Heimskringla - 19.04.1944, Qupperneq 5

WINNIPEG, 19. APRIL 1944
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
En Jefferson var á undan sín-
um tíma. Hann birti ýmsan
sannleika, sem vér skiljum nú,
betur en fjöldinn skildi þá, sem
barðist á móti honum.
Og nú er hann árlega að hljóta
fullkomnari viðurkenningu, og
menn eru farnir að skilja æ bet-
ur hvað það var sem vakti fyrir
honum, hreinskilni og sann-
leiki í trúmálum, réttvísi og
kærleiki í mannfélagsmálum,
víðsýni og samvinna, framtaks-
semi og góður skilningur í öllum
málum innan þjóðfélagsins, og
á milli allra manna.
Auðvelt er að viðurkenna
þessar stefnur, eða hugmyndir,
en örðugra ejc að uppfylla þær.
En nú eru menn samt farnir að
verða ákveðnari en nokkru sinni
fyr, í öllum stjórnmálaflokkum,
hver á sína vísu, um að vilja
fylgja þessum stefnum á ein-
hvern hátt, á einhverja vísu að
framfylgja þeim, og í því liggur
von framtíðarinnar. Og sem
tákn þess, að þeir vilja gera þess-
ar hugmyndir að veruleika, með-
al annars, er nú farið að halda
upp á afmælisdag þessa mikla
manns, á ákveðnari hátt, og var
mest gert að því í fyrra, og aftur
nú í þessum mánuði, í Banda-
ríkjunum. Og þar sem að Únit-
arar suðurfrá hafa lengi viður-
kent Jefferson og talið hann sem
einn af þeirra ágætustu mönn-
um, hafa þeir gengið í lið með
þeim til að heiðra hann, bæði
sem Únitara og sem mikinn og
háttsettann umbótamann.
Jefferson var fæddur 13. apríl
1743, þannig var tvö hundruð
ára afmælis hans minst í fyrra.
Og nú er aftur, þetta ár, verið
að minnast hans, í flestum Únit-
ara kirkjum í Bandaríkjunum,
og þess vegna vildi eg einnig, við
þessa guðsþjónustu, hina næstu
á eftir fæðingardag hans, einnig
minnast hans, ekki aðeins sem
forseta Bandaríkjanna, en miklu
fremur sem eins af hinum and-
legu fyrirrennurum vorum í
þessari heimsálfu, sem með
framtakssemi, einlægni, trú-
mensku við sjálfan sig og þá
stefnu, sem hann fylgdi, trygði
framtíð hennar, og lagði mikinn
skerf til þess frelsis, sem ekki að-
eins Bandaríkjamenn, en einnig
vér sem hér búum, hafa eignast
í andlegum efnum.
Únitara félagið var myndað
árið 1825. En tuttugu og fimm
árum þar áður, og jafnvel fyr,
studdi hann hina frjálsu hreyf-
ingu.
Hann mælti með jafnrétti
allra manna, heimtaði réttvísi
fyrir alla, leitaði umburðarlyndis
og kærleika, og studdi hverja
tilraun sem gæti stuðlað að full-
komnu lýðræði.
Nú eru tvö hundruð og eitt ár
liðið síðan að hann fæddist, og eg
minnist hans hér, sem eins af
ÞJóÐRÆKMSFÉLAG
VESTUR-ÍSLENDINGA
25 ÁRA
Eftir Valdimar Björnson
liðsforingja
skemtileg. Þátttaka er auðvitað
mest af hálfu Winnipeg-búa
sjálfra, því borgina má kallast
Reykjavík Vestur-lslendinga. En
einstaklingar fara stundum lang-
ar leiðir, til þess að sækja þingin,
og einnig eru þar
WARTIME PRICES AND
TRADE BOARD
Spurningar og svör
• Spurt: Við búum í litlum
sveitabæ og skólakennarinn er í
erindrekarj fægj hjá okkur. Eigum við að
(Eftirfarandi grein birtist í hinna Ýmsu félagsdeilda og er,taha Sykrið sem henni er ætlað
Morgunblaðinu í Reykjavík 22. starfið rætt ítarlega. Væri bæðil tjj niðursugu aldina eða fær hún
vorum andlegu fyrirrennurum, feb.; var skrifuð að beiðni blaðs. aeskilegt og enda sjálfsagt ger-. að halda þessum seðlum sjálf?
