Heimskringla - 19.01.1938, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 19. JANÚAR 1938
'Wim
ml
LJOSHEIMAR
Saga þýdd úr ensku af séra E. J. Melan
Hin óbifanlega rósemi hans reitti mig til
reiði. Einhver hafði skotið á mig í gegn um
gluggann og hafði eg sloppið með naumindum.
Eg reiddist þessu afskiftaleysi, sem kom í ljós
hjá þjóninum.
“Ekkert sem í sögur er færandi. Einhver
reyndi bara að myrða mig, það er alt og sumt,”
svaraði eg og mistókst að gera tilætlaðan háðs-
blæ á röddinni, og fálmaði ennþá um lokuna
fyrir glugganum.
“Látið mig gera þetta,” mælti þjónninn og
opnaði gluggann með hægu móti, en það jók á
gremju mína.
Eg hallaði mér út um gluggann og reyndi
að sjá þann, sem tilræðið veitti mér. Bates
opnaði annan glugga og horfði út.
“Skotið kom að utanverðu frá, var ekki
svo, herra minn?”
“Auðvitað. Heldurðu að eg hafi skotið á
sjálfan mig, eða hvað?”
Hann tók upp kúluna og rannsakaði brotnu
rúðuna.
“Eg álít að þetta sé riffilskúla,” mælti
hann.
Kúlan hafði flazt út er hún hitti vegginn.
Hún var úr stórum rifli eða skammbyssu.
“Þetta er mjög óvenjulegt, herra minn!”
Eg sneri mér hvatlega að honum, þar sem hann
var að þukla á kúlunni með miklum áhyggju-
svip á andlitinu. Hann bætti þegar við eins
og hann væri áfjáður í að sefa ótta minn. —
Þetta er sjálfsagt tilviljun. Einhverjir drengir
úti á vatninu að skjóta á andir.”
Eg hló svo skyndilega að Bates hrökk við
óttasleginn.
Hálfvitinn þinn!” öskraði eg og greip í
treyjuhálsmálið hans með báðum höndum og
hristi hann óþyrmilega. “Fíflið þitt! Skjóta
menn hér andir um nætur? Skjóta þeir sund-
fugla með fílabyssum og fólk í gegn um glugg-
ana, bara svona að gamni sínu?” Eg hratt
honum á borðið, sem lét undan, svo að hann
féll endliangur á gólfið.
“Stattu upp,” skipaði eg, “og sæktu lukt-
ina.”
Hann sagði ekkert, en gerði það sem eg
bauð. Við fórum í gegn um leiðinlegu forstof-
una að framdyrunum, og sendi eg hann á undan
mér inn í skóginn. Hugmyndin mín um lands-
lagið þarna var næsta óljós, en eg vildi sjá um-
hverfið með mínum eigin augum og þar bjóst
eg við að hinn hættulegi gestur leyndist. Eg
var mjög reiður og óx sú reiði, þegar eg fylgdist
með Bates, sem nú var skriðinn inn í skelina á
ný. Bráðlega komum við niður undir borð-
stofugluggann.
Jörðin var þakin laufum, sem molnuðu
undir fótum okkar.
“Hvað er hér framundan ?” spurði eg. '
“Hér um bil einn mílufjórðungur af skógi
og svo vatnið.
“Farðu á undan beint niður að vatninu.”
Eg braust á eftir honum gegn um kjarrið.
Bates stikaði léttilega á undan mér og stansaði
við og við til að halda frá greinunum. Þegar
mér rann reiðin fór mér að skiljast að þessi
leit mín væri heimskuleg. Mér var landslagið
ókunnugt, og fylgdist þarna með manni, sem
eg hafði ekki séð fyr, en fyrir tveim stundum
síðan, og sem eg tók nú að gruna um alt ilt
gagnvart mér. Það var mjög ólíklegt, að sá
sem skaut á mig, mundi bíða lengi, ennfremur
mundi ljósið úr Iktinni, brakið í laufunum og
brotnum greinum auglýsa honum komu okkar.
En eg er maður þrautseigur í heimskunni þó
ekki sé eg það í öðru. Og eg braust áfram á
eftir leiðsögumanni mínum ákveðinn í því að
komast ofan að vatninu, þótt það væri ekki til
annars, en að sýna þessum einkennilega verði
eignarinnar hver var húsbóndinn.
Grein barði mig í andlitið og eg stansaði
til að nudda sviðan burtu.
“Meidduð þér yður, herra minn?” spurði
Bates áhyggjufullur og sneri sér við með ljósið.
