Heimskringla - 21.07.1943, Page 5

WINNIPEG, 21. JÚLI 1943
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
FRÉTTIR FRÁ ISLANDI
VONARHJAL
M. J. Coldwell, M.P.,
foringi C.C.F. flokksins í Ot-
tawa, heldur fund á Lundar, *
föstudaginn 23. þ. m. kl. 8.30
til stuðnings við William Bryce
C.C.F. frambjóðenda i Selkirk
kjördæminu.
plötur. Um kveldið var skemt
sér með dansi til miðnættis, og
var það almælt að dagurinn
hefði hepnast prýðilega.
KENSLUBÆKUR í
ÍSLENZKU
Undanfarin ár hefir vöntun
kenslubóka í íslenzku hamlað
tilfinnanlega íslenzku kenslu á
heimilum og í Laugardagsskól-
um. Úr þessari þörf hefir nú
verið bætt. Þjóðræknisfélagið
hefir fengið allmikið af þeim
bókum sem notaðar eru við
lestrarkenslu í barnaskólunum
á íslandi. Bækurnar eru
flokkaðar (graded) þannig að
börnin geta skrifast úr einum
bekk í annan upp í 6. bekk.
Eins og kunnugt er, er út-
gáfukostnaður á Islandi afar
hár á þessum tímum; við hann
bætast flutningsgjöld og
skattar. Verð það sem lagt
hefir verið á bækurnar er eins
lágt og mögulegt er og svarar
naumast samanlögðum kostn-
aði. Aðal takmarkið er að
sem flestir fái notið bókanna.
Bækurnar eru þessar:
Eftir ísak Jónsson:
Gagn og gaman (staf-
rofskver) ............ 45
Stgr. Arason tók saman:
Gula hænan, I........-....25
Gula hænan, II...........-25
Ungi litli, 1.............25
Ungi litli, II............25
Freysteinn Gunnarsson
tók saman:
Lestrarbók, 1. fl. 1. h. .... .30
Lestrarbók, 1. fl. 2. h..30
Lestrarbök, 1. fl. 3. h..30
Lestrarbók, 2. fl. 1. h..30
Lestrarbók, 4. fl. 1. h. .... .30
Lestrarbók, 4. fl. 2. h...30
Lestrarbók, 5. fl. 1. h...30
Lestrarbók, 5. fl. 2. h...30
Lestrarbók, 5. fl. 3. h...30
Pantanir og andvirði sendist
t-il Miss S. Eydal, 695 Sargent
Ave., Winnipeg.
Deildir félagsins verða látn-
ar ganga fyrir og eru þær því
beðnar að senda pantanir sínar
sem fyrst.
Fræðslumálanefnd
Þjóðrækinsfélagsins
Huganir, úrvalsritgerðir
dr. Guðmundar Finnbogasonar
Huganir heitir stór bók, sem
kom út á forlagi Isafoldar-
prentsmiðju á sjötíu ára af-
mæli dr. Guðmundar Finn-
bogasonar.
1 bókinni eru allmargar rit-
gerðir eftir Guðmund. Hafa
þær allar birst áður í blöðum
og tímaritum og hefir höfund-
ur valið þær sjálfur, og að því
er hann segir sjálfur í formála
bókarinnar, hefir hann valið
þær af ritgerðum sínum, sem
séu honum enn jafnkærar og
þegar hann samdi þær, og seg-
ir það, sem hann vildi enn
segja. Nafn bókarinnar, “Hug-
anir”, kveður dr. Guðmundur
jafngilda enska orðinu ‘essays”
—Alþbl. 9. júní.
* * * *
Svíar selja tilbúin timbur-
hús eftir styrjöldina
Sviþjóð býr sig undir að
byggja 20 þúsund timburhús
fyrir England á ári eftir stríð-
ið. En ekki aðeins England —
heldur S.-Afrika og S.-Ame-
ríka hafa gert pantanir í þús-
undir tilbúinna timburhúsa frá
Sviþjóð undir eins og vopna-
viðskiftunum er lokið.
