Heimskringla - 11.07.1945, Qupperneq 3

WINNIPEG, 11. JÚLÍ 1945
HEIMSKRINGLA
3. SlÐA
SÍMSKEYTI OG BRÉF
er bárust hr. Ásmundi P. Jó-
hannssyni í tilefni af sjö-
tugs afmæli hans.
Reykjavík
Hr. SvEÍnn Björnsson forseti Is-
lands
Stjórnarnefnd og framkvæmdar-
stjóri Eimskipafélags ís-
lands h.f.
Þjóóræknisfélag Islendinga í
Reykjavík
Félag Vestur-lslendinga, Hálf-
dán Eiríksson, forseti
Ágústa og Thor Thors
Kristín og Guðmundur Vil-
hjálmsson
Eggert Classen og frú
Jón Guðbrandsson
Rgnhildur og Halldór Thor-
steinsson, Háteigi
Jónas Thoribergsson
Gigja og Henrik Sv. Björnsson
Þórður Sveinsson, læknir
Dr. Sigurgeir Sigurðsson, biskup
yfir Islandi.
Guðmundur Hlíðdal, póst- og
sí mamálast j óri
Sigurborg Geirmundsdóttir og
Sigurður Jónasson
Haraldur Böðvarsson, Akranesi
Guðrún og Ólafur Johnson
Séra Pétur Sigurðsson
Áslaug og Hallgrímur Bene-
diktsson
Hansína og Jónas læknir
Kristjánsson
M|argit og Árni G. Eylands.
Dr. Helgi P. Briem, aðalræðis-
maðut Islands í New York
Irene og Grettir Eggertson, New
York
Ófeigur J. Ófeigsson, Rochester,
Minn.
Dr. Haraldi Sigmar, forseta lút-
erska kirkjufélagsins
Guðmundi Grímson dómara,
Rugby, N. D.
J. T. Beck
Stefán B. Kristjánsson, Van-
couver, B. C.
Frú Jóhanna Jónasson, Van-
couver, B. C.
G. J. Oleson, Glenboro, Man.
Dr. og Mrs. S. E. Björnson,
Árborg, Man.
Ingibjörg og Sigurður Ólafsson,
Selkirk, Man.
KAFLI ÚR BRÉFI
FRÁ GIMLI
Þriðjudagurinn 3. júlí s. 1.
ttiun eflaust geymast lengi í hug-
irm okkar gömlu barnanna hér á
Betel.
Þann dag urðum við fyrir því
happi, að fá heimsókn af próf.
Ásmundi Guðmundssyni frá há-
skóla Islands í Reykjavík, og
með honum kom einnig guð-
fræðis-kandidat Pétur Sigur-
geirsson, biskups yfir íslandi.
Prófessor Ásmundur hafði
komið hingað sem snöggvast, í
vikunni næstu á undan, en hafði
bá svo stutta viðdvöl, að við nut-
um hans ekki að ráði. Prófessor
hin hafði þenna dag, með okkur
stutta bænagerð, og talaði nokk-
ur orð til heimilisins og okkar,
°g mun mér óhætt að segja, að
enginn af heimanaðkomnum
Iræðimönnum, sem hafa heim-
sótt Betel í seinni tíð, að þeim
áilum ólöstuðum, hefir, að minni
hyggju, snert jafn markvist til-
linningastrengi okkar gömlu
barnanna hér.
Maðurinn er ljúfmenni, sem
Þeir fleiri Birtingaholts frændur
°g manni finst við fyrsta hand-
|ak, að hann hafi verið góðkunn-
*ugi fyrir lengri tíð.
Kandidat Pétur yrti ekki á
°fckur, í sameiningu, í þetta sinn,
eh notaði tímann til þess að
^ynnast persónulega þeim, sem
J^hnn gat, þá stuttu stund; en
uar>n mun, að líkum, heimsækja
°kkur seinna.
Yið lifum við þá von um sinn.
uann er ungur, en þar er án efa
hiannsefni gott.
I för með þeim féögum var
Sera Valdimar Eylands frá Win-
hipeg
og sýndi hann okkur
^hyndir frá íslandi, gullfallegar,
THE CALVARY LUTHERAN CHOIR, SEATTLE, WASH.
