Heimskringla - 17.01.1945, Síða 5

WINNIPEG, 17. JANÚAR 1945
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
Eggert Stefánsson:
BRÉF TIL
UNGFRÚ AGNES SIGURDSON
WINNIPEG
Kæra Agnes:
Mikið varstu væn, að senda
mér aðgöngumiða að hljómleik-
um þínum í kvöld — og mikið
varstu yndisleg í þinni list. Eg
komst alveg heim til Islands, og
það var hjó mér alt kvöldið. Eg
nóteraði hjá mér þetta: “1 dag
heyrði eg Genius íslenzkan,
Agnes Sigurðsson, íslenzk stúlka
sem gaf Concert og spilaði: Moz-
art — Sehumann — Ohopin —
Ravel og £1. — með frábærri
snildar leikni og svo þessari
skáldlegu fyllingu sem einkenn-
ir Islendinga í list. Hún fylti hús-
ið með þessum frjósama anda
skáldsins sem vekur hug manns
og setur hugsanir manns á fleygi
ferð”. — Þetta nóteraði eg niður
fyrst, kæra Agnes, en fleira kom
fyrir sem bara er hægt að skrifa
þér svona einslega og milli okk-
ar sagt. Þegar þú byrjaðir að
spila og varst farin að hitna sá eg
svani koma ofan áf heiðum, voru
þeir sjö saman, flugu þeir niðúr
dalinn og yfir höfuð okkar og
sneru svo upp móti sólunni. —
Því datt mér þetta í hug en ekki
óendanleg slétta þar sem pur-
purrauð sólin sezt um fimrn-
leitið bak við skóginn? . . . Eða
þegar þín eldheita sál, ung og
ör, lifir með Sdhumann á Carni-
valinu þar sem þessi þunglyndi
og tilfinninga næmi listamaður
lifir lífi friðsins með manneskj-
um á gleðistund—hatandi braml
og brask þess sem koma á, en vill
lifa lífi gleðinnar í friði og fegurð
hinnar líðandi stundar sinnar
samtíðar — sem síðan druknar í
blóði styrjaldanna, herópum og
vígagnýs. . . Hve mikið þráði eg
þá ekki friðinn — “frið á jörðu
og velþóknun guðs á mönnun-
um” — eins og lesið er um jólin.
• . . Fegurð lífsins sem opinber-
ast í listinni krefst þess að friður
og fegurð lífsins leiði líf manna á
göngu sinni. . . Alt þetta datt
mér í hug í návist listar þinnar,
hinnar sterku, og hinnar göfugu.
1 görnlu æfintýruinum las mað-
ur oft um galdramenn sem gátu
breytt sér í allra kvikinda líki
og voru montnir af — þú hefir
lesið það líka? En hvað eru þeir
á móti nútíma fólkinu — ekkert
■— húmbúgg bara. Nú töfrar
listamaður fram á einum klukku-
tíma þúsund líf og þúsundir
hugsana með sprota sínum. —
Hvernig þú lifðir Schumann og
Ohiopin en ekki bara spilaðir
hann, lætur þig skilja mig. Nót-
ur eru táknmyndir yfir hugsun
og hugsjón, þú sást bakvið nót-
Urnar inn í hugsunina og gáfst
henni líf — þetta lætur listina
lifa og hina dauðu rísa upp —
en er aldrei hægt að gera, með að
spila nótur — þetta skilur þú alt.
Hefir þú hugsað út í það — að
Chopin lifir aldrei þar sem hann
er, og er aldrei þar sem hann lif-
ir. Þessi pólska þjóðar hetja
lifir mest af í París — en hugur
hans er altaf í Póllandi, hans
kæra fósturjörð, fer aldrei úr
úuga hans og umhugsun um hana
leiddi allar gerðir hans og fyllir
verk hans þessari djúpu þrá og
seiðun. Þegar þú spilaðir “Noc-
turne in C Sharp Minor” — og
spilaðir hinn veika (piano) kafla
Hooturnunnar þá kom fram eín-
hver viðkvæmni í anslagi þínu á
uóturnar, sem sýndi mér að
hraftur þinn, hefir mótsetningu
1 fínleik tilfinninga þinna, og
þetta þótti mér svo vænt um,
því mótsetningarnar gera kraft-
*pn mjúkann og tilfinningarnar
sterkar — það er aðalsmerki list-
anna. Þegar svo Mozart, Clhop-
ln, Schumann, þessir meistarar
sönggyðjunnar, hafa lifað með
þér lífi hjarta þíns, þá komum
Vlð að nútímanum, Ravel þessi
franski, skarpi, heilli, allur,
franskt — vit — hugsun — mál-
Verk . . . og þú ferð um borð “A
Ship on the Ocean” þar sem kaf-
teinn Ravel — kalt og klárt —
nóterar í loggbókina að hafið er
vítt — breitt — og öldurnar
þungar — djúpar — bylgjur er
brotna með hvíslandi soghljóði
á viltri klettaströnd. Öllu þessu
kæra Agnes, skilar þú með glæsi-
legum léttleika eins og þú værir
kafteinninn sjálfur.