Socialdemokraten, aðalblað
sænska Alþýðufl. og sænsku
stjórnarinnar, skýrði frá þessu
í nýkomnu blaði hingað, að
geysileg eftirspurn sé eftir til-
búnum timburhúsum sænskum
eftir stríðið, og hafi Svíar upp-
runalega gert ráð fyrir því, að
þús. hús yrðu seld til Englands
á ári að stríðinu loknu, en Bret-
um þyki það of lítið, þeir vilji
fá 20 þús. af slíkum húsum á
ári.
Blaðið segir frá því, að Svíar
hafi gengist fyrir sýningu í
London á sænskum timburhús-
um, og eftirspurnin eftir þess-
um húsum sé svo mikil, að hún
fari langt fram úr öllum áætl-
unum. Mörg slík hús hafi ver-
ið seld til Þýzkalands síðustu
árin, einnig til Noregs. En-
vegna gjaldeyrisvandræða hafi
þessi sala algerlega hætt í
seinni tíð.
Reiknað er hins vegar með
því, að tilbúin timburhús verði
flutt út í stórum stíl frá Sví-
þjóð undir eins og vopnahlé
hefir verið samið — ekki að-
eins til Englands, heldur og til
Suður-Afríku og Suður-Ame-
riku.—Alþbl. 9. júní.
★ ★ *
Eimskipafélagið
Þrátt fyrir margháttaða og
vaxandi siglingaerfiðleika af
völdum styrjaldarinnar, verður
ékki annað sagt, en að afkoma
Eimskipafél. ísland hafi orðið
mjög sæmileg árið sem leið.
Reikningar fél., sem lagðir
voru fram á aðalfundi þess rétt
fyrir síðustu helgi, sýna að
vísu, að verulegt tap, um 3.5
milj. króna, var á skipum fé-
lagsins sjálfs í þetta sinn, sem
augsýnlega stafar fyrst og
fremst af stórkostlegum töfum
svo lítilla skipa í AmerLkuferð-
(Alice Hawthorne)
Hugljúf sem englaómur,
með andvarans dularmál
er vonin, sem laðar og leiðir
og leiðbeinir þjáðri sál.
“Bíð þú, unz Ijósið lýsir
og lægist stormanna her.
Svo verður sólskin á morgun
og sumar í huga þér.
Hugljúfa von, ó hve hjartnæmt þitt mál,
það huga minn gleður og frið veitir sál.
Þegar í hulu húmsins
himin ber sortans traf.
Skin ekki i dimmunnar djúpi
dásamlegt stjörnuhaf?
Hví skyldi návist Norna
í nótt veikja hugans mátt?
Er miðnættið dimma dvinar
dagurinn kemur brátt.
Hugljúfa von, ó hve hjartnæmt þitt mál,
það huga minn gleður og frið veitir sál.
S. E. Björnson
* * Tá?
* *
SL teleISéh s
a?iÍgSfran,IeÍðsJ° 11Sar°ÍÖldUm °g koP'
ekW
£*ir SÍI«astaura°r* le"ia * *°T með
tENGJa Cfw. uthe*mtast 1 °Ur har Seni
um þeirra, við þau skilyrði,
sem nú verður að sigla. En
þeim mun meiri ágóði varð af
hinum stærri leiguskipum fé-
lagsins svo og af afgreiðslu er-
lendra skipa, sem það hafði
með höndum. Heildarútkoman
af rekstri fél. s. 1. ár má því
heita góð, jafnvel þó að á rekst-
ursreikningnum sé ekki talið,
að ágóðinn hafi numið nema
tæpum 434 þús. kr. Þvi að stór-
ar upphæðir, sem raunverulega
hafa verið lagðar fyrir, eru þar
reiknaðar til útgjalda — hér
um bil 2 milj, sem “iðgjöld
vegna sjálfsáhættu skipanna,
vegna mismunar vátryggingar-
upphæða og væntanlegs end-
urnýjunarkostnaðar þeirra” og
1 milj. sem “áætlaður kostnað-
ur við flokkunarviðgerð” á 2
skipum fél., sem enn hefir ekki
farið fram — þannig, að raun-
verulega hefir hagur Eimskipa-
félagsins batnað á árinu um
hér um bil 3.5 milj. kr.
