Heimskringla - 14.01.1942, Qupperneq 5

5. SIÐA
WINNIPEG, 14. JANÚAR 1942
HEIMSKRINGLA
heimahúsum, koma því mállaus
í skólana; og þurfa þar að læra
enskt mál, jafnframt hinum al-
mennu kenslugreinum. Er því
ekki að undra þó þeim verði
námið erfiðara í fyrstu, en hin-
um sem koma þangað vel undir
búin. En hin innlendu, sem á
heimilum sinum kunna að hafa
heyrt óvirðingarorð um “út-
lendingana” fá þá hugmynd,
að þessi börn standi miklu
lægra í mannfélaginu en þau
sjáif, og gefa þeim það til
kynna; jafnvel sýna þeim ertni
og rangindi í orði og athöfnum.
Þetta verður til þess, að auka
enn meir kala og óvild meðal
flokkanna. Ýmsir mætir menn
oieðal aðal-þjóðarinnar hafa
fundið, að þetta efni krefst
frekari afskifta; og hafa þeir
tekið sér fyrir hendur, að vinna
þvi bót, í ræðum og ritum. Einn
oiikils metinn rithöfundum hef-
ir ritað mikið um þetta efni; og
þar á meðal eftirfylgjandi
smásögu:
1 “litlu Italíu” einnar stór-
borgar hér í Bandaríkjunum
vildi það til nýlega, að 15 ára
gamall drengur reyndi að
stytta sér áldur, á þann hátt
að opna gasleiðsluna í herbergi
sinu. En það varð honum til
Mfs, að faðir hans kom heim
Htlu fyr en venjulegt var; kom
nógu snemma til að loka gas-
leiðslunni og kalla á lækni.
Þegar tekist hafði að lífga
úrenginn við, spurði faðir hans:
“Af hverju gerðirðu þetta,
drengurinn minn?”
“Af því að allir eru að hlægja
að ítölsku hermönnunum og
hlægja að mér; menn segja að
Italir séu huglausir, — og af því
varð eg ofsa-reiður. í dag hafði
einhver lagt fréttablað á borðið
mitt í skólanum meðan eg var
fjarri; en í blaðinu var ófrægi-
saga um Itali og á það voru
skrifuð með blýant orðin: svei,
svei! Eg reyndi að láta eins
og það kæmi mér ekkert við;
en mér var ómögulegt að þola
það. Mér þykir fyrir þessu
Pabbi; eg veit að þú getur ekki
að því gert, að þú fæddist á
Italíu.”
Faðir drengsins, R. að nafni,
kom hingað til lands, þegar
hann var 13 ára að aldri. Hann
var hermaður í liði Bandaríkj-
anna í fyrra heimsstríðinu; en
er nú umboðsmaður lífsábyrgð-
ar-félags. Hann les ameríkan-
skar bækur og tímarit; og fyrir
Og ef Itölum er ógeðfelt að i
berjast fyrir Hitler, er það vott-
ur um skynsemi en ekki hug-
leysi”
Mr. R. tók þá fram í og sagði:
“Það væri gott fyrir marga
ítalska Amerikumenn, að þeir
gætu litið á málið frá þeirri
hlið. Ýmsum af okkur líður
ekki vel, nú á dögum.”
“Ef ykkur líður illa,” sagði
eg, “má því um kenna, að um-
boðsmenn Mussolinis hafa aus-
ið ódæmum af útbreiðslu-
skrumi yfir allar ítalskar bygð-
ir í Ameríku. En þið, ítalskir
Ameríkumenn, eruð heldur
ekki alls kostar ámælislausir, í
þessu efni. Þið hafið ekki band-
að nógu djarflega móti ’þessu
þvaðri; annaðhvort af því, að
þið álituð að mótspyrna gegn
því væri ykkur til óhdgnaðar í
starfi ykkar, eða þið voruð
hirðulausir og með hálfum
huga. Máske að þið hafið ekki
hugsað út í að þetta er, í raun
og veru, Hitlers útbreiðslumál;
og að hann vill vekja hér óá-
nægju, og flokkadrátt. En
vegna þessarar útbreiðslu-
starfsemi, hugsa margir ítalsk-
ir Ameríkumenn, að sínir hags-
munir séu hinir sömu sem Mus-
solinis. En það er rangt. Að
þið eruð Ameríkumenn af
ítölskum ættum, sannar frem-
ur, ag ykkar hugsjónir séu hin-
ar sömu sem Garibaldis og
Mazzinis ...”