Rendered Sacred Concert, Sunday, June 3rd, 1945
FRONT ROW (Left to Right): Nina McCauley, Constance Soderland, Delores Friend, Elizabeth Sigurdson, Anna Scheving, Evelyn
Northfield, Geraldine Bjornson, Betty Toskey and Choirmaster Tani Bjornson.
SECOND ROW: Sigrid Bjojmson, Sigrid Scheving, Anita Sigurdson, Anna Chester, Mabel Scheving, Lois Webster, Baibara Good-
man, Nancy Mae Warren, Carol Jacobson, Margaret Northfield.
THIRD ROW: Doris Bjornson, Thora Johnson, Ethel Sigmar, Hannes Kristjanson, Att. Harold M. Elastvold, Pastor Harald Sigmar.
LAST ROW: Lilyan Stefansson, Erika L. Eastvold, Elaine M*. Frederick, Corrine Page, Anna Magnusson, Aleph Johannsson, Stefania
Northfield, Robert Owen, Ray Olason and Palmi Palmason.
Nembers not shown are: Anna Stevenson, Magnus Herman, Gene Northfield, Mary Sigurdson, Esther Sigurdson and Virginia Drugg.
en próf. Ásmundur talaði fyrir
þeim og skýrð þær.
Annars lítil tíðindi héðan, þó
má geta þess, að hér er nú verið
að leggja grunn til viðbótar
byggingar. Á þar að verað aðal-
lega íbúð fyrir þjónustufólk
heimilisins. Eykur það frjáls-
ræði þess, og gefur um leið rúm
fyrir fleiri gamalmenni í aðal
byggingunni.
Hallgrímur J. Austmann
HÖRMUNGAR OG DAG-
LEGT LÍF í RÚÐUBORG
STYRJALDARÁRIN
Bréfkaflar frá reykvískri
konu búsettri þar
Bréfkafli þessi er frá frú
Kristínu Chouillou, er margir
Reykvíkingar þekkja, því að hún
er hér borin og barnfædd, enda
þótt hún hafi lengi verið búsett í
Frakklandi. Hún á heima í Rúðu-
borg. Þaðan skrifar hún systur
sinni frú Soffíu M. ólafsdóttur
þ. 22 jan. og segir m. a.:
“. . . . Þegar við í stríðsbyrjun
hættum að geta skrifast á, og
hálfur heimurinn var kominn í1
bál og brand, grunaði engan að
öll hin regin ósköp, sem þá voru
ókomin, ættu eftir að dynja yfir.
Við höfum þolað hér þyngstu
þrautir allan þennan tíma síðan,
hallæri, harðæri og margvísleg-
ar hörmungar. Auk þess annað
veifið lifað í sífeldum lífsháska
eftir að loftárásir hófust.
Vorið 1940 var það okkur til
láns að fara hvergi, þegar fólk
flúði unnvörpum, heldur vera
kyr í bænum. Við komumst því
hjá að leggja upp í flóttaleiðang-
ur, eins og svo margir gerðu,
þegar alt var orðið um seinan.
En flóttafólkið lenti í miklum'
hörmungum og raunum. Næstu,
vetrar voru hinir mestu fimbul-
vetrar, kuldar svo miklir hér, að
annað eins hefir ekki þekst um
langan aldur. Samtímis var hér
lítið að bíta og brenna, vista-
skortur og skortur á öllum svið
um. Það voru daprir dagar.
Tíminn virðist-óskiljanlega leng;
að líða. Hér varð maður að ráfa
um í kolamyrkri úti fyrir, þegar
dimma tók.
En verst af öllu var það, hve
þröngt var í búi. Jafnvel hér, í
hinu frjósama Normandí, sem
hingað til hefir verið sannkalíað
forðabúr landsins, lá við að fólk
liði neyð.
Við vorum svo heppin að
þekkja fjölskyldu úti í sveit, sem
liðsinti okkur þegar þess var
kostur. Með miklum erfiðismun-
um gat fólk útvegað sér ýmis-
konar matbjörg, ófullnægjandi
þó. Vandkvæðin og erfiðleikarn-
ir jukust dag frá degi. Hver og
einn varð að annast sínar dag-
legu þarfir, og áttu flestir nóg
með sjálfa sig. Allar lífsnauð-
synjar varð maður sjálfur að
sækja og oft standa í þyrpingum
og bíða tímum saman. Háir jafnt
sem lágir sáust sífelt vera að
basla með alskonar upphugsan-
lega handvagna eftir götunum
og aka heim til sín eldsneyti og
öðru, sem til þurfti, meðan fáan-
legt var. Nú áttu ríkir og fátæk-
ir að mestu leyti við sömu lífs-
kjör að búa. Auðurinn einn
dugði engum lengur, þegar öll-
um var skamtað.
