Heimskringla - 20.07.1938, Qupperneq 1

THE PAR-T-DRINK
Good Anytime
In the 2-Glass Bottle ®
SNÚIÐ A MELINU!
Komið loðfatnaði og vetrar-
kápum yðar til geymslu hjá
oss í mel og eldtryggum
skápum
SfMI 37111
AVENUE
DYERS and CLEANERS
LII. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 20. JÚLÍ 1938
NÚMER 42.
HELZTU FRETTIR
Umhverfis jörðina á
tæpum 4 dögum
Þrjátíu og þriggja ára gamall
miljónamæringur frá Texas i
Bandaríkjunum, Howard Hughes
að nafni, lagði af stað frá New
York s. 1. viku í ferð umhverfis
jörðina; hann kom heim upp úr
rádegi s. 1. fimtudag eða eftir
þriggja daga, 19. kl.stunda og 16
mínútna burtu-veru. Hafði hann
þá flogið 14,824 mílur. Wiley
Post flaug þessa sömu leið 1933
á 7 dögum, 18. klst. 49 mínútum,
eða nærri helmingi lengri tíma.
Hughes hefir því sett met, svo
um munar með flugi sínu.
Fjórir menn voru í förinni
með Hughes. Og loftskipið var
hans eigið silfurbúið og skínandi
á að líta, og gert til þess að hafa
á sýningunni 1939 í New York.
Áhöld nauðsynleg við flug-
ferðir voru í skipinu sem kostuðu
um $100,000. öll ferðin er sagt
að hafi kostað um $300,000.
Leiðin sem hann fór var þessi:
frá New York til Parísar,
Moskva, Omsk(Síberíu) Yakutsk
(Síberíu), Fairbanks (Alaska),
Minneapolis, New York. Vega-
lengdin umhverfis jörðina verð-
ur með því að fara þessa leið um
10^000 jnílum styttrf en vfð
Miðjarðarlínu.
Meðal hraði Hughes flugvél-
arinnar var 161 míla á klukku-
stund.
Með nútíðar útbúnaði segir
Hughes flugferð þessa ekkert
þrekvirki. En flug Wiley Post
segir hann hafa hlotið að vera
þrekraun, eins og fulgskip voru
þá.
Góðir heim að sækja
Blöð í Bandaríkjunum hafa
það eftir ferðamönnum sem
heimsótt hafa Manitoba á þessu
sumri, að viðtökur séu þar hlý-
legri, einlægari og kurteisari af
hálfu íbúanna, en víðast annar
staðar.
Smíðar Canada
flugskip fyrir Breta?
Ef Canada getur skjótlega leyst
af hendi flugskipasmíði, hafa
Bretar á orði að láta smíða hér
jflugskip fyrir $100,000,000 til að
byrja með.
Þar sem ekki er talinn efi á,
að iðnaðarstofnanir hér geti með
stuttum undirbúningstíma tekist
framleiðslu flugvélanna á hend-
ur, er búist við að menn komi
bráðlega frá Englandi til að
semja um smíði flugskipanna og
verði hér og líti eftir að þau séu
gerð sem vera ber.
Flugskipin verða öll fyrir
brezka flugherinn (The Royal
Air Force). Eru Bretar knúðir
til að auka flugher sinn að sama
skapi og Þjóverjar og ítalir gera.
Þjóðverjar hafa nú um 3500 flug
herskip, ítalir 2,000, Frakkar
2,500 og Bretar, 2,000. Hugsa
Bretar sér að halda nú áfram
flugskipasmíði þar til þeir hafi
stærri flugher en nokkur þjóð í
Evrópu, að Rússum undanskild-
um.
Ennfremur er búist við að
brezkir hermenn verði hingað
sendir til að æfa þá; hefir Can-
ada-stjórn boðið slíkt, jafnframt
því að Bretar noti Royal Canad;
ian Air Force iðnaðinn hér, eftir
því sem þeim þykir þörf á til
vopna eða flugvéla-framleiðslu.
hví er einnig sagt að það fylgi,
að brezkir herforingjar verði
hingað sendir til að þjálfa
brezku hermennina og að, líkind-
um líta eftir æfingu á flugher
Canada í Camp Borden í Ottawa,
Dartmouth í Nova Scotia, Winni-
peg og Vancouver. Samvinna
milli Canada og Bretlands um
hermálin, virðist því komin tals-
vert áleiðis.
