Heimskringla - 12.05.1943, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 12. MAl 1943
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
í marg'litum, léttum sumarkjól-
um og karlmenn í ljósum föt-
um.. Gluggar voru opnir í mat-
salnuim, borðin fagurlega
skreytt blómum og hljóðfæra-
sláttur meðan á máltíðinni
stóð. Aílir virtust glaðir og á-
nægðir. Gerður sat hjá Stínu,
en hafði á aðra hlið ungan
Norðmann, sem þekti kunn-
ingjafólk hennar í Oslo, svo
þau höfðu nóg að rabba um.
Þegar Gerður sneri sér að
Stínu eftir stundarkorn, sá hún
að eitthvað hafði farið aflaga,
þvi Stína sat með ólundarsvip
og fór nú Gerður að reyna að
hafa ofan af fyrir henni, með
því að segja fréttir frá Höfn . ...
en ekkert virtist hjálpa. Eftir
nokkra stund sagði Stína:
“hvað hann Egill er fyndinn; í
hvert skifti, sem eg er með
honum veltist eg um af hlátri;
hann kann svo margar sögur
og segir þær svo vel. Annars
hefi eg dálítið á samvizkunni,
sem eg þarf að segja þér.” Og
Stína horfði út undan sér á
Gerði.
“Hvað er það?” sagði Gerð-
ur, en það fór ónotahrollur um
hana, því litla postulínsandlit-
ið við hliðina á henni var alt
í einu svo harðúðugt og illgirn-
islegt.
“Jú, við Egill vorum saman
hér um bil á hverju kvöldi í
janúar, áður en eg fór á hælið;
þú hélst að hann væri á skrif-
stofunni. Hann sagðist vera
skotinn í mér . . . og . . . og . . .
það var ekki alt eins og það
átti að vera. Mér fanst þú
ættir að vita þetta, Gerður.
Hann hefir líka skrifað mér
ástarbréf . . . þú getur fengið
áð sjá þau ef þú vilt.”
“Það varð alt í einu svo kalt
og hráslagalegt í kringum
Gerði . . . sólskinið og blómin,
gleðskapurinn fékk einhvern-
vegin óheillavænlegan blæ. —
(Svo það var þessvegna, að
hann vildi ekki að eg færi hing-
að. Hann var hræddur um, að
Stína myndi segja mér þetta.
. . . Og það var ekki vegna
þess að hún væri einmana og
langaði til að sjá mig, að hún
beiddi mig um að koma. Hún
hélt að Egill myndi nota tæki-
færið og koma með mér. Og
nú er hún að hefna sín á mér
fyrir að hann ekki kom. . . Er
mig að dreyma þetta. . . Drott-
inn, láttu þetta vera draum. . .
Bara láta sem ekkert sé.) Hún
fór að hlægja. “1 guðanna
bænum, Stína, veiztu ekki, að
hann Egill segir öllum lagleg-
um stúlkum, að hann sé skot-
inn í þeim, þegar hann hefir
fengið sér eitthvað í staupinu;
þetta er óvani, sem hann hefir;
þú sannarlega þarft ekki að
hafa nettt samvizkubit út af
þessu. Eg tek það ekki alvar-
lega. Við skulum tala um eitt-
hvað skemtilegra. Segðu mér,
hver er þessi myndarlega kona,
sem situr við hliðina á læknin-
um? Henni langa? mig til að
kynnast”. (Ekki hugsa . . .
hvernig á eg að afbera það, að
vera hér þangað til seint í
kvöid.) Og nú sneri Gerður
sér að hinum sessunaut sínum
og þau töluðu um skíðaferðir í
Noregi; (það vildi eg að eng-
inn nefndi orðið skíði við mig
héðan af til dauðadags) . . . en
Gerður þurfti ekki að gefa sig
mikið að Stinu það sem eftir
var borðhaldsins. Og síðan
talaði hún við margt fólk, hló
og gerði að gamni sínu . . . en
hvað hún talaði um, það vissi
hún ekki sjálf.