Eftir ófarirnar og hertökuna
mátti heita að allar skipasam-
göngur legðust niður, og öll
framleiðsla hætti að kalla, vegna
þess að efnivöru vantaði. Innan
landssamgöngurnar teptust að
mestu.
Samkvæmt vopnahléssamn-
ingunum varð að láta af hendi
til Þjóðverja eða setuliðsins væn
an hluta af öllum afurðunum
Munaði mikið um það. Fjarri fór
því, að fólkið bæri þrautir sínar
möglunarlaust. Alstaðar varð
vart við megnustu óánægju. En
menn héldu áfram að lifa lífinu
og má ekki skiljast að á því væru
engar bjartar hliðar og alt hafi
hvílt í dái á þessu tímabili. List-
rænt framtak tók að dafna á ný,
leiksýningar, hljómleikar fengu
mikla aðsókn, sem áður. Fólk
hristi af sér mókið, enda iþótt það
hefði vaknað við vondan draum.
Enda var meiri þörf uppörfun-
arinnar en nokkru sinni. Menn
þurfa þess með, að geta beint
huganum burt frá efnissviðinu
og áhyggjum þess. Alt virtist á
yfirborðinu fara fram með hægð
og spekt, þangað til loks, eftir 4
ár að eldurinn braust út að nýju,
er andstaðan eða uppreisnin kom
fram í dagsljósið samfara innrás
þandamanna. Þó keyrði fyrst úr
hófi, er loftárásirnar byrjuðu.
Það voru hinar hamslausu loft-
ásáir, er gerðu landsmönnum
mestar búsifjar.
Ekki veit eg, hvort þið þarna í
fjarlægðinni getið gert ykkur
nokkra grein fyrir því, hveinig
sá lofthernaður er háður og
hversu miklu tjóni og hörmung-
um hann veldur. Víða á stórum
svæðum stendur ekki steinn yfir
steini. Helztu hafnarbæir hafa
verið sprengdir í loft upp. Það
er engu líkara en eldgos og jarð-
skjálftar hafi geysað. Bærinn
hérna í Rouen hefir verið mjög
hart leikinn af loftleiðangrum
þessum. Meira en fjórði hluti
hans liggur nú í rústum, einkum
miðbærinn, höfnin og verk-
smiðjuhverfi. En eyðileggingin
varð þó enn umfangsmeiri, þeg-
ar Þjóðverjar sprengdu upp
höínina og öll hafnarmannvirki
áður en þeir hurfu á brott, í því
skyni að fyrirbyggja það, að
höfnin kæmi bandamönnum að
notum. Það er ömurlegt að lit-
ast um við höfnina, og ekki verð-
ur manni léttara innanbrosts,
þegar maður reikar um rústirn-
ar. Nú er illa leikinn hinn gamli
sögustaður við Signu.
í litlum borgum eins og Rouen
var hættan alstaðar jafn mikil
meðan loftárásir stóðu yfir. —
Suma dagana varð stórkostlegt
manntjón, er jafnvel mörg
hundruð íbúanna í senn biðu
hinn hörmulegasta dauðdaga eða
limlestust og þúsundir manna
urðu húsnæðislausir. Það kom
fyrir, að fólk varð undir rústun-
um niðri í kjöllurum húsanna, og
varð þar að bíða dauða síns sól-
arhringunum saman. Hvað okk-
ur viðvíkur, þá stendur húsið,
sem við búum í óhaggað. Að
eins rúðurnar eru brotnar, og
það enda þótt húsið sé rétt hjá
járnbrautarstöðinni. En húsin í
götunni okkar hrundu ekki, og
okkur hefir ekkert hlekst á. En í
námunda við okkar hús og alt í
kring hafa hús hrunið eða lask-
ast.
