Heimskringla - 12.07.1939, Qupperneq 1

I
Phone 96 361
QyV ^ Country Club
' BEER
“famous for flavor”
PEUSSIER'S

Country
Club
Beer
Phone 96 361
LIII. ÁRGANGUR
VVINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 12. JÚLf 1939
NÚMER 41.
Hr. Thor Thors alþingismanni og frú Ágústu
haldið samsæti á Royal Alexandra Hotel
Margir Vestur-íslendingar heiðraðir af stjórn íslands
Koman þökkuð
Til Thor Thors alþingismanns og frý Ágústu
í einum af stærstu borðsölum
hins ókannanlega völundarhýss,
C. P. R. hótelsins í Winnipeg,
söfnuðust saman nokkuð á ann-
að hundrað íslendingar s. 1. mið-
vikudag. Ástæðan var sú, að hr-
Thor Thors og frú hans frá
Reykjavík, sem nú eru hér stödd
var þar til veizlu boðið af Þjóð-
ræknisfélaginu. Eftir hina á-
gætustu mál'tíð, sem byrja&i
með íslenzkum fiskrétti, sem
nefndur var gaffalbitar, og hV.
Thor Thors sá fyrir að löndunum
yrði gætt á, byrjuðu ræðuhöldin.
Kvaddi forseti dr. R. Beck sér
fyrst hljóðs með stuttu ávarpi
og skýrði frá hvað í efni væri.
Hann er vara-forseti Þjóðrækn-
isfélagsins og stýrði samsætinu
í fjarveru forseta þess, dr.
Rögnvalds Péturssonar, sem
liggur rúmfastur. Skiftust þá
á ræður, söngur og hljómleikar
um hríð. Eftir að allir sungu
þjóðsöng fslands, flutti séra
Guðmundur Ánason skemtilega
ræðu fyrir minni ættjarðarinn-
ar. Á eftir þeirri ræðu fluttu
þeir dr. B. J. Brandson og séra
Valdimar Eylands ræður fyrir
minni heiðursgestanna, hinn fyr-
nefndi minni hr. Thors, en hinn
síðarnefndi minni frú Ágústu
Thors. Var að ræðum þeirra
gerður hinn bezti rómur og svar-
aði hr. Thors þeim með góðri
ræðu. Á milli þessara ræða söng
frú K. Jóhannesson einsöng og
ungfrú Agnes Sigurðsson lék
piano ei^spil, af góðri tækni og
sem bezta skemtun var að.
Nú var stutt fundarhlé til að
rétta úr sér ög tala saman. Að
því loknu tilkynti hr. Thor Thors
að hann hefði sérstakt erindi að
flytja fyrir hönd stjórnar ís-
lands. Hann hafði meðferðis
nokkur heiðursmerki, er hann
greip þetta tækifæri til að af-
henda hlutaðeigendum. Hafði
hann afhent nokkur af þeim
áður, bæði í New York og í þess-
um bæ, en aflauk svo þessu
skylduverki sínu í veizlunni. A]]s
telst oss að 27 hafi verið sæmdir
Fálkaorðunni hér vestra, allir
íslendingar nema einn, en það
var lögfræðingurinn W. W. Ken-
nedy í Winnipeg, er íslands-
stjórn sæmdi fyrir þátttöku hans
í gjöf Canada til íslands á 1000
ára hátíð alþingis, stofnun nem-
endasjóðsins, en Mr. Kennedy
rak það erindi Þjóðræknisfélags-
ins og Vestur-íslendinga af
mikilli kostgæfni. Orðurnar
voru stórriddarakross með
stjörnu, stórrlddarakross og
riddarakross og eru nöfn þeirra
er sæmdir voru birt á öðrum
stað í blaðinu ásamt því, hverja
orðuna hver hlaut.
Hér gerðist nú nokkuð nýstár-
legt og munu nú margir hugsa
sem svo, að þetta sé skárra
krossaflóðið. En eins og hr.
