Heimskringla - 02.06.1943, Blaðsíða 1

“— -----—-—I—-—-- - - ,
We recommend for
your approval our
“C.B.4 WHITE LOAF'*
(Canada Approved)
as an excellent source of the
Vitamin B Complex
"The QualityGoes In before theNameGoesOn”
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 35 565
Frank Hannibal, Mgr.
Wedding and Birthday Cakes
made to order
---------------------
LVII. ÁRGANGUR
We recommend for
your approval our
"C.B.4 WHITE LOAF"
(Canada Approved)
as an excellent source of the
Vitamin B Complex
“The QualityGoes In before the NameGoetOn’
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 35 565
Frank Hannibal, Mgr.
Wedding and Birthday Cakes
made to order
------------------------ ■■■••»
NÚMER 35.
* * HELZTU FRÉTTIR * *
Þessir efnilegu bræður hafa tiliheyrt Canada flugliðinu
— R.C.A.F. — siíðan snemma á árinu 1941. Til vinstri á
myndinni er L.A.C. Fred J. Vaitnisdal, nú í Moncton, N. B.,
og til hægri er Sgt. Walter G. Vatnsdal. Hann fór til Eng-
lands i júni 1942; en kom aftur til Canada í maí 1943 og er
nú í Ottawa.
Þessir piltar ólust upp hjá frændfólki sínu, þeim heið-
urshjónunum Mr. og Mrs. Hannes Péturson, 353 Oakwood
Ave., Winnipeg, sem tóku þá til fósturs efitir að foreldrar
þeirra dóu, fyrir mörgium árum síðan.
Mesta sprengjuárás
stríðsins
Það ber alt með sér, að
sprengjuárásin, sem Bretar
gerðu nýlega á borgina Dort-
mund i vesturhluta Þýzka-
lands, sé sú mesta, er gerð hef-
ir verið í striðinu til þessa.
Tvö þúsund smálesfcir af
sprengjum rigndu í einu yfir
borgina. Það var nærri helm-
ingi meira, en i árásinni 4. maí,
og þá var talið, að helmingur
álira heriðnaðarhúsa þar hefði
verið eyðilagður.
Dortmund er miðstöð heriðn-
• aðar og viðskifta i Rúrhérað-
inu. Þar búa um hálf miljón
manna. Að borgin hafi með
þessari síðustu árás verið þurk-
uð af landabréfinu, eru miklar
líkur til.
Þegar Þjöðverjar steyptu 250
smálestum af sprengjum yfir
borgina Coventry, sem að
stærð svipaði til Winnipeg-
borgar, lögðu þeir þrjá fjórðu
hennar í eyði. Samt voru
sprengjur þær, er þessi ósköp
hlutust af ekki neitt svipaðar
sprengjunum sem Bretar not-
uðu i árásinni á Dortmund. —
Bornar saman við íkveikju-
sprengjur Bretanna, voru þær
hreinasta barnaleikfang.
Sprengjuihernaðurinn er því
meira en nafnið. Það var ekki
nema eðlilegt, að Churohill
vekti athygli á afleiðingum
hans á Washington fundinum
síðasta, enda þó Dortmund á-
rásinni væri þá ekiki til að
dreifa. Vinnist ekki eins mikið
með^þeim og að sigra her á
vígvellinum, er hitt víst, að
þær eru mesta eyðileggingar
tól og munu hafa enn ægilegri
áhrif á hugsunarhátt almenn-
ings, sem fyrir þeim verður, en
þó strádrepnar væru nokkrar
herdeildir á vígvelli. Það má
lengi dylja almenning þess er
í fjarlægð fer fram, en afleið-
ingar sprengjuárásanna færa
mönnum heim sanninn.
Þessi sprengjuárás 23. maí á
Dortmund, hlýtur að koma
Þjóðverjum mjög í koll, því til
þessarar borgar hafði verið
flutt mikið af iðnaði frá Duis-
berg og Essen, eftir árásirnar
á þessum stöðum. Og með
eyðileggihgu hinna miklu orku-
vera í Eder og Möhne, dylst
ekki hvíHíku skakkafaili hinn
mikli iðnaður í Rúrhéruðum
hefir orðið fyrir af flugárásun-
um. 1 þessum Rúrdal er, eins
og kunnugt er, vagga kola, kók
og stálfframleiðslu Éjóðverja.
