Heimskringla - 22.02.1939, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 22. FEB. 1939
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
fenginn til að vera meðspilari
kórsins eins og áður. í Karla-
kórinn færðist nýtt líf með sín-
um nýja söngstjóra. Ragnar er
vakningamaður með eldlegum á-
hrifum!
Nýjar hreyfingar myndast í
bygð og borg; það logar í hálf
kulnuðum glæðum.
Karlakórnum hafa aukist vin-
sældir víðsvegar um land, undir
stjórn Ragnars. Og altaf er
heimtað meir og meir af kórn-
um. — Undir yður sem hér eruð
og fslendingum í heild er það
komið hversu lengi hann er við
líði. Vér þurfum yðar andlega
og f járhagslega stuðning til þess
að geta haldið áfram verki.
Þessi tíu ár sem kórinn hefir
verið að verki, hefir aðeins einn
maður lagt honum til 10 dali og
það var Kristján Halldórsson,
bróðir Salóme Halldórsson, sem
er þingmaður hér í Manitoba-
þinginu.
Einn af þeim mönnum er hefir
greitt götu Karlakórsins fyr og
síðar með listfengi sinni, er
Pálmi Pálmason fiðluleikari.
Hann er orðinn vel þektur hér
á meðal vor. Festa hans og
túlkun og látlaus framkoma á
viðfangsefnum þeim er hann hef-
ir tekið sér fyrir hendur, hefir
unnið honum vaxandi virðingu
í huga listrænna manna. Listin
laðar og dreymir, og ljúfar end-
urminningar geymir hún starfs-
manna sinna.
Það starf er kórinn hefir af-
kastað á þessum tíu vetrum hefi
eg dregið saman í eina heild sem
hér segir:
Söngsamkomur hefir hann
haldið á þessum stöðum: Win-
nipeg 12; Gimli 7; Árborg 2;
Hnausa 1; Riverton 1; Grund 1;
Glenboro 1; Mountain 3; sam-
tals 28.
Þá hefir kórinn komið fram á
9 fslendingadögum: Hnausa 2;
Winnipeg (1930) 1; Gimli 6:
Skemtisamkomur 7 sinnum.
Þá hefir hann sungið í útvarp
tvisvar.
Og sex bækur hefir Karlakór-
inn gefið út.
Þá eru ótaldar allar þær sam-
komur, er kórinn hefir verið
þátttakandi í hjá öðrum félög-
um. — Á þessum tíu ár-
um hefir kórinn sungið 109
sönglög, af þeim eru 42 al-ís-
lenzk. Þó hefir kórinn verið að
æfa í vetur 12 ný lög.
Meðlimatala kórsins er í dag
37. Tveir menn hafa dáið er
■stofnuðu þenna kór, þeir Davíð
Jónasson og Brandur Pétursson.
Og þrír menn erú hér staddir af
fyrstu stofnendum kórsins,
Guðm. A. Stefánsson, Loftur
Mathews og Dr. Baldur Olson.
Á þessum tíma hafa tveir
menn verið gerðir heiðursmeð-
limir kórsins, Dr. Baldur Olson
og Björgvin Guðmundsson. Einn
meðlimur kórsins hefir ávalt
haft sæti í stjórn kórsins síðan
hún var myndúð, og það er Stein-
dór Jakobsson. Steindór hefir
verið einn af áhugamestu starfs-
mönnum kórsins, og
hans í hverju máli verið gaumur
gefinn. Þessir menn eiga nú
sæti í stjórn félagsins í dag:
Af þessu má sjá hvað kórinn
hefir verið að verki á liðnum
tíma.
Hvaða áhrif starf þessa fé-
lagsskapar hefir hér út á við, er
ómögulegt að segja. En Karla-
kórinn hefir rækilega fylgt
stefnu þeirri er hann tók
fyrstu, og það er það, að syngja
íslenzku, og koma á framfæri
öllum þeim íslenzku tónlögum er
hann hefir komist yfir.
Ef vér erum þess vitandi hvert
stefnir, þá ættum við að taka
okkur fram í tíma með það, að
leggja áherslu á sálrænt listræni
norræns eðlis. Efla það og auðgá
að hámarki listrænna gagnrýn-
anda, svo það verði geislandi
gimsteinn í kórónu þessa nýja
níkis, sem tíminn er hér að
skapa. Látum það ekki bíða til
morguns, það sem við getum
gert í dag.
Látum það sannast hér, er
skáldið mikla, Einar Benedikts-
son sagði:
Rís þú unga íslands merki
Upp með þúsund radda brag,
Tengdu oss að einu verki,
Anda, krafti og hjartalag.