Loksins, loksins gat hún
kvatt Stinu . . . loksins, loks-
ins komst hún á stað.
Gerður var heppin að hafa
klefa út af fyrir sig. Hún sat í
lestínni, sem brunaði áfram í
myrkrinu. . . Hjólin glömruðu
. . . þau sögðu trúgjörn, trú-
gjörn. . . Hvað á eg að gera,
hugsaði hún, og barðist við
grátinn. Eg hefi vist altaf vit-
að að hann var mér ótrúr, en
eg hefi ekki viljað vita það.
Þegar hann kom seint heim á
nóttunni og sagðist hafa verið
á skrifstofunni, þá vissi eg oft
að það var ekki satt. En eg
vildi ekki trúa neinu illu um
hann. Eg þoldi ekki að trúa
neinu illu um hann. Þegar
hann dansaði mestalla nóttina
við hana Helgu Einars á síð-
asta Islendingafundi . . . eða
þegar blaðið sendi hann til
Oslo í fyrra og hún Solla Jóns
mintist á, að hún hefði einmitt
verið þar um sama leyti, þá sá
eg á honum, að ekki var alt
með feldu. En eg neyddi mig
til að trúa því, að hann kærði
sig ekkert um hana Sollu, þótt
hún sannarlega gerði ekkert til
að dylja, að henni leist vel á
hann. . . Og þegar eg sá hann
halda i hendina á henni Elsu
Holm undir borðinu í gildinu
hjá sendiherranum í hinni vik-
unni — kanske hafa þau verið
saman meðan eg var í burtu. . .
Altaf gat hann afsakað sig:
“Þú veist að eg kæri mig bara
um þig, Gerður; þetta smádufl
hefir enga þýðingu . . . einhver
verður að skemta stúlkugrey-
unum”. . . Trúgjörn . . . trú-
gjörn . . . hjólin glömruðu án
afláts. í sex ár höfum við ver-
ið gift; í sex ár hefi eg trúað
öllu, sem hann hefir viljað að
eg tryði. En nú er eg ekki trú-
gjörn lengur. Eg hefi fengið
nægju mína af öl'Ium svikun-
um. . . Hún opnaði gluggann í
vagninum; henni fanst hún
vera að kafna. Það er satt, að
eg get ekki láð þessum stúlk-
um að þær verða skotnar i
honum og sækjast eftir hon-
um. . . Þegar eg sá hann í
fyrsta skifti var úti um mig. . .
Það var haustkvöld í Reykja-
vík . . . ó, laðandi hálfrökkrið
á haustin heima; bara, bara að
eg væri komin heim. . . Eg
mætti honum á Aðaistræti, en
hann var nýkominn í bæinn að
norðan og ætlaði í sjötta bekk
í látínuskólanum. Hún Gunna
Sveins var með mér og hún
þekti hann af Akureyri. Við
fórum öll inn á Skjaldbreið og
drukkum kaffi. Hvorugt okk-
ar var í neinum vafa eftir það
kvöld. . . Og fyrsta árið, sem
við vorum gift í Höfn, þá hugs-
aði hann ekki um aðrar stúlk-
ur; þá átti eg hann allan og ó-
skiftan. Eða var eg þá þegar
bara trúgjörn? Enginn er eins
skemtilegur og hann Egill . . .
okkur þykir gaman að sömu
hlutunum . . . við höfum áhuga
á sömu málum. . . Og enginn
getur verið innilegri og yndis-
legri en hann Egiill. Já, en eg
þoli ekki, að hann sé innilegur
við annað kvenfólk . . . hann er
maðurinn minn; eg get ekki
verið einskonar hluthafi í hon-
um með ótal öðrum konum . . .
og meðvitundin um, að hann
er altaf að dufla við annað
kvenfólk og eg aldrei get trú-
að nokkru orði, sem hann seg-
ir. Það er vitfirring, að láta
sér þykja svona vænt um
nokkurn mann. Ef eg fæ skiln-
að og flyt heim, þá get eg
kanske gleymt honum með
tímanum. . . Nei, nú hefir hann
svikið mig í síðasta skifti . . .
ef þessu heldur áfrarn, þá verð
eg á endanum ekkert nema
fyrirlitlegur ræfill . . . og hjól-
in glömruðu . . . trúgjörn . . .
trúgjörn . . . langa langa lengi.