Hvað margar flugvélar Bret-
ar sendu út í þessá árás, er
ekki kunnugt um. En það má
ætla að þær hafi skift hundr-
uðum, því 38 af þeim voru
skotnar niður.
Það er ekki ólíklegt, að árás
sem þessi, verði fyrirboði þess
er koma skal í sprengjuhernað-
inum á hendur Þjóðverjum á
næstunni. Orð Churchiills um
að reyna gildi sprengjuhernað-
arins meira en gert hefir verið,
benda ótvírætt í þessa átt.
Og vissulega gerir minna
grand í matnum en það, að
hægt skuli vera að leggja
helmingi stærri borg en Win-
nipeg með honum á minna en
einum klukkutíma í rústir.
Árásir á spítalaskip
Eftir því sem skýrt var frá í
brezka þinginu á fimtudaginn
var, hafa þýzk og itölsk loft-
skip gert fimtíu og átta árásir
á brezk spítalaskip siðan stríð-
ið skall á. Nítján skip hafa
orðið fyrir þessum ofisóknum
og fjórum þeirra tókst þeim að
sökkva.
Áhrifamesti viðburður
stríðsins
Afnám kommúnistafélagsins
á Rússlandi, mun með tið og
tíma verða talinn einn af á-
hrifarikustu viðburðum stráðs-
ins.
1 bráðina ætti þetta ekki að-
eins að efla samtök bandaþjóð-
anna i striðinu, heldur og sam-
vinmu þeirra á milli að stráðinu
loknu.
Það er enginn efi á því, að
bandaþjóðirnar ólu á grun um
það, að of náin samvinna við
Rússland gæti orðið þeim
hættuleg. Hér eftir geta þær
ekki borið þessu við.
Um leið og þessi draugur er
kveðinn niður í huga þeirra, er
einnig sterkasta áróðursvopnið
slegið úr höndum Hitlers. —
Hann hefir, eins og kunnugt er,
háidið því fram, að hann væri
með stniðinu að bjarga mann-
kyninu frá því að lifa við vítis-
kvaMrnar, sem þess biði, ef
Rússar réðu heiminum.
En jafnvel þó þetta spor Stal-
ins hafi jafnvel nokkra sér-
staka þýðingu fyrir yfirstand-
andi tíma, er hér í raun og veru
u-m enga nýung að ræða. Á-
róðursstefna Rússa út á við,
hefir fyrir löngu veslast upp í|
Rússlandi og verið þar áhrifa-i
laus. Um leið og stjórnmála-
flokkar þar liðu undir lok, tók
þessi stefna einnig sýkina. —
Stefna Stalin hefir verið sú, að
vinna að viðreisn sinnar eigin
þjóðar inn á við, í Rússlandi
sjálfu, en ekki sú, að þrengja
kommúnisma upp á nokkra
þjóð, eins og foringjar Rúss-
lands héldu nauðsynlegt í
fyrstu.
Það er því ekki bréf Roose-
velts til StaMns sem liggur að
baki afnámi kommúnista
flokksins, eins og Hitler held-
ur fram, heldur á málið langan
aðdraganda. Stalin hafði fyrir
iöngu séð, að vegna þessa út-
breiðslu-áróðurs voru viðskifti
og samvinna við aðrar þjóðir
erfiðari. Og endalok þess máls
máttu heita að kæmu með
burtrekstri Trotzky úr Rúss-
landi; málið er ekki yngra en
þetta, þó aðrar þjóðir hafi ekki
fiyr en nú .leftir yfÉrlýsingu
Stalins, áttað sig á þvi.
Kommúnistafélagið var
stofnað 1919 af Lenin. Það
kom á fót skrifstofubákni i
Moskva, er hafði sjö alþjóða
þing á timanum sem það ól
aldur sinn og sóttu þau full-
trúar kommúnistafélaga úr öll-
um heim. Áhrif hinna er-
lendu félaga voru auðvitað
nokkur heima fyrir og þau
voru eiginlega slæm auglýsing
fyrir Rússland, ekki sízt vegna
þess, að þar var stefnu félags-
ins svo litið sint. 1 fyrstu vakti
fyrir að koma á heimsbyltingu
með þvi. Um það er ekki að
villast. Að því vann og Trotzky.