Rís þú íslands stóri sterki
Stofn með nýjan frægðardag.
Guðm. A. Stefánsson
SKóSMIÐSSON URIN N,
sem er voldugri en nokkur
keisari hefir verið
Eftir Ignatius Phayre
fsl. hefir Gunnbj. Stefánsson
G. A. Steánsson, forseti
Steindór Jakobsson, v.-forseti
Eddy Johnson, gjaldkeri
Arth. Bardal, v.-gjaldkeri
Páll Hallsson, ritari
Thorvaldur Pétursson, v.-ritari
Þorvaldur Beck, bókavörður
í söngnefnd eru þessir menn:
Ragnar Stefánsson, ólafur
Björnsson og Otto Hallsson.
Þá er Gunnar Erlendsson með-
spilari kórsins og Ragnar H.
Ragnar söngstjóri.
Fyrsta miðvikudag í október
haust hvert kemur Karlakórinn
saman til æfinga og heldur á-
fram þangað til fram í maí vor
hvert. Lengst af hefir hann haft
kirkju Sambandssafnaðar til
fastra æfinga. En báðar kirkj-
urnar, Fyrstu lútersku og Sam-
bandssafnaðar, og Jóns Bjarna-
sonar skóla, hefir Karlakórinn
haft æfingar í eftir því sem á
hefir staðið.
Framh.
Karl Radek af austurrískum
og pólskum ættum, var sakfeld-
ur og átti líf sitt að verja. —
Nikolai Bucharin sætti sömu
kjörum, og jafnvel grunur féll á
hinn mikla Kaganavich, flutn-
ingsmálaráðherra. Maxim Lit-
vinoff heldur ennþá stöðu sinni
sem utanríkismálaráðherra. Þó
hefir enginn haft þá stöðu lengi
á hendi síðan Chicherin var
sviftur þeirri stöðu. Potemkin
var boðaður heim frá París, þar
sem hann var sendiherra. Hann
tók við stöðu þeirri sem Krest-
insky, einn af hinum gömlu
Trotsky-istum hafði haft á
hendi.
Litvinoff hefir hingað til tek-
ist að stýra á milli skers og báru,
en samband Rússlands við er-
lend ríki er svo óhult, að það
þykir hinn mesti vandi að fara
með utanríkismálin.
Það var talinn að vera eðli-
legur dauðdagi, sem hinn harð-
lyndi Grigory Konstantinovich
hlaut. Hann var einhver mesti
vinur Stalin. Var Georgíu-mað-
ur eins og hann, frá Kutais í
Kákasus.
Þessi maður var yfirmðherra
yfir stóriðnað landsins. Dauða
hans bar mjög skyndilega að
höndum, og einkennilegur
hjartasjúkdómur var talinn að
vera bana mein hans. Undir
tillögum hans stjórn yfir iðnaðarmálum
landsins, varð Rússland, sem
áður hafði verið niðurnítt akur-
yrkju- og landbúnaðarland, á
fáum árum stóriðnaðarland. —
Grunur lék á, að honum hefði
verið byrlað eitur, en engin
sönnun fékst fyrir því, en jarð-
arför hans var einhver sú hin
mesta frá því á dögum Lenins,
og Stalin ták sjálfur mikinn
þátt í grafargöngunni og lík-
söngnum.
Það eru margar getgátur hver
mundi verða eftirmaður Stalins,
skyldi byssukúla eða sprengja
skjótlega gera enda á hinni við-
burðaríku æfi hans. Molotov
stendur næst að verða það eftir
stöðu þeirri er hann heldur. —
Lazar Kaganovich er hygnastur
af ráðherrum í háum stöðum. —
Voroshilov nýtur mestrar al-
þýðuhylli og er treyst bezt. Enn-
fremur mætti nefna Kossior frá
Ukrainíu. Það var hann, sem
Ijóstaði upp samsæri gegn sovét-
ríkjunum og olli því, að Skryp-
nik, einn af leiðandi kommúnist-
um í þeim auðugu ríkjum framdi
sjálfsmorð. Sagt er að um eng-
an alræðismannanna sé haldinn
eins sterkur vörður og um Stal-
in. Eigi svo að skilja, að hann
sjálfur hræðist dauða sinn né
yfirvofandi morðtilraunir. —
Hvernig gæti það átt sér stað
með mann eins og hann, sem frá
því á unga aldri hefir lifað undir
krossmarki dauðans sem hinn
ákafasti uppreisnarmaður ? En
það er viðhöfð hin mesta varúð,
að ekkert slys geti átt sér stað.
