Heimskringla - 12.05.1943, Blaðsíða 6

6. SIÐA
HEIMSKHINGLA
WINNIPEG, 12. MAl 1943
“Bíðið við, frú. Ef eg fyndi mann og
sendl'hingað, og ef hann gæti sagt yður hver
hann er og hver eg er, og því að við óskum
að fá upplýsingar þær, sem eg nefndi áðan,
munduð þér þá-----”
Ellen þagnaði. Hún var í raun og veru
hrædd við þessa konu.
“Hvað mundi eg þá?” spurði hin háðs-
'lega.
“Vilduð þér þá segja mér það, sem þér
vitið um Mr. Dye?”
“Þér haldið áfram að móðga mig, þrátt
fyrir það, sem eg hefi sagt yður!” Hún stapp-
aði fætinum í gólfið og æpti; “Nei!” sneri sér
síðan við og fór burtu.
Þjónustu stúlka fylgdi Ellen til dyra og
lokaðist hin þunga hurð á eftir henni.
Þetta var nú alt um garð gengið og fanst
henni að hún væri eins máttfarin og smá-
barn. Henni fanst að hún væri öll kvik mátt-
laus og mundi hníga niður þar, sem hún var
komin. Hún hallaði sér upp að dyrastafnum
til að ná sér og tók þá eftir örlítilli silfurplötu,
sem negld var á hurðina. Hún lauit niður og
las með miklum ákafa smáa letrið á plötunni,
en það var auðvelt, því að gasljósið frá göt-
unni skein á hurðina. Það sem hún las gerði
hana svo forviða að hún gat hvorki hugsað
eða hreyft sig. Á plötunni stóð bara eitt
nafn: “Forsythe.”
Þetta var einmitt húsið nr. 16 í Living-
ston stræti. Hún var nú ekki lengur í vafa
um hvar hún hefði séð þetta fríða andlit áður.
Hún hafði séð það á myndinni, sem Lomar
læknir haft sýnt þeim á hinni eftirminnilegu
ökuför. Hann hafði sýnt þeim að þetta væri
myndin af konunni, sem hann ætlaði að gift-
ast.
“Eg má aldrei segja Júlían frá þvi, sem
eg hefi dirfst að gera. Nei, aldrei! Honum
mundi alls ekki lítast á það. En samt er það
skylda min að vara dr. Lomar við þessu. En
hvernig? Það veit eg ekki. En eitt veit eg,
að hver sem endirinn verður á þessu leiðinda
máli, og hvað sem skeður, þá mun eg aldrei
fara að eins heimskulega og eg fór að i dag.
Hvað sem fyrir mér kann að liggja, þá skal
eg þó aldrei framar verða njósnari.”
13. kap. — Júlían og Annetta
Hinni fríðu Ellen Moxley fanst að hún
gæti ekki komist neitt lengra í þessu máli og
öllum hinum, sem við það voru bendlaðir
fanst það líka.
Er Mr. Dye reikaði út úr íbúð Moxleys,
virtist hver geisli, sem varpað gæti ljósi yfir
illverkin vera sloknaður fyrir fult og ait.
Þarna hafði listmálarinn og allir hinir
njósnararnir staðnæmst við hindrun, sem
eigi varð yfirstígin. Allir þræðirnir virtust
enda þarna og málið eftir því sem séð varð,
komið í algent óefni. Persónur þær, sem lýst
hefir verið á undanförnum blaðsíðum tóku
að lifa lífi sínu á sinn venjulega hátt með
þeim daglegu viðburðum, sem jafnan henda.
Lomar var óhamingjusamur. Hann kom
oft til að finna vin sinn, málarann, þótt eng-
in þörf væri fyrir hann að koma þangað
lengur í lækniserindum. Hann virtist koma
til heimkynna vinar síns þegar hann hafði
frjáisa stund til að fá þar ró og hvíld. Þegar
hann var þar lék hann við hvern sinn fingur,
en brosið dó á vörum hans um leið og hann
gekk út um dyrnar. Það var eins og ein-
hver skuggi hvildi yfir honum alstaðar nema
þarna, eins og sólin skini þarna á hann inn
um gluggana utan af fljótinu, en hvergi ann-
arstaðar.
Vissi Lomar hvernig á því stóð? Hann
vissi það kanske á óákveðinn hátt, en hafði
eigi komist að neinni fastri niðurstöðu. Hefði
svo verið, mundi hann eigi hafa haldið áfram
sambandi sínu víð Mrs. Forsythe, og komum
sínum á heimili Moxleys. Nei, Lomar var
ekki þesskonar maður.