Og eg er ekki hissa á þvá!
Nei, eg er ekkert hissa á þessu
fyrirbrigði. Það er ekki svo dul-
arfult ef að er gáð. . . Emigrant-
arnir sem komu frá Islandi forð-
um hingað til Canada þóttu víst
ekki koma með mikinn farangur
með sér, þeir voru litlir og léttir
pokarnir og ikofifortin þeirra
svona upp á heims vísu! En fræ-
korn þarf ekki mikið pláss.
Fjallkonan hafði stungið *í
pokahornin gersemum sínum,
Agnes, þessum gersemum ís-
lenzka þjóðflokksins, að vera
andleg þjóð, fyrst og fremst, list-
anna og andans boðberar. . . Á
hinum glæsilega ferli Vestur-Is-
lendinga þar sem þeir hafa skar-
að fram úr, sérðu hvaða eigin-
leikar koma fyrst fram? — Það
er á leikvelli andans, þeir sigr-
uðu. Á þessu erfðagóssi ís-
lenzku þjóðarinnar. Litastu um:
Það eru nöfn vísindamanna —
lög- og læknafræðingar —
stjórnmálamenn — fræðimenn
— kennimenn — og fyrst og
seinast skáld hugsjónanna —
vitsins, og andlegu framkvæmd-
anna.
Og erum við þakklát eða erum
við vanþakklát, þá mun þó fjall-
konan halda áfram að sá fræ-
kornum sínum í blóð barna
~sinna hvort sem þau fara, og
hvort þau hafa sýnileg vegabréf
hennar eða annara þjóða. Andi
Fjallkonunnar mun brjótast
fram hvar í heimi þau ferðast og
undir hvaða himni þau hvíla á
leið þjóða, til eilífðarinnar. Og
hvar sem blóð Fjallkonunnar er
þar eru gersemi hennar — frelsi
— democracy — söngur og saga.
Þar er Island.
Og þessvegna brá mér ekki er
eg sá ísland í hillingu bak við
þig, þessa fögru kvöldstund er
stjarna þín skein svo skært á
hljómleikum þínum þann 10.
janúar. En þegar þú lyftir þér
til flugs útyfir haf tónanna, óg á
leið þinni kemur til margra
landa, skaltu heimsækja okkur
er búum hjá “Einbúanum í At-
lantshafinu”—kanske koma þá
svanirnir aftur ofan af heiðum
allir saman, fljúga niður dalinn,
og heilsa frænku sinni—svan-
inum frá Manitoba.
Og þegar þú spilar þá aftur,
Chopin, túlkar viðkvæmni hans
og þrá, lifir þig inn í hugsjóna-
heim hans, og skilur þá tjl fulls,
að flestar manneskjur sem lifa á
þessari jörð lifa þar sem þeir
ekki eru — en eru þar sem þeir
ekki geta lifað, og það gerir lífið
eilíft.
Vertu svo blessuð og sæl, og
hamingjan fylgi þér! Heilsaðu
kennara þínum sem hefir leitt
göngu þína svo vel — og hlýtur
að vera mikill meistari — Can- Gerð húsanna mun breytast að
ada skuldar hionum mikið.
—Winnipeg, 10. jan. 1945.