Thors skýrði frá, kvað hann
þetta hafa dregist miklu lengur
en góðu hófi gengdi og ef mikið
þætti nú á því bera hvað orð-
urnar voru margar, væri það
gamalli vanrækslusynd þjóð-
bræðranna heima að kenna. —:
Það er mjög algengt, að veita
þessu viðurkenningu heima og
hann taldi Vestur-íslendinga
eiga sama rétt til hennar frá
hvaða hlið sem á málið væri
litið. Stjórnin á fslandi væri
með þessu að þakka og viður-
kenna starf Vestur-fslendinga í
þágu íslenzks félagslífs hér og
þjóðfélagsins sem þeir búa í, og
í þágu íslenzku þjóðarinnar. Þó
orðurnar væru margar álitnar,
væru þeir margfalt fleiri, sem
þær ættu skilið, er á málið væri
litið frá þessari hlið.
Fyrir hönd orðu-hafanna
þakkaði séra Kristinn K. ólafs-
son með all-langri ræðu. Enn-
fremur hélt hr. W. W. Kennedy
lipra ræðu og góða; kvað hann
það skyggja á ánægju sína að
dr. Rögnvaldur Pétursson gæti
ekki verið hér staddur, sökum
sjúkdóms þess er hann ætti við
að stríða. Kvað hann fram-
kvæmdir í námstyrksmálinu ekki
sízt að þakka áhrifum hans. Var
þeim orðum hr. Kennedy tekið
af áheyrendum með langvarandi
lófataki og augljósri samhygð.
Komið var fram á tólftu stund,
er samsætinu var slitið. Lofuðu
allir kvöldið og glöddust yfir
því, að hafa haft tækifæri til að
kynnast hinum ágætu gestum
/rá íslandi betur en áður. Dvöl
Thors-hjónanna hér hefir verið
stutt, miklu styttri en við hefð-
um ákosið. En svo lítill tími
sem gafst til að kynnast þeim
áunnu þau sér hlýhug landa
sinna hér, með alúðlegri fram-
komu, og komu þeirra verður
lengi með gleði minst af þeim.
Thors hjónin lögðu af stað s.
L sunn^idag til Norður-Dakota;
flutti hr. Thors þar fyrirlestur
samdægur og lagSi af stað dag-
inn eftir til New York. Til ætt-
jarðarinnar leggja þau af stað
í júlí mánaðarlok.
Vestur-fslendingar þakka
komuna og æskja einskis fremur
en að Thors-hjónin eigi eftir að
heimsækja þá aftur. fslandi
færa þau kveðjur allra sona þess
og dætra að vestan, sem segja
með skáldinu:
“Eg bið: Þín framtíð færi líf og
gróða
og frelsissólin gylli hvern þinn
tind.”
Þið komuð, eins og bros á vorsins vörum,
með vinahót frá kærri ættarþjóð,
með fossahreim og sólaryl í svörum,
og sálu vorri kveiktuð nýja glóð.
Þeir minninganna mildir, hlýir eldar
oss munu verma. þegar ævi kveldar.
Richard Beck
Sæmdir Fálkaorðu íslands
Eftirfarandi Vestur-íslending-
ingar hafa verið sæmdir Fálka-
orðunni af stjórn fslands. Hefir
sumum þeirra verið afhent orð-
an í New York, öðrum í Winni-
pegt og enn öðruin á Mountain,
N. D. Hér birtast nöfn orðu-
hafanna:
Stórriddarakross með stjörnu
hlutu
W. W. Kennedy, K.C., Wpg. •
Dr. Rögnvaldur Pétursson, Wpg.
Dr. Vilhjálmur Stefánsson, New
York
Hjálmar Bergmann, K.C., Wpg.
Dr. B. J. Brandson, Wpg.
Dr. Joseph Thorson, Wpg.
Árni Eggertsson, fasteignasali,
Wpg.
Á. P. Jóhannsson, fasteignasali,
Wpg.
Guðmundur Grímsson, Rugby,
N. D.
Gunnar Björnsson (fyrv." skatt-
stjóri) Minneapolis.
Stórriddarakross hlutu
Sveinn Thorvaldson, M.B.E.,
Riverton, Man.
Soffanías Thorkelsson, Wpg.
Séra Kristinn K. ólafsson,
Seattle, Wash.
Jón J. Bíldfell, Winnipeg
Guttormur skáld Guttormsson,
Riverton, Man.
Riddarakross hlutu
Dr. Richard Beck, Grand Forks,
N. D.
Próf. Skúli Johnson, Wpg.
Dr. Thorbergur Thorvaldson,
Saskatoon, Sask.
Séra Steingrímur Thorláksson,
Garðar, N. D.
Séra R. Marteinsson, Wpg.
(tilkynt)
Séra H. B. Thorgrímsen, Garð-
ar, N. D.