•
Á járnbrautarstöðinni í Höfn
stóð Egill brosandi.
“Skemtirðu þér vel, góða
mín? Eg hefi saknað þín. Hér
hefir verið hundleiðinlegt. Eg
nenti ekki úr bænum.” Og
hann sagði henni alt af létta,
hvað hann hefði aðhafst meðan
hún var í burtu, en hún sat
þegjandi á leiðinni heim í bíln-
um.
Gerður settist í sófann, án
þess að fara úr kápunni. (Ef
eg ekki tala við hann sam-
stundis, þá verður ekkert úr
j>ví og alt fer eins og fyrri).
“Egill, eg veit alt um ykkur
Stínu. Hún sagði mér það . . .
nei, lofaðu mér að tala . . . eg
veit hvað þú ætlar að segja.
En nú er nóg komið, Egill. Þú
hafðir rétt fyrir þér, eg er alt of
trúgjörn; eg trúi að allir séu
englar, þangað til eg rek mig á,
að þeir eru djöflar; en eg vil
ekki lengur vera trúgjarn ræf-
ill . . . við verðum að skilja; eg
fer heim til íslands með fyrstu
ferð.”
“Gerður, þú veist ekki hvað
þú ert að fara með. Elskan
mín, eg kæri mig bara um þig
eina; þessi Stína, drepþreyt-
andi kvenmaður og þar að auki
mesta tuðra . . . hún lét mig
ekki í friði. Þessar stelpur,
sem eg hefi verið að dufla við
— já, eg játa því öllu — þær
eru einkisvirði þegar eg ber
þær saman við þig; þú veist
það. En nú skal eg verða allur
annar maður. Eg skal ekki
iíta við nokkurri kvenpersónu
nema þér. Trúðu mér, yndið
mitt . . . og blágráu augun
horfðu svo sakleysisleg í augu
hennar . . . og Gerður hugsaði
með sér: “Kanske er þetta satt
. . . hvernig á eg að lifa ef eg sé
hann aldrei meir”. Og nú kom
hann og tók báðar hendur
hennar og horfði á hana, ó svo
bliðlega . . . “þú veist að eg get
ekki án þín verið”. . .
Nei, hún gat ekki yfirgefið
hann . . . heldur að hálda á-
fram að vera trúgjörn.
FRÁ STJóRNARRÁÐI
ÍSLANDS
(Sent íslenzku blöðunum af
sendiráðinu í Washington)
Framh.
Viðskiftin við útlönd 1942
(Bygt á yfirliti formanns
Verzlunarráðs íslands í Morg-
unblaðinu 31. des. 1942).
Á árinu 1941 var viðskifta-
veltan við útlönd meiri að
krónutali en nokkru sinni áður
hér á landi. Útflutningurinn
nam þá 188.5 miljónum króna,
en innflutningurinn 129.6 milj-
ónum króna, og var því verzl-
unarjöfnuðurinn hagstæður
um 58.9 miljónir króna.
Á því ári sem nú er að kveðja
hafa viðskiftin við útlönd enn
aukist að krónutölu, í nóvem-
berlok nemur útflutningurinn
193.9 miljónum króna, en inn-
flutningurinn 212.5 miljónum
króna.
Verzlunarjöfnuðurrinn hefir
því breytst talsvert. Hann er
því í lok nóvembermánaðar ó-
hagstæður um 18.6 miljónir kr.
