Heimskringla - 16.01.1946, Blaðsíða 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 16. JANÚAR 1946
A
SKEMTIFÖR
“Takið hann með yður,” svaraði hann.
“Gætið hans eins og hann væri yðar eigið líf,
og þegar þér hafið tækifæri til þess, þá notið
hann. Munið eftir að þér hafið þarna í hendi
yðar hlut, 9em lætur miljónir manna hlýða
yðuir, og getur útvegað yður tíu miljónir.”-
1 þessum svifum fékk hann hræðilegt hósta-
kast, sem ætlaði alveg að slíta hann í sundur.
Eg reisti hann upp í rúminu, en áður en eg gat
slept honum kom blóðstraumur út úr munni
hans. Eg flýtti mér fram að hurðinni og kallaði
á konuna. Drengurinn kallaði líka á ihana, og
kom hún á svipstundinni í berbergið. En það
var um seinan. Kínverski Pétur var dáinn!
Er eg hafði gefið konunni alla peningana,
sem eg hafði, til að jarða hann fyrir,, kvaddi eg
hana og hélt heim með litla teininn í vasanum.
Þegar heim var komið, settist eg niður inni í
skrifstofu minn, og skoðaði gjöf hins dauða vin-
ar míns. Hvað snerti hinn mikla mátt þessa
teins, sem dauði maðurinn hafði lýst svo mjög,
þá gat eg eigi sannfærst um það atriði. Eg var
í raun og veru sannfærður um, að kínverski Pét-
ur hefði ekki verið með öllu ráði. En hvernig
átti eg þá að útskýra áflogin við Kínverjann um
borð í skipinu, og þessa fíkn, sem Kínverjarnir
í Sydney sýndu, að ná í teininn? Er eg hafði
velt þessu fyrir mér eins og hálfa stund, læsti eg
teininn inni í peningaskápnum mínum og fór
að sofa.
Daginn eftir var kínverski Pétur jarðaður
og í mánaðarlokin hafði eg næstum gleymt, að
hann hafði verið til, ekki hafði mér heldur ver-
ið gjöf hans í huga, og var hún geymd í efsta
hólfinu í peningaskáp mínum. En átti samt að
verða mintur á þetta.
Kvöld eitt, eitthvað mánuði síðar en eg
fékk litla teininn, komu nokkrir vinir okkar til
miðdegisverðar hjá okkur. Kvenfólkið hafði
farið inn í stofuna, og eg sat hjá karlmönnunum
við borðið, þar sem við höfðum svolítið af víni.
Svo einkennilega vildi til að við höfðum rætt
um stjórnmálaástandið í Austurlöndum, þegar
ein stúlknanna kom inn og sagði, að úti væri
maður, sem langaði mjög til að tala við mig um
mikilsvert málefni. Eg svaraði, að eg ætti öðru
að sinna og sagði henni að segja honum að finna
mig næsta dag. Stúlkan fór, en kom brátt aftur
og sagði, að maðurinn ætlaði burt úr Sydney
næsta dag, og hann ætlaði að koma síðar um
kveldið ef hann mætti. Eg sagði stúlkunni, að
hann gæti komið í kring um klukkan ellefu og
hugsaði svo ekkert meira um þetta.
Þegar klukkan sló ellefu kvaddi eg vini
mína úti á tröppunum. Varla var vagninn far-
inn fyr en annar staðnæmdist fyrir utan dyr
miínar, og út úr honum stökk maður í skósíðri
yfirhöfn. Hann bað ökumann að bíða sín og
hljóp upp tröppumar.
“Eruð þér Mr. Wetherell?” spurði hann.
Eg kinkaði kolli og bauð honum gott kvöld, og
spurði svo hvað hann vildi mér.
“Það skal eg segja yður með mestu á-
nægju,” sagði hann, “ef þér viljið tala einslega
við mig í fáeinar mínútur. Það er mjög þýðing-
armikið málefni, og þar sem eg fer frá Sydnev
snemma í fyrramálið, þá munuð þér sjá að tím-
inn er tæpur.”
Eg fór með hann inn í húsið og inn á skrif-
stofu mína, sem var í bakhluta hússins og sneri
út að garðinum. Þegar inn var komið, bauð eg
honum sæti, en sjálfur stóð eg við skrifborðið
mitt. Þama í ljósinu inni í herbergimu, veitti eg
hinu einkennilega útliti gestsins sérstaka eftir-
tekt. Hann var meðal maður á hæð og afar vel
bygður. Andlitið var mjög fölt, en hár og augu
svört eins og náttmyrkur. Hann horfði á mig
rannsóknaraugum og sagði svo:
“Eg býst við að það sem eg ætla nú að
segja yður, muni vekja furðu yðar, Mr. Weth-
erell,” sagði hann. “Leyfið mér fyrst og fremst
að segja yður svolítið um sjálfan mig, og leggja
svo eina spurningu fyrir yður. Vita skuluð þér
að það er mörgum kunnugt, að eg hefi ferðast
lengi og víða í Austurlöndum. Þar hefi eg kom-
ið á flesta staði. Eg hefi eitt áhugamál, eg safna
einkennilegum munum frá Austurlöndum. En
einn er sá hlutur, sem eg aldrei hefi getað náð í.”
“Og það er?”
“Embættismerki kínversks böðuls.”
“Og á hvern hátt get eg hjálpað yður?”
spurði eg alveg forviða.
“Með því að selja mér það, sem nýlega
hefir komist í eign yðar. Þetta er lítill, svartur
tréteinn, hér um bil þriggja þumlunga langur,
og þakinn kínverskum stöfum. Eg heyrði það
rétt af hendingu, að þér ættuð þennan mUn, og
hefi nú ferðast mörg þúsund mílur til að kaupa
hann af yður.”
