Heimskringla - 18.09.1940, Page 3

WINNIPEG, 18. SEPT. 1940
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
VIRKUR DAGUR 1 RÍKI
HITLERS
Eftirfarandi grein er bréf frá
þýzkum verkamanni, sem komið
var út úr Þýzkalandi á laun, og
birt í blaði — sem alþjóðasam-
band flutningaverkamanna, —
I.T.F., gefur út vikulega um á-
standið í þeim löndum, sem nú
eru undir járnhæl þýzka nazis-
mans.
Jafnvel þótt einungis lítill
hluti af þeim loforðum, sem
þýzka verkalýðnum eru gefin,
væri haldin, væri starfið sann-
kölluð gleði. Því meir, sem er
talað og skrifað um fögur fyrir-
heit verkalýðnum til handa, því
minna er fyrir hann gert. Og ef
einhver verkstjórinn reynir ein-
hverntíma að ná miklum afköst-
um, mishepnast það allajafna
vegna þess, að hann verður að
fara með verkamennina eins og
dauðar vélar. Við verkamenn-
irnir erum í raun og veru dauðir
hlutir, sálarlaus númer, sem hægt
er að raða niður eftir geðþótta.
Þetta verðum við allir varir við,
og það er nóg til þess, að flestir
okkar leggja árar í bát. Nazist-
arnir hafa gert okkur að hræsn-
urum, og munurinn á okkur er
einungis sá, að einn getur hræsn-
að meira en annar.
Við verðum allir hræsnarar
Það byrjar strax á leiðinni til
vinnunnar. Það situr einhver ná-
ungi í sporvagninum eða lestinni
og þruglar um leiðarann í ein-
hverju nazistablaðinu í gær. —
Menn eru auðvitað á annari skoð-
un en hann, en enginn þorir að
segja neitt, nema samþykkja, því
að maðurinn er kannske nazista-
spæjari. Enginn veit, hvers kon-
ar náungi það er, sem situr við
hlið manns.
Þegar komið er inn í verk-
smiðjuna, verður maður að at-
huga, hverjir eru þar fyrir, áður
en maður Jieilsar. Það verður að
bera tilhlýðilega virðingu fyrir
eftirlitsmanni nazistanna. Sá,
sem gerist brotlegur í því efni, er
álitinn óvinveittur hreyfingunni
og þar með stimplaður föður-
landssvikari.
Og föðurlandssvikarar lenda í
fangabúðum.
Eimpípurnar blása og hópur-
inn hleypur af stað. Áður fyrr
töluðu nazistarnir um starfs-
deyfði En nú hefir starfið verið
gætt “þýzkum áhuga”, og hrað-
inn hefir aukist að mun.
f viðgerðaverkstæðinu hafa
menn líka sínar áhyggjur. Á
hverju á að byrja, og hvar á að
taka efnið? Menn hafa varlega
orð á áhyggjum sínum. Þeir
þykjast óánægðir yfir því, að
þessi eða hin aðferðin hafi ekki
dugað. Við því er ekkert að
segja. Það telst ekki til föður-
landssvika að láta áhyggjur sín-
ar í ljós yfir því, að verkið gangi
ekki sem æskilegast. En ef þess-
ir menn segðu það, sem þeim býr
í brjósti, myndu þeir óska verk-
smiðjunni til fjandans. En það
má ekki segja þvílíkt og annað
eins.
Áður fyrr gátu menn snúið sér
til framkvæmdastjórans með
vandkvæði sín viðvíkjandi starf-
inu. Nú orðið þora verkamenn-
irnir ekki að koma nálægt hon-
um. Það gæti endað illa, og að
minsta kosti bætir það ekki úr
skák. Síðan vinnuveitandinn
varð yfirmaður alls starfsfólks-
ins hefir hann fengið ótakmark-
að vald yfir því. Fulltrúaráð
hans eru trúir þrælar hans og eru
þakklátir fyrir hin léttu störf,
sem þeir hafa verið keytir fyrir.
Þeir hirða laun hæfustu vérka-
manna, án þess að hafa nokkra
hæfileika sjálfir. Þeir eru hrædd-
ir um að þeim verði sagt upp, og
það e'r því gersamlega þýðingar-
laust að leita verndar þeirra.