Hann er talsvert einangraður
frá fjöldanum, og ferðum hans
(sveitabúgarður hálfdauðrar
fjölskyldu) er þegar til stað-
reyndanna kemur, hið andlega
hugarástand eða heimkynni
vor.”
Sömuleiðis uppgötvaði hinn
mikli Peesarev “Oblomovism” að
vera ólæknandi sýki með hinni
rússnesku þjóð. Það er veiki,
sem hið sálræna eðli hinna slav-
nesku þjóða er háð.
Hið einstæða lífsstarf Stalins
fer því ef til vill að skiljast bet-
ur. f þeim fáu tómstundum er
hann gaf hugsunum sínum laus-
t. d. til Zubalovka, þangað sem 1 ann tauminn, skýrði hann fyrir
hann fer sér til hvíldar og mdr einkenni þaU; er hálfrar
skemtunar, er haldið leyndum., aj(jar barátta hefir rist á hið
Aðeins þeir, sem eru honum hraustlega andlit hans. Ár eftir
handgengnastir, vita með vissu, benti hann mér á, grafinn
hvort hann er að verki í Krem- lifandi j fangakiefum hins
lin skrifstofu sinni eða ekki. Oft hræðilega Schlusselburgs fanga-
ferðast hann á nóttum. Alt af
síðan einkavinur hans, hinn
“kæri vinur Sergei” (Kirov) var
myrtur við skrifborð sitt í vetr-
arhöllinni í Leningrad, hefir
Stalin fjarlægst meira og meira,
jafnvel sína eigin samverkamenn
og ráðherra. Það var sú tíð að
hann gekk einn síns liðs af þing-
fundum í hinni miklu sönghöll
til íbúðar sinnar í Kremlin-höll-
inni. Eg hefi mætt honum að
sumri til á götunni, klæddum
léttum ljósleitum sumarfötum,
svipuðum þeim er stjórnarþjón-
ar klæðast í heitu veðri. Eng-
inn efi á að verðir Felixar Dzer-
yhimskys höfðu vakandi augu á
honum en það var ekkert að
gefa til kynna, að þessi alræðis
KOL FYRIR KALDA VEÐRIÐ
Winneco Coke $14.00 per ton
Algoma Coke 14.75
Semet-Solvay Coke 15.50 u
Pocahontas Nut 14.00
Bighorn Saunders Creek Lump 13.50 «
* Foothills Lump 12.75 «
Heat Glow Briquettes 12.25 u
McCurdy Supply C o. Ltd.
Símið 23 811—23 812
1034 ARLINGTON ST.
húss eða í snjókofum á hinum
ómælanlegu “tundrum” Síberíu,
hlýtur að reka burt allan kveifar
skap' eða ótta við erfitt lífsstarf.
“Það sem öllu varðar”, hefi eg
oft heyrt hann segja, “er starf-
ið er vér höfum með höndum.”
Þá var það að brjótast út og
strjúka aleinn. Nú verður hann
að taka með sér 200 miljónir
manna, til landsins, sem hann
sér í sínum kommúnisku draum-
um. Þetta ber hann saman við
hina erfiðu brattgöngu upp fjall-
ið “Stalin” á Tadjikistan fjall-
krýndir). Hann var þar forseti
á fulltrúaþingi er hann hafði
kallað saman til að birta og fá
samþykta stjórnarskrá sína. —
Þar voru mættir tvö þúsund og
fimm hundruð fulltrúar frá hin-
um ýmsu ráðstjórnarríkjum.
Ræðu sína endaði Stalin á
þessa leið: “Vér erum spurðir
um utanríkismálastefnu vora. —
Innrásarsnápar þeir, er reka
trýnið niður í jarðeplagarða
vora, munu hljóta hina svæsn-
ustu refsingu. Slík er utanríkis-
málastefna vor!” Að svo mæltu
heilsaði hann. með handabandi
garðinum.
