Heimskringla - 22.01.1936, Page 7

WINNIPEG, 22. JANÚAR, 1936
HEIMSKRINCLA
7. SÍÐA.
KRISTJÁN ENIARSSON SEG-
IR FRÁ MARKAÐSHORFUM
FYRIR FISK í NORÐUR-
AMERÍKU OG KÚBA
Viðta við Kristjátt> Einarsson
Rvík. 24. des. 1935
Kristján Einarsson fram-
kvæmdastjóri kom heim á laug-
ardagskvöldið úr ferð sinni til
Norður-Ameríku og Kúba í er-
indum Sölusambands ísJ. fisk-
framleiðenda. — Morgunblaðið
bitú Kr. E. að máli í gær og
spurði hann um ferðina.
Eg mun gefa S. í. F. skýrslu
um ferð mína og skýra fyrir
Iþví þær leiðir, sem eg tel lík-
legastar, til þess að ná sölu á
ísl. fiski á þeim slóðum, er eg
fór um, segir Kr. E., en hins-
vegar er eg fús til þess að gefa
Morgunblaðinu lauslega frá-
sögn af f'erð minni.
Ferðin sjálf
Eg hefi verið rúma 2 mánuði
í ferð þessari. Fór eg yfir Eng-
land og svo beint þaðan til New
York, stóð þar við í nokkra
daga og hélt síðan ferð minni
áfram til Kúiba, og dvaldi þar
tæpan hálfan mánuð. Þaðan
fór eg til Miami á Floridaskag-
anum og síðan upp austurströnd
Bandaríkjanna. Hafði lítils-
háttar viðdvöl í Jacksonville,.
Washington, Baltimore og
Philadelphia. Fór eg síðan
norður í Canada til Winnipeg og
var þar í nokkra daga. Á suð-
urleið kom eg í Chicago, fór
síðan til Boston og Gloucester
og síðan til New York aftur.
Öll þessi leið frá New York
um Cuba, Canada og til New
York aftur er um 9000 kílómetr-
ar, en samt fóru ekki nema
tæpir 3 sólarhringar í ferðirnar
sjálfar. Þar sem eg fór aðal-
ferðirnar um helgar og þær
skemri á kvöldin og nóttunni,
þurfti eg ekki að eyða neinum
virkum degi í þær og gat því
dvalið kyr á þeim stöðum er eg
þurfti að vinna á að erindum
minum í 44 viku. Auðvitað var
þetta aðeins hægt með því að
nota flugvélar í stað skipa eða
járnbrauta. Hefði eg notað hin
góðu og gömlu tæki, hefði eg
verið í 12 daga á þessari ferö í
stað 3 daga með flugvél. Far-
gjöld eru jafnhá í flugvél og
með járnbraut á fyrsta farrými,
en flugfarið verður í rauninni
ódýara vegna þess að ferðin
stendur svo stutt yfir og því
verða önnur útgjöld lítil, sem að
sjálfsögðu eru þó nokkur um
langan tíma í jámbrautarlest
eða á skipi.
Eg var mjög heppinn með veð-
ur meðan flugferðin stóð yfir
frá New Yonk til Havana og
einnig til baka. Fanst mér það
tilkomumikil sjón að fljúga á
stjörnubjartri nóttu yfir New
York, Philadelphia, Baltimore
og Washington á aðeins 2 klst.
og að sjá alla ljósadýrð þessara
miljónaborga. En, eftir því sem
vélin hækkar flug sitt, gulna,
deyfast og smækka þessi af-
reksverk mannlegra handa, í
samanburðinum við stærð og
dásemd himinsins að skýja-
baki.
“Douglas”-flugvélar, þær sem
eg flaug með eru svo hljóðar í
gangi, að samtal er auðvelt.
iStólana má leggja því nær flata
og getur maður þá sofið. Allir
reyktu, jafnvel flugstjórarnir
sjálfir. Aðeins meðan flugvél
sest og tekur sig upp, er það ó-
leyfileg^t. Stærri tegund land-
flugvélanna tekur 18 farþega,
en sjávarflugvélarnar (“Clip-
pers”) 40, auk áhafnar.
Flugferðin til Canada var aft-
ur á móti á þann veg, að allar
draumsjónir á jörðu og yfir,
urðu að þoku fyrir þeirri hugs-
un, að beltið sem faþegar eru
ibundnir með við stólana, sé vel
fest — að halda síðustu máltíð-
inni niðri í manni — og hjari-
anu ekki langt fyrir neðan hinn
venjulega bústað sinn.
