinni.
“Jón móður bróðir okkar er dáinn,” sagði
hann.
Þær setti hljóðar.
Diana leit við bróður sínúm. “Og hvað
svo?” sagði hún í lágum rómi.
“Hvað svo, Diana,” svaraði hann, stiltur
«ins og vant var. “Hvað svo? Nú — ekkert.,
Lestu.”
Þar með rétti hann henni bréfið. Þær
lásu það þegjandi og réttu honum aftur. Þau
litu hvert á annað og brostu, heldur dapur-
lega.
. “Amen. Við komumst af samt,” sagði
Diana að lokum.
“Að minsta kosti erum við ekki fátækari
eftir en áður,” sagði María.
“En það herðir á húganum, að ímynda
sér hvað verða mátti, og að bera það saman
við hitt, sem er,” svaraði hann, Iæsti bréfið
ofan í púlt og gekk burtu.
Eftir þetta varð hljótt í æði langan tíma,
en er frá leið sögðu þær mér hið ljósasta af,
að þessi móðurbróðir þeirra, hinn nýdáni,
hefði valdið eignatapi föður þeirra með því
móti, að ráða honum til að hætta miklu fé til
gróðabragða. Þeir skildu reiðir, en eftir það
græddi móðurbróðirinn mikið fé; faðir þeirra
treysti því altaf ,að hann myndi arfleiða börn
sín, því hinn átti hvorki konu né börn og
aðeins einn erfingja þem jafnskyldan. En
nú hermdi hin nýkomna frétt, að sá erfinginn
hlaut allan arfinn, en systkinin aðeins þrjátíu
gullpeninga, er skiftast skyldu milli þeirra til
að kaupa fngurgull til minja um hinn látna.
“Hann átti vitaskuld með að gera af sínú hvað
hann vildi, en við áttum á meiru von og því
erum við dauf í dálkinn. Við María hefðum
þózt ríkar af þúsund gullpeningum hvor og
St. John hefði komið næsta vel að fá þau efni
til góðgerða sinna.” Svo talaði Diana, blátt
áfram og stillilega og þar með var því máli
lokið.
Morguninn eftir fór eg frá Mýrabotni til
Morton, systumar héldu búrt næsta dag og
vikuna á eftir fluttist Mr. Rivers og Hanna
gamla til prestsetursins í Morton, en hið
forna býli var í eyði.
XXXI. Kapítuli
Nú var eg loksins búin að fá heimili útaf
fyrir mig, þó kotalegt væri, lítil stofa með
borði og fjórum máluðum stólum og sandi á
gólfi, klukku, skáp með nokkrum diskum í og
hyllu fyrir matvæli. Stigi lá upp í svefnher-
bergi með rúmstæði úr ómáluðum borðum,
kista var þar með draghólfum, og þó lítil
væri, var hún of stór fyrir mín plögg, enda þótt
aukin væru að drjúgum mun af gjöfum frá
systrunum.
Nú er komið kveld. Eg er búin að senda
burt vikastúlkuna vandalausu, með orange í
kaupgjalds stað og settist einsömul við mína
arinhellu. Þann sama morgun hafði skólinn
byrjað með tuttugu námsmeyjum; þrjár af
þeim þektu stafina, hinar ekki, þó nokkrar»
kunnu að prjóna, fáeinar að halda á nál. Þær
tala svo fáránlegar mállýskur, að eg á bágt
með að skilja þær og eg held að.þær skilji
varla hvorar aðrar. Sumar eru illa vandar,
hrottalegar og óþýðar ekki síður en fávísar;
en aðrar þýðlegar og námfúsar og láta vel að
tilsögn. Eg má ekki gleyma, að þessar
durnalegu kota telpur eru af holdi og blóði
eins göfugu og afkvæmi þeirra, sem rakið
geta ættir um fíruga forfeður til forneskju, og
að fræ til afbragðs gáfnafars, skírlætis, vits-
muna, góðvildar eru eins líkleg til að felast
með þeim eins og í hjörtúm þeirra, sem af
göfugasta bergi eru brotnar. Mitt ætlunar-
verk verður, að þroska þau fræ og sannarlega
ætti eg að finna til nokkurrar sælu, af að
uppfylla þá skyldu. En mikilli ánægju á eg
ekki von á af þeirri æfi sem nú blasir við
mér, en vafalaust svo mikilli, ef eg stjórna
hugarfari mínu og beiti kröftum mínum eins
og eg á að gera, að mér endist til fjörs við-
urhalds og dagláta.