Njósnararnir
Starfsfélagarnir geta ekki
hjálpað hver öðrum. Og enginn
þorir að tala í trúnaði við annan,
því að enginn veit, hvar svikar-
inn leynist, sem getur komið öll-
um í fangabúðir, ef hann vill. Á
hverjum vinnustað læðist njósn-
ari um, og þáð skynsamlégasta er
að þegja. Og ef verkamaðurinn
lendir í ónáð yfirmannsins eða
eftirlitsmannsins, þarf hann ekki
lengi að bíða, þangað til hann
verður var við afleiðingarnar. Og
lítil hætta er á því, að menn
hækki í tigninni, hversu mjög
sem þeir vanda störf sín. Og
það er ekki auðhlaupið að því að
verða meistari í iðngreinunum.
Aðeins þeir, sem eru sanntrúaðir
nazistar, meðlimir flokksins S.
A. menn eða S. S. menn geta
komist á þá grænu grein. Mönn-
um er raðað í launaflokkana eftir
geðþótta, og það verða þeir að
láta sér lynda. Falli maður í
ónáð, á hann sér ekki uppreisnar
von úr því. Og oft er hann þá
sendur burtu á einhvern f jarlæg-
an vinnustað.
Þessi brottflutningur þýðir
það, að maðurinn verður að skilj-
ast frá fjölskyldu sinni og öllu
einkalífi. Og þar verður hann
að taka þátt í hinu svokallaða
“fjölskyldulífi í bröggunum”. —
Þetta “f jölskyldulíf” er ef til vill
það andstyggilegasta, eftir að
verkamennirnir eru búnir að púla
allan daginn fyrir litlu kaupi.
Það er þannig, að verkamennirn-
ir eru neyddir til að hlusta á
I undleiðinlegan útvarpsfyrirlest-
ur um nazismann. Menn fá ekki
að eiga . eina einustu mínútu
sjálfir. Alls staðar er vakað yfir
þeim, og þegar þeir eru orðnir
stein uppgefnir á sál og líkama,
fá þeir loks að sofa í fáeina
klukkutíma.
Heima sitja konan og börnin
og verða að láta sér nægja þá fáu
aura, sem fyrirvinnan getur sent
heim.
Áður fyr, meðan við vorum
ennþá verkamenn en ekki vinnu-
vélar, var hægt að gleyma á-
hyggjum sínum á helgidags-
kvöldunum. En nú eru menn svo
uppgefnir á kvöldin, að þeir
veita því ekki neina athygli,
hvort það er helgidagskvöld eða
ekki. Og menn hafa ekki lengur
neinn frið til þess að lesa í bók-
um. Ef maður vill smíða eitt-
hvað í höndum sér í frístundum
sínum og hefir efni, þá ér það
hægt, en áhyggjurnar víkja
aldrei um hársbreidd. Og altaf
er sami sónninn í útvarpinu.
Stundum hittir maður ef til vill
vini sína, en þeir eru jafn á-
hyggjufullir og maður sjálfur.
Áhyggjur húsmóðurinnar
Þá er nú komið að mataræðinu,
hinum næringarlitla mat, sem
húsmóðurinni hefir tekist að út-
vega, af skornum skamti þó. Og
getur maður þá komið með á-
hyggjur sínar til húsmóðurinn-
ar, sem ef til vill hefir sjálf
miklu meiri áhyggjur? Hún er
ráðalaus. Hún veit ekki, hvernig
hún á að fara að því að metta
þessa svöngu munna. Það þarf
að sóla skóna drengsins, og telp-
an þarf nýja skó.
Húsmóðirin hefir altaf reynt
að láta eiginmanninn fá góðan
mat með sér á vinnustaðinn, því
að hvað skyldu starfsfélagar
hans annars segja? Afgangarn-
ir voru borðaðir heima. En nú
verður fyrirvinnan að nota mar-
melaðe ofan á brauðið sitt, svo
að þeir, sem heima eru, geti
fengið eitthvað.
Áður fyrr borðuðu menn brún-
aðar kartöflur á hverju kvöldi.
Nú er ekki framar til nein fita
til þess að steikja kartöflurnar í,
og sá, sem vill fá brúnaðar kar-
töflur, fær ekkert ofan á brauð-
ið sitt, og það er ekki altaf hægt
að borða marmelaðe.
Hvað verður um börnin?