Hvað vesalings nafnlausu stúikuna
snerti, þá var hún nú orðinn óaðskiljanlegur
meðlimur Moxleys fjölskyldunnar. Nú var
svo komið, að hún brosti hvern dag, og þetta
bros hennar lauk upp nýjum heimi Ijóss og
gleði þar á heimilinu. Hún tók dásamlegum
framförum í málningu. Það var ekki í það
eina skiftið, þegar barið var að dyrum, að
lærlingur og nemandi sátu fast saman. Svo
ágætur nemandi var nafnlausa stúlkan og
svo niðursokkin í listanám sitt, og svo áhuga-
samur kennari var Júlían Moxley og glaður
yfir framförum hennar, að hið innilega sam-
band þeirra styrktist dag frá degi. En þrátt
fyrir það þótt þau væru þannig samvistum,
var þó eins og eitthvað kæmi á milli þeirra,
sem fjarlægði þau og varnaði nánari vin-
áttu, þegar til þess kom var Miss Dye feimin
og óframfærin eins og áður. Henni fór ekk-
ert fram hvað dirfskuna snerti. Hún var
reyndar hispurslaus og blátt áfram, og brosti
vegna þess að allir voru vingjarnlegir við
hana, en hún gat aldrei losnað við hina með-
fæddu feimni sína, sem ætíð var talsvert
áberandi.
Hún var heldur ekki algerlega hamingju-
söm. Þegar hún hugði sig eina, sat hún með
hönd undir kinn, og horfði út á eyðilegt, ís-
þakið fljótið, og þegar hún brosti, er þannig
stóð á, þá var brosið ætíð gegn um tár. Eitt
var henni að angri. Það var tilfinningin yfir
einstæðingsskap hennar, og þetta, að vera
upp á aðra komin og hvílíkar skyldur hún
hafði gagnvart mannfélaginu og \Iinum sín-
um. Hún gat eigi verið ánægð með að njóta
allra þessara lífsgæða án þess að vinna neitt
til þeirra. Þessi tilfinning gerði hana svona
iðin og góðan nemanda. Hún vonaðist eftir
að geta unnið fyrir sér með ritblýinu og lit-
unum, og hinn ákafi Moxley, sem að sumu
leyti skildi tilfinningar hennar, hvatti hana
með þvi, að þetta væri takmarkið. Það er
auðvelt að taka framförum í því starfi, sem
manni fellur. Er hún hafði verið nemandi
Júlíans í mánuð, sagði hann dr. Lomar að
framfarir hennar í teikningu væru alveg dá-
samlegar, þegar tekið væri tiliit til þess að
uppfræðsla hennar hefði verið svona tak-
mörkuð. Moxley málaði af henni mynd og
hún launaði honum með því að teikna af hon-
um mynd, sem var snildarlega gerð. Þannig
liðu nokkrar vikur.
Dag nokkurn vaknaði Moxley til meðvit-
undar um hvernig ástatt væri fyrir honum.
Hann fann hann elskaði hana. Var hún ekki
falleg, kurteis, skynsöm og saklaus? Var
hún ekki í raun og veru framúrskarandi
stúlka? Gat ekki hvaða maður sem var ver-
ið stoltur af því, að kynna hana með þessum
orðum: “Þetta er konan mín?” Var hún
ekki eins eftirsóknarverð fyrir það, þótt ætt
hennar væri ókunn öllum? Var það nokkur
lýti á henni, að hún átti ekkert nafn? Nei,
ekki fyrir Moxley eða hans skaplyndi.
En samt hikaði hann við. Þótt hann
væri allra manna fljótfarnastur og hvatvís-
astur, hafði hann vanið sig á að ihuga hvað
þýðingarmikil spor gætu haft í för með sér,
og hann var ekki viss um hvernig hann
skyldi stíga þetta spor. Hann hafði kynst
lyndiseinkun Annettu. Ef hann bæði henn-
ar og kæmi með ástæður, sem einhverra hluta
vegna væru henni óaðgengilegar, þá var það
sama sem að reka þessa stúlku, sem var heim-
ilislaus og vinum horfin frá eina hælinu, sem
hún átti, og ef hann bæði hennar ekki, gat
hann ekki fengið að vita hvaða tilfinningar
hún bær itil hans. Og þegar ungur maður
verður ástfanginn í fyrsta sinn, þá er þetta
mjög þýðingarmikið spursmál fyrir hann.
En Moxley fanst að hann þyrfti að bíða
um stund til að fá þessa vitneskju, og það
gerði hann líka þangað til að hann varð að
taka ákveðna ákvörðun vegna orsaka, sem
neyddu hann til þess.