En ef satt skal segja, þá var eg alt annað
en kát og vel glýjuð þennan skóladag; innan
þeirra lágú, beru veggja þóttist eg einmana
og yfirgefin, eg lét mér lægingu þykja að
stöðunni, svo heimsk var eg. Eg gat ekki að
því gert, að eg var yfirkomin af fávísi, fátækt
og dónaskap alls sem eg sá og heyrði í kring
um mig. Eg veit að það hugarfar var rangt,
og þá er nokkuð unnið, eg mun leitast við að
breyta því. Eg treysti því að á jnorgun muni
mér betur falla og'eftir mánuð muni eg kenna
hvorki lægingar né hrellingar. Svo kann að
fara, að éftir fáa mánuði þyki mér svo vænt
um að sjá framfarir og breytingar til batnaðar
á skólafólki mínu, að núverandi óbeit mín
hverfi fyrir ánægjunni af árangrinum.
En nú vil eg spyrja sjálfa mig þessarar
spurningar: Hvort er betra, að láta undan
freistingu, hlýða fortölum girndar, leggja ekk-
ert að sér, heyja ekkert stríð, heldur hníga
mótstöðulaust í silkisnöruna, falla í blund á
þeim blómum sem er stráð yfir hana, vakna
í suðrænni mollu, í dýrðlegu skarti og hóf-
lausri hýbýla prýði —: Að dvelja suður á
Frakklandi sem fylgikona Mr. Rochesters,
aðra stundina óð af ástar bríma hans, því að
hann — ó, hann hefði elskað mig dátt um
tíma. Honúm þótti fjarska vænt um mig —
aldrei framar mun nokkur elska mig svo
heitt. Eg mun aldrei framar fá að reyna þá
ljúfu lotningu sem fegurð er veitt, æsku og
þokka — því að aldrei mun nokkrum öðrum
sýnast svo, að eg hefi þá kosti til að bera.
Hann elskaði mig og þótti mikið til mín koma,
svo mun engum öðrum karlmanni finnast
nokkurntíma framar. En hvað er eg að fara
með, og umfram alt, hverjar eru mínar til-
finningar? Hvort betra er, spúrði eg, að
vera þý í fábjána paradís í Marseilles, ær af
ástum aðra stundina, hina á kafi í blygð og
eftirsjá — ellegar að segja krökkum til, frjáls
og með góða samvizku, í vindgum hvammi í
hraustu hjarta Englands?
Já, nú finn eg glögt, að eg gerði rétt,
þegar eg fór eftir settum siðum og lögum og
forsmáði og braut á bak aftur örvita ílanganir
stundar ástríðu. Drottinn stjórnaði mér til að
kjósa það sem rétt er. Hans forsjón þakka
eg fyrir þá leiðbeining.