“Já,” greip drengurinn fram
í, “eg kanast við Garibaldi.”
“Garibaldi og Mazzini,” sagði
eg, “börðust fyrir frelsinu eins
og okkar ameríkönsku hetjur
gerðu. Og svo var Mazzei.”
“Hver var hann?” spurði
drengurinn.
“Hann var ítalskur maður,
sem kom hingað til Ameríku,
áður en frelsisstríð okkar hófst
og varð náinn vinur Jeffersons.
Árið 1774 ritaði hann nokkrar
greinar á ítölsku um frelsi og
þingstjórn. Jefferson þýddi
greinarnar; og orðin: að allir
menn séu “skapaðir jafningj-
af”, sem Mazzei hafði notað,
SKRIÐDREKADEILDIR BRETA VAXA
Einn af betri skriðdrekum Breta, er sá, er landherinn
hefir og nefndur er “Valentine”. Er nú meira smíðað af
báknum þeim en nokkru sinni fyr. Á myndinni sjást þeir
koma hver á eftir öðrum eins langt og myndavélin nær yfir.
álfum hins gamla heims; og að,
í vissum skilningi, erum vér
allir innflytjendur, og hljótum
að viðurkenna hver annan sem
réttmætan borgara landsins,
hvort sem hann heitir Simpson,
Dirocco, Goldberg eða Zam-
blaoskas. . .”
Rétt nýlega fékk eg bréf frá
Mr. R. Hann segir í því: “Son-
ur minn er eins og nýr drengur.
Hann hefir nú lesið um Mazzei;
og það höfum við hinir einnig
gert. Eg held að við séum nú
allir hreyknir af að vera ítalsk-
ir Ameríkumenn.” Og hann
undirstrikaði síðustu orðin.
A
Höfundur ofanskráðrar sögu,
Louis Adamic, fæddist í þvi
landi sem síðar var nefnt Jugo-
slavia. Hann var af bænda-
fólki kominn. Skömmu fyrir
heimsstríðið fyrra, kom hann
félaus hingað til lands. Fram
að því stríði vann hann að ýms-
tim störfum, svo sem námu-
maður, iðnaðarmaður og al-
gengur verkamaður. Hann var
jáfningi mannsins;hún á því að
hafa öll sömu réttindi og hann,
að einum viðbættum: hún á
rétt og heimting á verndun.
Flest trúarbrögð gefa kon-
unni höfuðsök á skelmisbrögð-
um heimsins frá öndverðu. Hví-
líkt göfuglyndi! En jafnvel þó
svo væri, kysi eg heldur að lifa
í honum, þó vondur sé, við hlið
konunnar sem eg elska, heldur
en í himnaríki með eintómum
karlmönnum.
leikur réttlætir tilveru og á-
framhald mannkynsins.
Konan er fullkomlega jafn-
mgi mannsins, að gáfum og
skilningi; hana hefir ekki skort
þroska, heldur tækifæri. Á
hinum löngu og dimmu nóttum
menningarleysisins, var líkam-
legur styrkur og grimd, talin ó-
tvíræð yfirburðamerki. Stæltir
vöðvar voru metnir meira en
heilbrigð hugsun. , Það má full-
yrða, að dygð konunnar hafi
steypt henni í glötun; þegar
best lét, tókst henni ekki að
tryggja sér nein tækfæri, held-
ur aðeins smjaður og fagur-
gala, er var formáli fyrir spill-
ing og afturför.
Samkvæmt gamla testament-
inu, varð konan að biðja fyrir-
gefningar og láta hreinsast, el'
hana henti sá glæpur, að gefa
heiminum syni eða dætur. En
sé nokkur mynd algerlega
hrein og flekklaus, þá er það
móðir er heldur barni sínu við
barm sinn í heilagri hrifningu.