Að,ra leiðina var snjóbylur,
stormur og um skeið 24 stiga
frost í flugvélinni, því hita-
leiðslumar frusu. Fanst okkur
farþegunum langur tími að sitja
í 6 kl.st. og sjá hvorki himin né
jörð.
Kúba
Á Kúba eru tæpar 4 miljón-
ir íbúa en í höfuðborginni Hav-
ana um 500 þúsund. Er hún
ein af fegurstu borgum heims-
ins, frá náttúrunnar hendi. Alt
landið er viðurkent fyrir hinn
fjósama gróður. Aðallega er
þar samt ræktað: sykurreyr,
tóbak, kaffi, ávextir o. fl. Syk-
urinn hjá Kúbabúum er líkt og
saltfiskurinn hjá okkur. Hann
er aðal- og langstærsta út-
flutningsvaran. Kostar strá-
sykur þar um 9 aura pnudið í
búðum. Saltfiskur kostar þar
5 sinnum meira, eða 45 aura
pundið í búð.
Mesti hluti Kúbabúa eru
Spánverjar og svo er allmikið
af dökikum og hálfdökkum
imönnum. Eru þetta saltfisk-
ætur miklar, ef verðið væri
ekki, vegna gífurlegra innflutn-
ingstolla of hátt.>
Innflutningur saltfisks til
Kúba hefir minkað mjög á sáð-
ustu 5 árum, eða úr ca. 12000
tonnum niður í tæp 5000 tonn.
Hefir hið pólitíska ástand lands-
ins verið, sem kunnugt er, mjög
á reiki um mörg síðastliðin ár
hefir og valdið miklum erfið-
leikum allra stétta þjóðarinnar.
Nú í bili virðist kyrrara yfir og
höfðu landsmenn noikkrar von-
ir um betri hag á næstu árum.
Aðalræðismaður Dana og ís-
lendinga í Havana, hr. Carlos
■Hinze er þektur maður fyrir
hinn óvanalega áhuga og dugn-
að til aðstoðar öllum viðskift-
um milli Danmerkur og Kúba.
Hafa Danir margsinnis heiðrað
hann í þakkarskyni. Reyndist
hann mér í hvívetna til ómetan-
legs gagns og býst eg við að ís-
land eigi fáa erlenda me‘nn að,
sem muni reynast því hollari
eða ötulli en hann, í framtíð-
inni.
Meðan eg dvaldi á Kúða
komu þangað 200 kassar af ís-
lenzkum fiski, sem sendir voru
sem sýnishorn. Lákaði hann á-
gætlega og tókst mér að selja
þar um 5000 kassa, þrátt fyrir
að fæstir kaupendur höfðu birgt
sig upp til vetrarins nokkru áð-
ud en eg kom. Hefi eg beztu
vonir um að íslendingum takist
að ná þar allstórum hluta af
innflutningnum á næstu árum.
Býst eg við að gæði ísl. fisks-
ins verði þar eins og víðar,
þyngst á metaskálunum í fram-
tíðinni. Pökkun, þurkun og
mat þarf að vera nokkuð öðru-
vísi á fiski, sem fara á til Kúba
en þeirra landa, er við höfum
áður flutt til. Kynti eg mér
iþað atriði gvo vel, að eg get
gefið matsmönnum fullar upp-
lýsingar um það efni. ^
Greiðsla fisks í ameriskum
dollar er frjáls sem stendur, en
fari svo, að ísland yrði að
kaupa eitthvað af Kúba í fram-
tíðinni, virðist sykurinn þeirra
vera aðgengileg vara, bæði hvað
verð snertir og svo hitt, að syk-
urkaup eru þeim meira virði en
nokkur önnur vörukaup.
Canada
Canada og sérstaklega Win-
nipeg, eru kunnari fjölda ís-
lendinga en mér og væri það því
lítilsverðar upplýsingar, sem eg
gæti gefið í því efni.
Það sem eg vil minnast hér á
er sá mikli og drengilegi áhugi,
sem ríkir þar meðal nokkurra
landa vorra, um að verða ís-
lendingum að liði, ef unt væri
við sölu íslenzkra afurða í Ame-
ríku. Höfðu nokkrir þeirra síð-
astliðna mánuði hafið umræður
um þau efni og undiribúið og
kynt sér eftir föngum, mögu-
leikana fyrir sölu ýmsra ís-
lenzkra vörutegunda þar.
