Heimskringla - 29.07.1942, Qupperneq 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 29. JÚLl 1942
Mrs. Guðrún H. Friðriksson
Fœdd 16. ágúst 1868 — Dáin 8. maí 1942
Dánardægurs þessarar merk-
iskonu var minst í íslenzku
vikublöðunum fyrir nokkru síð-
an.
Hún hét fullu nafni Guðrún
Helga; var fædd að bænum
Búrfelli í Hálsasveit í Borgar-
f jarðarsýslu 16. ágúst mánaðar
1868. Foreldrar hennar voru
þau hjónin Jörundur Sigmunds-
son og Auður Grimsdóttir. —
Auður var eitt af þeim mörgu
valinkunnu systkinum sem
kend voru við Grímsstaði í
Reykholtsdal í sömu sýslu. —
Guðrún ólst fyrst upp með for-
eldrum sínum að Búrfelli, og
svo um nokkur ár hjá þeim
hjónunum Páli og Helgu á
Steindórsstöðum í Reykholts-
dal.
Árið 1885 fluttist hún til
þessa lands 17 ára að aldri og
taldi sig til heimilis hjá móður
sinni, fyrstu dvalarár sín hér.
Móðir hennar hafði flutt vestur
1882 og bjó við rætur Pembina
fjallanna 4 mílur norðvestur
frá bæjarþorpinu Garðar í
North Dakota, U. S. A.. Fyrstu
árin vann Guðrún sem vinnu-
kona í ýmsum vistum bæði hjá
samlöndum sínum og annara
þjóða fólki. Giftist árið 1894
eftirlifandi manni sínum,
Gunnari Friðrikssyni, Þingey-
ingi að ættum. Fyrsta bú-
skaparár sitt áttu þau heima í|
Winnipeg; fluttu þaðan til On-
tario og stjórnuðu þar matsölu-
húsi fyrir C. P. R. járnbrautar-
félagið. Þaðan fluttu þau árið
1899 til Winnipegosis, Man., og
bjuggu um nokkur ár í islenzku
bygðinni á Red Deer Point, sem
þá var rétt byrjuð að myndast. J
Atvinna þeirra þar var fisk-
veiði og griparækt. Þaðan
fluttu þau til bæjarins Winni-
pegosis og hafa búið þar síðan.
Þau eignuðust níu börn, tvö
þeirra dóu í æsku, hin lifa nú
fullorðin og gift; flest búsett
hér í Manitoba. Þau eru þessi
sem hér verða talin: Jörína
Auður, kona Halldórs Stefáns-
sonar; óskar gunnar, giftur
Petronellu Crawford; Stearne
Jónas, giftur Elen Martin af
enskum ættum. Þessi sem hér
eru talin eru búsett í Winni-
pegosis: Skarphéðinn Kjartan,
«g»3lllllllllllir3IIIIIIIIIIIIC3lllll|||||||E3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3flllllllllllC3IIIIIIIIIIIIC3lllllllllll1i:i1IIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIICll1llllllllt1Cllll
|
You Cannot Aíford to Drive Your
1 Automobile Without the Protection of an
INSURANGE POLICY
□
=
1
Our Policies Give You Full Protection at Lower Rates
Reduced Rates for Drivers with Clear Records
The Wawanesa
Mutual Insurance Company
Head Office: WAWANESA. Man.
Branch Offices: MONCTON, MONTREAL, TORONTO, WINNIPEG,
SASKATOON, EDMONTON and VANCOUVER
□ |
I
||
5
g '
We issue complete covering against the following
hazards: Fire, Burglary, Plate Glass, Windstorm,
Personal Property Floaters and Inland Transportation.
Local Representative:
J. V. SAMSON
1025 Dominion St. Phone 38 631 Winnipeg, Man.
Í!