Sú kenning, að konan skuli
vera manni sínum hlýðin og
undirgefin, er hrein og óblönd-
uð villimenska, hvort sem hún
er komin frá himnaríki eða hel
víti, Guði eða djöflinum, frá
höfuðborg landsins helga, eða
Sódómu svívirðingarinnar.
Eg ann þeim göfugu og ósér-
plægnu, eg ann meisturum
söngs og hljóðfærasláttar, eg
ann hugvitsmönnunum og mál-
svörum hins sanna og góða,
eg ann listamönnunum og
gleðimönnunum, og öllum ráð-
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.. LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrifstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
í því er falið hið guðdómlega
samband sælu og þjáninga, ást-
ar og fórnfýsi.
Barnið þitt er borið í kær-
leika og von, gleði og þjáning,
angist og ótta; koma þess i
veröldina, er vígð og vökvuð
gleðitárum tveggja sameinaðra
sálna; því er þrýst í hamingju-
sama arma, er það í fyrsta sinn
bergir af brunni lífsins. Þar er
fullkomin friður í algerri mynd.
— Tímnn líður; vaggan tifar
fram og til baka í samræmi við
söng móðurinnar, mjúkan og
lágan, og færir það ljúflega til
hinna skuggasælu stranda
svefnsins. — Það starir galopn-
um undrandi augum á marg-
breytni hinna daglegu hluta
Frh. á 8. bls.
Ást góðrar og göfugrar konu,
er hin eina óumbreytanlega
staðreynd, hinn eini tindur erjvöndum mönnum; en umfram
gnæfir skýjum ofar, hið eina alt ann eg öllum hinum kær-
varðljós er stöðugt brennur,
hin eina stjarna er sendir skín-
andi ljósörvar gegnum svört-
ustu skýjaflóka. Þessi sann-
leiksríku mæðrum okkar þjóð-
flokks.
Hið viðkvæmasta orð í
tungumálinu er “móðurdómur”
PANTIÐ GARÐSÆÐIÐ SNEMMA
ALVARLEGUR SKORTUR ER A
ÝMSUM TEGUNDUM
DOMINION
RISA ASTERS
Hin nýjasta tegund
45«! GÍLDI — 15<f
KYNNINGAR TILBOÐ
Hin allra fínustu Asters. Einn pakki
hver, Crimson, Shell-pink, Azure-
blue, vanaverð 45<£, fyrir aðeins 150
(eða 6 sérstæðir litir 250) póstfrítt.
Tapið ekki af þessu kostaboði.
FRÍ—Hin stóra 1942 útsœðis og
rœktunarbók. Betri en nokkru
sinni fyr. Skrifið i dag.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
í ameríkanska hernum i því
komu frá hinum inn í frelsis-'stríði; en að því loknu sneri
yfirlýsingu okkar.” hann sér að sömu atvinnu sem
“Jæja; eg hefi ekkert vitað ^ður Þegar hann hafði sparað
um hann, pabbi,” sagði dreng- saman dálítið fé, hætti hann
urinn í einskonar ávítunarróm. j vinnu og sat við jbóklestur,
“Hvar getum við fræðst' þangað ti] féð þraut. Árið
meira um hann?” spurði Mr. R. 1928 byrjaði hann að skrifa
“Við höfum tvær bækur um ritgerðjr í tímaritin; og síðan
hann; og hann er nefndur í hefir hann verið áhrifamikill
fleiri bókum,” sagði eg. “Biðj- málsvari miljónanna sem flutt
ið þið bókavörðinn að leita hafa til Ameríku frá öðrum
þremur árum, er hann hafðii eftir þeim fyrir okkur. Mazzei londum. Nú er hann ritstjóri
lesið eitthvað sem eg hafði rit- er einn af hinum beztu fyrir-|timaritsins “Common Ground”.
að um innflytjendur og börn'myndum sem ameríkönsk saga sem stofnað var til að styrkja
þeirra, fædd hér í landi, byrjaði | hefir að sýna; og ítalskir Ame- félagsböndin milli innfæddra
Nú ríkumenn ættu að vita um 1 og aðfluttra borgara í Ameríku.
hann bréfaskifti við mig,
kallaði hann til mín, í síman-
um, og spurði hvort hann mætti
koma til mín, ásamt syni sín-
um, til viðtals um alvarlegt
málefni. Þegar þeir komu til
mín, töluðum við, Mr. R. og eg
tveir saman um stund.