Að svo stöddu get eg ekki
sagt hvemig eða að hve miklu
leyti samvinna okkar við þessa
Vestur-íslendinga verður. Fer
Iþað eftir undirtektum hér
heima.
Velvilji íslendinga í Canada
til íslands er mjög ríkur, og
œttjarðarást hefi eg hvergi
fundiö jafn einlæga. Er það og
sennilegt að enginn þekki sína
eigin tilfinningu í þeim efnum,
fyr en hann sjálfur er æfilangt
búsettur fjarri sínu eigin föður-
landi.
Bandaríkin
í Bandaríkjunum eru um 140
miljónir íbúa og standa þau
sennilega fremst allra þjóða í
verzlun og ýmiskonar iðnaði.
Austurströnd þeirra er aðeins
ca. 12 daga siglingaleið frá okk-
ur„ miðað við siglingahraða
hinna íslenzku skipa. Til
Bandaríkjanna er frjáls inn-
flutningur allra afurða okkar
og þau framleiða ýmsar af
helstu nauðsynjavörum þeim er
við notum (hveiti, olíu, bíla,
haframjöl o. fl.) og selja þær
lægra verði en nokkur önnur
þjóð. — Virðist því vera full
ástæða fyrir íslendinga að
kynna sér ítarlega möguleika
Iþá, sem þama kynnu að vera
til viðskifta, sérstaMega nú,
þegar Evrópa reynist of þröng,
fyrir hina litlu framleiðslu okk-
ar.
Árlega flytja Bandaríkin inn
um 7000 tonn af saltfiski, og er
sá innflutningur aðallega frá
Canada og Newfoundlandi. Er
fiskur sá, e,r þeir fá, nokkuð
öðruvísi en sá, er við framleið-
um, og þó einkum verkun hans.
Eru nokkrar líkur til að sala
takist á einhverju af saltfisiki
héðan í janúar og febrúarmán-
uði, þegar væntanlegir kaup-
endur eru búnir að kynna sér
Iþær mismunandi tegundir fisks,
sem S. í. F., hefir nú sent þang-
að.
Hinsvegar nota Bandaríkin
mjög mikið af frosnum flökuð-
um fiski og fer sú notkun mjög
í vöxit. Má sem dæmi nefna, að
frá 1927 til ’32 fimmfaldaðist
neyslan. Hvort íslendingar geta
í framtíðinni notað markað
þennan, get eg ekki sagt. En
eg vænti þess að svo rækileg
tilraun verði gerð í þessu mik-
ilsverða máli, að gengið sé úr
skugga um, hvort söluskilyrði
eru þar eða ekki.
Harðfisk nota Bandaríkja-
menn nokkuð og tel eg líklegt
að hægt væri að selja þar all-
mikið af ísl. harðfiskí fyrir við-
unanlegt veð.
Síld er þar eftirsótt vara, og
er íslenzka sfldin þar kunn sem
bezta sfldin, er kemur þar á
markað. Markaðurinn fyrir
þessa vörutegund er þó ekki
nnikill sem stendur, en sennilega
er hann í vexti.
Karfa voru veiðiskiþin frá
Boston byrjjuð að! veiða til
manneldis og var mér sagt að
hann væri í svipuðu verði og
þorskur. Hinsvegar ekki enn-
þá séð hve trygg markaðsvara
hann er, því svo stutt er um-
liðið síðan sala fisks þessa
hófst.
Niðursoðinn fiskur selst all-
mikið, t. d. sfld, gaffalbitar,
fiskbollnr, hrogn “Rejex” o. fl.
Kynti eg mér nokkuð verðlag
þessara tegunda.
Þorskalýsið er okkur þegar
kunnugt um að flyst mest alt til
Bandaríkjanna. Hinsvegar er
iðnaðarlýsi tollað svo mjög, að
líkur eru ekki til að við getum
selt það þangað sem stendur.
Það er framleitt í landinu sjálfu
í stórum stfl.
Aðal sölustaðir fiskafurðanna
eru í New York, Boston og Chi-
cago.