Canada býst síðar við tvisvar
sinnum stærrj pöntun frá Bret-
landi, Frakklandi og jafnvel
Tékkóslóvakíu fyrir flugvélum,
ef tilraunin gengur vel.
Schmidt “meðgengur”
Blöð frá Englandi herma að
prófessor Otto Schmidt, eftir-
litsmaður Rússa með ferðalögum
um Norður-íshaf, hafi meðgeng-
ið kærurnar, sem Stalin-ráðið
bar á hann um að hafa reynst
landinu svikari í starfi sínu. —
j“Eg á dóm ykkar fyllilega skil-
ið,” hafa blöð Stalins nú hróðug
j eftir honum.
Af þessu má ráða hvað
Schmidts nú bíður, ef ekki er
þegar búið að skjóta hann.
Prófessor Schmidt hefir í
mörg ár barist fyrir því að opna
siglingaleið um íshafið fyrir
norðan Síberíu, en þar er alt ísi
þakið nema um 3 mánuði úr ár-
inu. Leið þessi er álitin nyt-
söm til vöruflutninga og vera
mikilsverð í hernaði. Árið 1936
tókst Schmidt að komast þessa
leið heilu og höldnu og skipu-
jleggja þar að einhverju leyti
ferðir. Lenti hann oft í hrakn-
ingum við þetta. En manntjón
varð aldrei neitt og ekki einu
sinni er Cheliuskin, ísbrjóturinn
fórst, sem 103 menn voru á og
þar á meðal kona með nýfætt
barn. En skipshöfnin bjargaðist
öll og var flutt heim í loftskip-
um. Sýnir það ef til vill hvernig
stjórnandi prófessor Schmidt
var í þessum svaðilförum. Og
Papanin-leiðangurinn, sem hann
gerði út til rannsókna í marga
mánuði á norðurpólnum, er ann-
að sýnishorn af þekkingu
Schmidt á fshafs-ferðalögum.
Vilhjálmur Stefánsson telur
prófessor Schmidt með hugrökk-
ustu og framsýnustu mönnum.
Og það eitt er víst, hann er
langmesta hetjan, sem Rússar
hafa átt og sent út til íshafs-
ferðalaga. Rússa væri að lík-
indum ekki en getið í sambandi
við íshafsferðalög, ef Schmidt
hefði ekki komið þar fram, í stað
þess að vera nú fremsta þjóðin í
heimi í þeim efnum.
Stalin-snuddarnir skammast
sín fyrir að segja frá því að
maður þessi hafi verið skotinn,
enda væri þá ófagurt aðhafst.
En sé ekki búið að skjóta hann
situr hann í fangelsi og bíður
dauða síns þar.
VÆNTANLEGUR TIL
WINNIPEG UM
NÆSTU HELGI
Jónas alþm. Jónsson
Þjóðræknisfélagið hefir skýrt
blaðinu frá því að Jónas alþm.
Jónsson sé væntanlegur til Win-
nipeg um næstu helgi.
lands og Bretlands. Að þessu
kvað, svo mikið, að haldið var
um tíma, að konungur og drotn-
ing Englands ætluðu að hætta við
heimsókn sína til Fraklands. En
nú er þessi frétt er skrifuð (á
mánudag), er talið líklegt að
konungshjónin leggi af stað á
þriðjudag í ferðina.
TRYGGVI INGJALDSSON
DÁINN
inn í fangelsi og frelsa þaðan
500 fanga. Síðan fór hún með
fangana út úr borginni fyrir
augum japönsku hermannanna,
án þess að nokkur tilraun væri
gerð til þess að hindra för þeirra.
Einu sinni dulbjó hún 500 af
stúlkunum sínum sem bændakon-
ur og komst þannig að baki jap-
enskrar hersveitar. 80 stúlkur
komu aftur, en helmingur Japan-
anna féll í valinn og þeir, sem
eftir stóðu, urðu að hörfa undan.
Liu Chenyien gengur nú undir
nafninu Hwa Molan, en það er
nafn á kvenhetju í kínverskri
þjóðsögu. — Chiang Kai Shek lét
fyrir stuttu síðan þessi orð falla
um hana:
“Hún og fólk hennar jafnast
á við þrjár herdeildir hins reglu-
lega hers.”—N. Dbl. 28. júní.