..............................................................................................................................................I
IIIIIIIIIIIIUIIUIIIIIIIIE]IIIIIIIIIIIIE]IIIIIIIIIIII[]||IIIIIIIII|[{< i
giftur Helgu Jónasdóttir Páls-
sonar söngkennara, eiga heima
í Geraldton, Ont. Björg Mar-
grét, gift LaVerne Hawn, þau
hafa átt heimili í Mafeking hér
í fylkinu; Svava Friðrika, gift
Ernest Ransom af enskum ætt-
um; Guðrún Thyri, gift Ben
Grimmalt, eiga heimili í námu-
bænum Flin Flan, Man.
Alsystir Guðrúnar er Björg
ekkja Mr. Stearne Tight, býr í
bænum Saskatoon, Sask. Tvö
hálfsystkin af seinna hjóna-
bandi Auðar, eru Kristín, kona
Gunnars Guðmundssonar, þau
búa í Winnipeg, og Þórður, gift-
ur bóndi nálægt Mozart, Sask.
Við fráfall þessarar mætu
merkiskonu er stórt skarð autt
í hópi Islendinga í Winnipeg-
osis, ekki aðeins hvað áhrærir.
mann hennar og börnin þeirra,
sem nú harma ástríka konu og
móðir, heldur allra Islendinga
í því bygðarlagi, því það má
með sanni segja að hún var
lífið og sálin í öllu því sem laut
að félagsmálum íslendinga
þar. Hún var forseti Lúterska
safnaðarins þar um mörg ár,
einnig forseti þjóðræknisdeild-
arinnar Hörpu, og ennfremur
forseti Kvenfélagsins Fjallkon-
an um langt skeið. Það er líka
að allra þeirra dómi sem unnu
að nefndum félagsmálum með
henni, að aldrei hafi neitt af
þeim staðið fagurlegar að ætl-
unarverkum sínum, en þau
árin sem hún veitti þeim fylgi
sitt. Þessi látna • kona var
mörgum þeim kostum gædd
sem hverja konu prýða, hún
var fríð ásýndum, gáfuð og
einkar skemtileg í viðræðum,'
hafði þíðan og aðlaðandi mál- J
róm, hún var prýðilega málij
farin á ræðupalli og þótti þá
fáum of langt að hlusta meðan
hún talaði.
Nokkur síðustu æfiár sín
þjáðist hún af sjúkdómi þeim
sem læknarnir kalla blóðþrýst-
ing, og úr þeirri veiki dó hún,
sátt við lífið, sátt við alla menn,
og sátt við síðasta gestinn sem
kom og bar hana á örmum sin-
um, svo hátt upp í daginn
mikla.
Nú ertu horfin úr augsýn
okkar allra, hjartans þökk fyr-
ir allar þær skemtistundir sem
við nágrannarnir þínir áttum
með þér í lestaferð lífsins, þú
varst sönn kona! Góður orð-
stir deyr eldrei.
Gamall nágranni
AUSTAN URALFJALLA
Eftir önnu L. Strong
Þýtt af B. Th.
Hversu oft—
í hverri viku—mundu Evrópu,
Nazista þjóðar f jölskyldur kaupa
stríðssparnaðar merki—í dag?
Hversu marga hluti—
vikulega—mundu Evrópu, Naz-
ista þjóðar fjöldskyldur “neita
sér um” ef þær mættu lifa því
lífi er vér lifum ?
Hvað oft—
getur ÞÚ keypt þau ? . . . Því er
ekki erfitt að svara—það er á
hverjum degi... ef þú hefir neit-
að þér um eitthvað. Hættu við
smámunina ... og það strax—og
bygðu upp þá stærri.
Kðuptu War Savings Stamps
í hverri viku!
DREWRYS
ÞESSI AUGLÝSING ER GEFIN AF DREWRYS
LESIÐ HEIMSKRINGLU—
bezta íslenzka fréttablaðið
Tímarit Þjóðrœknisfélagsins
Kaupið Tímarit Þjóðræknis-
félagsins á meðan það fæst alt
frá byrjun. Sumir árgangarn-
ir verða bráðum ófáanlegir.