Ragnar H. Ragnar, Wpg.
ófeigur ófeigsson, Red Deer,
Alta.
Emile málari Walters, New York
Arnljótur Ólafsson, Wpg.
Frú Kristín Hinriksson, Church-
bridge.
Frú Helga Stephansson, Marker-
ville, Alta.
Flett ofan af fikti Bi ackenr
stjórnarinnar og fiskikaup-
manna við hvítfiskveiði-
lögin á Winnipeg-vatni
Dómur var kveðinn upp í máli
sem Karl Magnússon fiskimaðúr
á Gimli hóf á móti fylkisstjórn-
inni s. 1. föstudag. Fiskimaður-
inn hafði sótt um veiðileyfi og
sent borgun með umsókninni, en
fékk það svar, að hann fengi
ekki veiðileyfi á þessu sumri til
hvítfisksveiði. Þetta var 27.
júní. Leitaði Mr. Magnússon
ráða til G. S. Thorvaldsonar,
lögfræðings, er sá skjótt, að lög
um takmörkun á veiðileyfum og
fiskveiði hafði ekki verið birt í
Canada Gazette um þetta leyti
og voru ekki birt fyr en 8. júlí.
Stefndi Mr. Magnússon þá fylk-
isstjórninni. Var s. 1. föstudag
kveðinn upp sá dómur í hæsta
rétti (King’s Bench) af Mr.
Taylor dómara, að fylkisstjórn-
inni, eða fiskimálaráðherra
hennar, Hon. J. S. MicDiarmid
bæri að veita Magnússon leyfi
til að fiska á þessu sumri. Sótti
Mr. G. S. Thorvaldson málið fyr-
ir fiskimanninn. Fylkisstjórnin
varð að greiða málskostnað.
Stjórnarráðið í Ottawa tak-
markaði tölu báta er veiða
máettu í 65 22. júní s. 1., að ráði
Manitoba-stjórnar, en- ákvæði
þetta var ekki birt í Canada
Gazetta fyr en 8. júlí og kom því
ekki fyr til greina. Fram til
þess tíma mátti veita hverjum er
um sótti veiðileyfi. Á s. 1. sumri
voru leyfi veitt 167 bátum. Tala
þeirra er nú veiða er 67, var
hækuð síðan 22. júní um 2 báta.
John Allan, K.C., lögfræðing-
ur krúnunnar, sagði ekki orð á
móti úrskurði dómarans.
f dagblöðunum í gær, birtist
ný saga í sambandi við hvítfisks-
veiðina. Sex fiskimenn komu á
fund Mr. G. S. Thorvaldsonar
lögfræðings og báru upp þau
vandkvæði sín, að þeim hefði að-
eins verið leyft að fiska 10,000
pund af hvítfiski, en öðrum bát-
um hefði verið leyft að fiska
25,000 pund. Mr. Thorvaldson
fór þegar með }>eim á fund
fiskimálaráðherra og kvaðst
vilja vita fyrir klukkan 3 e. h. í
gær, hvort mönnum þessum yrði
bönnuð veiði, eins og þeim hafði
verið tilkynt, er 10,000 pund
landic birth and descent. I;
think it can be truthfully said 1
that, in proportion to the popu-
lation, the men and women who |
hail from the Saga Isle have
distinguished themselves more
than any other racial group (in-
cluding the Norwegians).”
JOHN MOSES,
Governor of North Dakota
KOSIN FJALLKONA
HÉÐAN OG HANDAN
hefðu veidd verið, eða hvort þeim
væri leyft að veiða 25,000 pund
eins og öðrum. Rétt fyrir kl. 3
var Mr. Thorvaldson tilkynt, að
fiskimenn þessir sem aðrir
fengju leyfi til að veiða 25,000
pund. Fóru fiskimenn ánægðari
heim til sín en þeir komu.
Bæði þessi dæmi sýna, að fiski
kaupmenn og Brackenstjórnin
hafa verið að leika gráan leik
á bak við tjöldin í þessum hvít-
fiskveiðimálum og Mr. Thor-
valdson á þakkir fiskimanna og
almennings skilið fyrir að fletta
ofan af því.
Góð veiði er nú sögð í vatn-
inu, þó bönnuð sé öðrum en vild-
arvinum stjórnarinnar, fiski-
kaupmanna og fiskifélaga.
Thors-hjónin í boði
hjá W. W. Kennedy
Á heimili þeirra Mr. og Mrs.
