Heimskringla - 05.10.1938, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG,/5. OKTÓBER 1938
Jafnvel húsbóndinn í Goðaborg, alvarleg-
ur og fráhrindandi eins og Philip tók að hugsa
sér hann, hefði getað hlegið að svipnum, sem á
Philip kom. Hefði riddari'nn Grosellier birst
>á hefði Philip veitt honum viðtöku á sama
hátt og Pierre og Jeanne, en miðstöðvarhitun!
Hann stakk höndunum langt ofan í vas-
ana og var það merki um, að hann væri í reglu-
legum vandræðum. Hann gekk hægt um her-
bergið. Tvær bækur voru já. borðinu. Önnur
þeirra, sem bundin var í rautt leðurband var
úrval grískra ljóða. Hin var upprisa mannsins
eftir Drummond. Margar voru þar fleiri bæk-
ur í einkennilega útskorinni hyllu undir mynd-
inni sem sneri að veggnum. Hann leit á heiti
þeirra. Þar var fjöldi franskra skáldsagna,
Jafnaðarstefnan eftir Ely. Utopia eftir Sir
Thomas Moore. Páll og Virginia og margar
aðrar bækur. Á meðal annara þessara bóka
fann hann eins og svartan sauð, sem vilst hefði
inn til englanna, upplitaða og útslitna bók, er
merkt var nafninu Camille. Philip fanst bók
þessi eiga svo illa heima í þessu safni að for-
vitni hans var vakin. Á hana var líka ritað nafn-
ið, sem hann hafði fundð á horninu á vasaklút
Jeanne. Honum hnykti hálfpartinn við að finna
þessa bók þarna. Hann tók bókina upp og opn-
aði hana. Blöðin voru gulnuð og stökk af elli,
prentuð fornu letri upprunalega svörtu. Bókin
hét Þý;ðing Guðs. Með stórri karlmannshendi
voru þessi orð rituð undir þennan titil. “Oft
er dygð undir dökkum hárum, en flærð undir
fögru skinni.”
Philip lét bókina á sinn stað með eins-
konar hryllingi. Honum fanst þessi málshátt-
ur eiga svo undarlega heima þarna, að ef
til vill væri hann í einhverju sambandi við
leyndardóminn, sem hjúpaði þessa Goðaborg.
Frá bókunum leit hann upp á myndina sem
hékk öfug á veggnum. Forvitnin náði yfir-
hönd á honum og hann sneri myndinni við, en
hörfaði til baka og hrópaði upp af gleði. Frá
umgjörðinni brosti við honum konu andit, for-
kunnar frítt. Það var mynd af ungri stúlku,
sem átti ekki þarna heima, því að það heyrði
nútimanum til. Philip gekk til hliðar svo áð
ljósið skein á bak við hann, og hann velti því
fyrir sér, hvert myndin væri dæmd til að snúa
að veggnum vegna þess, að hún var frá nútíð-
inni en ekki frá fortíðinni. Hann horfði nánar
á hana og hopaði svo til baka, þangað til hann
var í réttri fjarlægð til að sjá fegurðina á
þessu yndislega andliti. Því meira sem hann
horfði á myndina því líkari sá hann að hún
var Jeanne. Augun, hárið, yndisleikur munns-
ins og brosið, var lifandi eftirmynd Jeanne
sjálfrar. Konan á myndinni var eldri en
Jeanne, og datt honum fyrst í hug, að hún væri
systir hennar, eða móðir hennar, en svo fanst
honum að slíkt væri ómögulegt, því að Jeanne
hafði fundist úti á öræfunum á brjóstum
framliðinnar móður sinnar. En þetta var jnál-
verk af lífi, fegurð og æsku, en ekki af dauða
og horfelli.
Hann lét hina forboðnu mynd á sama stað
og hálf skammaðist sín fyrir að hafa forvitn-
ast um hana. En hann reyndi á meðan hann
þvoði sér og lagaði föt sín, að sannfæra sjálfan
sig um, að þetta væri ekki forvitni.