Þar við bætist, að fél. á mikl-
ar eignir, raunverulega miklu
meiri en eignareikningur þess
sýnir. Þar eru eignir umfram
skuldir ekki taldar nema tæpar
12 milj. En þá eru Fossarnir,
að Fjallafossi einum undan-
teknum, ekki reiknaðir nema 5
þúsund krónur hver —- niður i
þá upphæð er búið að afskrifa
þá — og fasteignir félagsins
ekki nema á 189 þús., þar af
Eimskipafélagshúsið á 120 þús.
Það er því augljóst, að raun-
verulegar eignir Eimskipafél.
eru miklu meiri en 12 miljónir
og mjög sennilega tvöföld sú
upphæð.
★
Þegar á þessar tölur er litið,
verður ekki annað sagt, en að
hagur Eimskipafél. standi með
miklum blóma.—Alþbl. 9. júni.
GULLAFMÆLISBORÐAR
ÍSLENDINGADAGSINS
Jngur fjármálamaður
“Mamma,” sagði Bjössi litli
)g kom þjótandi inn. “Frú Námsskeið til sölu
Mafia sagðist ætla að gefa mér vjg fullkomnustu verzlunar-
crónu, ef eg segði henni hvað gkó]a j winnipeg. Upplýsingar
)ú hefðir sagt um hana!” KefUr:
Hvílíik ósvífni. The Viking Press Ltd.
nóðir hans ney^ s u . Sargent Ave., Winnipeg
;óður strákur að segja henni
)að ekki! Eg vil ekki einu sinni
lafa, að hún viti, að eg hugsi,
jm hana. Hérna færðu epli,,
;æni minn, þú ert skynsamur
Irengur!”
“Já, það er eg, mamma, þeg-
ir hún hampaði krónunni
úarnan í mig, sagði eg, að það,1
sem þú segðir um hana, væri
5VO agalegt, að það væri ekki
bægt að segja frá því fyrir
ninna en tvær krónur með
Jýrtiðaruppbót!”
Sem að undanförnu, sendir
Islendingadags nefndin gullaf-
mælisborða til allra, sem dval-
ið hafa hér í álfu 50 ár og meir,
og eru fæddir á Islandi. Óskar
nefndin eftir, að sem glegstar
upplýsingar séu gefnar viðvikj-
andi þeim spurningum, sem hér
fara á eftir, því allar þessar
skýrslur verða vel geymdar, og
koma að góðum notum síðar
meir.
SÍLfcTío^
1,5-43
foh

mnniTOBH telephoíie sysTEm
Hvert fórstu svo?
Skírnarnafn og ættarnafn..... Ert þú giftur (gift) eða ógift-
Hvar til heimilis?....... Ekkjumaður (eða kona) ?
Hvaða atvinnu stundar þú? ....
Hvaða mánaðardag og ár?
Nafn eiginmanns eða eigin-
konu? ......................
Hvað mörg börn? Nöfn þeirra
og aldur.......................
Til hvaða staðar komst þú
*
l
fyrst i Vesturheimi?...........
Aðrar upplýsingar:
Hvaða ár? ..............
Hvar settist þú fyrst að?.
FANGARNIR SUNGU
(Eftir Arthur Stringer)
Sendið þessar upplýsingar til
Björnssons Book Store & Bind-
ery, 702 Sargent Ave., Winni-
peg, Man., Canada.
Margar sagnir eru til um
Svarta dauða, eða pláguna
miklu, sem geisaði hér á landi
á árunum 1402—1404. Ein
þeirra er þessi:
Þegar Svarti dauði kom í
Ólafsfjörð, voru þar smalar
tveir, sem hétu Teitur og Sigga.