„„ +,i legt að auka enn meir shka þatt.l Svar; Hver einstaklingur er á_
tóku í framtíðinni. Hámarki byrgðarfuliur fyrir sinni eigin
sínu nær þingið venjulega með skömtunarseðlabók, en það er
samkvæmi, sem Winnipeg-deild- ætlast til þess að allir iáti af
1 v« nfvMX t 1 1 /-VI 4- 4“ Lv./vl J
hendi seðla fyrir sinn skerf af
og einnig til þess, að vér gleym-
um því aldrei, að sú stefna, sem ... ,
- r i • r , . - « greminm eru timabærar athuga
ver fylgjum og festum trunað . &
ins er að Þjóðræknisþingi leið. I
semdir og er hún því hér birt.
Ritstj. Hkr.)
V
ESTUR-ÍSLENDINGAR, er
m ”Frón” efnir til eitt kvöld um
miðjan þingtímann. Þangað er
boðið ræðumanni, oft úr fjar-
því sem borðað er á heimilinu.
Ef kennarinn ætlar að verða hjá
ykkur næsta vetur, þá ætti hún
að láta þig hafa seðla sem svara
við, er stefna, sem allur heimur-
inn er, hægt en stöðugt, að fær-
ast í áttina til.
Menn eins og Thomas Jeffer-
son og aðrir sem hátt hafa staðið V h®r eru staddir um þessar lægri bygð, og eru þetta hinar
hjá þjóð sinni, og sem fylgt hafa mundir, hugsa þessa dagana til fróðlegustu og skemtilegustu
þessari stefnu, hafa gert mikið Winnipeg, þar sem haldið er há- samkomur. Ragnar H. Ragnar, , . ,, , , akvvA
til að útbreiða mál hennar. En tíðlegt 25 ára afmæli Þjóðræki- staddur á íslandi nú, í ameríska ■*'? ^?m TjUn -T1* f * ,°r 3
þeir einir hefðu aldrei getað fært isfelags íslendinga í Vestur-( hernum, var forseti Fróns um
hana langt á leið án allra hinna, heimi. Hefir Island viðurkent skeið, meðan hann dvaldi í Win-
sem einnig hafa stutt að hinum þessa starfsemi þjóðarbrotsins nipeg.
sömu málum, en sem ekki eins- vestra með því að senda biskup-j Það er ánægjulegt til þess að
mikið hefir kveðið að. Þess inn, Sigurgeir Sigurðsson sem vita, hve íslendingar hér heima
vegna verðum vér að skilja, að fulltrúa stjórnarinnar við þessii meta mikils starfsemi Þjóðrækn-
vér vinnum engu síður mikið og hátíðahöld. | isfélagsins, og enginn vafi leikur
þarft starf, en þessi mikilmenni. Morgunbl. hefir beðið Vestur- á því, að Vestur-íslendingar eru
Vér heiðrum minningu þeirra Islending að minnast í fám orð-| allir hjartanlega þakklátir
þess vegna, ekki aðeins með því um 25 ára starfsemi Þjóðræknis- heimaþjóðinni fyrir þann hlýhug
að minnast þeirra, en einnig með félagsins fyrir vestan. Vart verð- og þá velvild, sem þeim er auð-
því sjálf, að sjá um að þessi ur þó saga þessi rakin greinilega, j sýnd. Tuttugu og fimm ára af-
stefna sem vér virðum svo mik- enda ekki tök á því hér. En hér, mælið, sem nú fer í hönd, hefir
ils, lifi og dafni. verður lýst í höfuðdráttum að mikla þýðingu. En þess ber þó
Lifi minning andlegu mikil- hverju félagið starfar. j að gæta í þessu sambandi, að fé-
mennanna, segjum vér. En með Landar hér heima vita fyrir lagsskapur einn nægir ekki til
starfi voru, í þágu hinnar frjálsu löngu, að kirkjulífið hefir verið Þess að try§gía viðhald íslenzka
trúar, tryggjum vér það, að hún það; sem aðallega hefir tengt arfsins fyrir vestan, og er ekki
sem minnismerki þeirra standi. Saman íslendinga vestan hafs j Þjóðræknisfélagið lastað með
Þannig öðlumst vér skilning Þessvegna var mjög vel til fund-j Þessum orðum.
um hvað hlutverk vort verður ið að biskup landsins væri full
Sannleikurinn
er sá, að þeir sem forgöngu hafa
hjá þér. Hversu mikið það kann
að vera geti þið bezt samið um
sjálfar.