Að einni stund liðinni heyrði hann að
drepið var á dyrnar og Pierre kom inn. Kyn-
blendingurinn var nú gjörbreyttur. Hann var
klæddur í frakka úr skínandi gulu hjartar-
skinni, með sömu forneskjulegu uppslögunum
og hann hafði haft þegar Philip sá hann fyrst.
Hann var í buxum úr sama efni, bundnum
fyrir neðan hnén með silfurspennum. Hann
var í uppbúnum skóm er glitruðu af perlum
og útflúri. Hann var girtur sverði og svarta
hárið hans var snurt og greitt frá enninu og
féll í lausum lokkilm niður á herðamar. Það
var hirðmaður en ekki kynblendingurinn, sem
hneigði sig fyrir Philip.
“Eruð þér tilbúinn M’sieur?” spurði hann.
“Já,” svaraði Philip.
“Þá skulum við fara og hitta M’sieur D’
Arcambal, húsráðandann í Goðaborg.”
Þeir fóru ut í anddyrið, sem nú var dauf-
lega upplýst og sá Philip móta fyrir sterklegum
hurðum hér og þar er hann fylgdist með Pierre
eftir göngunum. Þeir komu inn í aðra forstofu
og í stafni hennar stóiðu opnar dyr. Gegn um
þær streymdi bjart Ijós. Við þessar dyr stans-
aði Pierre og benti Philip að ganga á undan
sér inn í herbergið. Er Philip kom inn í þetta
herbergi sá hann að það var helmingi stærra
en það sem hann hafði verið í. Það var upp-
Ijómað af fjórum lömpum. Hann sá rétt sem
snöggvast, að veggirnir voru þaktir óteljandi
hillum fullum af bókum, einnig sá hann stórt
borð og heyrði rödd manns sem kom fram að
hurðarbaki og stóð Philip nú andspænis hús-
ráðandanum í Goðaborg.
XVII.
Hann var aldraður maður. Hár og skegg
var hvítt af hærum. Hann var eins hár og
Philip, en miklu herðabreiðari. Hann var
þykkvaxinn mjög. Þar sem hann stóð undir
einum hengilampanum með ljósið á andlitinu og
aðra hendina á brjóstinu en hina framrétta,
þá fanst Philip, að öll dýrð og liðin frægð
Goðaborgar hvar sem hún var, væri þarna
persónugerð í manni þessum. — Hann var
klæddur fötum úr mjúku hjartarskinni eins og
Pierre. Hár hans og skegg var úfið og undan
úfnum og loðnum augabrúnum horfðu tindr-
andi, stálblá augu. Hann var maður, sem
hlaut að vekja virðingu og beyg, gamall, en
samt ungur. Elligrár og hvítur fyrir hærum,
en risi að vexti og karlmensku. Vel hefði mátt
búast við að rómurinn svaraði til útlitsins og
væri dimmur og drynjandi og hjólmdjúpur.
Engan hefði furðað á því, en það var málróm-
urinn sem vakti mesta undrun Philips. Hann
var lágur, skjálfandi og feimnislegur, og gat
hvorki afl mannsins né dramb breytt því.
“Philip Whittemore, eg er Henry D’Ar-
cambel. Guð blessi yður fyrir það, sem þér
hafið gert.”
Hann greip hönd Philips eins og með járn-
greipum og áður en hann fann orð til að svara,
hafði húsráðandi vafið handleggjunum um
herðar hans og faðmað hann að sér. Herðar
þeirra snertust og andlit þeirra voru föst sam-
an. Hinir tveir menn, sem elskuðu Jeanne D’
Arcambel framar öllu öðru á jörðu horfðust
um stund í augu.
“Þeir hafa sagt mér,” sagði D’ Arcambal
blíðlega, “að þér hafið komið með Jeanne mína
heim í gegn um dauðans dyr. Meðtaktu bless-
un föður hennar og þetta aukreitis-----”
Hann gekk skref aftur á bak og sveiflaði
handleggjunum í kring.
“Alt, alt hefði £arið með henni,” sagði
hann. “Hefðuð þér látið hana deyja mundi eg
hafa dáið. Guð minn góður. Því líkri hættu
var hún ekki í! Er þér björguðuð henni þá
björguðuð þér mér. Þessvegna eruð þér vel-
kominn hér eins og þér væruð sonur minn. í
fyrsta skiftið síðan Jeanne mín var ungbarn,
er ókunnugur maður boðinn velkominn í Goða-
borg, og gestrisni þessa heimilis er yður
heimilt, meðan veggir þess hanga saman, og
þar sem þeir hafa tollað saman í næstum tvö
hundruð ár, M’sieur Philip, þá getum við
búist við að vinátta okkar verði æfilöng.”
Hann greip hendi Philips á ný og tvö tár
runnu niður hina gráu vanga hans. Philip átti
fult í fangi með að leyna gleði sinni yfir
þessum viðtökum er honum voru veitt-
ar af föður Jeanne. Þær lyftu honum upp í
sjöunda himin vonarinnar. Margra hluta vegna
bjóst hann ekki við neitt hlýjum viðtökum í
Goðaborg. Hann hafði hugsað til þessa staðar
með einskonar ótta, sem hann tæplega gat lýst
hvernig væri, og nú tók pabbi Jeanne honum
með opnum örmum. Það var ómögulegt að
nálgast Pierre, Jeanne var leyndardómsfull,
sem stundum fylti sál hans með von, en aðra
stundina með örvæntingu. D’Arcambal hafði
boðið hann velkominn, sem son sinn. Hann
fann engin orð, sem hæfðu þeim tilfinningum,
sem í brjósti hans hreyfðust; engin sem gátu
lýst hamingju hans, nema það væri hrein-
skilnisleg játning á ást hans á stúlkunni, sem
hann hafði bjargað, en skynsemin sagði hon-
um, að þegja um það þessa stundina.
“Hver sem væri mundi hafa gert hið sama
í mínum sporum fyrir dóttur yðar,” sagði
hann að síðustu, “og mér er sönn ánægja að
því, að gera henni þennan greiða.”
“Þér hafið rangt fyrir yður,” sagði D’
Arcambal og tók um handlegg hans. “Þér
eruð einn út úr þúsund. Það tekur karlníenni
að komast lifandi gegn um þá fossa. Eg þekki
bara einn mann annan sem hefir gert það, hin
síðustu tuttugu árin, og það er Henry D’ Ar-
cambal sjálfur. Við þrjú, þér, Jeanne og eg
höfum ein komist gegnum þær heljargreipar.
Allir aðrir hafa dáið. Það er eins og sérstök
guðs handleiðsla.”
Philip skalf. “Við þrjú,” hrópaði hann.
Við þrjú,” svaraði gamli maðurinn, “og
vegna þess eruð þér einn af íbúum Goðaborg
ar.”
Hann leiddi Philip lengra inn í herbergið
°g Philip sá að veggir hinnar miklu stofu voru
þaktir í bókahillum og handritum og tíma-
ritum. Einnig var þar fjöldi landabréfa og
málverka. Hið stóra skrifborð var þakið í
bókum og staflar af þeim voru á smærri
borðum og stólum, þær voru jafnvel á
gólfinu, sem þakið var villidýra skinnum. —
Fyrir stafni herbergisins sá hann aðrar hillur
og þar glitruðu í lampaljósinu raðir kera og
glasa og einkennilegra áhalda úr gleri og
málmi. Þarna var auðsæilega vísindamaður
úti í óbygðunum, — lærður maður í útlegð.
Þannig hugsaði Philip og hann vissi, að í þessu
herbergi hafði Jeanne fengið uppeldi sitt. Milli
þessara aldagömlu veggja í umhverfi hinnar
einkennilegu þagnar og við hvíslandi rödd
ellinnar, hafði útsýni hennar yfir heiminn
orðið til. Þarna fráskilin öllu öðru fólki, hafði
guð, náttúran og faðir hennar skapað sálarlíf
hennar.
Gamli maðurinn bauð Philip sæti nálægt
stóra borðinu og settist sjálfur nálægt honum.
Fyrir framan hann var skemill þakinn hreysi-
kattarskinni. Er D’ Arcambal leit á skemilinn
færðist bros yfir hið karlmannlega andlit hans.
“Þetta er sæti Jeanne — við fætur mín-
ar.” mælti hann. “Þar hefir hún setið í mörg
ár. Þegar, hún er þar ekki get eg ekki á
heilum mér tekið. Lífið, eins og snýr við mér
bakinu. Þetta herbergi hefir verið heimurinn
okkar. í kvöld ertu í Goðaborg; á morgun
muntu sjá D’Arcambal húsið. Þér hafið ef
til vill heyrt þess getið, en aldrei Goðaborgar.
Það nafn tilheyrir Jeanne og mér, Pierre og
yður. Goðaborg er hjartað og sálin og lífið í
D’Arcambal húsinu. Þetta herbergi og tvö önn-
ur. Þegar ókunnugir menn koma sjá þeir
D’Arcambal húsið. Óbrotin herbergi úr óhefl-
uðum við. Hýbýli eins og þér hafið séð á
greiðasölustöðum; gríma sem lætur engan geta
sér til hvað á bak við felst. Það er hlið okkar,
sem snýr að heiminum; en hérna eigum við
heima sjálf. Jeanne hefir leyfi mitt til að
segja yður alt, sem hún óskar að birta yður og
gerir það dálítði seinna. En eg er forvitinn,
og þar sem eg er gamall maður, langar mig til
að mér sé sint fyrst. Eg skelf ennþá af óttá.
Þér verðið að segja mér hvað kom fyrir
Jeanne.”
’ Þeir ræddu saman í heila klukkustund og
sagði Philip frá öllum atvikum eins og þau
höfðu skeð frá þeirri stundu, er bardaginn
varð á höfðanum. Það eitt skildi hann úr frá-
sögninni, sem hann hélt að Jeanne og Pierre
vildu leýha gamla manninum. Er frásögninni
var lokið var hann viss um, að D’Arcambal var
ókunnugt um raunir þær er hvíldu yfir lífi
Jeanne. Gamli maðurinn hnyklaði brýrnar og
beit á jaxlinn er Philip sagði honum frá fyrir-
sátrinu og hvernig Jeanne var rænt, en Pierre
særður. Gamli maðurinn hélt, að það væri til
að ná í peninga. Kynblendingurinn hafði bent
á það og Jeanne hafði styrkt þá trú. Hvers-
vegna hefðu þeir farið þannig að annars? —
Þetta hafði komið f-yrir áður. Lítil dóttir
faktorsins í Nelson húsinu hefði verið tekin og
■ orðið að kaupa hana út. Með hundrað spurn-
ingum veiddi hann upp úr Philip öll atvikin,
um hina baráttuna í gljúfrinu. Hann sýndi
engin ytri merki um neina æsingu, jafnvel ekki
þegar frásögn Philips lýsti hættu Jeanne, en
í augum hans brann eins og logandi eldur. Að
síðustu kvað við bjölluhljómur undir borðinu
og það hýrnaði yfir svip D’Arcambals.
“Æ, eg hefi gleymt mér Philip. Fyrirgef-
ið mér. Maturinn hefir beðið í hálfa ■ klukku-
stund, og auk þess-----” Hann snerti hnapp,
sem Philip hafði ekki áður séð. “Eg er eigin-
gjarn.”
Hann hafði varla lokið við setninguna,
þegar fótatak heyrðist í göngunum, og þrátt
fyrir allan sinn góða ásetning að gæta til-
finninga sinna, þá stökk Philip á fætur. Jeanne
kom inn í lampaljósið og stóð eins og tólf fet
frá honum. Hún var eins dásamlega fögur og
draumasýn, og hann sá engan nema hana, né
heyrði hinn ánægjulega hlátur D’Arcambals á
bak við sig. Honum fanst að nú birtist sér
andlit myndarinnar, sem hékk öfugt á veggn-
um, nema miklu fegurri, ljómandi af lífi og
með streymandi blóði í æðunum. En það var
annað ennþá dásamlegra en þessi líking. Á
þessu auknabliki var Jeanne fylling drauma
hans. Hún hafði komið til hans úr öðrum
heimi. Hún var búin gamaldegs kjól, snjó-
hvítum, vefnaður hans var svo smáger, að hann
virtist sveipast um hana og bylgjast og sveifl-
ast með hverjum andardrætti, sem hún tók.
Berar og hvítar axlir hennar birtust yfir þessu
hrynjandi líni. Hinir grönnu handleggir henn-
ar, sem líktust fremur unglings en konu
örmum voru berir. Hár hennar var undið í
skínandi fléttum í kring um höfuðið og í það
fest blómaknappur rétt þar sem fáeinir
hrokknir lokkar féllu ofan á hálsinn. Eftir
fyrstu augnablikin náði Philip sér aftur. Hann
hneigði sig djúpt til að fela roðann, sem hafði
hlaupið fram í vanga hans. Jeanne hneigði sig
fyrir honum og hljóp síðan fram hjá honum,
með sama ákafanum og öll nútímabörn sýna,
og fleygði sér í útbreiddan faðm föður síns.
Hlátur og gleði heyrðust gegn um hvíta-
skeggið á húsbóndanum í Goðaborg, er hann
horfði á Philip yfir höfuð Jeanne.
“Og þessu hafið þér bjargað fyrir mig,”
sagði hann.
Hann litaðist nú í kring um sig, og sá að
fleiri voru komnir inn í herbergið. Þar var
Pierre og ung og lagleg stúlka, dökk yfirlitum,
hár hennar var í lampaljósinu, svart og glitr-
andi eins og hrafnsvængur.
Jeanne hvarf úr faðmi föður síns og rétti
Philip hendina.
“M’sieur Philip, þetta er systir mín,
Mademoiselle Couchée,” sagði hún glaðlega.
Systir Pierres rétti Philip hendina, en D’
Arcambal hló í skeggið á bak við hann og
sagði:
“Philip, á morgun getið þér kallað hana
Otille úti í D’Arcambal húsinu, en í kvöld erum
við í Goðaborg. ó, Jeanne, Jeanne, þú ert
regluleg töfrakona!”
“Engill,” hvíslaði Philip. En enginn heyrði
til hans.
“Og þér eigið að taka þessa litlu galdra-
norn til borðs í kvöld, M’sieur Philip. Eg býst
við að eg eigi að kalla yður M’sieur en á morg-
un, þegar eg er kominn í leðurlegghlífarnar
og búinn að setja upp skinnhúfuna, mun eg
kalla yður Phil, Tom, Dick eða Harry alveg
eftir því sem mér sýnist. Þetta er í fyrsta
skifti, herra minn, sem Jeanne hefir verið leidd
til borðs af öðrum en mér eða Pierre, svo verið
getur að eg verði dálítið afbrýðissamur. Lát-
um okkur nú setjast til borðs.”
Og hendi Jeanne hvíldi á handlegg hans
er þau gengu inn í borðsalinn, Philip gat ekki
gert að sér að hvísla með sjálfum sér: “Það
þykir mér vænt um.”
“Og kjóllinn, M’sieur Philip,” sagði D’
Arcambal, “það er heiður að hafa hann með í
förinni, svo að maður tali nú ekki um ein-
feldninginn, sem í honum er. Þessi kjóll, herra
minn, tilheyrði konu sem Camilla hét og hún
dó fyrir meira en hundrað árum síðan.”
“Gerðu svo vel og hættu þessu, pabbi,”
sagði Jeanne. “Mundu eftir-------”
“Já, það skal eg gera,” svaraði D’ Arcam-
bal. “Eg gelymdi að þú ætlaðir að segja
M’sieur Philip frá þessu sjálf.”