Það var síðari hluta dags. Hann var
einn inni ásamt systur sinni og þá braut hún
upp á þýðingarmiklu málefni, sem hún reyndi
að láta honum sýnast að henni hefði dottið í
hug svona af hendingu.
“Júlían,” sagði hún, “veist þú hvernig
það atvikaðist að dr. Lomar trúlofaðist?”
Moxley leit á hana efablandinn. Hann
hugsaði sig um stundarkorn og sagði svo:
“Hann hefir aldrei sjálfur sagt mér neitt
um tildrög þess. En eg hefi samt heyrt, að
fjöldskylda hans hafi þar haft hönd í bagga,
og það hefir þú auðvitað heyrt lika. For-
sythe er ekkja og mjög auðug. Það er sagt
að hún hafi felt ástarhug til Lomars, og
móðir hans, sem gjarnan vill að hann komist
áfram í heiminum, leit svo á að þarna væri
ráðið til þess. En hvernig þetta gerðist veit
enginn með vissu. Við vitum að Eustace
dvaldi ásamt henni í Newport s. 1. sumar, og
að þau birtu trúlofun sína áður en þau fóru
þaðan. En til hvers er að hafa eftir allskonar
orðróm, sem maður heyrir? Eg veit ekkert
um þetta nema það, sem fólk segir, og á því
er ekki mikið byggjandi.”
“Og hvað segir fólk, Júlían?”
“Og þig langar til að heyra það, þótt það
sé kannske ekki satt? Þú skalt muna eftir
að þetta er bara orðrómur, ef til vill óhróður.
En orðrómur þessi segir, að Mrs. Forsythe,
sem varð ekkja á unga aldri og erfði tvo
þriðju af hinum afarmikla auð manns síns,
hafi notað fegurð sína og fé til að leika með
hjörtu karlmannanna. Þetta hefir árum sam-
an verið hennar aðal dægrastytting. Sagan
segir líka að Lomar hafi verið ástfanginn í
henni áður en hún giftist Mr. Forsythe, en að
hún hafi neitað honum, til að giftast auðkýf-
ingnum, sem var farinn að heilsu og lífdög-
um. Þau hittumst svo í sumar á ný, eftir
margra ára aðskilnað. Hún tók hann þá fram
yfir alla aðra og gerði alt sem hún gat til að
vekja aðdáun hans. Það er sagt að hann hafi
ekkert gefið sig að því, en samt hafi henni
tekist að ná í hann með hjálp móður hans.
Það getur vel verið að þetta sé satt, því að
Mrs. Lomar gamla er hégómleg og metnaðar-
gjörn. Það er sagt að þessi Mrs. Lomar hafi
aldrei lint látum að telja um fyrir syni sínum,
og verið þangað tii að, að hún hafði sitt mál
fram, og að hann trúlofaðist Mrs. Forsythe,
en hann hóf bónorðið með þeirri vissu í huga,
að hún mundi neita sér. Eitt kvöld spurði
hann hana að því hvort hún hefði nokkru
sinni iðrast eftir að hafa neitað sér forðum.
Hún svaraði því játandi með svo mikilli hlýju
og innileika, að hann misti alt sjálfstæði, og
hafði bundist heitum við hana áður en hann
eiginlega vissi hvað hann var að gera.”
“Þetta er rétt það sem eg hefi heyrt,
Júlían,” svaraði Eilen. “Er ekki líka sagt að
þetta seinna bónorð hafi verið gert í háði
með svo miklum kulda og fyrirlitningu, að
hver kona með nokkurri sóma tiifinningu
mundi híifa skoðað það sem móðgun.”
Miss Moxley talaði af miklum móð og i
vöngum hennar sáust rauðir blettir. Bróðir
hennar iðaði órólega í stólnum.
“Þú veist það, Ellen, hve ailar þessar
slúðursögur eru lítils virði.”
“Við skulum ekki blekkja sjálf okkur,
Júlian. Þetta slúður, sem þú nefnir svo, er
bygt á fremur góðum heimildum. Þú skalt
ekki gleyma því að eg á góða vinkonu, sem
þekti vel þessa Mrs. Forsythe og var ásamt
henni í Newport í sumar sem leið, og hefir
verið ásamt henni i vetur í félagslífinu.”
“Það getur ekki verið,” sagði Júlian. “Það
eru alveg nýjar fréttir. Eg vissi ekkert um
það og eg hefi aldrei kynst þessari Mrs. For*
sythe.”