Nú er hugleiðingúm mínum var hér kom-
ið þetta einveru kvöld,’ stóð eg upp, gekk til
dyra og horfði á sólsety^þessa uppskeru dags,
á mannlausa haga og sáðreiti er blöstu við
frá skólahúsinu, en þaðan var um hálfrar mílu
vegur til þorpsins. Eg hlýddi til fuglanna
kvaka í logninu og döggfallinu. Eg þóttist
sæl og varð sjálf hissa þegar eg fór að gráta
— og af hverju? Útaf þeim dapra dómi sem
aðskildi mig og minn herra; hann myndi eg
aldrei sjá framar, vonlaus harmur og trylt reiði
út af hvarfi mínu mættu vel snúa honum af
réttri leið, svo langt, að engin von væri til að
beina leið hans áður lyki. En er eg hugsaði
til þessa, sneri eg frá prýði kveldloftsins og
hinum afskekta Morton dal, afskekta segi eg,
vegna þess að í bugðu dalsins sem blasti við
frá skólanum, sá aðeins kirkjuna og prests-
setrið, fast að því falið í skógi, og lengst burtu
sá á þökin í Vale Hall, þar sem hinn auðúgi
Mr. Oliver bjó með dóttur sinni. Eg tók
höndunum fjrrir augun og hallaði höfði að
grjótkampi kothýsisins. Þannig stóð eg þar
til eg varð vör við rakka prestsins og sá hann
sjálfan hallast fram á gerðis hliðið; hann
var alvarlegur á svip og horfði á mig líkt og
honum mislíkaði. Eg bauð honum inn.
“Nei, eg má ekki standa við, eg kom
hérna með böggul, sem systur mínar skildu
eftir handa þér. Eg held að það sé stokkur
með litúm og skúfúm og pappír til að teikna
á.”
Eg gekk til hans að taka við bögglinum og
þeim velkomnu gjöfum. Hann gáði vel framan
í mig og mun hafa séð að eg hafði verið að
gráta.
“Hefir þér reynst verkið þyngra fyrsta
daginn, heldur en þú áttir von á?” spurði I
hann.
V
“Ó, nei! Alls ekki, eg hugsa að mér tak-
ist vel að koma mér saman við námsfólkið.”
“Má vera, að þú hafir átt á betra húsnæði
von og húsbúnaði, sem vitanlega er í fátæk-
legra lagi, en —”, hér tók eg fram í.
“Húsið er hreint og heldur vatni og vindi,
húsmunirnir nægjanlegir og hentugir. Alt
það er eg þakklát fyrir og alls ekki óánægð
með. Eg er ekki með öllu svo örvita né svo
til munaðar gjörn að eg sakni sárlega, að
ekki skuli vera gólfteppi, hægindi og silfúr-
borðbúnaður í stofum mínum. Þar að auki
eru ekki nema fimm vikur síðan eg átti ekki
neitt og flakkaði sem öreigi; nú hefi eg eignast
kynni, heimili og atvinnu. Eg dáist að gæzku
guðs, örlæti vina minna og er hissa á hvað
minn hlutur er stór. Eg mögla sannarlega
ekki.”
“Eg hefi varla haft tíma til að koma mér
niður, því síður til að verða óróleg af einveru.”
“Jæja, eg vona að þú sért eins ánægð og
þú lætur. Það er hvort sem er of snemt, að
gefa sig á vald kvíðans eins og kona Lots,
það sérðu sjálf. Eg er vitanlega ókunnugur
því sem þú varst vön við, áður en eg sá þig,
en það vil eg ráða þér, að taka hart á
móti hverri freistingu til að líta aftur. Stund-
aou þá stöðu sem þú hefir, að minsta kosti í
nokkra mánuði.” '
“Það er það sem eg ætla mér að gera,’’
svaraði eg. Hann mælti:
“Hörð er sú vinna, að hemja tilhneigingar
'sínar og sníða náttúru stakk; en eg veit af
reynslunni,,að þetta má gera. Guð hefir veitt
oss, að vissu leyti, orku til að ráða forlögum
vorum. Þegar vilji vor stefnir á þá leið, sem
vér megum ekki fara, og hreysti vor virðist
heimta atbeina sem fæst ekki, þá erum víIj
ekki þar fyrir neydd til að dragast upp af
Veikleika né standa kyr í örvænting; við verð-
úm aðeins að leita huganum annarar næring-
ar, sem er eins sterk og sú bannaða er — og
ef til vill hreinni og hollari, og ryðja förlum
fæti eins beina braut og breiða og sú var, sem
mótlætið hlóð fyrir, þó ósléttari kunni að vera.