“Þessi áreynsluför,” segir j hinum tveim æðstu hermar-
hann við mig, “upp á hæðsta: skálkum sínum, þeim Klementy
landfræðislega tindinn í landi Voroshilov og Vasili Konstantin-
maður væri neinn annar en íétt-!voru- var en^in skemtiferð né ovich Bleucher, þessum dullynda
ur og sléttur borgari á skemti- I iðjuleysistilraun, það var hættu- yfirhershofðmgja yfir hinum
göngu niður að ferðamanna hó-; le& rannsóknarför, sem var mjög mikla rauða her á austur landa-
telinu mikla. Þvert yfir Rauða mikilvæg fyrir stjórnarskipunar mærunum, sem heldur vörð gegn
torgið til híbýla sinna innan bagfræði vora, og vér urðum að innrásar hergöngu Japana inn á
hinnar fjórhliðuðu Kremlinar. |klifa tindinn hvað sem það kost- meginland Asíu. Á þessum þing-
- , ,!aði.” Það er næsta furðulegt,: fundi sá eg glampa í augum
•nUT^Gr r> Um t\/tU11^i ^ Ia® Stalin skuli eigi örmagnast Stalins, er hann heilsaði öllum
,Gorl;y °* “osvko undir byrði þeirri og ábyrgð erjhtaum ólíku
haldið mjög leyndum. Jafnvel ■
einkaverðir hans hafa aðeins ó-
ljóst hugboð um í hvaða bifreið
hvílir á honum.
fulltrúum hinna
ýmsu þjóðflokka.
i Kákasusmenn
Þarna voru
Fyrir skömmu fékk amerískur j *vaiv"-auaillC1111 í reimbúðum
hann ekur eða hvaða stræti blaðamaður, eða fréttaritari í kyrt um, girtir skotbeltum með
ann e ur, eða öa - í vfirmönnum sylgJum Ur skiru Sllfri og 1 hne'
hann fer um 1 gegnum borgir iiV10SKVa SKeyri Ira ynnrronniim: •,. , x .
bær er eru á leiðinni Það er sínum að fá fullar sannanir fyrir haum sflgvelum ur mjuku leðn-
þær e era a leiöinm. Pað er|f ... . • . . um heilsubil-!Skáeygðlr- rauð«nlir Yakútar
lagt blatt bann við að jafnvel i iretiasveimi peim um nensuun ,
æðri embættismenn megi for-1 un dauðamein Stalins, er b°r* , ., föormðu ' «nmpí •
vitnast um ferðaámtlanir hans. rjóðum kosakkakonum frá
^“Sr'Sl^^tarögSX-l^nHóruóunun,. Ennfremur
annars þá er sá sjónleikur er
hann hefir mestar mætur á,
um frá vandkvæðum sínum, en i dökkir Uzbekar og sterklegir
nann nenr mesiar mæiur a gaf Þess um leið, að þessar | Jurkoniar ásamt veiðimönnum
leikurinn ettir Alexander Grib: tlugufregnir gætu ef til vill verið , - Nor6ur-S,ben„ og bændur
oyedov, “Gore at Uma”, Sem!eitthvað sviPaðar sögum Mark fra sameignarbuum og brumr
bvðir • ’ “Hnrmnr er örlöó bins Twins og væru ef til vill háska- menn frá Kirgisa sléttuflæmun-
Ít2£ vSTamíkingin IZ leka ýktar. Svar Stalins virtist;um miklu
saman við eina af hinum stuttu minna mJÖg á ma £°mlu
athugunum Stalins sjálfs: “ó- kýmni, sem ymsir hafa orðið
gæfan að vera of hygginn.” — varir Vlð hjá honum. g vei
Venjulegur starfsdgur Stalins er eftir fréttum í erlendum um
18 klukkustundir á dag. Þann að dæma’ að Þa befi eg s 11 vi
tíma vinnur hann með árvekni l>enna synduga eim \orn og
og einlægum áhuga að koma flutt tn annars nys og betra
Framh.
L YNG -KIRSIBER
Ijyng-kirsiberin
vaxa upp af fræi á
fyrsta ári. Rauð-
gul á lit, á stærð
við venjuleg kirsi-
ber. óviðjafnanleg
í pæ og sýltu. Einnig mjög góð til átu
ósoðin, á sama hátt og jarðber. Ef
þurkuð i sykri jafngilda þau rúsínum
fyrir kökur og búðinga. Afar ávaxta-
mikil. Geymast langt fram á vetur
ef böfð eru á svölum stað. Pantið út-
sæði strax. Bréfið á 15c, burðargjald
3c; y2 únza SOc póstfrítt.
SÉRSTAKT KOSTABOЗ10 fræ-
pakkar af margskonar nytsömum ný-
fundnum garðávöxtum (ofannefnd ber
meðtalin) er vekja undrun yðar og
gleði, allir á 65c póstfritt.
Al-„vn;c Stór 1939 útsæðis og
UKeypib--ræktunarbók.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
fslendingar!