Og ekki eru minstu áhyggjurn-
ar út af börnunum. Fjölskyldan,
sem er svo mjög í hávegum höfð
í Þriðja ríkinu, er raun^erulega
ekki til lengur. Meðan börnin
eru lítil gengur alt vel. En þeg-
ar húsmóðirin vinnur úti, verður
hún að koma börnunum fyrir á
barnaheimilum nazistanna, og
þar verða þau fyrir áhrifum frá
barnfóstrunum. Þessu heldur enn
áfram í barnaskólunum, en verst
er þó Hitlersæskan og þýzku
kvenfélögin. Það er ekki lengur
óhætt að segja það, sem manni
býr í brjósti, svo að börnin heyri.
Þau eru vís með að glopra því
út úr sér í barnalegum fávita-
skap. Menn verða að vera vel á
verði um orð sín og athafnir.
Menn vita, að einn góðan veð-
urdag vakna börnin til skilnings
á þeirri lífsvizku, sem að þeim
hefir verið haldið. Menn vilja
reyna að gera þau hluttakandi í
því, sem þeir hafa sjálfir barist
fyrir að varðveita. En ekkert má
segja. Foreldrarnir verða að vera
óvirkir áhorfendur að því, hvert
barnið leiðist. Og áhyggjur for-
eldranna um framtíð barnanna
eru ef til vill þyngstu áhyggj-
urnar.
Á morgnana fer fyrirvinnan
aftur til vinnu sinnar, án þess að
hafa notið gleði heimilislífsins. f
einu horni strætisvagnsins situr
nazistasprauta og þiliglar um
leiðarann í nazistblaðinu frá í
gær.—Alþbl. 22. júlí.
AN ADDRESS BY
MISS AMERICA
(Miss Helen Freeman, Gimli,
Man., August Sth, 1940)
I appreciate deeply the honor
granted to me of appearing be-
fore you as a representative of
my country on this occasion. It
is my proud privilege to bring to
you greetings from many hund-
reds of people of Icelandic orig-
in or extraction south of the
international boundary. While
only a very few of them have
the opportunity to attend this
great celebration on this historic
spot, they are all with you in
spirit this day, and wish that this
day may be successful in
strengthening the ties og kin-
ship. In furthering friendliness
between individuals and in fos-
tering goodwill between the na-
tions concerned.
Celebrations of this magnitude
are obviously impossible in the
United States. Our people in
that country are relatively few
and scattered over a wide area.
We rejoice with you in your
unity and strength manifested in
continuous festivities of this
kind for more than half a cen-
tury. We are proud of your
perseverence and loyalty to the
worthy heritage and traditions
of our forefathers. In spite of
our less patriotic activity, due
to reasons already stated, let me
assure you, we- American-Ice-
landers are also deeply conscious
of our Icelandic heritage, ánd
highly appreciative of the cul-
ture and history of the Icelandic
people.
I come to you today, not only
as one bringing greetings from
the United States, but as an un-
official messenger of interna-
tional good-will. In these days
the boundaries are closely guard-
ed, and people are mutually su-
spicious of any one coming from
another country. It is a well
known fact, and often stated that
the two nations living on the
North American continent have
given the world an áctive demon-
stration covering a period of
more than a century of how the
people of the world ought to live
together. On our boundary,
which is the longest in the world
there are no fortresses, no guns,
no soldiers, and there is little
hindrance to free intercourse be-
tween the nations. It is the sin-
cere prayer of the people of the
United States that this boundary
line may always be open, and
that the cordial relationships
which have been fostered in the
past may be preserved through
the ages. Not only are the peo-
ple of Icelandic extraction
closely bound together in these
two countries but the two coun-
tries at large have in common
those things that make life worth
living. The love of liberty, demo-
cratic institutions, common law,
common language, common as-
pirations. Though living under
different forms of government,
these things unite us and make
us one nation, with a harmonious
programme of progress in a
world of strife and stress.
The tribulations of a war-torn
world make us all the more con-
scious of our unity and common
destiny. Our past history is
closely interwoven, our future is
inseparable. The great republic
which I represent and the Brit-
ish Commonwealth of Nations,
including this great Dominion,
ace called to be the guardians of
the glorious heritage of freedom.
Conceived in the bosom of the
Maid of the Mountains more
than a 1,000 years ago, and cher-
ished by the noblest of every
race down through the ages, we
accept that challenge, conscious
of our united strength. United
in spirit we cánnot fail in any
noble endeavor.