Það var einn morgun snemma,
að þau voru að smala uppi í
fjöllum. Sýndist þeim þá ó-
kennilega þoku leggja upp um
allan Ólafsfjörð, og réðu þau
það því af að halda ekki ofar.
til bygða, fyr en þokunni létti
af. Þoka þessi hélzt mjög lengi,
og höfðust þau allan þá stund
við á fjöllum uppi. En er þok-
unni létti af, héldu þau til
bygða. Var þá alt fólk í firðin-
um dáið. Þegar Ólafsfjörður
fór svo að byggjast á ný, varð
stundum ágreiningur um jarðir
og landamerki. Var þá jafnan
leitað vitnisburða hjá Teiti og
Siggu og varð þá til málshátt-
urinn: “Þá kemur nú til Teits
og Siggu.”—Alþbl.
* ★ ★
Spjátrungur: Halló, félagi.
Veistu hver eg er?
Drukkinn maður: Nei, eg
þekki þig nú ekki, en ef þú seg-
ir mér hvar þú átt heima, skal
eg hjálpa þér heim.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
fslenzka vikublaðið
. Er þetta tap? Þeir horfðu hátt
og hatri leyndu’, en glottu’ um tönn: '
Þá dreymdi loftið bjart og blátt
á bak við skýja hrönn.
Að vísu sýndist þröngt um þá,
en þeir voru’ ekki fangar samt:
Ef söngdís lyftir þungri þrá,
nær þrældómsvaldið skamt.
Ef hljómdýrð grípur huga manns,
þó honum sýnist varnað máls,
í hljóði syngur sálin hans
til sigurs — hann er frjáls.
Svo sterkur enginn fjötur finst
né fangahola nein svo þröng,
sem ekki af heilli hugsun vinst
né hrekkur fyrir söng.
Sig. Júl. Jóhannesson þýddi
Athugasemd: Rauðakross sendiherrann í Bern á Svisslandi
skýrði frá því að þegar canadisku hermennirnir hefðu verið
teknir fastir við Dieppe þá hefði mátt heyra þá syngja í fanga-
búðunum. 1 sambandi við það orti Arthur Stringer þetta
kvæði. Ragnar H. Ragnar sendi mér það og bað mig að “um-
yrkja” það á íslenzku.—Þýðandinn.
.MiiiiiiiiiiiiaiiiiiiiiiiiiniiiiiiNiiiiniiiiiiiiiiiinuiniiiiiiiniiiiiiiiiiiiaiiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiiaHiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiaNiiiiiiiiiitiiiiiiiiimiaiiio
8 Islendingadagurinn (
í Seattle, Wash. . I
g
VERÐUR HALDINN AÐ SILVER LAKE
SUNNDAGINN 1. AGOST
eins og undanfarandi ár
Nefndin sem stendur fyrir hátíðahaldinu vinnur i |
sameiningu að því að dagurinn verði sem ákjósanleg-
astur fyrir alla sem sækja hann; skemtiskrá verður |
eins góð og framast er unt; ræður fluttar með auðvitað
fleiru sem nefndin hefir ákveðið að hafa til skemtunar.
Söngflokkur sem samanstendur af góðu söngfólki
skemtir einnig og verður engum vonbrigði að hlusta á
hann. Iþróttasamkepni sem ungum og gömlum er
boðið að taka þátt i far fram og verðlaunum útbýtt til
þeirra sem röskastir reynast. Ennfremur verður dans
að Icvöldinu og valdir menn til þess að spila fyrir.
Það er enginn efi á þvi að íslendingadagshátíðirn-
ar sem haldnar hafa verið ár hvert síðan íslendingar
fluttu til þessa lands hafa átt mikinn þátt í því að við-
halda þjóðerni og sameiningu Islendinga hér vestan
hafs. Islendingar hér í Seattle og ströndinni eru orðn-
ir æði fjölmennir. Og þó að þetta séu alvarlegir tímar
eins og við vitum, ættum við að geta sparað einn dag
á árinu til þess að koma saman og hafa stund til
skemtunar hver með öðrum, svo landar góðir, hittumst
heilir 1. ágúst n. k. að Silver Lake, Seajtle, Wash.
NEFNDIN.
s
=
I
imnuiuiiiiiiinn