Ellen svaraði mjög alvarlega: “Eg hefi
heyrt um hana Júlían. Eg veit að hún er af-
skaplega geðrík og stjórnlaus í skapi. Eg
held ekki að hún sé góð kona. Hún mun gera
Lomar óhamingjusaiman, ennþá óhamingju-
samari en hann er nú. Þessi trúlofun verður
að fara út um þúfur. Já, Júlían, það er ekki
til neins að hika sig við það lengur að játa
sannleikanum, þótt maður vildi það. Dr.
Lomar vanrækir starf sitt. Hann vanrækir
það til að geta komið hingað tii okkar. Hann
langar ekki lengur til að vera fremstur í
flokki stéttar sinnar, eins og hann áður þráði
að vera. Hann á það á hættu að missa frægð
sína sem læknir. Þú veist eins vel og eg, að
hann hefir hafnað þýðingarmiklum og vanda-
sömum sjúkdómstilfellum, sem hefðu að öllu'
leyti veitt honum orðstír og æfingu/ Alt
þetta veist þú og líka ástæðuna. Þessi kona
hefir hann í klóm sínum, og af misskilinni
heiðurstilfinningu, sem er honum samt til
heiðurs, vill hann ekki segja henni upp. Þetta
er dagsanna og það veist þú vel, og þessvegna
verður að hefta þetta samband þeirra.”
Hvert orð sem hún sagði náði tilgangi
sinum. Moxley vissi að þau voru sönn. Það
var enginn vafi á því, að hinn rólegi læknir
hafði breyst mjög hina síðustu tvo mánuði,
og það var góð ástæða til að ætla, að Miss
Moxley hefði fundið rétta ástæðu fyrir því.
En hvað gat Moxley gert? Loks svaraði
hann:
“Satt að segja er eg hjartanlega sam-
þykkur öllu, sem þú hefir sagt, en til hvers
er það? Eg er ekki í neinum vafa um að það
væri gott, ef þessi trúlofun færi forgörðum,
en hvernig ætti að fara að því?”
“Hver væri færari um það en þú, Júlían?”
“Þú!” sagði Moley hiklaust og hálf þur-
lega.
Ellen horfði forviða og hálf hræðsluléga
á bróður sinn.
“Þú getur ekki ihugað alvarlegt málefni
með alvöru. Dr. Lomar hefir ætíð verið okk-
ur mjög góður. Við breytum ekki rétt ef við
látum hann afskiftalausan ganga í blindni
móti þeim forlögum.isem eru verri en dauð-
inn sjálfur. Þú ert nánasti vinur hans. Þú
mátt til, og þú skalt aðvara hann.”
“En kæra systir, eg hefi bæði aðvarað
hann og þráttað við hann. Og hvernig tekur
hann fortölum mínum? Hann verður bara
reiður og játar fyrir mér atriði, sem eg hefi
ekki leyfi til að segja frá, og fyrirbýður mér
að minnast á þetta nokkuru sinni framar.
Mér finst að eg hafi rólega samvizku hvað
þetta snertir — já, eg hefi gert alt sem mér
var unt að gera. Lomar er ekki þessiháttar
maður, sem hægt er að gefa ráð eins og hann
væri eitthvert barn. Nei, Ellen, í alvöru tal-
að þá er nú röðin komin að þér.” ’
“Röðin komin að mér? Hvaða dæmalaus
þvættingur. Hvaða rétt hefi eg til að gefa
honum ráð? Hvað mundi hann hugsa um
mig ef — æ, nei, Júlian. Það getur aldrei
orðið. Eg gæti aldrei rætt þetta við hann.”
“Þú ert ekki svo einföld að halda að eg
hafi átt við það. Þú ert kona og auk þess
skynsöm stúlka. Er það nauðsynlegt fyrir
þig að segja mikið? Leiðbeindu honum,
sýndu honum leiðina. Þú getur gert það bet-
ur en nokkur annar. Annars held eg ekki að
þetta verði nokkuru sinni að hjónabandi. Nú
er búið að fresta giftingunni í ár, og það er
víst ekki að hennar ráðum gert. Hún sér nú
eftir því að hafa neitað honum og elskar
l hann nú af alhuga.”
Ellen svaraði næstum því hvíslandi: “Því
miður veit eg það, Júlían, að þessi frestur á
giftingunni er að hennar vilja gerður. Systir
Lomars hefir sagt mér það sjálf.”