“Hann er góður drengur,”
sagði Mr. R., og honum gengur
vel á skólanum. En nú upp á
síðkastið hefir hann verið ó-
venjulega þögull; og eitt kvöld,
um það leyti sem Grikkir tóku
borgina Koritza, er eg ætlaði
að hlusta á útvarpið, sagði
hann, hálfbyrstur, að hann
vildi ekki hlusta á þetta stríðs-
þvaður. . . Nú, þetta. . . Getið
þá bent á nokkuð sem væri
heppilegt fyrir hann?”
Þegar við höfðum sezt að
borði, fórum við nokkrum orð-
um um Mussolini og ítalska
hermenn; og veitti drengurinn
bví nákvæmá athygli. “Þessir
ósigrar,” sagði eg, “sanna ekki
að Italir séu lélegir hermenn.
Þeir voru orustumenn miklir,
þegar þeir börðust með Gari-
baldi fyrir frelsi sínu, af því
málstaður þeirra var þá góður.
Nú hafa þeir vondan málstað;
og þeir vita það. Þeir skilja
nú, að Mussolini blekti þá, þeg-
ar hann hrinti þeim út í þetta
stríð; og að hann er ekki for-
ingi þeirra, heldur aðeins fram-
hann. Ef þeir væru honum
kunnugir, hygg eg að þeir
myndu ekki fást eins mikið um
Mussolini, né hans útbreiðslu-
skrum.”
“Og það væri gott fyrir Pól-
verja, hér í landi, að vita um
þá landa þeirra sem voru með
Smith kafteini í Jamestown; og
að minnast hershöfðingjanna
Pulaski og Kosciusko, sem
börðust með Washington í
B. Th.
LÍFSSPEKI
ROBERTS INGERSOLL
(Þýtt úr ensku)
Jónbjörn Gíslason
Framh.
Stofnun hjónabandsins fæðir
að visu af sér ýms mistök, en
‘iþó aðeins í hlutfalli við ágalla
frelsisstnðinu. Það væri einn- r ... .
jog missmiðir mannkynsins 1
heild; vafalaust er það þó þýð-
mon, sem llnaðí'ameriköníku, inSa™esta °S lý^ætasta
... . . ., ... . „ . . .... 'sponð, sem enn hefir verið
stjornmm storfe 1 frelsisstnð- j ,. . ’ , . t-í
inu; fé sem reyndar var aldrei,8 ð 1 hmum siðaða heimL Ef
borgað. Og það væri ekki úr sllkt samband er ekki ham-
vegi fyrir Þjóðverja hér, aðtin^usamt’ ef harðstjorn er a
ig gott fyrir ameríkanska Gyð-
inga að vita um Haym Salo-
vita um Carl Schurz og von
Steuben hershöfðingja.”
“Það væri mjög mikilsyert,
'aðra hlið, en eymd og þjáning
á hina, þá ætti það sannarlega
ekki að vera grundvallar hug
að niðjar landnemanna, hér í myndinni að kenna
landi vissu um þessa menn ogj Fjölskyldunnar æc sta hugs-
aðra slíka “útlendinga.” Þeir un er að allir seu Jafmr’ hver
kynnu þá að kasta frá sér ein-jleiti annars hagsmuna og a-
hverju af þeim hleypidómum nægju> enginn gefi skipamr,
og því umburðarleysi, sem þeir i sern aðrir ^u skyldugir að
enn ala, gagnvart hinum nýrri|hlyða-
innflytjendum. Það ky.nni að, Réttur manns og konu, skal
aftra þeim frá fávíslegum um-ivera jafn, og báðum heilagur;
mælum og ranglátum athöfn- ,samband þeirra á að vera full-
um, þeim viðvíkjandi.” jkomin og gagnkvæm hluttaka.
“Það væri gott fyrir oss alla(Börnum skyldi stjórnað af hlý-
að athuga, að ameríkanska .leika og mildi. Hver f jölskyldu
þjóðin er mynduð af þjóðflokk- arinn er sérstakt lýðveldi.
kvæmdastjóri Hitlers á Italíu. um, sem hingað fluttu úr öllum' Að mínum dómi er konan