Sú starfsemi vakti snemma
sundurlyndi milli Breta og
Rússa. En þegar Trotzky beið
ósigur fyrir Stalin, beið þessi
erienda áróðursstefna einnig
ósigur.
Árið 1935 mótmæltu Banda-
ríikin þessum áróðurs samtök-
VINNUR VERÐLAUN
1 frétt frá Toronto er þess
getið, að Mrs. Gordon Josie í
Ottawa (áður Svánhvít Jó-
hannesson í Winnipeg) hafi
unnið verðlaun, sem veitt eru
fyrir góða frammistöðu við
nám i þjóðfélags-störfum við
eina deild Toronto háskólans.
Þessi verðlaun hafa nefndri ís-
lenzkri konu, verið veitt fyrir
góða hæfileika sýnda í starfi
hennar í opinberum velferðar-
málum. Verðlaunin eru kend
við Toronto Star, er efnt mun
hafa til þeirra, en hvað há þau
eru getur ekki um í fréttinni.
Mrs. Gordon Josie, er dóttir
Dr. og Mrs. Sig. Júl. Jóhannes-
son í iWnnipeg. Hún nam lög-
fræði á Manitoba-.háskóla, en
tók sér velferðarmálastörf fyr-
ir hendur að námi loknu fyrst í
þessu fylki og síðar í Ottawa.
um þriðja alþjóðafélagsins,
eins og byltingafélag kommún-
ista var kailað. En jafnvel þó
félagið værið þá til, gat það
ekki heitið starfandi í Rúss-
landi. Það hefir ekki haft
nema tvö alþjóðaþing fná þvi
árið 1924. Annað þeirra var
1928 og samþykti þá burtrekst-
ur Trotzkys og félaga hans.
Hitt var haldið 1935, er Rúss-
land gekk í þjóðabandalagið,
til að taka höndum saman við
lýðræðisríkin til þess að verj-
ast nazista-stefnunni, sem eng-
ir sáu gleggra en Rússar hvílík
hætta stóð af. En meðfram
vegna kommúnistafélagsins,
kom upp sundrung milli félaga
þjóðabandalagsins og Rússa,
sem lauk með því, að Rússar
voru reknir úr Þjóðabandalag-
inu.
Það var þjóðræknisstefna
Rússa, sem bug vann á þessum
erlenda áróðri. Þjóðin í heild
sinni hafði snúið huga sánum
að framfarastarfinu, sem Stal-
in og stjórn hans bentu á, að á
mestu riði. Félagar Þjóða-
bandalagsins skildu ekki sfcefnu
Stalins í þessu efni, sem ekki
var að undra, þar sem hann var
um skeið ritari kommúnista fé-
iagsins. En að hann hafi átt
mestan þátt í stefnubreytingu
þeirri, sem komst á í Rúss-
landi, er þó eindregið haldið
fram, af þeim, sem því máli
eru kunnugastir. Að öðru leyti
fór þessi stefna í aðra átt en
þá, er byiltinga-foringinn, Len-
in, hafði, ásamt Trotzky og
því engin furða heldur á, að
aðrar þjóðir gleyptu ek.ki við
henni; það var svo ótrúlegt, að
sfcefna Stalins væri önnur en
þeirra.
En sú er nú raunim á orðin,
að hún er það og hefir lengi
verið. Og hún lýsir þvi stjórn-
málaviti, sem óvíða er að finna,
eins og 20 ára framfarir Rúss-
lands bera með sér, sem óvið-
jafnanlegar eru við nokkuð,
sem sagan áður getur um.
“Þetta mun gleðja yður”
Falconbridge Nickel Mines
Limited, heitir félag, sem hélt
ársfund sinn í Toronto 21.
ápril. Forstjóri félagsins, Mr.
J. Gordon Hardy, færði hlut-
höfunum góðar fréttir. Hann
sagði þær með þessum orðum:
“Frétt ein, sem mér hefir ó-
beint borist, mun eigi síður
gleðja yður en mig. Hún er sú
að fédag vort í Noregi heldur
áfram starfi, undir stjórn Þjóð-
verja, en starfsliðið eru Norð-
menn. Sömu námurnar og við
áður starfræktum eru nú unn-
ar.”
Blaðið Ottawa Citizen, sem
frétt þessa flytur, hefir hana
eftir skýrslu forstjóra félags-
in,s, er maður í hernum sendi
föður sínum. Auðvitað gleður
fréttin hvorki soninn né föður-
inn. Þeir vifca sem er, að fram-
leiðsla nikkel félagsins í Noregi
fer öll til Þýzkalands og þar
kenna canadiskir hermenn á
hennii, sem aðrir liðar banda-
jnanna, ef þeir skildu hætta á
innrás í Evrópu.
Forstjórinn benti á að fé því,
er félagið iagði í eignina — um
$1,009,068 — myndi borgið. —
Þessi þrifstofnun seldi Þýzka-
landi framleiðslu sína fyrir
stríðið.
Um rekstur nikkel félagsins
í Canada, fór forstjórinn þeim
orðum, “að meira bæri á óróa
hjá verkamönnum en áður, og
væri það óefað æsingum að
kenna.” Falconbridge félagið
er eitt þeirra, sem stjórn Can-
ada veitir ásjá með ríflegum
rekstursskilmáilum, svo það
geti fært út stakkinn undir
stjórn Hardys.
Mannatap í Afríku
Síðan Bandarikjamenn lentu
í Norður-Afriku hefir manna-
tap þeirra verið 18,558; þar af
voru 2,184 drepnir, 9,437
særðir og 6,937 tapaðir, (þar
með eru stríðsfangar taldir). 1
Tunisia einni er áiætlað að af
Öxulþjóðunum hafi 30,000 ver-
ið drepnir, 26,400 særðir og
226,000 fceknir til fanga, og
verður þá tap þeirra þar í alt
322,400. Alt mannatap sam-
bandsþjóðanna í Tunisia nam
ekki fullum 70,000.
Námuverkfall
S. 1. fimtudag gerðu 1,500
kolanámumenn verkfall í Glace
Bay, N. S. Unnu þessir menn
í tveim námum Dominion. kola-
félagsins og var ástæðan krafa
um hærra kaup sem ekki fékst.
Hæfinn landi
Sú frétt kemur frá Los Ang-
eles í Californíu, að Ronald
Ofctenson hafi unnið alla í
þeirri iþrófct að skjóta í mark.
Af 200 skotum er hann skaut
hitti hann markið 198 sinnum.
Ronald er tæpra átján ára að
aldri eh mælir samt rúmlega
sex fet á hæð. Hann er fædd-
ur i nóvember og gengur hann
þá í herþjónustu Bandaríkj-
anna. Ronald er sonur Mr. og
Mrs. Guðmundar Otternson í
Los Angeles, en afi hans og
amma eru hin alþektu hjón,
Mr. og Mrs. Nikulás Otterison,
er búið hafa hér í Winnipeg
með mikilli rausn um fjölda
mörg ár og flestir tslendingar
fjær og nær þekkja eða kann-
ast við. Er skotfimi mjög æfct-
geng í þessari ætt.
Langar að gifta sig
Pétur Júgóslayiu konungur
gerði það kunnugt í vikunni
sem leið, að hann ætlaði að
gifta sig bráðiega. Útt af þessu
varð talsverður hvellur í flótta-
ráðuneyti hans í London. —
Fanst súmum þeirra þetta vera
ótimabært og vilja að hann
bíði þar þjóð hans verður
frjáls. Hin lukkulega er
prinsessa Alexandra frá Grikk-
landi.
FRÁ HERBÚÐUNUM
J. S. Skaptason
frá Winnipeg hefir nýlega
fcekið annað lautinants próf og
stóðst það ágætlega. Hann
innritaðist í herinn fyrir rúmu
ári síðan og er nú yfirmaður í
Winnipeg fótgönguliðinu með
áður nefndum titli (Second
Lieutenant) og i þess þjónustu
einhverstaða í Canada. Hann
tók prófin á hermannaskólan-
um ásamt sjö öðrum foringja-
efnum frá Winnipeg fótgöngu-
deildinni.
Eiríkur Thordarson
frá Gimli, Man., innritaðist
í herþjónuisfcu 22. maí. Hann er
fæddur í Árnesbygðinni í Mani-
toba og er móðir hans Mrs.
Herdís Thordarson á Gimli.
Lárus Thordarson
frá Sinclair, Man., innritað-
ist í herþjónustu 24. maí. Hann
er fæddur og uppalinn að Sin-
clair og stundaði landbúnað á
jörð foreldra sinna þar til hann
innritaðist. Móðir hans er
Mrs. J. Thordarson að Sinclair.
Eleanor A. Sveinson
frá Marquette, Man., var ein
af 140 stúlkum er útskrifuðust
frá kvenæfingaherskólanum í
Vermilion, Alta., 29. maí. Allar
þessar stúlkur innrituðust í
herþjónusfcu fyrir skömmu síð-
an og hafa stundað nám og
æfingar við áðurnefndan skóla
um fjögra vikna tíma, sem
nægir til þess að þær geti ann-
ast þau störf sem þeim er ætl-
að. Eleanor mun koma til
Winnipeg mjög bráðlega og
tekst á hendur þau skyldustörf
sem henni eru ætluð hér og í
nágrenninu.
Frederick Karl Kristjanson.
788 Ingersoill St., Winnipeg,
er einn af 58 piltum er fóru
héðan 28. maí til Chilliwack,
B. C., til lærdóms fyrir hærri
stöður í hernum. Þessi hópur
er sá fyrsffi sem héðan fer til
náms á þennan nýja skóla, er
rótt nýlega var stofnsetfcur. —
Flestir í hópnum eru háskóla-
stúdentar, en nokkrir eru æfð-
ir menn úr herliðinu eða vara-
deildunum, sem meðmæli hafa
hlojið til frekara náms og æf-
inga.
Gestur Eyður Sigurcfson
frá Geysir, Man., innritaðist
í herþjónustu 21. mai. Hann er
fæddur og uppaiinn í Geysir-
bygðinni og stundaði fiskiveið-
ar og landbúnað áður en hann
gekk í herinn. Móðir hans er
Mrs. V. Sigurdson að Geysir.
FJÆR OG NÆR
Oss hefir borist sú góða frétt,
að hinir velþektu íslenzku lög-
fræðingar, G. S. Thorvaldson,
K.C., M.L.A., og Árni Eggert-
son, K.C., séu nú meðlimir lög-
mannafélagsins Andrews &
Andrews, sem er eitt hinna
elztu og bezt þektu lögmanna-
félaga þessa bæjar.
Þetta nýja lögíjriannafélag
hefir skrifstofur á annari hæð
Bank of Nova Scotia Bldg.,
Portage Ave. & Garry St.
Nafn félagsins er: Andrews,
Andrews, Thorvaldson &
Eggertson.
★ ★ ★
Islendingadagsnefndin hafði
fund s. 1. sunnudag. Endanlega
er ekiki hægt að skýra frá starfi
hennar, því það er enn í smíð-
um. En af fyrirætlunum nefnd-
arinnar má ráða, að komandi
Islendingadagur á Gimli, verði
einn hinn skemtilegasti og ráð-
leggjum vér öllum að gæfca
þess vandlega, að ráða sig
hvergi annar staðar, svo þeir
geti verið á Gimli 2. ágúst.
★ ★ ★
Fimfcudaginn 20. maí s. 1.
lézt að heimili sínu, Fitjum,
Hnausa, Man., Steinunn Sig-
urðardóttir Vddal. Hún var
jarðsungin af séra Eyjólfi J.
Melan þ. 24. maí. Hennar verð-
ur nánar getið síðar.
★ ★ ★
Hr. Jón Björnsson, bóndi við
Silver Bay, Man., leit inn á
skrifstofu Heimskringlu á
þriðjudaginn var, á leið vestur
til Vancouver, þar sem einn
sonur hans nú er i þjónustu
Canada-hensins. Mr. Björnsson
kvaðst hafa i hyggju að dvelja
þar vestra um óákveðinn táma
og ef til vlll taka atvinnu þar
ef sér byðist hún. Hann sagði
tiðindafátt í sinni sveit að
öðru en því að veðurfar hefði
verið stirt, það sem af er sum-
arsins, of miklar rigningar svo
bændur hefðu tafist mjög við
vorvinnu og sáðning því ekki
nærri lokið.