“Auðvitað ekki,” urraði eg “eg skemti mér
ágætlega. Eru engar götur um þennan frum-
skóg?”
“Ekki hér. Það var hugmynd Mr. Glen-
arms að snerta ekki við skóginum. Honum þótti
mjög gaman að ganga gegn um skóginn.”
“Ekki í myrkrinu, vona eg. Hvar erum
við nú?”
“Rétt hjá vatninu, herra.”
“Haltu þá áfram.”
Eg hafði enga þolinmæði við Bates í stíg-
lausum skóginum, og eg verð að játa, við anda
Jóns M. Glenarms, afa míns.
Alt í einu komum við ofan í fjöruna og
Bates steig á planka gólf.
“Þetta er Glenarm bryggjan,” sagði hann.
“Og þarna eru naustin.”
Hann veifaði luktinni að byggingu, sem
var rétt hjá okkur. Þar sem við stóðum nú
þarna og störðum út í myrkrið, þá heyrði eg
greinilega áraglamur og hin mjúka nið smábáts
er rann gegn um vatnið.
“Það er bátur, herra”, hvíslaði Bates og
faldi ljóskerið undir kápu sinni.
Eg þaut framhjá honum og fram á
bryggjusporðinn. Árin dýfðist jafnt og reglu-
lega ofan í lygnt vatnið, en hljóðið deyfðist.
Þessor Indíánabátar eru hin viðkvæmustu far-
tæki, sem menn hafa. Með árinni getur þú
ausið upp stjörnu meðfram þögulum strönd-
um eða þú getur læðst á þeim inn í sjálfar
hafnir draumanna. Eg þekti hljóðið undir
eins, og einnig að æfður ræðari reri bátnum.
Æskuár mín í Maine skógunum voru ekki til
ónýtis.
Maðurinn í bátnum hafði auðsæilega stol-
ist fast upp að Glenarm bryggjunni, en hafði
flúið, þegar hann heyrði til okkar gegn um
skóginn.
“Hefir þú bát hérna?”
“Naustið er læst og eg hefi ekki lyklana
með mér, herra,” svaraði hann ofur rólega.
“Auðvitað hefir þú ekki lyklana,” hreytti
eg út úr mér fjúkandi reiður yfir ró hans og
bjargarleysi mínu. Eg hafði ekki séð þennan
stað um dagtíma, og skógurinn á bak við mig
og vatnið framundán, voru vafin skuggum og
leyndardómi, í reiði minni stappaði eg niður
fætinum.
“Lýstu mér heim,” öskraði eg.
Eg hafði snúið mér við heimleiðis þegar
rödd barsfc mér til eyrna yfir vatnið, kven-
mannsrödd, djúp, hljómfögur, ákveðin.
“Ef eg væri í þínum sporum, væri eg ekki
svona reiður,” sagði hún og dró orðið reiður.
“Hver ert þú og hvað ertu hér að gera?”
hrópaði eg.
“Bara að hugsa hérna í kyrðinni,” svaraði
röddin háðslega.
Langt út í vatninu heyrði eg gutlið í árinni
og sá grilla í bátinn rétt í svip og svo hvarf
hann. Vatnið og skógurinn í kringum það,
bátur, draumabátur, svo kom röddin aftur.
“Góða nótt glöðu herrar!”
“Þetta var kvenmaður, herra minn,” mælti
Bates eftir að hann hafði beðið um stund.
“En hvað þú ert vitur,” urraði eg. “Eg
býst við að konur flækist hér um á nóttunni og
skjóti andir eða inn í hús manna.”
“Það er mjög sennilegt, herra.” |
Mig langaði til að fleygja honum í vatnið,
en hann var þegar genginn í burtu og luktin
dinglaði við hlið hans og fylgdist eg með hon-
um heim að húsinu.
Það hýrnaði brátt yfir mér er eg kom inn
í hina fögru bókastofu. Eg glæddi eldinn í arn-
inum og settist fyrir framan hann, breyttur eft-
ir gönguna. Eg skildi ekkert í þessu og var
truflaður yfir þessu, sem fyrir hafði komið.
Það gat vel verið, að kúlan sem næstum því
hafði orðið mér að bana inn í borðstofunni
hafi þangað komið af tilviljun. Eg var viss um
að hún kom ekki frá vatninu, til þess var of
mikill kraftur á henni, ennfremur gat hún
tæplega komist óhindruð gegn um skóginn, alla
þá leið, það var því örðugt að hugsa sér annað
en að einhver hefði skotið á mig.