Spurt: Er nauðsynlegt að láta
sætmetisseðla fyrir niðursoðna
ávexti sem eru merktir ósykrað-
ir (unsweetened). Eg hef altaf
haldið að það væri sykrið í sæt-
meti sem orsakaði skamtinn.
Svar: Það verður að inn-
heimta seðla fyrir alt sætmeti
hvernig sem það er merkt. Það
var ekki einungis sykur skortur-
inn sem orsakaði skamtinn, held-
ur líka aldinaskortur.
Spurt: Eg hefi verzlað við
sama bakaríið í nokkur ár. Nú
síðustu mánuðina hefir verð á
ýmsum vörutegundum stigið dá-
lítið. Er þetta leyfilegt?
Svar: Það má ekki selja með
að vera í þágu hinnar frjálsu, ó- trúi þess á afmælishátíðinni, sem j ÞjóðræknisíélBginu og íyrir það, hærra verði en selt var fyrir
háðu og víðsýnu trúar, sem vér nu fer í hönd. Islendingar vestra' starfa> vita þetta sjálfir manna
höfum helgað starf vort. eru að vísu ekki á eitt sáttir í bezt- Það er ekki nóg að flytja
--------------- kirkjumálum, frekar en menn hafleygar hvatningarræður um
Blómarósin kom með nýjan hér heima eru í ýmsum öðrum hinn dýra arf. á þjóðræknisþingi
hatt í bíó. Hún vildi helst ekki málum, en eftirtektarvert er það, eða deildarfundi. Ekki held-
taka hann ofan, en vissi að þeir, að í Þjóðræknisfélaginu eiga ur að synS3a ættjarðarsöngva,
sem fyrir aftan hana sátu, gátu fylgjendur hinna ýmsu stefna í eða Þakka vel samin erindi með
haft óþægindi af því. Hún sýndi trúmáliim, samstarf. Þar vinna dynjandi lofataki. Það eru ein-
manninum, sem sat næstur fyrir þeir saman á þeim grundvelli, að, staklingarnir, sem verða að inna
aftan þá sjálfsögðu kurteisi að Þeir eru allir af íslenzku bergi af hendi alt það starf, sem hefir
1 varandi áhrif í varðveizlu tungu
Þjóðræknisfélagið hefir unniðj °§ menningararfs fyrir vestan.
Það eru foreldrarnir, sem verða
að sjá um það, að börnin tali og
læri íslenzku, ef kunnátta í mál-
inu á að eiga sér nokkra framtíð.
Saga Islands ætti að sýna það
bezt, að fólk af íslenzkum stofni
spyrja hann um, hvort hatturinn brotnir
hennar færi ekki í taugarnar á
honum. mörg merkileg störf þenna ald-
“Nei,” svaraði maðurinn, “en arfjórðung. Einna mest ber á
hann fer í taugarnar á konunni þeim í Winnipeg, þar sem félag-
mi«ni. Hún hefir krafist þess, ið hefir haldið skóla á laugardög-
að eg kaupi henni eins hatt.”
★ * ★
um, og börn læra íslenzku. Hafa
sjálfboðar lagt mikið á sig við
Þjónninn: «V«ri yíur sama þó kenslustörf, en árangurinn hefir! « ekki rígbundiS hinu formlega.
þér borguSuS reikninginn ySar.orSMS góður, og er þetta mjög E'nstakhnesfrels.S oo emstakl-
núna strax. Við erum að loka?’ Þarft verk, þar sem hinn mikli
Gesturinn: “Fari það bölvað, ÞJóðflokkafjöldi í Winnipeg ger-
að eg geri það. Eg er ekki búinn ir erfitt að viðhalda móðurmál-
að fá mig afgreiddaennþá.” |inu híá yn§ri kynslóðinni, erfið-
Þjónninn: “Nú, jæja, þá eru ara en 1 sveitum og þorpum í
það aðeins drykkjupeningarnir.” j Nýja'íslandi. Norður-Dakota í
________I Bandaríkjunum og víðar.
Einstaklingsfrelsið og einstakl
ingsskyldurnar hafa setið í fyr-
irrúmi hjá íslendingum síðan
landið var bygt. Islendingar vita
hámarkstímabilinu (15. sept.