W. W. Kennedy, 125 East Gate,
Winnipeg, var heldur en ekki
gestkvæmt s. 1. laugardag. Höfðu
hjónin efnt til útisamkvæmis
(Garden Party) til heiðurs við
Mr. og Mrs. Thor Thors frá
Reykjavík og buðu nokkuð á
annað hundrað íslenzkum vinum
þeirra heim um leið.
Heimili þetta er hið fegursta.
Umhverfis það er stór og fagur
grasigróinn bali á árbakkanum
inngirtur, þar sem áin er ekki, af
laufskúfuðum trjám á viltu eða
óbygðu "íandi. Að koma þangað
er sem að koma út í sveit. Frá
götum bæjarins heyrist enginn
skarkali og í nokkurs konar
hljóðri sveitasælu gengu gest-
irnir um þennan fagra reit og
ræddu saman; á milli þess
drukku þeir kaffi eða svala-
drykki með margskonar bakn-
ingum. Veðrið var ákjósanlegt
og dagstundin frá kl. fimm til
sólarlags leið sem draumur. Þar
heyrðum við þau Mr. og Mrs.
Thors bæði tala ensku reiprenn-
andi og viðstöðulaust við enska
gesti. Eftir þrjár stundir kvöddu
allir hin gestrisnu hjón og góðu
heim að sækja og þökkuðu á-
gæta skemtun.
• «
Ríkisstjórinn í Norður-
Dakota um íslendinga
(Á fyrirlestrarsamkomu Thor
Thors alþingismanns að Moun-
tain sunnudaginn 9. júlí bauð
dr. Richard Beck hann og frúv
Ágústu velkomin fyrir hönd
Norður Dakota ríkis og las upp
bréf frá John Moses ríkisstjóra.
Komst hann, sem er Norðmaður,
þannig að orði í bréfi sínu.)
“North Dakota is indeed for-
tunate to have so distinguished
a visitor as Mr. Thor Thors,
Chairman of the ommittee in
charge of the Icelandic Exhibi-
tion at the Wörld’s Fair. May I
ask you to kindly extend to Mr
Thors a hearty welcome to
North Dakota, both in behalf of
the state and on my own per
sonal behalf.
I would like also to have you
assure Mr. Thors of the high re^
gard in which we of North Da
kota hold our citizens of Ice
Hitinn var klukkan tólf í gær
(11. júlí) í Winnipeg 89 gráður
og var mælirinn þá að stíga.
Mælar í miðbænum sýndu 95 til
100 gráða hita. Daginn áður
var svipaður hiti og næstu kom-
andi daga er engu betra spáð.
* * *
í september á komandi hausti,
er sagt að Frajiklin D. Roose-
velt, forseti Bandaríkjanna,
heimsæki Minneapolis og St.
Paul. Gerði Paul Bardal og Mr.
Simpkin, bæjarráðsmenn, tillögu
um að bæjarstjórnin biði forset-
anum á sama tíma að heimsækja
Winnipeg. Varð strax mikill
áhugi fyrir þessu máli og mun
borgarstjóri skrifa forsetanum
og bjóða honum heim.
* * *
Fyrir skömmu höfðu Frakkar
og Bretar fund með sér og ræddu
um hvernig haga skyldi flug-
árásum á borgir í Þýzkalandi,
ef til stríðs kæmi og Þjóðverjar
íefðu slíkan hernað í frammi.
Var líklegast talið að senda flug-
ið frá vígstöðvum Frakklands
austur yfir Þýzkaland og halda
alla leið til Póllands, því þangað
yrði skemmra að flýja undan
varnarflugskipum, eða 4. d. ekki
nema 150 mílur frá Berlín, þar
sem 400 mílur væru þaðan til
vestur vígstöðvanna. Flugskipin
áttu svo tóm að koma vestur og
fljúga svo hátt að örugt væri.
Að fljúga í vestur er ennfremur
talið erfiðara vegna þess, að
fjóra daga af hverjum fimm,
eru vindar af ves/tri í Mið-
Evrópu. Hvernig skyldi Hitler
ítast á þetta?
* * *
Blöð Hitlers flytja þá sögu,
að stjórnin á Englandi hafi gefið
leynileg loforð um að styðja
Þýzkaland, ef það réðist á Rússa
í Ukraníu á síðast liðnu hausti,
áður en Munich-samningurinn
var gerður. Hvort sem þetta er
sannleikur eða ekki, mun því
ætlað að hafa áhrif á Rússa, sem
Bretar og Frakkar eru nú að
semja um bandalag við.