VÍSINDIN MUNU GER-
BREYTA TILYERUNNI
verulegu leyti. Áhezla verður
lögð á skynsamlegt fyrirkomu-
lag nýtízku þæginda. Reykháf -
ar og eldstæði, sem hafa fylgt
húsunum, síðan á dögum Egypta
hinna fornu, munu ihverfa. Hægt
Frh. frá 1. bls. mun verða að breyta húsunum
flugvélar með hliðsjón af stóru eftir Þörfum fjölskyldnanna. —
spengjuflugvélunum. Hersveit- Lyttan er eitt at þein1 tækjum,
ir og vistir eru nú fluttar með sem §erðu hin háu hus byggile§-
flugvélum til margra vígstöðva. ^ið Þa®> a® mörgum fjölskyld-
Cunard-White Star Co., hefir um var hrugað 1 sama húsið,
gefið í skyn í ársskýrslu sinni, minkuðu íbúðirnar, en við það
að taka yrði tillit til risaflugvél- faekkaði barnsfæðingum. Ef til
arinnar. Flugflutningar á slík- vil1 munu verksmiðjugerðu hús-
um flugvélum yfir úthöfin gætu in bækka fæðingartöluna
ur
með
íbúðum
svift íburðarmikil skip eins og
Queen Mary gildi sínu.
Flugvélin mun aldrei útrýma
járn'brautinni og skipinu sem
vöruflutningatæki. 1 Afríku og
Suður-Ameríku munu flugvélar jt- d' léttra málma °§ kressviðar
verða notaðar mjög til flutninga, Mursteinar, steinsteypa, borð og
hækka
því að flytja fólkið
borganna.
Meginrök þessara .miklu yfir-
vofandi breytinga í húsagerðar-
list er framleiðsla nýrra efna,
þar sem samgönguskilyrði eru
mjög ill frá náttúrunnar hendi.
Sjötíu og fimm smálesta flug-'
vélar hafa þegar verið smíðaðar.
Haft er í hyggju að smíða 250
smálesta flugvél, og menn eins
og Kaiser og Higgins hafa sýnt,
hvernig það sé gerilegt á ódýran
hátt.
Héðan af skulusm við fremur
hugsa um fjarlægðir innan tak-
marka tíma en vegalengda. Hinn
starfandi maður mun ferðast í
fríum sínum til f jarlægra heims-
álfa og eylanda, sem hann ihefir
aðeins séð á myndum. Sumar-
og vetrardvalarstaðir munu rísa
upp á stöðum, sem aðeins land-
könnuðir hafa hingað til heim-
sótt.
Ef við litumst um á rannsókn-
arstofum rafvísindanna, munum
við kynnast hinni miklu þróun,
sem stuttbylgjuútvarpið hefir
náð. Fyrir fáum árum var loft-
ið svo fult af langbylgjum, að
semja þurfti alþjóðareglur til
þess að skipuleggja bylgjulengd-
irnar. Róf stuttbylgjanna er
næstum ómælandi; þess vegna
skapa þær möguleika fyrir ótelj-
andi sendlstöðvar. Flugflota-
foringjar eru nú í stöðugu tal-
sambandi við undirmenn sína og
herstöðvar á jörðu niðri. Slík
tæki munu verða mjög almenn
og útrýma jafnvel stundarein-
angrun.
Sennilegt erð að flugmenn
muni í framtíðinni geta séð flug-
völlinn, sem þeir ætla að lenda
á, með fjarsýnistækjum sínum,
þótt þoka og myrkur sé á. Þetta
öryggi mun, ef til vill auka út-
breiðslu einkaflugvéla,
Hin leynda þróun fjarsýni-
tækjanna mun verða í þágu
f jöldans. Enn eru þau lítt þrosk-
uð. Myndirnar sjást á svörtu og
hvítu og eru litlar. Nú er unnið
kappsamlega að því að láta þær
birtast í eðlilegum litum. Sviðið
verður stækkað, svo að einhvern
tíma mun húsmóðirin eigi þurfa
að fara í búðir til matarkaupa.
Hún mun athuga matvælin í
firðsjánni.
Framtíðin mun bera í skauti
sér fleiri næðisstundir frá dag-
legu striti. Kvikmyndir og fjar-
sýnitæki munu menta og skemta
hinum komandi kynslóðum á
ríkulegan hátt. Leikhúsin
standast nú illa samkepnina við
kvikmyndahúsin, en í framtíð-
inni mun einnig verða óþarft að
sækja þau. Auðugt ímyndunar-
afl þarf eigi til þess að láta sér
detta í hug, að fjölskyldan muni
geta séð uppáhalds “stjörnur”
sínar birtast á tjaldinu heima
hjá sér.