ÍSLENDINGAR í
HERNUM
Hvað margir íslendingar eru í
herinn komnir, mun ekki auðvelt
að segja með vissú. En að þeir
séu talsvert margir, er óhætt að
fullyrða. Heimskringla sneri sér
til Jóns Sigurðssonar félagsins,
sem hún 'vissi að velferð landa
vorra í stríði lætur sig mikið
skifta, og spurði hvort nokkrar
upplýsingar væru við hendina
um tölu íslenzkra hermanna. —
Þetta var fyrir nokkru síðan. Nú
hefir félagið látið Hkr. í té
nafnaskrána, er það hefir aflað
sér og birtist hún hér með. Enn-
fremur biður félagið skyld-
menni, vini eða kunningja þeirra
fslendinga sem í herinn kunna
að hafa gengið og því er ekki
kunnugt um, að greina sér frá
því. Heimskringla vill hvetja
menn til þess að verða við þess-
ari bón J. S. félagsins, svo að
engir landanna sem í hernum
eru, fari á mis við þá aðstoð, sem
hægt er undir forustu Jóns Sig-
urðssonar félagsins að veita þeim
af þjóðbræðrum þeirra, sem
heima eru, en sem til þeirra
hugsa og fúsir vildu stuðla að
því, að hagur þeirra væri sem
beztur. Þetta væri ákjósanlegt,
að allir hefðu í huga, og þeir sem
um einhverja vita í hernum og
ekki eru á eftirfarandi nafna-
skrá, gerðu vel í að láta Jóns
Sigurðssonar félagið vita um
það. Við sum nöfnin skortir
regimental númer, og væri einn-
ig gott að fá upplýsingar um þau
frá þeim, sem um það kynnu að
vita. Allar þessar upplýsingar
æskir félagið að sendar séu til
Mrs. B. V. ísfeld, 668 Alverstone
St., Winnipeg, sem er War Work
Convenor J. S. félagsins.
Hér með birtist skrá yfir nöfn
þeirra fslendinga, sem þegar er
kunnugt um, að komnir séu í her-
inn;
A2, Capt. E. Arnason, lst
Corps Field Park Coy., R.C.E.
—L.-Corpl. C. M. Anderson,
Base Postal Depot, Can.
—W.G.B.2, Lieut. N. Bardal,
Winnipeg Grenadiers.
H15128, J. Geo. Bessason, Ílth
Medium Battery, R.C.A., C.A.S.
F.
K84316, Pte. Joel Bjornson,
P.P.C.L.I., lst Division.
H25034, F. S. Cameron, lst
Corps Field Coy., R.C.E.
H25116, G. Cameron, R.C.E.
Harry Coll, 13th Field Battery,
C.A.S.F.
R56921, N. V. MacCallian,
R.C.A.S. Corps.
—Wm. Christie, Lord Strath-
cona Horse.
—George Cooney, Cameron
Highlanders.
H6616, D. G. A. Davidson, B.
Coy., Winnipeg Grenadiers.
45373A, Paul Finnbogason.A.C.
2 (110A. C.) Squadron, R.C.A.F.
H6244, R. Fowler, C. Coy.,
Winnipeg Grenadiers.
—Ernest Freer, P.P.C.L.I.
—Pilot Officer Stanley Good-
man, Officers Mess, 3 F.T.S.,
South Guerney, Gloucestershire.
H16080, Herman Guttormson,
P.P.C.L.I., lst Division.
—Bob Gislason, P.P.C.L.I.
(Depot).
—Capt. J. K. Hjalmarson, 3rd
Infantry Brigade, lst Division.
H16027, Chester Helgason,
P.P.C.L.I., lst Division.
R51391, E. L. Hanneson, A.C-
2 (110A.C.), Squadron, C.A.S.F.
R51394, Owen Hanson, A.C.2, D
Flight, 110 Squadron, R.C.A.F.
H2270, James Forsythe, R.C.
A.S. Corps.
H2271, John Forsythe, R.C.
A.S. Corps.
—Pilot Officer Steve Johnson,
No. 2 Officers Mess, R.C.A.F.
H116440, Gisli Jonsson, C. 36,
P.P.C.L.I., Anti-Tank.
L1345, Arni Johanneson, D.
Coy., S.L.I. (M.G.), C.A.S.F.
R56638, Guy Jackson, 112
Squadron, R. C. A. F.
H26214, J. Johanneson, Fort
Garry Horse.
H6019, Sgt. H.-Johnson, Win-
nipeg Grenadiers.
H6312, C. T. Jonsson, Winni-
peg Grenadiers.
H6313, T. Jonsson, Winnipeg
Grenadiers.