11. okt. 1941) þar er þú hefir sent
allar nauðsynlegar upplýsingar
tferður þetta raqnsakað frekar.
Spurt: Er það satt að meira sé
nú fáanlegt af rúsínum og sveskj-
um en að undanförnu?
Svar: Já. Það verður meira af
rúsínum og sveskjum í ár en
fengist hefir síðan árið 1941.
Spurt: Er ennþá hámarksverð
á kjöti þó að skömtunin sé af-
numin?
Svar: Já. Hámarksreglugerð-
irnar haldast jafnt fyrir þaðt og
allir sem selja kjöt eiga að hafa
verðskrár með myndum til sýn-
is í búðum sínum.
Spurt: Eg hefi vinnukonu sem
er hjá mér níu mánuði úr árinu,
hún fer heim á sumrin. Hvernig
á eg að fara með niðursuðusykur
reglugerðir þessu viðvíkjandi,
en þið ættu að geta komið ykkur
saman um að skifta sykrinu
þannig, að hver ykkar fái sinn
rétta skerf.
•
Smjörseðill 57, kaffi og te
seðlar T-30—T-31 ganga í gildi
20. apríl.
•
Spurningum á íslenzku svarað
ísl. af Mrs. Albert Wathne,
700 Banning St., Winnipeg, Man.
SEEDTIME
ayytcí
HARVEST
By
DR. K. W. NKATBY
Director
Line Blevators Farm Service
Viðarrunnar
Viðarrunnar til skrauts og
lágvaxin tré á sléttum Canada”
er heiti bókar, sem Line Elevat-
ors-félagið hefir gefið út og ætlað
er til þess, að menn taki sér
fram um að skreyta landið meira
en gert er. Er sannast að segja
hörmung að sjá, hve skólagarðar
og garðar við íveruhús líta oft
illa út. 1 nefndum bæklingi,
sem skrifaður hefir verið af Dr.
S. W. Edgecombe, prófessor í
jarðræktarfræði við Manitoba-
háskóla, er bent á 100 mismun-
andi runna og frá skýrt hvernig
rækta skuli.
Þessi bæklingur ætti að kom-
ast inn á hvert heimili því það
getur ekki hjá því farið, að hjá
fjölda manna, sem les hann,
vakni löngun til að skreyta garða
sína. Ættu og skólaráð bæja að
gefa þessu máli gaum. Að sjá
æskuna vera að leika sér í for-
ugum skólagörðum, er eitt af
því, sem kippa þarf í lag. Auk
þess eru víða ber og ljót svæði,
sem hver smekkvís þjóð mundi
ekki leiða hjá sér að græða upp
og prýða, með þeim gróðrarskil-
yrðum, sem í canadiskum jarð-
vegi búa. Bæklingur þessi fæst
hjá Line Elevator kornsölum eða
Line Elevators Farm Service,
763 Grain Exchange Bldg., Win-
nipeg.
líka, að það er fjarstæða að seðlana ur hennar helt> a eS elílíi
WE'RE NOT
THROUGH YET
Tímarit Þjóðræknisfélagsins,
sem kemur út árlega, er einn
helzti þáttur í starfsemi þess, og
hefir það, síðan útkoma þess
hófst, flutt fjölmargar ágætar
greinar, og þolir það vel saman-
burð við svipuð rit hér heima.
Þá hefir Þjóðræknisfélagið stutt
að mjög þarflegu fyrirtæki, en
það er útgáfa á Sögu íslendinga
í Vesturheimi. Mun annað bindi
halda, að einhverjum góðumj
málstað sé borgið með því einu
að setja á laggirnar félagsskap.