Ibúðarhúsin eru enn með mið-
aldasniði. 1 framtiðinni mun
einn veggur þeirra vera sýning-
artjald. Þau munu verða búin
lofthreinsunartækjum, þvotta-
vélum og fjölda annara raf-
magnstækja, sem hafa eigi enn
náð almennri útbreiðslu. Að
styrjöldinni lokinni mun verða
mikið um húsabyggingar. Hús-
in munu verða framleidd í verk-
smiðjum. Ymislegt, sem að
gagni getur komið, í því tilliti,
hefir lærst við skipasmíðarnar.
bjálkar munu eigi hverfa af
sjónarsviðinu, en minna mun
verða notað af þeim.
Hin nýju hús munu verða létt -
ari og sterkari en hin gömlu
voru. Fáa menn mun þurfa til
þess að setja þau saman, og
verða þau mun ódýrari. Með
skínandi stálþökum og húsbún-
aði úr alúminíum og krossvið er
hægt að gera þau meira aðlað-
andi en áður. Allskonar við er
Prófið kornið að gróðrarmagni
Þag er mjög áríðandi að vita
frjómagn hverrar korntegundar.
Umboðsmaður þinn fyrir Federal
ráðstafar prófuninni kostnaðar-
laust.
* » í
t *
FEDERHL GRHIR LIIRIIED
Ársfundur deildarinnar “Isa-
fold”, Riverton, Man., verður
'haldin í Parish Hall, miðviku-
daginn 24. janúar n. k. kl. 8.30
e. h. Stutt skemtiskrá. Æski-
legt að sem flestir sæki fundinn.
★ ★ ★
Brautin
Ársrit Sameinaða Kirkjufé-
lagsins, er til sölu hjá:
K. W. Kernested, Gimli, Man.
S. S. Anderson, Kandahar, Sask.
Valdi Johnson, Wynyard, Sask.
Gísli Guðjónsson, Mozart, Sask.
Jón Ólafsson, Leslie, Sask.
Thorsteinn J. Pálsson, Hecla,
Man.
M. Thordarson, Blaine, Wash.
Björnssons Book Store, 702 Sar-
gent Ave., Winnipeg.
Ófeigur Sigurðsson, Red Deer,
Alta.
Mönnum telst til, að varalitur
sá, er kvenfólkið í Bandaríkjun-
um eyðir árlega, mundi nægja
til þes sað mála með þök á 40,000
allstórum heyhlöðum.
★ ★ ★
Vinnukona ein var afar morg-
unsvæf og það til þeirra muna,
að ekki var nokkurt viðlit, að
hún vaknaði við óhljóðin í vekj-
araklukkunni. — Húsbóndinn
stakk þá upp á því við konu sína,
að þau létu ungbarn sitt sofa
hjá vinnustúlkunni.
hægt að rista í flögur og líma
hann saman á ný. Á þann hátt E- E- Emarsson, 12JS.jHh Ave.,
má gera nýjar innanhússkreyt-
ingar. Gler mun einnig notað
frekar en áður. En húsin munu
eigi haldast eins lengi óbreytt og
áður. Þau munu koma og
hverfa með kynslóðunum.
Þar eð fátt mun verða um
þjóna, munu innanhússtörfin
aðallega hvíla á vélum. Mat-
vælaverksmiðjur munu annast
eldihússtörfin að verulegu leyti.
Þessar breytingar munu bæði
verða í borgum og bæjum. Þær
krefjast nýs iðnaðar og aukning-
ar á sumum greinum hins gamla.
Af þessu mun leiða aukinn fólks-
straum úr sveitinni til bæjanna.
Það þarf þó eigi að verða neitt
áhyggjuefni. Fullkomnari jarð-
ræktartæki en áður hafa þekst
rnunu bæta úr fólksleysinu.
I öllu þessu felst meiri þjóð-
félagsleg samræming og skipu-
lag en áður hefir þekst. Fjölda-
framleiðsla er ómöguleg án sam-i
ræmingar. Síðan gufuvélin varð
til, hefir mannkindin verið að
laga sig eftir fjöldaframleiðsl-
unni. Erfiðleikarnir á því, að
skapa fjölbreytni, eru nú aðal-
vandamálið. Þjóðfólagið verð-
ur háðara vélunum við hverja
nýja uppfyndingu á tæknisvið-
inu. Það er verðið, sem við
verðum að gjalda, þegar óhóí
gærdagsins verður að nauðsyn
morgundagsins.