“Hin háðslega rödd konunnar utan af vatn-
inu varð mér einnig íhugunarefni. Það var
ekki líklegt, að það væri rödd óbrotinnar sveita*
stúlku. Ekki get eg heldur ímyndað mér neitt
erindi, er gæti útskýrt nærveru kvenmanns úti
þar um síðkveld í október mánuði. Það var
næstum eitthvað óhuggulegt í kveðju hennar
og endurtók hún sig í huga mínum. Bates
birtist nú á ný.
“Fyrirgefið þér, herra minn, en svefnher-
bergið yðar er reiðubúið, hvenær sem þér viljið
fara að sofa.”
Eg litaðist um eftir klukkunni.
“Það eru engar klukkur í þessu húsi. Mr.
Glenarm, afi yðar, hafði mesta andstygð á
þeim. Hann sagði, að það væri skoðun sín, að
þær leiddu til leti. Hans skoðun var sú, að
menn ættu að vinna samkvæmt samvizku
semi, en ekki eftir klukkunni, því önnur væri
nákvæmari en hin.”
“Eg-bresti og tók upp úrið mitt, eins mikið
að alvarlega og raunalega andlitinu á Bates,
eins og kenningum afa míns. En náunginn var
mér Þrandur í Götu. Þessi kalsvörtu föt hans,
slétt hárið, nauðrakað andlitið, vakti andúð
mína. Bates, ef þú skaust ekki þessu skoti
gegn um gluggann hver skaut því þá, viltu
segja mér það?”
“Já, herra minn, ef eg skaut því eigi þá
má lengi bíða getum að því, hver gerði það. Eg
samþykki það, herra.”
Eg starði á hann. Hann leit á móti óhik-
andi, ekki bar heldur á neinni ósvífni í fram-
komu hans eða rómi. Hann bætti við: “Eg
gerði það ekki. Eg var inni í búrinu er eg
heyrði brothljóðið í rúðunni. Kúlan kom að
utan frá að svo miklu leyti sem eg fæ séð.”
Staðreyndirnar og niðurstanðan voru ó-
neitanlega á hans hlið. Eg fann að framkoma
mín gagnvart honum var ruddaleg og óviðeig-
andi og reyndi eg nú aðra leið.
“Auðvitað Bates. Eg var bara að spauga,
en hvaða skoðun hefir þú á þessu?”
“Eg hefi enga kenningu viðvíkjandi þessu.
Mr. Glenarm varaði mig ætíð við því að hafa
skoðanir. Hann sagði—ef þér viljið afsaka—
að það væri mjög hættulegt að hafa mikið
ímyndunarafl.”
“Hann talaði með dálitlum írskum mál-
hreim, sem eg furaði mig á. Eg hefi ætíð haft
opið eyra fyrir málhreim manna, og hann tal-
aði ekki eins og írskur þjónustulýður talar.
Larry Donovan, sem var fæddur Englendingur
notaði við ýmisleg tækifæri írska mállýsku,
sem var mjög frábrugðin hinum mjúka mál-
hreim Bates. En margt annað vakti undrun
mína í sambandi við þennan mann.
“En hvernig útskýrir þú þessa persónu í
bátnum?” spurði eg.
“Það veit eg ekki, herra minn. Það er ekk-
ert kvenfólk á þessari landareign eða neinir aðr-
ir, nema við tveir.”
“En það eru nágrannar — bændur. Ein-
hverskonar fólk hlýtur að búa á ströndum
vatnsins.”
“Þó nokkrir og svo er skólinn rétt fyrir
utan 'vegginn á landinu yðar.”
Þessi tilvitnun í landið mitt gladdi mig.
“Ójá, það er skóli, kvennaskóli þar. Mr.
Pickering mintist á það. En stúlkurnar eru
varla að róa um vatnið að nóttu til, á anda
veiðum um þennan tíma árs. Heldur þú það
Bates?”
“Eg held ekki að þær skjóti neitt, Mr. Glen-
arm. Það er mjög mikil reglusemi í skólanum,
eftir því sem mér virðist.”
“Og kennararnir, eru það alt konur?”
“Það eru alt nunnur frá St. Agathe. Eg
hefi stundum séð þær á gangi. Þær eru mjög
hæglátir nágrannar og þær fara flestar í burtu
yfir sumartímann nema systir Theresa. Hún á
þar heima. Svo er lítil kirkja rétt við vegginn;
þar býr ungur prestur; garðyrkjumaðurinn og
hann eru einu karlmennirnir, sem þar búa.”