Eg vil að lokum geta þess, að
eg naut hinnar beztu aðstoðar
danskríslenzka aðalræðismanns
ins í New York, svo og þeirra
dr. Stefáns Einarssonar, Balti-
more og hr. lAndrésar Guð-
mundssonar í Boston og ýmsra
fl. Lótti það mjög fyrir vinnu
minni hve vel allir þessir menn
unnu að því að útvega mér þau
gögn og upplýsingar er e,g
þurfti.—Mibl.
AÐ VETRARDÆGRUM
.
Fárlegt lýir kólgu-kast
kosti fáa gefur.
Sárlegt knýir, fólsku-fast,
frosta þráan hefur.
Ljósa-ylsins bylgjublik
borði þrýtur aldar,
gjósa bilsins stormastrik,
storðin hvítu faldar.
Rofnuð sólar geisla-glit
gróður snjóum falinn,
sofnuð íjóla, slyddu-slit
slóðar frjóan dalinn.
Moldu klæðir ferleg flík
frosin slæðan mjalla,
foldu næða rokin ríik.
rosinn mæðir alla.
Syngur kári byrstan brag
byrlar jarðar-lýði
stingur sárast élja-jag
jafnar svarðar prýði.
Glitsins perlu-klæða-krans
krýnir jarðar stólin
litsins merluð geisla-glans
glóa svarðarbólin.
Mugga vetrar, storma-stím
styrmir-foldu víða,
glugga letrar hélu-hrím
hylur moldu fríða.
Jörðin stranga þrokir þraut
þunguð snæsins spjörum,
hjörðin svanga hrelling hlaut,
hungur læsir vörum.
Stríða tíðin grennir grið
gleðibandið særir.
—Blíða tíðin færir frið
frelsisanda nærir.
Sléttubanda rímið rétt
rennur lista slóðir,
mettu andans þrekið þétt,
—Þrúöheim gista fróðir.
M. Ingimarsson
FRÁ ÍSLANDI
Tófum stolið
Sá atburður gerðist 25. nóv.
að tveimur hálfsilfurrefum var
stolið úr ref'abúi, sem Frey-
garður Þorvaldsson vélstjóri á,
inn hjá Selási.
Sýslumaðurinn í Gullbringu-
og Kjósársýslu hafði málið fyrst
til athugunar, en síðar varð það
falið lögreglunni í Reykjavík.
, Hefir henni nú tekist að hafa
upp á manninum. Hafði hann
drepið refina og selt kaupmanni
nokkrum þelgina fyrir 350 kr.
* * *
Alþingi slitið
Rvík. 24. des.
Kl. 5£ síðdegis í gær, var
'fundur settur í Sameinuðu Al-
þingi og fóru þá fram þing-
lausnir.
Forseti sameinaðs þings gaf
fyrst yfirlit um störf þingsins.
Þingið hafði staðið frá 15.
febr. til 4. apríl og frá 10. okt. I
til 23. des., eða alls 124 daga.
Alls voru lögð fyrir þingið
176 frumvörp, þar af 14 borin
fram af stjórninni. 87 lög voru
samþykt, af þeim voru 11 stjórn
arfrumvörp. 77 frumvörp dög-
uðu uppi.
24 þingsályktunartillögur
voru bornar fram og af þeim
11 afgreiddar til stjórnarinnar.
Þrjár fyrirspumir til stjórn-
arinnar voru bomar fram, en
engri svarað.
Alls hafði þingið 203 mál til
meðferðar.
Er forseti hafði gefið yfirlit
um störf þingsins mælti hann
nokkur orð úr forsetastól.
iHann mintist fyrst á mann-
tjónið mikla, sem varð í ofviðr-
inu 14—16 des., en í því veðri
höfðu 20 menn druknað og
fimm orðið úti. Risu þingmenn
út sæum sínum til minningar
um hina látnu.
Þessu næst sagði forseti, að
þing þetta hefði staðið í 124
daga og væri það þvl lengsta
þing, sem háð hefir verið. —
Þingið hefði líka afgreitt mörg
merk mál, sagði forseti og
nefndi í því sambandi alþýðu-
tryggingarnar, nýbýlamálið og
• •
NAFNSPJOLD
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Bldg.
Skrlístofusíml: 23 674
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
Er að íinni á skrifstofu kl. 10—12
f. h. og 2—6 e. h.
Heimili: 46 Alloway Ave.
Talsími: 33 158
Dr. J. Stefansson
216 MEDICAL ARTS BLDG.
Horni Kennedy og Graham
Stundar eingöngu augna-eyrna-
nef- og kverka-sjúkdóma
Er að hátta frá kl. 2.30—5.30 e. h.