* * *
Mary ekkjudrotning í Eng
landi hefir undanfarið verið að
vinna að útgáfu bókar um brezku
konungsfjölskylduna. Frægur
rithöfundur ritar bókina eftir
fyrirsögn drotningarinnar, en
sjálf hefir hún þó ritað nokkra
kafla ein.
* * *
“Nascopie”, skip Hudson’s
Bay félagsins, lagði af stað í
sumarferð sína norður til hafna
við Hudson’s-flóa frá Montreal
s. 1. laugardag. Var það hlaðið
allskonar vörum handa íshafs-
strandabúum. Það kemur við á
21 höfn, ferðast um 11,000 mílur
og kemur til baka í lok septem-
ber-mánaðar. Þetta er 27 ferð
skipsins norður.
* * *
Eammon De Valera, forsætis-
ráðherra Eire, leggur af stað til
Bandaríkjanna 21. sept. n. k.
Erindið er sagt ópólitískt og
ferðin aðeins farin til skemtun-
ar. De Valera er ekki fæddur á
Ungfrú Lóa Davidson
Hjá íslendingadagsnefndinni í
Winnipeg, hefir blaðið frétt, að
talning atkvæða um það, hver
fjallkona yrði á íslendingadeg-
inum á Gimli hefði farið fram 10.
júní, kl. 6 að kvöldi og úrslit at-
kvæða hefðu verið þau, að ung-
frú Sigurborg (Lóa) Davidson
væri kosin fjallkona. íslend-
ingadagurinn á Giml verður
haldinn 7. ágúst, sem áður er
getið og hefir sérstaklega vel
verið til hátíðarinnar efnt í ár
þar sem um fimtíu ára afmæli
þjóðhátíðardagsins er nú að
ræða.
ólafur norski krónprins og
Martha krónprinsessa héldu með
skipinu Stavangerfjord frá New
York s. 1. fimtudag áleiðis til
Noregs. Vikurnar sem þau
dvöldu vestra, heimsóttu þau 34
ríki og ferðuðust um 15,000 míl-
ur.
* * *
Zog konungur og Geraldine
drotning sem nýlega voru hrak-
in frá ríki í Albaníu, eru á leið
til Gdyna, pólsku borgarinnar
skamt frá Danzig við Eystrasalt,
en ferðinni kvað heitið til Frakk-
lands.
* * *
Serrano 'Suner, mágur Fran-
cos, stjórnanda Spánar, og inn-
anríkismála ráðherra, átti leyni-
fund með Alfonso konungi í Róm
nýlega og tjáði honum, að ekki
kæmi til mála að hann eða erf-
ingjar hans kæmust aftur til
valda á Spáni. Suner er fylgis-
maður Hitlers og Mussolinis og
trúir þeim öðrum betur fyrir að
vernda Spán. Og þeir eru á
móti konungsstjórn þar. Hitler
bendir á afdrif Hohenzollern-
anna sem hann hefir svift allri
von um völd, og Mussolini reynir
alt sem hann getur, að láta þjóð-
ina gleyma því, að ítalía hafi
konung. Bretar munu ekki á
móti því, að Alfonso sé aftur
gerður að konungi.
* * *
Ríkisverndari Bæheims og Ma-
hrein, von Neurath, hefir flutt
frá höllinni Hradshin og býr
nú á gistihúsi. Sú saga gengur
meðal Tékka, að Masaryk sálugi
hafi gengið aftur og ákaft var-
að von Neurath við því að kúga
Tékl^, og þess vegna hafi hann
ekki getað haldist við í höllinni.
Þetta er auðvitað aðeins drauga-
saga, en hún er ákaflega út-
breidd bæði meðal þeirra, sem
trúa henni og hinna, sem ekki
trúa henni. Sagan er líka mjög
merkileg fyrir það, að hún sýnir
umtalið á bak við tjöldin, og það,
hvað fólkið brýtur heilann mikið
um viðhorfið til Þjóðverja. Það
er og víst, að andi Masaryks Iif-
ir í tékknesku þjóðinni, þótt
frlandi, heldur í New York, af1 ólíklegt sé, að hann gangi ljósum
spönskum föður en írskri móður.logum.