“Svo þú hefir heyrt það!” sagði Moxley
og horfði hvast á hana. “Þú virðist svo fróð i
þessu máli, að eg er varla fær um að ræða
það við þig, en samt sný eg ekki aftur með
það, að ráð mitt er gott. Þið konurnar hafið
undarlegt vald í slíkuim atriðum, ef þið viljið
bara beita því fyrir alvöru. En við skulum
sleppa að tala um þetta í bili, þvi eg þarf að
segja þér nokkuð — nokkuð sem er þýðing-
armeira fyrir mig, en alt annað í heiminum
— sem sé hún Annetta.”
“Hvað um Annettu?”
“Mig langar til að giftast henni.”
Moxley hafði búist við að systir hans
mundi hrópa upp yfir sig eða láta tiifinning-
ar sínar í ljósi á einhvern hátt, en hann var
alJs eigi búinn undir það að sjá hana sitja ró-
lega, eins og ekkert hefði í skorist. Hún
hrökk svolítið við og stundi þungan, en þegar
hún tók til máls var tæplega nein geðshrær-
ing í rödd hennar.
« “Eg hefi lengi vitað þetta, Júlian. Því
gerir þú það ekki?”
Moxley var alt of forviða til að svara
strax.
“Þú hefir vitað þetta? Við hvað áttu?”
“Eg á við að mér skildist þetta fyrir
nokkru síðan, Júlían. Þú ert ekki nógu kænn
til að leyna slíku. Mér er óhætt að segja að
eg komst að þessu áður en þú vissir það
sjálfur, og eg varð fjarskalega fegin. Þig
langar til að heyra álit mitt, kæri bróðir? Eg
skal segja þér það. Sumir vina þinna munu
segja ásamt heiminum, að þú stígir þarna
rangt spor. En með sjálfum þér munt þú
verða hamingjusamur og finna með ánægju,
að þú hefir stigið rétt spor. Hún er einhver
sú yndislegasta stúlka, sem eg þekki. Hún
mun verða þér sú bezta kona, sem þú gast
fengið. Það er eg viss um. Þetta segi eg
þér af hjartans sannfæringu, Júlian, af hjart-
ans sannfæringu.”
Hún reyndi að ræða um þetta atriði á
eðlilegan hátt en gat það ekki, því að tárin
streymdu af augum hennar. Moxley gat
naumast leynt gleði sinni, þótt hann svaraði
stuttur í spuna:
“Ja, herna, Ellen. Þú hélst þá aldrei að
eg ætlaði að ráðfæra mig við þig um það,
hvort þetta spor væri skynsamlegt eða ekki.
Það hefi eg sjálfur gert ákvörðun um.”
“Til hvers var það þá?”
“Til þess að þú ráðleggir mér — nei,
hjálpir mér. Þú veist hvað Annetta er til-
finninganæm. Komi eg til hennar eins og
biðill, þá verður eiít af tvennu. Hún tekur
mér, eða fer af þessu heimili.”
Ellen svaraði honum með miklum alvöru-
svip.
“En þú átt einskis annars úrkostar. Ef
hún elskar þig ekki, þá hlýtur hún að fara
af þessu heimili. Eftir að þú hefir lýst þessu
yfir verður annaðhvort að ske.”
“Heyrðu Ellen, það er hræðilegt að
hrekja vesalings stúlkuna frá heimili sínu.”
Miss Moxley var mjög alvarleg á svip, en
það var ekkert hik í svari hennar.
“Það er ekki hægt að ásaka þig fyrir að
elska hana. Þú getur ekki komist Jijá af-
leiðingunum. Farðu til hennar á djarflegan
og drengilegan hátt, og segðu henni hvernig
sakirnar standa.”
“Segja henni hvernig þessu er varið og
hvernig það er. Já, auðvitað —en hvað ætli
hún segi þegar hún heyrir það?”
“Mér þykir það slæmt, Júlían, að eg get
ekki svarað því fyrir þig. Eg hefi hugsað um
þetta og séð það fyrir. Eg hefi reynt að
grenslast eftir tilfinningum hennar í þinn
garð, en þegar eg nefni slikt steinþagnar hún
alt af.”
“Nei, hvað ertu að segja,” sagði Júlían
og strauk hárið, sem nú stóð beint upp á
höfði hans.
“En hvað getur það þýtt, svo sem?”
“Það þýðir að minsta kosti ekki að hún
hafi nokkuð út á þig að setja. Spurðu mig
ekkert meira um þetta. Eg vil ekki að þú
getir nokkru sinni sagt að eg hafi vakið hjá
þér tálvonir.”
“En setjum nú svo að hún elski mig
ekki?” sagði Moxley stamandi.
“Hún elskar þig, Júlían.”
Moxley þaut upp.