! 23 árg. ábundnir.....$8.05'
23 árg. í góðu, gyltu bandi,
6 binai, án auglýsinga.. .$19.00
21. árg. í góðu, gyltu bandi
og tveir árgangar óbundnir, 7
bindi, auglýsingarnar bundnar
með .................$20.30
Póstgjald aukreitis...
Sendið pantanir ykkar sem
fyrst til
BJÖRNSSONS BOOK STORE
702 Sargent Ave. Winnipeg
VIÐ ÁRNUM íSLENDINGADEGINUM
HEILLA Á FIMTUGASTA OG
ÞRIÐJA AFMÆLINU
SPEIRS PflRNELL
666-676 Elgin Ave.
Phone 23 881
Framh.
Fyrsta atriðið á áætlunar
lista Sovét-stjórnarninar, var'
því ekki aðeins að fjölga iðn-
stofnunum, heldur einnig að
skipa þeim hagkvæmlegar nið- ■
ur. Stórar verksmiðjur voruj
því reistar, sem næst þeim stað;
er geymdi hráefni; til að draga
úr flutningskostnaði og tíma-[
töf. Iðnstofnanir voru reistar
hér og þar um alt veldið og
mörg iðnaðarsvæði afmörkuð;
sem hvert fyrir sig hafði skil-
yrði til að fæða og klæða, hýsa
og vopnbúa íbúa sína, ef til
stríðs kæmi. Hagkvæm skipu-
lagning rússnesks iðnaðar,
einkanlega þeim sem lýtur að
herbúnaði, hefir á síðustu 15
árum verið stórfeldust austan
Úralfjalla. Var einkum undinn
bráður bugur að því eftir inn-
rás Japana í Manchuríu. Þessi
iðnaðarsvæði standa þó langt
að baki hins evrópiska Rúss-
lands, að framleiðslu. Stærstu
iðnaðarsvæði í veldinu eru enn,
Moskow, Leningrad og Austur-
Ukranía. En jafnvel þó þessi
iðnaðarsvæði, í vestur-hluta
ríkisins, framleiddu meira en
9/10 parta af iðnaði Rússlands
á tímum keisarans, er fram-
leiðsla þeirra nú á dögum til-
tölulega minni. Kolanámur og
málmbræðslu-stofnanir fyrir
austan úralfjöll, framleiða nú
milli Yt og i/3 af allri fram-
leiðslu ríkisins í þeim greinum.
Þær framleiða nú miklu meira
en alt Rússaveldi keisarans
gerði þegar fyrra heimsstríðið
stóð yfir.
Austan úralfjalla má skil-
greina, að minsta kosti fimm
stór landsvæði: úralsvæðið
sjálft, Síberíu, Kazakstan, Mið-
Asíu Og Austastaland. Hvert
þeirra gæti haldið uppi her-
vörn um nokkuð langan tíma
og fætt og klætt íbúa sína
samtímis. Öll þessi fylki hafa
járnbrauta-samband sín á
milli, óháð hinum rússnesku
brautum í Evrópu. Hvert þess-
ara fylkja er næstum eins stórt
og öll Vestur-Evrópa; og öll til
saman eru þau nokkrum sinn-
um eins stór sem öll Evrópa.
Voldugast af þessum ríkjum
er Úral-fylkið, ásamt Síberíu,
sem liggur að því að austan.
Þessi tvö ríki samanlögð eru
sem stórveldi, með nægum efn-
um til allra sinna þarfa; nokk-
uð stærri en öll Vestur-Evrópa
og líklega með enn meiri nátt-
úru-auðæfi. Rússland í Ev-
rópu, með 2000 mílna vega-
lengd, ver það fyrir árásum að
vestan; og sama vegalengd,
eða meiri, er því vörn að sunn-
an og austan. Má álíta það
sem auðugt forðabúr, í miðju
Sovét-veldinu, sem geti sent
föng í allar áttir. Það fram-
leiðir einkanlega herliðs-nauð-
synjar, frá skriðdrekum og
skotvopnum, niður í niðursoðið
kjöt, þurkaða mjólk og hveiti.