Svo að næstu nágrannar mínir voru mót-
mælenda nunnur og skólastúlkur, ásamt presti
og garðyrkjumanni svona til tilbreytingar. —
Fyrirmæli erfðaskráarinnar bönnuðu mér ekki
að kynnast prestum. Mér datt meira að segja
í hug að það gæti verið einn hlutur af áætlur
afa míns. Hann ætlaðist sjálfsagt til, að þessi
sveitaprestur vekti yfir minni andlegu velferð,
en þess á milli átti eg að læra byggingarfræð-
ina. Bates eftirlitsmaður minn og þjónn, var
að dusta rykið af arinhyllunni með mestu ná-
kvæmni.
“Vísaðu mér á klefann minn,” sagði eg og
stóð upp, “eg ætla að fara í rúmið.”
Hann fann einhverstaðar stærðar ljósa—
stiku, sem tók víst ein tólf kerti og mælti:
“Það var venja Mr. Glenarms. Hann hafði
ætíð þessa ljósastiku er hann fór í rúmið og er
eg viss um, að hann mundi óska eftir því, að
þér hefðuð hana líka.”
Mér fanst eg heyra titring í rödd hans.
Minningin um afa minn var honum kær, hugs-
aði eg með mér; velvild mín óx til hans fyrir
það.
“Hversu lengi varst þú hjá Mr. Glenarm,
Bates?” spurði eg um leið og við gengum út í
forstofuna.
“í fimm ár, herra minn. Hann réði mig
sama árið og þér fóruð erlendis. Eg man vel
eftir því, að hann talaði um það. Honum þótti
mjög vænt um yður.”
Hann fór á undan og hélt ljósunum hátt
til að lýsa mér upp hinn mikla stiga.
Göngin uppi á loftinu voru eins og annað í
húsinu mjög stór, en. veggirnir voru hvítir og
berir og ömurlegir áhorfs, lausir plankar lágu á
bitunum og lengst fyrir utan ljóshringinn,
kvað við bergmál úti í myrkrinu, er við gengum
á lausum plönkum.
“Eg vona að yður falli þetta ekki illa,
herra minn,” sagði Bates og stansaði við hurð
eina. Þetta er alt hálfgert, en þægilegt. Mér
er óhætt að segja mjög svo þægilegt.”
“Opnaðu dyrnar!”
Hann var ekki húsráðandi svo að mér
féllu illa þessar afsakanir hans. Eg gekk fram
hjá honum inn í litla setustofu, sem var ekkert
nema smá útgáfa af hinu mikla bókherbergi
niðri. Bækurnar huldu alla veggi, nema þar
sem arininn var, skápur og dálítið borð var
bygt inn í vegginn, í miðju herberginu var stórt
borð með ritfærum, alt í góðri reglu. Eg opn-
aði fallegan kassa og í honum voru teikningar
áhöld.
Eg stundi hátt.
“Mr. Glenarm vildi heldur vinna í þessu
herbergi. Þetta eru hans eigin verkfæri, herra
minn.”
“Ja, hver fjandinn”, hrópaði eg í gremju
minni. Eg greip bók sem var í næstu hyllunni
og fleygði henni á borðið. Það var “Tuminn:
Hin fyrstu not hans til varnar. London 1816.”
Slengdi bókinni aftur.
“Svefnherbergið er þarna á bak við. Eg
vona-----”
“Vertu ekkert að vona neitt!” nöldraði eg,
“og það gerir engann mun, hvort mér fellur
það eða ekki.”
“Vissulega ekki, herra”, svaraði hann í
þeim rómi er kom mér til að skammast mín.
Næsta herbergi var lítið og með fáskrúð-
ugum búnaði. Veggirnir voru ólitaðir og ekk-
ert á þeim nema prentaðar myndir af enskum
dómkirkjum og frönskum höllum og öðru því
um líku, sem best verður fundið í byggingar-
list heimsins. Rúimð var einfalt og úr járni og
þar inni var ekkert, sem ekki var nauðsynlegt.
Þar voru pjönkur mínar fyrir. úr dyrunum
spurðist Bates fyrir um óskir mínar.
“Mr. Glenarm borðaði hálf átta, eða eins
nálægt þeim tíma, sem hægt var að ákveða
klukkulaus, og hann var mjög stundvís. Hann
var dálítið einkennilegur og var mikið á ferð-
inni á nóttunni.”
“Ekki býst eg við að eg hafi fyrir miklu
nætur ferðalagi og morgunverðartími afa míns
fellur mér vel í geð, Bates.”
“Er það nokkuð annað, herra-------”
“Þetta er alt og sumt Bates----”
“Já, Mr. Glenarm.”
“Auðvitað meinti eg það ekki í alvöru að
þú hefðir skotið á mig.”