Aukping útflutnings að verð-
mæti til byggist á tvennu. Ann-
arsv^gar hefir verið flutt út
meira magn af tilteknum vöru-
tegundum, en árið 1941, og má
þar fyrst og fremst nefna ís-
fisk, freðfisk og síldarmjöl, þó
hefir dregið mjög úr útflutn-
ingi á verkuðum og óverkuðum
saltfiski. Hinsvegar hefir orð-
ið verðhækkun á útfluttum
síldarafurðum, freðfiski og fl.
vörutegundum, sem hér verða
ekki taldar. Útflutningur land-
búnaðarafurða hefir tiltölulega
litla þýðingu fyrir heildarnið-
urstöðu útflutningsins, enda
hefir útflutningur þeirra ekki
aukist frá því fyrir stríð að
sama skapi og útflutningur
sjávarafurða.
Svo sem kunnugt er hefir
sala útfluttra vara, að mestu
leyti farið fram samkvæmt
samningi við Bretland og
Bandaríkin.
Árið 1941 jókst innflutning-
urinn mikið að magni og einn-
ig að krónutölu. 1942 virðist
þessi sama þróun hafa haldið
áfram. Innflutningurinn hefir
enn aukist að krónutölu, en,
ennþá liggja ekki fyrir skýrsl-
ur, sem segja til um magn inn-
flutningsins, en margt bendir
......................................
John S. Brooks Limited
DUNVILLE. Ontario, Canada
MANUFACTURERS OF GILL NETTING
Okkar net eru búin til úr beztu tegund af hör tvinna
og “Sea Island Cotton” !;
Þér megið treysta bœði vörugœðum og verði
Allar pantanir fljótt og ábyggilega afgreiddar.
Captain M. R. Janes, Leland Hotel, Winnipeg
Umboðsmaður fyrir Manitoba, Saskatchewan og Alberta
til, að það hafi einnig aukist
frá því sem var síðastliðið ár.
Hér skal ekki rakið hvaða
breytingum innflutningur ein-
stakra vöruflokka hefir tekið
frá árinu 1941. Hins vegar
þykir rétt að benda á, í hverju
hin mikla aukning innflutn-
ingsins aðallega er fólgin. Á
það hefir þegar verið bent, að
líkur eru til að magn innflutn-
ingsins hafi aukist frá því sem
áður var, og er það ein skýring-
in. Hitt vegur meira, að á er-
lendum markaði hefir orðið
allmikil vérðhækkun á ýmsum
vörum, auk þess sem flutnings-
gjöld og tryggingar eru nú orð-
in stærri hluti af kostnaðar-
verði vörunnar kominni hing-
að til landsins en áður. En
flutningsgjöld hafa hækkað all
verulega á þessu ári. Veldur
þ^tta mestu um aukningu á
verðmæti innflutningsins.
Viðskiftin við einstök lönd
Frá því að stríðið byrjaði
hefir orðið stórfeld röskun á
viðskiftum okkar við einstök
lönd. Innkaup á aðfluttri vöru
hafa færst mjög til og eru nú
einskorðuð við tiltölulega fá
lönd. Það sama gildir um út-
flutninginn. Á þessu ári hefir
breytingin á viðskiftum okkar
við einstök lönd haldið áfram.
Sem dæmi um hina stórfeldu
breytingu, sem átt hefir sér
stað í viðskiftum okkar við
einstök lönd má benda á að nú
fara nálega 90% af verðmæti
útfluttrar vöru til Bretlands,
en árið 1939 aðeins 17.4% og
var Bretland þá það landið,
sem keypti hlutfallslega mest
af framleiðsluvörum okkar. —
Það sem af er árinu 1942 höf-
um við keypt ca. 37% frá
Bandaríkjunum, en árið 1939
3.6%. Þetta sýnir hina stór-
feldu röskun, sem átt hefir sér
stað og gefur til kynna erfið-
leika þá, sem kaupsýslumenn
okkar lands hafa átt við að
stríða vegna ófriðarins.