Á vesturbrún þessa svæðis
stendur Magnitogorsk (Segul-
fjall), sunnan til í ÚralfjöIIum.
Þetta sérstaka járnfjall geymir
nóg járn til að fullnægja öllu
Sovétveldinu í fullan manns-
aldur. Eg kom í þennan bæ,
þegar hann var að byggjast, og
sá að með sterkri atorku var
reist iðnaðarborg þar á þurri
og auðri grassléttu, í 500 milna
fjarlægð frá næstu borg. Hún
leggur kapp á að skara fram
úr öðrum iðnverum. Hver ein-
asta iðnstofnun þar, er hin
stærsta, “sem þekst hefir”. Nú
er Magnitogorsk næst mesta
stáliðjuborg í heimi. Gary ein
framleiðir meira, þegar þar er
starfað með fullum krafti. En
á krepputimum í Ameríku
framleiðir Magnitogorsk meira.
Þúsund mílum fyrir austan
Magnitogorsk liggur Kuznétsk-
héraðið, sem til styttingar er
nefnt Kuzbass, og geymir eitt
hið stærsta kolalag í heimi.
Þrisvar hefi eg komið þangað;
og eg hefi séð hina nýju stál-
borg, svo að segja grafna með
vélsskóflum upp úr forinni. —
Kuzbass-borgin er nærri því
eins stór og Magnitogorsk, og
tekur henni fram í ýmsum efn-
um. Þessar borgir eru keppi-
nautar; þær keppa um stál-
iðnað, skemtigarða og fótbolta.
Á fyrri dögum skiftu þær hvor
við aðra kolum og járngrjóti;
flutningsvagnar þeyttust fram
og aftur á 1200 mílna vega-
lengd, fluttu kol aðra leiðina,
en járngrjót hina. Við skipu-
lagningu síðari ára, þótti það
fyrirkomulag óviðunandi; en
þá fundust kol nálægt Magni-
togorsk og járngrjót nálægt
Kuzbass, sem að mestu leyti
fullnægði hvorri borginni fyrir
sig.
Milli Magnitogorsk og Kuz-
netsk liggja hveitihéruð Vestur
Síberíu; eitt af mestu hveiti-
ræktarsvæðum í heimi. Hveiti-
ræktin hefir þar verið aukin
Ef þér hafið ekki reynt Harman s eigin
ísrjóma þá er nú tækifærið til þess
ÞÉR HAFIÐ ALDREI NEYTT FÍNNI
EFTIRMATAR NEINSSTAÐAR
selt aðeins hjá
Harman’s Drug Store Sargent Pharmacy
Sherbrook and Portage Sargent and Toronto
Sími 34 561 Simi 23 455

Við vinnu eða leiki—
VERIÐ VISSIR UM AÐ VEL
FARI UM FÆTURNA. —
HAFIÐ SKÓ KEYPTA AF
Macdonald
SH0E ST0RE LTD.
492-4 MAIN ST.
"You Are As Young As Your Feet"
»>lllllllllllllCllllllllll!IIC3IIIIIIIIIIIICllllllMIIIIICllllMIIIIIIICllMMIIIIIIIC3IIMIIIIIIIIC3IIMIIIIIIIIC3!IIIIIIIIIIIClllllllllllllC3millllllllCllimi!IIIIIC3MI
Œþe jHarlborougt)
“1 miðri Winnipeg, getur ekki brunnið”
=
s
Veizlur - Dansar
Fundir
Samkvœmi alls
konar með
veitingum
220 stofur með f
laugum
Eldtrygt
F. J. FALL, forstöðumaður
SMITH STEET — WINNIPEG
_ □
^IIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC1IIIIIIIIIIIIC3II!IIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIIIIIC3IIIIIIIIII!IC3IIIIIIII11IIC3IIIIIIIIIIIIC«>