B. Þ. þýddi lauslega
—-Samtíðin.
Vancouver, B. C.
Viking Press Ltd., 853 Sargent
Ave., Winnipeg, Man.
Björn Guðmundsson, Reýnimel
52, Reykjavík, Iceland
B. Eggertsson, Vogar, Man.
F. Snidal, Steep Rock, Man.
Guðjón Friðriksson, Selkirk,
Man.
Björn Björnsson, Lundar, Man.
Mrs. Guðrún Johnson, Árnes,
Man.
B. Magnússon, Piney, Man.
T. Böðvarsson, Geysir, Man.
G. O. Einarsson, Árborg, Man.
Einar A. Johnson, Riverton,
Man.
Ch. Indriðason, Mountain, N. D.
J. J. Middal, Seattle, Wash.
Gunnar Matthíasson, Inglewood,
Calii.
Mrs. B. Mathews, Oak Point,
Man.
★ ★ ★
Heimskringla á Islandi
Herra Björn Guðmundsson,
Reynimel 52, Reykjavík, hefir
aðalumboð fyrir Heimskringlu á
Islandi. Eru menn beðnir að
komast í samband við hann, við
víkjandi áskriftar-gjöldum, og
einnig allir þeir sem gerast vilja
kaupendur hennar, hvar sem er
á landinu.
Hr. Guðmundsson er gjaldkeri
hjá Grænmetisverzlun ríkisins,
og þessvegna mjög handhægt
fyrir borgarbúa að hitta hann
að máli.
Nómsskeið til sölu
við fullkomnustu verzlunar-
skóla í Winnipeg. Upplýsingar
gefur:
The Viking Press Ltd.
853 Sargent Ave., Winnipeg
★ ★ ★
Nýjar bækur
sem allir þurfa að lesa
BRAUTIN, ársrit Hins Sam-
einaða Kirkjufélags íslendinga í
Norður Ameríku. I. árg. 112
blaðsíður í Eimreiðarbroti. —-
Fræðandi og skemtilegt rit. -
Verð _____________-___$1.00
“ÚR ÚTLEGД, ljóðmæli eft-
ir Jónas Stefánsson frá Kaldbak.
Vönduð útgáfa með mynd af höf-
undi. Góð bók, sem vestur-ís-
lénzkir bókamenn mega ekki
vera án. Bókin er 166 blaðsíður
í stóru broti. Verð--$2.00
FERÐAHUGLEIÐINGAR eft-
ir Soffanías Thorkelsson, í tveim
bindum, með yfir 200 myndum.
Bæði bindin á $7.00.
HUNANGSFLUGUR, eftir
Guttorm J. Guttormsson. Kostar
aðeins $1.50 í bandi. Fæst nú í
BJÖRNSSONS BOOK STORE
702 Sargent Ave. Winnipeg
LESIÐ HEIMSKRINGLU—
bezta íslenzka fréttablaðið
GEFINS!*1945
----------- VERÐSKRA
Ákveðið nú
hvernig 1945
garðrœkt yðar
verður hagað.
Pantið útsœð-
ið snemma
meðan allar
tegundir eru
fóanlegar.
Ákvörðun í tíma er lenydarmál góðr-
ar garðyrkju . .. og veitir líka unun!
Byrjið nú — mælið blettinn er nota
skal . . . gerðu þér fulla grein fyrir
hvaða tegundir þú ætlar að rækta og
hvað mikið fjölskylda þin þarf af
þessu og hinu. Láttu fyrri mistök
kenna þér,—þú munt finna, að þau
komu af of skjótri ráðstöfun, naum-
um tima eða seinnri pöntun. Vitur-
ieg timanleg ráðstöfun borgar sig
ætíð, ekki aðeins með meiri og betri
framleiðslu, heldur og líka með
þeirri sjálfstilfinning er góð garð-
yrkja veitir. Sendu eftir útsæðis-
bókinni í dag. (Þeir sem pöntuðu
frá okkur 1944 verður send ein án
es3 þeir biðji um hana).
Skrifið í dag eftir yðar eintaki af
vorum 1945 frœlista.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
því gleymd er goldin skuld
M0RE AIRCRAFT
WILL BRING
QLUCHER
xA/JJCTORY
SAVINGS
A%2>CERTIFICATES
Góð Me+itusi ejfliA. Manngildið
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
'jlte, Vdzi+uj, PneáA JlimUed,
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA