Heimskringla - 07.12.1938, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 7. DES. 1938
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
trekuðu kröfu með skýlausu neii inn með Pianó spili. Hann er
um að lönd þessi yrðu af hendi
látinn.
Að öðru leyti horfir málið
heldur ekki sem bezt við frá
hálfu ítala, því síðast liðinn
sunnudag hófu íbúarnir á Kor-
siku og Tunisía kröfugöngur og
ætluðu að ráðast á sendiherra-
stofur ítala. Urðu Frakkar að
láta her sinn og lögreglu vernda
fulltrúa ítala. En þetta sýnir
hve mikil tilhæfa það er, að lönd
þessi vilji komast undir yfirráð
ftala.
En hótunum heldur áfram í
ítölskum blöðum eftir. sem áður,
með fullu leyfi stjórnarinnar að
því er virðist.
Enginn efi er á því talinn, að
fyrir Mussolini vaki, að reyna
að leika þarna sama leikinn og
Hitler gerði í Tékkóslóvakíu. —
Það er mælt, er Ribbentrop ut-
anr)ikismálaráðherra tjóðverja
fór á fund Mussolini til að fá
hann til að vera ekki með Ung-
verjum og Pólverjum í kröfum
þeirra um austurhlutan af
Tékkóslóvakíu, hafi hann ráð-
lagt Mussolini, að hafa heldur
þetta ráð; með því væri meira
unnið.
En hvað sem um það er, var
mál þetta í óhentugann tíma
fram borið, því bæði stendur nú
til að Ribbentrop komi einhvern
daginn til Frakklnads til þess
að skrifa undir friðarsáttmála
fyrir hönd Þýzkalands við
Frakkland, svipðaan vináttu og
friðarsáttmála og Þjóðverjar og
Bretar hafa gert með sér. Enn-
fremur stendur til, að Chamber-
lain fari til ítalíu í næstkomandi
mánuði til þess að reyna að
greiða úr ófriðar-flækjunni . En
krafa ítala um lönd af hálfu
Frakka, verður þar áreiðanlega
þrandur í götu.
Tunisia, á norðurströnd Af-
ríku fyrir austan Algería, er og
aðallega bygt Aröbum og Bedú-
inum en aðeins strjálingi ftala,
Frakka og fleiri þjóða. Alls eru
íbúarnir 2% miljón.
Námaslys í Nova Scotia
Járnbraut sem var að fara
niður í Sidney-námurnar í Nova
Scotia í gær, sleit vírinn sem
temprar gang hennar og fór með
svo miklum hraða niður að vagn-
arnir mölbrotnuðu flestir þar
sem lestin nam staðar niðri í
námunni. Með lestinni voru 200
manns. Fórust 19 af þeim og
40 meiddust og þótti mildi, að
nokkur komst af lifandi.
Ræðismaður Dana í
Bandaríkjunum minnist
fullveldis Islands
í bréfi sem dr. Rögnvaldi Pét-
urssyni hefir borist frá Hjálm-
ari Björnssyni í Washington, er
frá því hermt, að ræðismaður
Dana og íslendinga í Banda-
ríkjunum, Hon. Otto Widstad,
hafi haft heimboð mikið á heim-
ili sínu í Washington í minn
ingu um 20 ára fullveldi fslands.
Sátu veizluna 12 íslendingar, en
margir Danir eða alls um 30
manns. Á eftir rausnarlegri
máltíð, hélt ræðismaðurinn ræðu
um íslands og framfarir þær,
sem þar hefðu orðið á síðast-
liðnum 20 árum. Segir bréfrit-
arinn að ræðan hafi borið með
sér að ræðumaður sé íslandi og
sögu þess vel kunnugur. Hann
mintist á Leif Eiríksson sem
íslending, á 1000 ára hátíðina
og á þátttöku íslendinga í New
York sýningunni. í lok ræðu
sinnar óskaði hann fslandi allrar
blessunar og bað gesti að hrópa
nífalt húrra fyrir landi og þjóð.
Ræðu hans svöruðu Leifur Mag-
nússon, yfirmaður alþjóðaverka-
málaskrifstofunnar syðra og
próf. Stefán Einarsson frá Johns
Hopkins háskólanum. Hjálmar
Björnsson mælti fyrir minni
konungs Dana og íslendinga. Þá
voru þjóðsöngvarnir sungnir,
hinn íslenzki, danski og banda-
ríski.
Eftir það skemti ræðismaður-
snillingur við það enda margt til
lista lagt. Með musik skemtu
einnig Mr. og Mrs. Vilhjálmur
Einarsson.
íslendingar eru ræðismannin-
um þakklátir fyrir hin hlýju
orð hans í garð íslands og þjóð-
arinnar.
Fullveldisdagsins minst
í Grand Forks, N. D.
í tilefni af Fullveldisdegi ís-
lands flutti dr. Richard Beck,
prófessor í norrænum fræðum
við ríkisháskólann í N. Dakota,
15 mínútna útvarpserindi á
fimtudagskvöldið þ. 5. desember,
frá stöðinni KFJM í Grand
Forks. Samdægurs birtist eftir
hann í “Grand Forks Herald”,
öðru stærsta blaði ríkisins, rit-
gerð um ísland, sjálfstæðisbar-
áttu þess og menningu.
Norska vikublaðið “Grand
Forks Skandinav” þessa vikuna
verður sérstaklega helgað ís-
landi; ritar dr. Beck aðalgrein-
ina á norsku og verður hún
prýdd mörgum myndum frá fs-
landi. í tilefni af Fullveldis-
deginum birtist einnig þessa
viku í mörgum öðrum helstu
blöðum Norðmanna í Banda-
ríkjunum ítarlega ritgerð eftir
dr. Richard Beck um ísland að
fornu og nýju (“Island för og
nu”).
Reykjavík, 2. des. 1938
Grettir Jóhannsson,
Ste. 7 Cavell Apts.,
Winnipeg, Man.
Winnipeg transmission great
success heartily appreciated.
Útvarp
Reykjavík, 3. des. 1938
Ásm. P. Jóhannsson,
910 Palmerston Ave.,
Winnipeg, Man.
Þakka heillaóskir ykkar feðga
fullveldisdeginum.
Hermann Jónasson
1. des. 1938
Forsætisráðherra
Hermann Jónasson,
Reykjavík, ísland
Sameiginleg hrifning heyrðist
vel, hljómplata verður send.
Ásmundur, Grettir
HÖRMULEGT MANN-
TJóN Á ÍSLANDI
Togarinn “ólafur” frá Reykja-
vík hefir farist með 21
manns áhöfn.
SÍMSKEYTA SENDING-
AR HEIMANAÐ OG HEIM
Strax að loknu útvarpinu 1.
des. bárust Þjóðræknisfélaginu
og blöðunum eftirfylgjandi
skeyti, kveðjur til íslendinga hér
vestra. Eitt pvarskeyti sendi
Þjóðræknisfélagið og er; það lát-
ið fylgja hér með.
Reykjavík, 1. des. 1938
Pétursson,
45 Home St.,
Full veldiskveð j ur.
Ágústs fjölskyldan
Reykjavík, 1. des. 1938
R. Pétursson,
45 Home St.,
Winnipeg, Man.
Hugheilar þakkir til þín og
Þjóðræknisfélagsins og allra
sem sendu ástríkar kveðjur heim
í dag.
Ragnar Kvaran
Winnipeg, 1. des. 1938
Forsætisráðherra,
Reykjavík.
Lifi Fullveldið!
Þ j óðræknisf élagið,
Pétursson
Reykjavík, 3. des. 1938
Pétursson,
45 Home St.,
Winnipeg, Man.
Þakka heillaóskir Þjóðræknis-
félagsins fullveldisdeginum.
Hermann Jónasson
Reykjavík, 2. des.
Viking Press,
Winnipeg, Man.
Kveðj ur Vestur-íslendinga
gær hingað heim höfðu djúp og
alvarleg áhrif á alla þjóðina. —
Við færum alúðarfylstu þakkir
öllum löndum vestan hafs, bæði
þeim sem þátt tóku í minningar
athöfninni og einnig öllum hin-
um, sem hingað, sendu þögular
kveðjur. Vaxandi samstarf ís-
lendinga vestan hafs og austan
er hin sameiginlega ósk allra fs-
lendinga í dag.
Jónas Jónsson, formaður
Framsóknarflokksins
Ólafur Thórs, formaður
Sjálf stæðisf lokksins
Stefán Jóh. Stefánsson, for
maður Alþýðuflokksins
Ennfremur fóru þessu skeyti
á milli útvarps Reykjavíkur og
forsætisráðherra og þeirra feðga
Ásmundar P. Jóhannssonar og
Grettis sonar hans:
(Fréttin er tekin eftir blaðinu
Dagur á Akureyri dagsettu 10.
nóvember).
Á miðvikudagsnóttina í síð-
ustu viku voru mörg skip á veið-
um á Halamiðum, þar á meðal
togarinn Ólafur, eign Alliance-
félagsins. Gekk þá veðrið upp
með stórsjó, svo að skipin héldu
til lands og höfðu tal hvert af
öðru, en Ólafur hætti brátt að
svara og kom ekki fram að ó-
veðrinu afstöðnu. Var þá tekið
að leita hans af mörgum skipum
öllu svæðinu frá Straumnesi
og vestur og suður fyrir Reykja-
nesskaga, en sú leit hefir eng-
an árangur borið, og eru menn
nú orðnir úrkula vonar um að
skipið sé ofansjávar. Á skipinu
var 21 maður, flestir eða allir á
bezta aldri. Skipstjóri var Sig-
urjón Mýrdal.
ÚTYARP 1. DES. YFIR
ÚTV ARPSKERFI
DAKOTA-RÍKIS
er tekur yfir Norður og Suður
Dakota, Montana, Suður Mani-
toba og Suður Saskatchewan.
Samtal milli Guðm. dómara
Grímsson og Irving Speed
Wallace ofursta.
Guðm. dómari stendur fyrir
svörum:
Q. Where is Iceland?
A. It is located in the At-
lantic Ocean, northwest of the
British Isles and Northeast of
Newfoundland. It is just under
the Arctic Circle and is one
half in the Eastern Hemisphere
and one half in the Western.
Q. About what is the size of
the island?
A. It is somewhat smaller
than North Dakota.
Q. What is the present popu-
lation ?
A. 117,000. About one sixth
that of North Dakota.
Q. Are there many Iceland-
ers in America?
A. About 40,000, of whom
about four thousand are in
North Dakota.
Q. What are the principal
occupations in Iceland?
A. Sheep raising, dairying
and fishing. From the fishing
comes the manufacture of Cod
Liver Oil and Halibut Liver Oil,
both of which are produced
there. Carp Liver Oil, much
stronger in vitamins than either
Cod or Halibut has recently been
developed. Spain and Italy were
formerly Iceland’s best fish mar-
kets. Now new outlets must be
found. Last spring a contract
for the importation into the
United States of $300,000 worth
of Iceland herring was consum-
mated. Some of the richest coc
and herring banks in the worlc
are along the shores of Iceland
Q. Is there any agriculture
in Iceland?
A. No. Some barley can be
raised, but that is not largely
done. The grasses are very rich.
The refuse of fish is ground into
fish meal for stock food.
Q. Do vegetables grow
there ?
A. Yes. Potatoes, rutabag-
as and vegetables of that kind.
Then greenhouses are now very
extensive and in them by means
of hot water piped from the
natural springs and electricity
produced by water power, all
kinds of vegetables, fruits and
flowers are now raised at all
times of the year.
Q. Now, about the climate,
is it as cold as the name implies ?
A. No. The climate is tem-
perate and quite constant. The
average temperature is about 40
degrees Fahrenheit. The Gulf
stream flows along its eastern
coast and moderates the tem-
peratures. My wife picked flow-
ers there in February, 1932.
Q. And of what race are the
Icelanders ?
A. They are Aryan. Iceland
had no aborigines. It was set-
tled in the late 9th century by
liberty loving norsemen driven
from Norway by Harold the Fair
Haired. There was some im-
migration from the British Isles,
but Icelanders are predominant-
ly a Nordic race. Eskimos never
penetrated Iceland.
Q. What language is spoken ?
A. Icelandic, which has been
preserved almost unchanged
since settlement. It was then
the universal language of
Scandinavia.
Q. Why is December 1 cele-
brated by Icelanders?
A. Iceland was settled in the
late 9th century by Norsemen
in search of liberty. In 930 they
founded the Althing, or parlia-
ment, setting up a democratic
form of government. In the Al-
thing were vested the legislative
and judicial powers. The ex-
ecutive power, howev&r, was
eft with the local chieftans.
This was the weakness of the
Government and lead to jeal-
ousies and controversies be-
tween these chieftans, this re-
sulted in a treaty with the King
of Norway in 1262, acknowledg-
ing King Haakon and his heirs
as King and executive of Ice-
and.
Q. Then Iceland at that time
Decame a part of Norway ?
A. No. This treaty preserv-
ed the liberties of the people
and in no way joined Iceland
with Norway. The King of Nor-
way was merely their executive.
When by marriage the Norweg-
ian and Danish thrones were
united, this kingship passed to
Danish rulers. These kings,
íowever, tried to interfere with
the local liberties of the people
and attempted to impose their
absolutism on the country, but
did not succeed until by force
of arms in 1662. — At that
time the Althing was forced to
formally acknowledge the ab-
solute rule of the King of Den-
mark. This was never actually
acknowledged by the people, and
during the 19th century the
struggle intensified. In 1918,
after centuries of dispute on
that issue, a treaty was signed
acknowledging full independence
of Iceland. That treaty went
into effect on December 1, 1918,
and that event Iceland is cele-
brating today.
Q. Then Iceland preserved
its independence by peaceful
negotiations rather than by war
or fear of war?
A. Yes, which makes it in-
teresting today, in contrast with
the fate of Czechoslovakia,
which was born of a treaty re-
sulting from the World War, but
on its 20th anniversary dismem-
bered because of fear of another
war. In this war torn and war
scared world of today it is a re-
lief to look to one place where
the rule of peace and reason is
being celebrated.
Q. Has Iceland an army,
navy or air force?
A. No. Iceland is one nation
that has preserved its existence
for more than a thousand years
without the use of force.
Q. Is Iceland today a modern
nation in all respects?
A. It is. It has bridged its
rivers, developed its highways
and motor transportation, har-
nessed its waterfalls and utiliz-
ed its hot springs for heating.
It has no classes, no illiteracy
and little unemployment. Crime
is rare.
Q. Is there much wealth i®
the island ?
A. No. Neither is there
much abject poverty.
Q. You say the hot springs
are utilized for heating?
A. Yes. The island is of
volcanic origin. It has no coal
and little wood. Hot bubbling
springs and geysers are found
ir> almost every locality. The
hot water from these is now in
many places being conveyed
through buildings for heating
and cooking purposes. The
capital city has a population of
about 34,000 and has on foot a
project to heat that entire city
in that manner.
Q. Is this done anywhere
else in the world?
A. Yes. Boise and other
cities in Idaho do the same
thing.
Q. What are the prevailing
present government policies?
A. The progressive farmers
party is now in control of the
government. Cooperation is its
chief policy. It has the support
of the socialists. There are
very few communists and no
nazis og fascists.
Q. Has the isolation of Ice-
land affected its people?
A. It has kept them from
becoming mixed with other
races. It gave them time and'
peace to develop a fine system
of laws, including a jury system
and a parliamentary govern-
ment long before England had
either. They also early devel-
oped a literature rich in philo-
sophy and history. At the same
time they have kept up with the
times. If you visit Reykjavík,
the capital, now, you will see
the latest Paris styles and listen
to the latest American jazz.
Q. Has Iceland any attrac-
tion for tourists ?
A. Yes. Many tourist ships
from the United States and
Europe stop at Iceland every
summer.
Q. What is of interest to
tourists ?
A. The beautiful and unique
scenery. It is a land of glaciers,
volcanoes, mountains, hot
springs, geysers and water-
falls. The coloring is especially
most wonderful. In 1930 a world
traveller from America flying
over Iceland said that in only
one other place in the
Þér um notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Blrt'ðlr: Henrj Ave. Eut
Sfmi 95 551—95 552
Skrtfstofa:
Henry o( Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
had he seen such beautiful col-
oring and wonderful and unique
scenery. Then in the summer
the midnight sun can be seen in
the northern part of the island.
There are also wonderful natural
phenomena resulting from the
struggle between volcanoes and
glaciers, largely covering the in-
terior.
Q. Is the location of Iceland
of any interest to the United
States ?
A. Yes. Its position is^ of
strategic importance to both the
United States and Great Bri-
tain. It is at England’s back
door and within easy flying dis-
tance from our shores. For
those reasons the British navy
protected Iceland during the
World War and will continue to
■protect it in case of another war.
It is an ideal air base. It is
located within the areas of the
democracies. Its occupation by
a power hostile to the democra-
cies would be a serious threat.
It would seem to be necessarily
included in the President’s new
policy of protection for the en-
tire western continents.
Q. Is Iceland to be repre-
sented at the New York World’s
Fair, 1939?
A. Yes. It is one of the na-
tions invited by the United
States Government to occupy a
pavilion furnished by the United
States.
Q. Of what type is this ex-
hibit to be?
A. The exhibit will be cul-
tural, industrial and historical.
Iceland is spending more on its
exhibit per capita than any
other couhtry in the world.
Q. Will there be any dist-
inguishing feature to the ex-
hibit?
A. Yes. At the front of the
building will be a replica of the
stature of Leifur Ericsson, son of
Iceland, who discovered Vinland
in the year 1000. Vinland has
been proven to be the Northeast
coast of North America. This
statue was presented by the
United States Congress to Ice-
land in 1930, at the millennial
celebration of the founding of
the Althing.
Félög veitingamanna og gisti-
húseigenda í Ungverjalandi
hafa ákveðið að taka ekki í sína
þjónustu frammistöðustúlkur í
framtíðinni. Á öllum veitinga-
stöðum í Ungverjalandi eiga
þjónar að ganga um beina.
Stórt og bjart framherbergi
til leigu án húsgagna að 591
world Sherburn St. Sími 35 909.
Bridge Drive
“Bridge” undir umsjón “The Saturday Night Club”
verður haldin í samkomusal Sambandskirkju,
LAUGARDAGSKVELDIÐ þann 10. DESEMBER
í stað þess að gefa verðlaun fyrir hæstu vinninga
Verða gefnir happa drættir, svo allir hafi jafnt tækifæri.
Fyrstu verðlaun er stór Turkey. Einnig fleiri verðmæt
verðlaun. Þetta er árleg skemtun hinna yngri kvenna
safnaðarins, og var húsfyllir síðasta ár, svo fólk er
ámint um að fá aðgöngumiða í nægan tíma.
Forstöðunefndin.
MMmmmMmmmiimmmiMmmMmmmmmiiimimmiimMMmimMmmmim