Er þar skemst frá að segja, að
við héldum hvað eftir annað, að
okkar síðasta stund væri komin.
einkum, þegar árásirnar voru
gerðar að næturlagi. Að síðustu
fól eg mig algerlega forsjóninni
á vald. Eg á við það, að eg hætti
að fara inn í varnarskýlin. Eg
gat ekki lagt það upp lengur að
hafast við í hinum niðdimmu
neðanjarðargöngum þar sem
naumast var hægt að festa blund.
Lét eg fyrirberast heima, ef eg
þá var ekki útivið, þegar loftá-
rásirnar skullu yfir.
Það kom fyrir, að sprengjur
féllu niður í loftvarnarbyrgi, og
fórust þar þá fjöldi manns. —
Stundum hrundu heil húsahverfi
í einu. Ef fólkið þaðan hafði
ekki leitað athvarfs í loftvarnar-
byrgjunum, þá hefðu margfalt
fleiri látið lífið. Undir slíkum
kringumstæðum verður hver að
ráða sér sjálfur og ákveða upp á
eigin spýtur, hvað hann gerir.
Maður mátti sízt af öllu fara að
leggja öðrum ráðin.
Seinustu vikurnar, þegar inn-
rásarherinn fór að nálgast okkar
stöðvar heyrðum við orustugný-
inn daga og nætur. Mögnuðust
þá loftárásirnar og lúðrarnir
hvinu án afláts. Felmtri sló nú
á fólkið ennþá meira en áður.
Það flutti sig margt úr miðbæn-
upp í hæðirnar umhverfis, eða
svaf og var öllum stundum í neð-
anjarðarskýlunum. En í það
skifti fór betur fyrir borginni og
íbúunum en áhorfðist, því viður-
eignin stóð aldrei hér í bænum.
Hér urðu engir götubardagar
Hhagborg U
FUEL CO. II
Dial 21 331 no FU) 21 331
ÁRSFUNDUR
Christian Scientist, í ,
Boston, 4. júní 1945
Fundur þessi hafði, meðal
annara mála, til umræðu, friðar-
mál heimsins og var sameigin-
legt álit fundarins, að varanleg-
ur friður yrði að eiga rót sína og
vera bygður á kristilegum grund-
velli, og samkvæmur guðslögum,
eins og víða annarsstaðar hér
nærlendis.
Innrásinni og átökunum, sem
á eftír komu, fylgdi óhemja tor-
tíming. Frelsunin var dýrkeypt.
En þjóðin sýndi það er til kom,
að hún vildi leggja mikið í söl-
urnar. Henni er frelsið fyrir
öllu. Hinum langþráðu lausnar
hersveitum var tekið opnum
örmum, og allsherjar fögnuður
lýsti sér yfir endalokunum og
sigri bandamanna.
Nú er hildarleiknum lokið hér
um slóðir og árásunum. Er það
öllum mikill hugarléttir og lífið
virðist bjartara og betra. En
enda þótt að landið hafi að mestu
leyti verið leyst úr viðjum, þá
eru einstaka staðir í höndum
hinna (eins og t. d. Dunkirk).
Kennum við mjög í brjóst um í-
búana þar. Og þó að bardagaá-
tökin séu hér aflokin, þá fer því
fjarri að ófriðurinn sé á enda
kljáður í Austurvegi. Allir eru
að vona að rofi til með vorinu.
Það er ennfremur af mér að
segja, að eg hefi allan tímann
verið mjög önnum kafin. Fyrsi
var hin daglega tilvera, eins og
eg áður hefi lýst, í alla staði mjög
örðug. Og svo er enn. Því þrátt
fyrir úrslit, sem hér hafa orðið.
er eitthvað annað en vandkvæð-
in hafi horfið. Það er erfitt um
alla aðdrætti og viðurværi sízt
ákjósanlegt. En það á alt rót
sína að rekja til þess eina, að
stríðið heldur áfram að geysa.
Þar við bætist að yfirstandandi
vetur er einhver sá harðasti sem
við höfum upplifað hér.
Eins og þú munt geta nærri,
hefi eg mikið hugsað heim til
ykkar undanfarin ár og saknað
þess alveg ósegjanlega að heyra
ekki frá ykkur. Það er lán fyrir
landið að vera svo í heiminn seti
að stríðið nær ekki þangað. I
þann mund, sem þið voruð að
fagna stofnun lýðveldisins (blöð-
in hér gátu um viðburðinn) var
hér á næstu grösum háð hin
grimmasta orusta, og öllu telft í
hættu. Þú getur ímyndað þér,
að þá greip mig mikil heimþrá.