“Ó minnist þér ekki á það, Mr. Glenarm.”
“En það var samt dálítið undarlegt. Ef
þú kemst eftir nokkru þessu viðvíkjandi þá
láttu mig vita um það.”
“Auðvitað herra.”
“En eg held, Bates að bezt væri fyrir
okkur að láta gluggatjöldin hanga fyrir glugg-
anum á kvöldin. Þessar fuglaskyttur hér um
slóðir eru nokkuð gálausar og þú lítur eftir
þessu í kvöld og endranær.”
Eg dró upp úrið mitt meðan hann gerði
þetta. í huga mínum hálf grunaði eg hann, að
vera í sambandi við þann sem skaut á mig gegn
um borðstofu gluggann. Það var hálf skrítið
að blæjurnar voru ekki dregnar niður. Bates
var auðsæilega vkr þessarar grunsemdar minn-
ar, því að hann sagði, þegar hann lauk við síð-
ustu blæjuna:
“Mr. Glenarm hafði þær aldrei niðurdregn'
ar. Honum féll að hafa gluggana opna. Þeir
snúa í austur og þótti honum vænt um að láta
ljósið vekja sig. Það var eitt af einkennum
hans, herra minn.”
“Já, svo er það Bates. Þetta er alt og
sumt.”
Hann bauð mér góða nótt, mjög alvarlega,
en eg fylgdi honum til dyra og hlustaði eftir
skóhljóði hans, er hann fjarlægðist. Heyrði eg
hann loka dyrum og skjóta fyrir slagböndum.
Hann var sannarlega samvizkusamur í venjum
sínum.
Eg opnaði töskuna mína og lét úr henni á
borðið. Eg hafi ætíð með mér á öllum ferðum
mínum myndaveski með myndum af föður mín-
um og móður og afa mínum, og þessar myndir
lét eg nú upp á arinhylluna. Eg fann nú betur
en nokkru sinni fyr einstæðingsskap minn og
vaknaði því í bjósti mér þrá eftir félagsskap og
samúð. Eg horfði með nývöknuðum áhuga inn
í hin greindarlegu augu afa míns þarna á mynd-
inni. Það hafði verið venja hans, að koma til
föður míns alt í einu og fara þegar honum sýnd-
ist. En faðir minn hafði gert honum mörg
vonbrigði og þarf eg ekki að greina frá því hér,
en mínar eigin aðgerðir höfðu ekki bætt úr
skák.
Þegar eg var nú þarna kominn fór eg að
hugsa um virðingu Pickerings á búi afa míns.
Enda þótt Jón Marshall Glenarm væri sérvitur
maður, þá hafði honum tekist að safna miklum
auð, en samt hafði eg tekið því þegjandi, er
skiftaráðandi búsins sagði mér, að
hann hefði dáið sama sem eignalaus. Með því
að samþykkja alt og grafa mig þarna, hafði eg
útilokað mig frá öllum lögfræðilegum bjargráð-
um. Ef eg yfirgæfi þennan stað og færi til
New York, glataði eg arfinum. Þarna varð eg
að dúsa í heilt ár. Eg varð reiður við Picker-
ing, er eg hugsaði til þess, hversu auðveldlega
hann hafði losnað við mig. Mér hafði ætíð
fundist eg vera eins vitur og hann, en nú efaði
eg, hvort eg hefði eigi í heimsku minni gengið
í gildruna hjá honum.
V. Kapítuli.
Rauða húfan
Eg horfði út um gluggann þennan fagra
októbermorgun með endurnýjaðri einstæðings-
tilfinningu. Trén skygðu á útsýnið og báru
mörg þeirra ennþá litskrúð haustsins, purpura
lituð , brún og gullin lauf, en á stöku stað-
stóðu sum græn eins og um hásumar væri. Eg
fór í gömul föt og þykka skó og var nú tilbúinn
að fá mér langa göngu. Stóra bókaherbergið
sýndist ennþá stærra í morgun birtunni. Eg
opnaði eina afi glerhurðunpm og gekk út á
stéinpall en þaðan sá eg yfir húsið að utan, sem
reyndist að vera bygt í Tudor stíl með tindum
og tveimur turnum, var annar turninn hálf-
gerður, og voru ennþá vinnupallar verkamanna
áfastir við veggina, hrúgur af grjóti og staflar
af við, voru alstaðar. Húsið stóð á gjáar-
bakka, en eftir henni rann dálítill lækur út í
vatnið. Hjallin varð að breiðum svölum fyrir
utan bókaherbergið, og undir þeim suðaði vatn-
ið mjög unaðslega kring um gilda steinstólpa.