Æskan hyllir
Jónas Jónsson
Á seinasta fundi stofnþings
I ungra Framsóknarmanna, bar
[Baldvin Tr. Stefánsson, Stakka-
jhlíð, N.-Múlasýslu, fram svo-j
hljóðandi tillögu:
“1. ’ þing sambands ungra1
Framsóknarmanna samþykkir
að kjósa Jónas Jónsson, formann
Framsóknarflokksins, sem fyrsta
j heiðursfélaga Sambands ungra
Framsóknarmanna, í viðurkenn-
ingarskyni fyrir hans miklu og
góðu störf í þágu alþjóðar, og
þá einkum æskunnar í landinu.”
Fundarmenn samþyktu þessa
tillögu með lófataki sem aldrei
ætlaði að linna.
Ennfremur samykti fundurinn
að fela stjórn S. U. F. að vinna að
því að hafist yrði handa um út-
gáfu safns af ritgerðum Jónasar
Jónssonar..—Tíminn, 23. júní.
Kvennahersveit
Kínverjar hafa eignast sína
Jeanne d’Arc. Það er ung stúlka
sem ræður yfir 6000 ungra
kvenna og 9000 ungra karlmanna
sjálfboðasveit. Hún heitir Liu
Chenyien og hefir bækistöðu
sína að baki japönsku herlínunn-
ar í Norður-Kína. Sjálfboðalið-
arnir hennar liggja í launsátri
fyrir japönskum hermönnum,
læðast að framvörðum Japana
og brytja þá niður, eyðileggja
vegi, brýr, járnbrautir o. s. frv
Fyrir skömmu síðan komst hún
ásamt nokkrum stúlkum sínum
inn fyrir múra Peipingborgar.
Þar hepnaðist þeim að komast
Samuel Insull dáinn
Samuel Insull, sá er stjórnaði
stórfélagi í Bandaríkjunum, sem
varð gjaldþrota og fló þúsundir
manna sem hluti áttu í því inn að
skyrtunni, er látinn. Hann dó í
París s. 1. laugardag. Hann var
að heimsækja konu sína sem býr
í Frakklandi. Insull var ekki
fundinn sekur um að hafa af á-
settu ráði steypt fyrirtæki sínu
á hausinn, en var félítill eftir að
málaferlunum um það lauk.
Vinsamleg bréfaviðskifti
Mr. Chamberlain forsætisráð-
herra Breta og Daladier stjórn-
arformanni Frakklands, hafa ný-
lega farist vinsamleg bréf á milli
jog lofar þar hvor um sig óslít-
jandi vináttu. Þykir borgurum
'landanna þetta betur farið, því
j svo leit út um tíma, sem til vm-
áttuslita væri að draga út af
Spánarmálunum milli Frakk-
Síðast liðinn sunnudag lézt að
heimili sínu í Árborg, bændaöld-
ungurinn og atorkumaðurinn
Tryggvi Ingjaldsson. Hann var
75 ára að aldri.
Með Tryggva er til moldar
hniginn einn af mestu vinnu-
görpum og athafnamönnum í
hópi íslenzkra landnema vestra,
maður er ótrauður lagði á vaðið
á hverju sem gekk og lét sér ekki
mikið um það finnast, sem flest-
ir aðrir hefðu frá horfið. Og ó-
bilandi kjarkur og vinnu-áhugi
bar hann klaklaust gegnum allar
þrautir frumbýlingsáranna.
Tryggvi Ingjaldsson var fædd-
ur 29. júní 1863 á Húsavík í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu. — Foreldrar
hans voru Ingjaldur Jónasson og
Margrét Jónsdóttir. 14. ágúst
1885 giftist hann eftirlifandi
konu sinni, Hólmfríði Andrés-
dóttur frá Fagranesi í Þingeyjar-
sýslu.
Árið eftir, 1886, fluttust þau
hjónin vestur um haf og námu
land við Akra‘í Norður Dakota.
Bjuggu þau þar unz þau fluttu
árið 1901 til Framnesbygðar,
þar sem þau ráku stórbú yfir 20
ár, jafnframt verzlun fyrstu ár-
in. Árið 1924 fluttu þau til
þorpsins Árborg.
Sveitarráðsmaður var Tryggvi
um mörg ár. Greiðasemi hans og
hjálpfýsi við sambygðarmenn
sína, hvern sem var, verður lengi
við brugðið. Hann spurði aldrei
um sínar ástæður til þess, er
einhver leitaði til hans; við bón
hans var sjálfsagt að verða og
eins þó fé kostaði sjálfan hann
eigi síður en tíma og vinnutöf.
Var kona hans honum sam-
taka í að veita öðrum alla þá
hjálp, er unt var þegar á lá.
Heimili þeirra var mesta rausn-
ar, góðgerða og sóma heimili.
f öllu því er bygðinni var til
framfara, var Tryggvi ekki ein-
ungis samtaka öðrum um, heldur
má hann þar í hópi hinna
fremstu telja. Hann var þar oft
bæði sá, er hugmyndina átti að
þeim og foringinn var í að
framkvæma hana.
Börn Tryggva og Hólmfríðar
eru: Sesselja, gift G. S. Guð-
myndssyni bónda í Framnes-
bygð; Ingimar (nú dáinn) er var
fylkisþingmaður Gimli kjördæm-
is; Snjólaug, gift Guðjóni bónda
Björnssyni í Framnes-bygð;
Andrea, gift A. L. Johnson bónda
í grend við Árborg; Guðrún
Anna, gift H. S. Erlendssyni
kaupm. í Árborg; Sigríður, gift
Andrési Johnson á Oak Point;
Rannveig, gift Evan Davis í Win-
nipeg og Kristjana, gift Wm.
Crowe í Winnipeg. Þau mistu
tvö börn ung.
Tryggvi Ingjaldsson tilheyrði
lúterska söfnuðinum í Árborg
og var þar sem annar staðar hinn
nýtasti félagsmaður.
Jarðarförin fer fram í Árborg
á morgun (fimtudag).
..............iiiiiiiiiii.......................
| Samkomur Jónasar Jónssonar |
Jónas, fyrverandi dómsmálaráðherra, Jónsson, er E
E væntanlegur hingað til bæjar í næstu viku sem gestur =
= Þjóðræknisfélagsins. Hefir hann látið í ljósi að hann |
= óskaði eftir að geta heimsótt allar íslenzku bygðimar í =
= álfunni og falið þjóðræknisnefndinni að semja ferðaáætl- =
E an sína yfir ágúst mánuð. Hefir nefndin því ákveðið =
E eftirfylgjandi staði, þar sem hann verður staddur yfir =
= fyrri hluta ágúst, og flytur erindi:
Að Hnausum (fslendingadaginn)...........30. júlí
= Að Gimli (íslendingadaginn)..............1. ágúst
Að Churchbridge (í Þingvallabygð)... .4. ágúst
= Að Wynyard (íslendingadaginn)............5. ágúst
E Að Markerville, Alberta.................10. ágúst
E f Vancouver, B. C........................15. ágúst
Áætlun þessi verður birt í næsta blaði og þá með E
= þeim breytingum sem verða kunna.
E Samkomur hans í öðrum bygðarlögum innan Mani- =
= toba og Bandaríkjanna verða auglýstar síðar. Aðgangur E
= að hinum sérstöku fyrirlestra samkomum 35c.
Vestur á Kyrrhafsströndinni er gert ráð fyrir að =
E hann flytji erindi á þessum stöðum: Pt. Roberts; Blaine; i
E Bellingham, Seattle og ef til vill víðar. En allar ráðstaf- E
= anir að því lútandi, svo sem auglýsingar, ákveða sam- =
= komustaði o. fl. verða gerðar þar vestra.
= Stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins
=i1111111111111111111111■1111111111111111111.111111111111111111 ■ 111111111111111111111111111?
DR. JóN HELGASON
sækir um lausn frá embætti
Frá Mountain, N. D., komu til
bæjarins snöggva ferð s. 1. fimtu-
dag Thorlákur Thorfinnsson og
R. H. Ragnar, er syðra er um
þessar mundir að æfa söng-
flokka.
Rvík. 26. júní
Síðasti dagur prestastefnunn-
ar var í gær. Hún hófst með
morgunbænum kl. 9 og flutti þá
sr. Sigurjón Guðjónsson langt og
snjalt erindi og sagði fréttir frá
ferð sinni um Norðurlönd s. 1.
vetur.
, Kvaðst hann hafa orðið ræki-
lega var við það, að kirkjan á
Norðurlöndum væri yfirleitt í
sókn, hún væri að sækja fram
gegn andúð guðleysingjanna og
deyfð og andlegu afskiftaleysi
heimshyggjunnar.—Þá flutti sr.
Halldór Kolbeins erindi um Fjall-
ræðuna, en sakir takmarkaðs
tíma gat hanri ekki lokið máli
sínu.
Kl. 5Vfc hófst fundur að nýju
með því, að ófeigur prófastur
Vigfússon talaði langt mál, er
hann nefndi “Minningar gamals
sveitaprests”. Var erindi hans
vel þakkað, enda var það lær-
dómsríkt ekki sízt fyrir hina
yngri presta. Var þetta erindi
hið síðasta, sem haldið var á
synodus.
f fundarlokin lýsti brskup því
yfir, að þetta væri sú síðasta
synoda, sem hann stjórnaði, með
því að hann hefði ákveðið að
biðja um lausn frá biskupsem-
bættinu nú einhvern næstu daga.
Dr. Jón helgason hefir verið
biskup í 22 ár og hefir einn allra
hiskupa landsins vísiterað hvert
einasta prestakall á landinu. —
Þakkaði hann í gærkveldi í fáum
en fögrum orðum alla gestrisni
og ágætar viðtökur, sem hann
hefði átt að mæta hjá prestum
um land alt og var auðséð á
mörgum prestum, ekki sízt hin-
um eldri, að þeir mintust heim-
sókna hans með blíðu og trega.
Biskup sagði í kveðjuræðu
sinni, að hann hefði altaf verið
ákveðinn að sitja ekki lengur
í embætti heldur en svo, að hann
gæti gegnt því með óskiftum
kröftum bæði til sálar og hkama.
Mun öllum, sem á synodus hafa
setið undir forsæti hans nú í síð-
asta sinn, hafa fundist, að þessi
skörulegi, rúmlega sjötugi
kirkjuhöfðingi hafi staðið við
þau orð sín.
Að lokinni ræðu biskups flutti
sr. Bjarni vígslubiskup Jónsson
(nokkur hg artnæm kveðju ,og|
þakkarorð til biskups. Fanst
þeim, sem þetta ritar, að hér
væri brotið blað í kirkjusögu
landsins og svo mun fleirum
hafa farið.
í gærkveldi sátu synodusprest-
ar hóf heima hjá biskupi.
—Mbl. P. T. O.
Russar og Japanir
Japanir hafa tvisvar sent
Rússum skeyti og varað þá við,
að hrúga her upp á landamærum
Manchukuo eins og þeir geri.
Segja þeir Rússum að það geti
ekki góðu láni stýrt, ef þeir haldi
því áfram. Rússar hafa svarað
því einu, að hermenn þeirra
séu í þeirra eigin landi og Rúss-
land ætti ekki að þurfa
að hafa leyfi frá Japönum um
hvar hermennirnir megi vera.
Verksmiðja hættir störfum
Ein af ullarverksmiðjum Dom-
inion Textile félagsins, sú í St.
Gregoire í Quebec, hefir hætt
störfum um óákveðinn tíma. —
Nokkrir af verkamönnum verk-
smiðjunnar gerðu verkfall ný-
lega og höfðu óspektír í frammi,
köstuðu grjóti, brutu glugga og
ollu fleiri skemdum. Nú hefir
félagið tilkynt um 1800 manns,
er þar störfuðu, að verksmiðjan
verði lokuð fram yfir fund, er
stjórnendur ætla að halda, sem
ákveðinn hefir verið 20. júlí.
Hepburn á ferð um
norðvesturlandið
Síðast liðinn sunnudag kom
Hon. Mitchell Hepburn, forsæt-
isráðherra Ontario-fylkis til
Winnipeg. Hann kom í flugvél
og ætlar sér að ferðast vestur og
norður í land. Héðan fór hann
til Regina og heldur svo áfram
til Edmonton, norður til Aklavik,
þaðan til Dawson og Vancouver.
Hann kvaðst vera að létta sér
upp frá verki, en ferð sín væri
ekki í neinum pólitískum til-
gangi gerð. Hann er á ferð með
námueiganija er J. D. Pickell
heitir frá Ontario og sem flug-
gammjnn silfurskreytta á, sem
ferðast er í.
Hallur Jónsson bóndi frá Víðir,
Man., er á almenna spítalanum
til lækninga við kviðsliti.
* * #
Miss Helen Johnson frá Víðir
Man., er í bænum að leita sér
lækninga.