H16440, G. J. Johnson,
P.P.C.L.I.
H12099, J. E. Johnston, 13th
Field Battery.
H15199, H. Johnson, llth Med-
ium Battery.
—K. A. Johanneson, 13th Field
Battery.
—Capt. J. C. Julius, R.C.C.S.
519192, Laurence T. J. Jensen,
A.C.2, R.C.A.F.
7291, G. K. Kristjanson,
R.C.A.F.
Þér wm notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birjjötr: Henry Ave. laat
Sími 95 551—95 562
Skrifstofa:
Henry og Arjfyie
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
“í hvaða stjórnmálaflokki er
maðurinn yðar.”
“Það er eftir því á hvaða
flokksfundi hann er”.
“En þegar hann er heima?”
“Heima hefir hann ekkert að
segja.”
* *
Móðirin: Þarftu að teygja þig
yfir alt borðið til að ná þér í
matinn, Jón? Hefir þú ekki
tungu í munninum?
Jón: Jú, mamma, en handlegg-
irnir eru lengri en tungan.
* * *
frar hafa orð á sér fyrir
drykkjuskap. Haft er eftir fra
einum er honum var sagt að
brennivín væri failið í verði: “Æ,
þetta er í fyrsta skifti, sem eg
gleðst yfir falli vinar míns.”
Baldursbrá
Nú fást keyptir 3 árgangar af
barnablaðinu Baldursbrá fyrir
$1.00, sent póstfrítt. Það eru til
6 árgangar og eru 3 þeir fyrri
innheftir. Ætti fólk að nota
þetta tækifæri á meðan upplagið
endist. Pantanir sendist til:
B. E. Johnson,
1016 Dominion St., Winnipeg
0LD
NIAGARA
PORT OG SHERRY
P12120, Herman V. Melsted,
13th Field Battery.
H6551, Harald Magnuson,
Winnipeg Grenadiers.
H6206, M. J. Olason, Winni-
peg Grenadiers, B. Coy.
H25161, Sapper J. M. Olson,
lst Field Regiment, 54, R.C.H.A.
—Capt. E. W. Oddleifson, 9
Waterloo Place, Pall Mall, Lon-
don. Eng.
—Squad.-Leader F. H. Petur-
son, Headquarters, No. 2, R.C.
A.F.
Hreinleiki
6070, Hannibal Paulson, Fort
Garry Horse.
H26215, B. R. Paulson, Fort
Garry Horse.
P2, Lieut, F. B. Paulson, Royal
Winnipeg Rifles.
H19531, Ed. Peturson, Cameron
Highlanders.
H40858, G. C. Stone, C. Coy.,
Winnipeg Rifles.
H3113, Dan. Sindal, Can. Den-
tal Corps.
12132, Ed. Steinson, 13th Field
Battery. (
H1950, S. H. Simundson, Cam-
eron Highlanders.
H26463, Tpr. A. J. Stringer,
Fort Garry Horse..
H40525, Harold Sigurdson,
90th Rifles, Little Black Devils.
—Pilot-Officer Barney Sig-
urdson, No. 2 Officers Mess,
L1698, Victor E. Steinson, D.
Coy., S.L.I., C.A.S.F.
H24149, Gnr. Armand St. Ger-
maine, lst Field Regiment 54,
R.C.H.A.
F.A., B.L. Sigurdson, R.A.F.
Station.
M6798, St. Thompson, Winni-
peg Grenadiers. (
H6778, T. Thomason, Winni-
peg Grenadiers.
H25195, E. F. Thompson, lst
Corps Field Coy., R.C.E.
12133, F. A. Thorgrimson, 13th
Field Battery.
Walter Thompson, P.P.C.L.I.
H6221, W. J. Marteinson, Win-
nipeg Grenadiers.
13101, Spr. J. Wanford, 12th
Army Field Coy., R.C.E.
Gert úr beztu Niagara
Grapes og valið af meist-
urum í víntilbúningi.
Keimur
Bragðið verður ágætt af
að hafa verið geymt
lengi í eikartunnum.
Styrkur
hér um bil 28% vínandi.
CANADIAN
WINERIES Limited
Heod Office: TORONTO
Branches: Niogora Folls,
St. Catharinet, Lachine, Oue
Thls advertisement ls not lnserted by
Govemment Llquor Control Oommlsslon.
The Commlsslon is not responsible tar
statements made as to quallty of pro-
ducts advertised.