Talsími: 26 688
Heimili: 638 McMillan Ave. 42 691
Jacob F. Bjarnason
—TRAN SFER—
Baggage and Furniture Moving
591 SHERBURN ST.
Phone 35 909
Annast allskonar flutninga fram
og aftur um bœinn.
Dr. K. J. AUSTMANN
Wynyard —:— S^sk.
MARGARET DALMAN
TEACHER OF PIANO
854 BANNING ST.
Phone: 26 420
Dr. O. BJORNSSON
764 Victor St.
OFFICE & RESIDENCE
Phone 27 586
Gunnar Erlendsson
Pianokennarl
Kenslustofa: 594 Alverstone St.
Sími 38 181
Dr. E. JOHNSON
116 Medical Arts Bldg.
Talsími 23 739
Viðtalstími 2—4 p.m.
Heimili: 776 Victor Street
Winnipeg
Talsími 22 168.
SIMI 37 177
STANDARD COALS
LIMITED
Eldiviður til allra þarfa.
779 Erin St. Winnipeg
breytinguna á Hæstarétti (er
afgr. var á fyrri hluta þings-
ins). Skoðanir manna væru að
vísu skiftar um ýms mál, sem
þingið afgreiddi, en menn yrðu
að trúa því, að þingmenn gerðu
ekki annað en það, sem þeir
teldu þjóðinni fyrir beztu.
Útlitið framundan væri ekki
glæsilegt, sagði forseti að lok-
um. Sérstaklega væru það við-
skiftin við útlönd, sem bökuðu
erfiðleika. En reynt væri að
bæta úr erfiðleikunum, eftir
föngum. Þannig hefði þingið
sýnt viðleitni í þessu efni, með
afgreiðslu fjárlaganna.
Að lokinni ræðu J. Bald. las
forsætisráðherra upp konungs-
bréf um þingslit. Bað hann síð-
an þingmenn að hrópa ferfelt
húrra fyrir ættjörðinni og kon-
ungi og var það gert.
Þar með var þessu lengsta og
dýrasta Alþingi, sem háð hefir
verið á íslandi, slitið.—Mbl.
G. S. THORVALDSON
B.A., LL.B.
Lögfrœðingur
702 Coníederation Life Bldg.
Talsimi 97 024
W. J. LINDAL, K.C.
BJÖRN STEFÁNSSON
ISLENZKIR LOGFRÆÐINGAR
á öðru gólfi
325 Main Street
Talsími: 97 621
Hafa einnig skrifstofur að
Lundar og Glmli og eru þar
að hitta, fyrsta iniövikudag í
hverjum mánuði.
M. HJALTASON, M.D.
ALMENNAR LÆKNINGAR
Sérgrein: Taugasjúkdómar
Lætur úti meðöl i viðlögum
Viðtalstímar kl. 2—4 e. h.
7—8 atS kveldinu
Simi 80 857 665 Victor St.
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annas/t um útfar-
ir. Allur útbúnaður sá besti. _
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteima.
843 SHERBROOKE ST.
Phone: 86 607 WINNIPEG
Dr. S. J. Johannesson
218 Sherbum Street
Talsími 30 877
Viðtalstími kl. 3—5 e. h.
Rovatzos FJoral Sbop
206 Notre Dame Ave. Phone 94 954
Fresh Cut Flowers Daily
Plants in Season
We specialize in Wedding &
Concert Bouquets & Funeral
Desígns
Icelandic spoken
THE WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding
Rings
Agents for Bulova Watches
Marriage Licenses Issued
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
ISLENZKVR TANNLÆKNIR
212 Curry Bldg., Winnipeg
Gegnt pósthúsinu
Slmi: 96 210
Heimilis: 33 328
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími: 94 221
600 PARIS BLDG.—Wlnnipeg
RAGNAR H. RAGNAR
Píanisti oo kennari
Kenslustofa: 683 Beverley St.
Phone 89 502
OrriCE Phoni
87 293
Ris. Phoni
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BUILDING
Orrici Hours:
12 - 1
4 p.m. - 6 P.M.
AND BT APPOINTMENT
Talsimi: 28 889
Dr. J. G. SNH)AL
TANNLÆKNIR
614 Somerset Block
Portage Avenue WINNIPEG
I