Eg fór að reyna að gera mér í
hugarlund, hvernig myndi vera
hjá ykkur á Þingvöllum, er svo
mikil stund var upprunnin. Til
heilla með lýðveldið! ....
—Lesb. Mbl.
því varanlegur friður gæti ekki
verið bygður á sjálfselsku og
eigingirni.
Tilraun Californíu friðarfund-
arins, til að leggja öruggan
grundvöll til varanlegs friðar,
sem útiloki stríð og styrjaldir um
alla ókomna tíð, gæti því aðeins
hepnast, að þær tilraunir séu í
fullu samræmi við stjórn guðs á
högum mannanna.
Á þessum fundi var frú Myrtle
Holm Smith frá Waban, Mass.,
kosin forseti móðurkirkjunnar í
Boston fyrir komandi ár.
Christian Scientist eru ein-
huga með tilraunum Californíu
friðarfundarins, í að reyna að
finna leið og mögulegleika til
að koma í veg fyrir styrjaldir og
stríð. Fundurinn áleit, að með
þessari viðleitni væri tiíraun
gerð til að gera fjallræðuna að
praktisku og lifandi áhrifaafli í
mannlífinu. Lögmál guðs er það
eina sem getur lægt ófriðar öld-
urnar; en vér verðum að gera alt
sem vér getum til að útrýma úr
huga vorum öllu því, sem vinnur
á móti frið og einingu.
Á þennan hátt lét fundurinn
í ljósi, að heimsfriðurinn byggist
á því, að einstaklingarnir, hver
um sig, geri sitt ítrasta til að
sigrast á þeim ófullkomlegleik
um í sinni eigin skapgerð, er
veldur óeiningu, en helga guði
hugsanir sínar og störf. Það get-
ur ekki orðið um varanlegan frið
að ræða, þar sem sjálfselska og
græðgi ráða.
Því var lýst yfir á fundinum,
að móðurkirkjan í Boston, teldi
nú fjórum sinnum fleiri meðlimi
en fyrir 35 árum.
Fundurinn tjáði ensku þjóð
inni þakkir fyrir það hugrekki
og þrautseigju er hún sýndi 1
stríðinu gegn nazismanum, bæði
áður og eftir, að hún stóð ein til
varnar, og þeirra í öðrum lönd-
um, er veittu henni að málum,
hverra fórnfýsi og drengileg
hjálp hefir nú endurgoldist með
dýrðlegum sigri.
Fráfarandi forseti, komst með-
al annars svo að orði í kveðju-
ræðu sinni, “að með því að sigr-
ast á nazismanum, hafi verið
unnin hinn stærsti sigur í sögu
heimsins á guðleysinu, þrátt fyr-
ir það, þó enn sé mikið ógert, og
enn sé við ramman reip að draga.
Látum oss nota það tækifæri
sem nú er framundan, og vinna
með sameinuðum hug að því, að
hjálpa til að greiða fram úr hin-
um vandasömu, pólitízku, þjóð-
ræknislegu og hagsmunalegu
málum, sem nú krefjast úr-
lausnar. Látum oss ekki óttast
breytingar, heldur þvert á móti
vinna af allri einlægni að nauð-
synlegum breytingum, sem tím-
inn krefst, mannkyninu til vel-
ferðar.
Látum oss ekki hika við að
láta í Ijósi þær skoðanir vorar,
sem stutt geta að velferðar og
friðarmálum.
Útgáfunefnd Christian Science
félagsins, lýsti því yfir, að út-
breiðsla Ohristian Science rita
hafi náð sínu hæstu marki á s. 1.
ári.
Yfir miljón línum af nýjum
auglýsingum var bætt við blað-
ið Ghristian Science Monitor.
Nefndin gaf von um mikla fram-
för í útgáfu blaðsins Monitor, að
styrjöldinni lokinni, og að í því
augnamiði hefðu nýjar prentvél-
ar verið pantaðar og önnur
prentunar áhöld af nýjustu og
fullkomnustu gerð. G.
— Læknirinn hefir bannað
konunni minni að búa til mat.
— Er hún veik?
— Nei, það er eg, sem er orð-
inn veikur.