Þau komu inn í borðsal, sem lýstur var af
stórum lampa, sem hékk yfir borði búnu for-
kunnar vel með snjóhvítum dúk og silfurborð-
búnaði. Herbergið sjálft var eins dásamlegt
og hin herbergin. Þar voru engir stólar, en
í kringum borðið voru bekkir, að því sem
Philip fanst, fóðraðir grænu leðri, einkennileg
sæti af sömu tegund voru til og frá um her-
bergið. Myndirnar á veggjunum, spangabrynj-
an, er stóð í horninu, og minti á fótalausan
varðmann, ásamt atgeirnum er hjá henni stóð,
alt þetta benti á háan aldur og bar forneskju-
blæ. Yfir afar stórum arni, þar sem eldur
logaði glatt, hékk fjöldi forneskjulegra vopna.
Tinnubyssa, tvær franskar einvígis skamm-
byssur, stutt sverð eins og það, sem Pierre bar,
og tvö löng sverð. Philip sá að um einvígis
skammbyssurnar hafði verið bundinn borði,
sem nú var fölnaður, rétt eins og kynslóðirnar
hefðu um leið og þær liðu hjá rænt þær öllum
ljóma og fegurð til þess að setja þar í staðinn
ellimörk áranna.
Á meðan á máltíðinni stóð, gat Philip ekki
annað en veitt því eftirtekt, að Jeanne var í
einhverri leyndri geðrshræringu. Vangar henn-
ar voru rjóðir og augun ljómuðu meir en hann
hafði áður séð. Það var eins og hún væri með
hitaveiki. Stundum sá hann að axlir hennar
skulfu eins og af kuldahrolli. Hann sá líka að
Pierre tók eftir þessu, og að gleðibragð kyn-
blendingsins var uppgerð. En D’Arcambal og
Otille virtust ekkert taka eftir þessu. Þau
voru bæði innilega glöð. Philips hugsaði um
síðasta kvöldverðinn sinn í Churchill ásamt
Elinu Brokan og föður hennar. Miss Brokan
hafði hagað sér dálítið einkenilega þá. Hún
hafði reynt að leyna einhverri leyndri sorg
eða geðshræringu, eins og Jeanne reyndi nú.
Honum þótti vænt um þegar háltíðin var
búin og húsráðandinn í Goðaborg stóð á fætur.
Er D’Arcambal reis úr sæti sínu horfði Jeanne
í augu hans og hann sá að hún og Pierre
horfðu líka hvort á hann.
“Jeanne verður að biðja yður afsökunar og
gefa yður skýringu, M’sieur,” sagði D’Arcam-
bal og lagði hendina á höfuð Jeanne. “Við
munum fara okkar leið, en hún segir yður frá
leyndardómum Goðaborgar.”
Pierre og Otille fóru með honum út úr
herberginu, en Jeanne hló glaðlega og var það
í fyrsta skiftið, sem Philip hafði heyrt hana
hlægja svo glaðlega upp á síðkastið.
“Það eru ekki miklir leyndardómar,
M’sieur Philip,” sagði hún og stóð upp. “Þér
vitið næstum alt, sem hægt er að vita um
Goðaborg. Eg býst við að yður hafi ekki þótt
eg mjög einlæg í frásögnum mínum um sjálfa
mig, eftir alt, sem þér gerðuð fyrir mig og
Pierre, en nú hefi eg leyfi föður míns. Hann
hefir gefið mér það tvisvar.”
“Mig varðar ekkert um þetta,” sagði Phil-
ip. “Eg hefi komið fram eins og ruddi við
yður, með allri minni forvitni, ungfrú Jeanne.
Eg hefi nú séð svo mikið af Goðaborg, að eg
veit að það er dásamlegur staður, svo að þér
þurfið ekki að ómaka yður að lýsa honum.”
“En eg má til með það,” sagði stúlkan.
“Ætlið þér virkilega að meina mér að tala,
þegar þetta er í annað skiftið, sem eg fæ tæki-
færi að tala um heimili mitt? Eg hafði ekkert
gaman af að segja frá því í fyrra skiftið, en
riú er alt öðru, máli að gegna.”