“Fyrir ári síðan var eg sjálfur næsta
aumur og ófarsæll af þvi að mér þótti sem
mig hefði glap hent, að gerast prestur: skyld-
urnar voru einstrengingslegar og mæddu mig
svo, að eg þóttist ekki geta við þær unað.
Mig dauðlangaði í þær athafnir sem starfað
er að í veröldinni: letra verk skálda, íþróttir
leikamanna, ræðu skörunga, alt þótti mér
fýs'ilegra en prests staðan; jú, undir hempunni
bar eg hug til stjórnmála þreps, vopnabúrðar
soldáta, til frægðar, valda. Eg athugaði: æfi
mín er svo aum, að ekki er nema tvent til,
breyta henni eða deyja. Eftir langa glímu og
mikið myrkur, kom ljós og lið: mín aðkrefta
tilvera þandist skyndilega um endalausar flat-
ir, kraftar mínir heyrðu köllun af hæðum að
rísa upp, taka á öllu afli, þenja út vængina
og gæða rásina langt um sjóndeildarhring.
Drottinn hafði erindi handa mér, og til að
bera það langt og skila því vel þurfti hreysti,
kjark og málsnild, það bezta sem soldáti,
skörungi til stjómar og ræðugarpi er lagið,
en þeir kostir hafa sína miðju í traústum
trúboða.
“Eg réð með mér að gerast trúboði. Eftir
það skifti um skap fyrir mér, fjötrar leyst-
ust og hrundu af hverjum mínum hæfileik,
svo að ekki urðu eftir nema meiðslin undan
þeim — en þau græðast aðeins með tíð og
tíma. Faðir minn lagðist á móti þessu ráði,
að vísu, en nú, að honum látnum, er engin
lögmæt fyrirstaða því til tálmunar. Miklu
er ekki að ráðstafa, fá annan prest hingað,
rjúfa flóka einn eða tvo, viðkvæma af tilkenn-
ing, en í þeirri lokaglímu við mannlegan
veikleika veit eg að sigurinn er mín megin, því
að eg hefi strengt heit, að þeim sigri skuli eg
ráða, svo fer eg burt úr Norðurálfu til Austur-
landa,”
Þetta talaði hann með þeirri stillingu,
sem honum var eiginleg, lágum rómi og þó
skörulegum og er hann lauk máli sínu, horfði
hann mót sólarsetri eins og eg, við snerum
baki við götúslóðanum sem lá upp frá hliðinu
og heyrðum aðeins niðinn af straumvatni. úr
dalbotninum, því brá okkur við er sagt var
glaðlega með raust sem var skær og mjúk
eins og hljóð í silfur bjöllu:
PlONEERS
The dauntless spirit of the lceíandic settlers in Cartáda is fittingly
commemorated by those who have profited by their example and built
on their foundations.
BECAUSE—
THE FOUNDATIONS WERE WELL AND TRIILY I.AtD!
Ag the greatest problems of this present era have been economic, so
the pioneer-hero of today and ithe new tomorrow
is the Man of Business.
»
Only the trained worker can become the significant
executive, the man who influences the tone of business
and destinies of his fellow-men.
Change is inevitable. The untrained, unprepared man
or woman always loses out; but to one who úndei’-
stands the real principles of business, chgnge brings
new opportunities. If you would make your work
rígnificant, be sure that
THE FOUNDATIONS OF YOUR BIISINESS LIFE ARE
WELL AND TRULY LAID!
at the
DOMINION
BUSINESS COLLEGE
The Pioneer School of Commerce
Main School and Offices on the Mall — Phone 37 181
The DOMINION has been the first to extend business training facilities
in Winnipeg for the convenience of residents in
Elmwood — Kelvin Street and Mclntosh Avenue
St. James — Portage Avenue at College Street
St. John’s — 1308 Main Street (near Maohray Avenue)