Þér sem eruð bókamenn og
bókavinir! Munið eftir því, að
þér aukið þægindi yðar, og
prýðið alt í kring um yður, með
því, að láta binda og gylla bækur
yðar. Þá þurfið þér ekki annað,
en að renna augunum yfir kjöl-
inn á bókunum, til þess að finna
bókina, sem þér þurfið á að
halda. Sendið því bækur yðar,
sem fyrst, í band eða viðgerð,
til Davíðs Björnssonar að
“Heimskringlu”. — Stafirnir
þryktir í gull eða silfur á kjöl-
inn, eftir því sem óskað er. —
Miklu efni úr að velja í mörgum
itum. Verkið vel af hendi leyst.
Til leigu
Stórt og bjart hliðarherbergi
með balkoní, án húsgagna. Sími
35 909. 591 Sherbum St.
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
sem mestu í verk í þarfir lands beims. lyrir því, að enginn
og þjóðar. Um ávinning fyrir maður vegar ser a ve engja
sjálfan sig eða lífsþægindi hugs-
ar hann ekkert. Þó lætur þessi
maður leita að og grafa gull í
svo stórum stíl, að enginn af hin- .
um auðugu og munaðarfíknu ríki hins andlega heims.
Með virðmgu,
slíkar fréttir, nema hann væri
frumstæður villimaður, þá bið eg
yður að votta þær góðar og gild-
ar, og ónáða mig eigi 1 friðar-
keisurum hefði getað átt slíkar
draumsjónir. Gullframleiðsla á
síðasta ári var sem svaraði tíu
til tólf miljónir únsa af hreins-
J. Stalin.
Oss er kunnugt um, hvernig
hin önnur “Piateletka” eða fimm
uðu gulli. Gera má ráð fyrir, að ára ákvörðun var skipuð til stór-
hún verði bráðlega meiri en í felds herbúnaðar í varnarstríði
Sambandsríkjum Suður-Afríku.; á tveimur landamærum. Um
Framleiðsla á platínum í námum þær mundir var ekkert ráðgert
Úral-fjallanna nemur helmingi fyrir að greiða erlendar ríkis-
slíkrar framleiðslu í öllum heim-! skuldir, þó nam ríkisskuldin við
inum: Sá málmur er að mun Breta einni biljón og fimm
verðmætari en gull. Aleinn hundruð miljónum. Það er á-
hugsar Stalin sér að frelsa þjóð-! kveðin skoðun Stalins, að sem
ina og hefja hana upp úr skiln-j stendur séu tvær árásarstefnur
ingsleysi, athafnaleysi og sál-1 hættulegastar gegn Rússlandi.
rænni og líkamlegri kyrstöðu,; önnur stafar frá hinni áköfu
sem svo öldum skiftir hefir sett hernaðar útrás Japana, én hin
brennimark undirokunar og J stafar frá kröfum þeim er Hitler
þrældóms á hana. Það eru þessi gerir í Evrópu. Sem stendur :r
Vín Vísdómur
eftir
BRIGHT
Vín tilbúningur lærist aðeins af
reynslunni. Bright’s vínin sem svo
mjög eru eftirsótt eru árangurinn
af meira en sextíu ára reynslu
félagsins við að biía til vin. —
Reynið Bright’s HERMIT PORT
eða HERMIT SHERRY yður til
smekkbætis.
sálrænu lágmenningarmerki,
sem allir þeir hafa orðið varir
við er rannsakað hafa sögu hinn-
ar rússnesku þjóðar. Skáld-
sagnahöfundurinn Ivan Gon-
charov gerði þau að uppistöðu í
hinni klassisku skáldsögu sinni
“Oblomov,” sem hann gaf út
árið 1857. Hinn frægi gagnrýn-
andi Dobrolubov sagði í ritdómi
erfitt að skilgreina hvar áhætt-
an er mest.
Þó virðist, að íkveikjan sé
eldfimari að austan, en svo þarf
ekkert út af að bregða, að bálið
berist til Evrópu. Stalin hafði
margar tvíeggjaðar hótanir á
reiðum höndum í fjögra kl.st.
ræðu sinnf er hann hélt í hinum
bláa hásætissal Kremin hallar-
innar, (þar sem allir keisarar af
u WINES

HERMIT PORT
★
C O N C O R D
★
HERMIT SHERRY
★
C A T A W °B A
____ , <irv, ,__„ ,, r, This advertiament is not inserted by the Govemment Llquor Control Commission. The
um þessa sógu. Oblomof ka ætt Romanoff S hófðu verið ^ commission is not responsible for statements made as to quality of products adverttsed.
|
1