Það má geta þess hér til sam-
anburðar, að röskunin á við-
skiftum okkar við einstök lönd
hefir orðið meiri nú þessi síð-
ustU ár, en átti sér stað 1914-
1918.
Eins og getið er um hér að
framan var verzlunarjöfnuður-
inn við útlönd óhagstæður í
nóvembermánaðarlok um 18.6
milj. króna, en var á sama tírna
árið 1941 hagstæður um 67
miij. króna. — Aðalástæðuna
fyrir þessum halla er annars-
vegar að finna í auknum inn-
flutningi og verðhækkun inn-
fluttu vörunnar, eins og að
framan er getið, og hinsvegar í
því, að undanfarið hefir dregið
allmjög úr útflutningi sjávar-
afurða, vegna stöðvunar tog-
araflotans. Þessi þróun hefir
þó enn ekki orðið til þess, að
gengið hafi Verið á gjaldeyris-
forða landsins.
Inneignir bankanna erlendis
hafa stöðugt aukist og voru í
lok októbermánaðar þ. á. 282.1
milj. króna, en yoru á sama
tima 1941 155.3 milj. króna.
Bendir þetta til, að um miklar
gjaldeyristekjur hafi verið að
ræða frá öðrum liðum en út-
flutningsverzluninni einni,
enda er það vitað, að gjaldeyr-
istekjur, vegna dvalar hins er-
lenda hers í landinu, hafa verið
mjög miklar undanfarið, en
engar upplýsingar hafa verið
birtar um þær upphæðir.
•
STUTT ÆFIAGRIP
Ríkisstjóri Sveinn Björnsson
Hann er fæddur í Kaup-
mannahöfn 1881. Útskrifaðist
úr lærða skólanum í Reykjavík
árið 1900 og tók próf í lögfræði
frá Kaupmannahafnarháskóla
árið 1907. Gerðist síðan yfir-
réttarmálaflutningsmaður í
Revkjavík til 1920 og þá hæsta-
réttarmálaflutningsmaður um
stund. Átti á þeim árum þátt
í stofnun ýmsra merkra félaga
og sat í stjórn þeirra. Má hér
t. d. nefna Eimskipafélag Is-
lands og Sjóvátryggingafél. ísl.
Árið 1916 varð hann forstjóri
Brunabótafélags íslands. Á
stríðsárunum fór hann í vöru-
kaupaferð til Bandaríkjanna
fyrir nkisstjórnina. Árið 1920
Frh. á 7. bls.
The World’s News Seen Through
THE CHRISTIAN SCIENCE MONITOR
An International Daily Newsþaþer
Publisked by THE CHRISTIAN SCIENCE PUBLISHING SOCIETY
One, Norway Street, Boston, Massachusetts
is Truthful—Constructive—Unbiased—Free from Sensational-
•SIn — Editorials Are Timely and Instructive and Its Daily
Features, Together tvith the Weekly Magazine Section, Make
the Monitor an Ideal Newspaper for the Home.
Price $12.00 Yearly, or $1.00 a Month.
Saturday Issue, induding Magazine Section, $2.60 a Year.
Introductory Offer, 6 Issues 25 Cents.
Obtainable at:
Christian Science Reading Room
206 National Trust Building
Winnipeg, Manitoba
Hreinsið loftin . . .
ÞÁ FÆST SIGUR
VERÐBRÉF smíða loftför: VERÐBRÉF œfa flug-
menn: VERÐBRÉF hlaða byssurnar, sem hreinsa
óvinina úr loftinu, þetta er fyrsta spor hinnar miklu
árósar. Því fleiri verðbréf sem þér kaupið þess
meiri trygging er hermönnum okkar veitt. Veitið
þeim alla yðar vörn. Sparið til þess að aðstoða þá.
heir stofna lifi sínu í hœttu. Þér lánið peninga
yðar. Lánið þá nú. Verjið bök þeirra með Stríðs
Verðbréfum.
The Viking Press Limited
^^Publishers of íbeímófevínsla