Þeir vita, að ekki er hægt að
varðveita það sem þeim er kær-
ast, eingöngu með því að halda
fundi og skipa nefndir, hlusta á
ræður og samþykkja hátíðlega
einhverjar tillögur. Það er erfitt
fyrir vestan að halda uppi þess-
um margumræddu menningar-
verðmætum, sem útflytjendur
héðan höfðu með sér vestur. —
Þjóðræknisfélagið er hvatning-
að fá minn skerf af þeim?
Svar: Það eru engar sérstakar

fli r.tO^
baVvUtvd « t\ve
Kvvatv TVve
oi *ea£oad a*d
s Vacedp ttvustteac^
atVvOItiethst°c0ttV
tpeCt
hennar nú vera komið út og hefir, arafl 1 Þeirri baráttu, og nú á ald-
inni að halda söguþætti ýmissra! arfjórðungsafmæli smu a það
glæsilegt framtíðarstarf fyrir
Canadian Co-operative Ulheat Producers Limited
WINNIPEG, CANADA
Manitoba Pool
Elevators,
Winnipeg, Man.
Saskatchewan Wheat
Pool,
Regina, Sask.
Alberta Wheat
Pool,
Calgary, Alta.
bygða. Fyrra bindið, um tildrög
vesturflutninganna, eftir Þor-
stein Þ. Þorsteinsson, hefir náð
mikilli útbreiðslu hér. Fyrirhug-
að er að halda áfram, þar til saga
allra bygða Islendinga vestra
hefir verið skráð, og svo hefir
komið fram hin skemtilega hug-
mynd að taka allsherjarmanntal
á íslendingum og afkomendum
þeirra í Canada og Bandaríkjun-
um.
Að því er vestur-íslenzku blöð-
in herma, færist það nú í vöxt,
að deildir úr Þjóðræknisfélaginu
séu stofnaðar í hinum ýmsu
bygðum. Með því nær fleira
fólk að taka þátt í starfinu og
færist meira fjör í það. Ársþing
skemtisamkomur við og við og
útgáfa tímarits er ekki nóg. Nýj-
ar deildir félagsins hafa verið
stofnsettar víðsvegar í Nýja-ís-
landi og annarsstaðar á síðast-
liðnum mánuðum og hefir hinn
ötuli forseti félagsins, próf. Rich-
ard Beck gengið ötullega fram í
stofnun slíkra deilda.
Þjóðræknisþingin, eins og það
sem nú hefst í Winnipeg, eru
höndum, — að starfa sífelt að því
að vekja hjá einstaklingum af
íslenzkum stofni, vitneskju um
það, að það sé einmitt þess vert
að keppast við að hirða arfinn
sem bezt, og að það sé ógerlegt,
nema því aðeins að hver og einn
taki virkan þátt í þeirri starf-
semi.—Mbl. 22. feb.
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 23. apríl — Sunnu-
dagaskóli kl. 11. f. h. Ensk
messa kl. 7 e. h. Allir boðnir vel-
komnir. Sama dag áætluð messa
á Betel kl. 9.30 f. h.
S. Ólafssbn
* * ★
Guðsþjónusta í Vancouver
á ensku máli, kl. 7.30 sunnu-
daginn 23. apríl í dönsku kirkj-
unni á E. 19th Ave. og Burns St
Allir velkomnir.
R. Marteinsson
Syfjaður dómari: — Hefi eg
ekki séð yður fyr?
Ákærður: — Jú, eg var hérna
áður en þér sofnuðuð.
Dómarinn: — Þér segið, að þér
hafið mist eyrað í áflogunum.
Gátuð þér ekki fengið lækni til
þess að sauma það á yður?
— Nei, Lögregluþjónninn
sagði, að hann þyrfti að senda
eyrað sem sönnunargagn með
skýrslu sinni.
.ÆKm
LET'S SHOVt
OUH COLORS
Our fighting forces face a harder and
more dangerous task than ever. Yet they
are willing to make any sacrifice.
We at home must show the same
unselfish spirit. We must buy Victory
Bonds till it hurts. It’s the very least we
can do—and no one who is able to buy
them should escape this duty! So let’s
Erove we’re ready to do otir share by
uying EXTRA Victory Bonds.
Títf tdctdv/
B0NDS
This Advertisement Inserted by:
GUNDRY-PYMORE LIMITED
BRITISH QUALITY - FISH NETTING
60 VICTORIA ST. :: WINNIPEG, MAN.