“Eg gekk að peningaskápnum og tók út
litla teininn, sem Pétur hinn kínverski hafði
gefið mér. Þegar eg sneri mér við féll eg næst-
um í stafi, er eg sá áfergju svipinn á andliti
komumanns. Hann náði sér samt bráðlega og
sagði jafn rólega og hann hafði áður talað:
“Það er nákvæmlega þetta, sem eg er að
leita að. Ef þér viljið selja mér hann þá verður
safnið mitt fullkomið. Hvað álítið þér að hann
sé mikils virði?”
“Eg veit ekkert hvers virði hann er,” svar-
aði eg og horfði á teininn þar sem hann lá á
borðinu. En þá datt mér alt í einu eitt í hug, og
ætlaði eg að taka til máls, er hann mælti:
“Ástæða mín til að kaupa þennan hlut er
kanske heimskuleg, en ef þér viljið láta mig fá
hann, skal eg með ánægju borga yður fimtíu
pund fyrir hann.”
“Það er ekki nóg, Dr. Nikola,” sagði eg
brosandi. Hann hrökk við eins og eg hefði skot-
ið hann, og greip um stólbríkurnar heljartaki.
Orðin, sem eg hafði mælt eins og til að reyna
hann virtust hafa hitt veikan stað. Þetta var þá
Dr. Nikola — þessi undarlegi maður, sem kín-
verski Pétur hafði varað mig við. Eg var nú
ákveðinn í því að láta hann alls ekki fá teininn
hvað sem í boði væri.
. “Einst yður að tilboð mitt sé ekki nógu
hátt?” spurði hann.
“Mér þykir fyrir því, en þessi smámunur
er ekki til sölu,” svaraði eg. “Hann var gefinn
mér í þakklætisskini fyrir greiða, sem eg gerði
eiganda hans, og hugsa eg að eg vilji helst eiga
hann í minningarskini.”
“Þá ætla eg að bjóða yður hundrað pund í
hann,” sagði Dr. Nikola.
“Eg vil helst ekki láta hann,” sagði eg. Og
til að binda enda á umræðunar lét eg teininn
inn í skápinn og læsti hurðinni vandlega.
“Eg skal gefa yður fimm hundruð pund
fyrir hann,” sagði Nikola, sem nú var orðinn
hræddur um sigur sinn. “Það ætti þó að vera
nægilegt.”
“Eg er hræddur um að þótt þér byðuð mér
tíu sinnum meira mundi það ekki freista mín,”
svaraði eg og var nú orðinn ákveðnari í því en
áður að láta ekki teininn af hendi.
Hann hallaði sér aftur á bak í stólnum og
starði á mig eins og í hálfa mínútu. Þér hafið séð
augu Dr. Nikola, og þarf eg því ekki að lýsa
þeim fyrir yður hversu undarleg áhrif þau hafa
á mann. Eg gat ekki litið undan, og fann, að
ef eg herti ekki upp hugann, þá mundi hann
dáleiða mig. Eg reis því á fætur og með því gaf
eg til kynna, að samræðum okkar væri lokið.
En ekki vildi hann fara án þess að gera eina til-
raun ennþá. Þegar hann sá að eg lét ekki undan
varð hann reiður og sagði mér blátt áfram, að eg
yrði að selja sér teinirm.
“Hér getur ekki verið að ræða um neina
kúgun7’ sagði eg reiður. “Þessi smámunur er
eign mín, og eg mun gera við hann nákvæmlega
það, sem mér sýnist.”
Hann bað mig þá um fyrirgefningu og sagði
að þessi ákafi sinn hefði stafað af því hversu
áfjáður hann væri í að safna. Að svo mæltu
bauð hann mér góða nótt og fór.
Þegar vagn hans var farinn, gekk eg aftu-r
inn í skrifstofu mína og sat um stund og íhugaði
þetta mál. Þá datt mér eitt í hug, sem leiddi til
þess að eg tók teininn og lagði hann á borðið.
Eg grandskoðaði hann, og hugsaði hverskonar
leyndarmál þessi litli hlutur hefði að geyma eða
væri lykill að. Eg var viss um að löngun Nikola
var af alt öðrum ástæðum en hann sagði.
Stuttu síðar stakk eg teininum í vasa minn;
það var ætlun mín að sýna hann konunni minni,
svo lokaði eg peningaskápnum og fór í rúmið.
Þegar eg hafði sagt konunni minni um komu
Nikola og sýnt henni teininn, lagði eg hann í
kommóðuskúffuna og sofnaði. Klukkan þrjú um
nóttina vaknaði eg við að einhver barði ákaft að
dyrum. Eg rauk upp úr rúminu og spurði hvað
um væri að vera. “Lögreglan”, var mér svarað.
Eg flýtti mér í fötin og þegar eg kom niður stóð
lögregulmaður í göngunum.
“Hvað gengu'r á?” spurði eg.
“Innibrotsþjófnaður!” svaraði hann. “Við
höfum þjófinn héma niðri. Við stóðum hann
að verki.”
Eg fylgdi lögreglumanninum niður á skrif-
stofuna. Þar var fallegt umhorfs, eða hitt þó
heldur. Peningaskápurinn hafði verið brotinn
UPP. °S Því sem í honum var dreift um alt. Ein
skúffa í skrifborðinu mínu hafði verið brotin
upp, og í horninu stóð Kínverji í járnum og auk
þess undir gæslu risavaxins lögrgeluþjóns.
Til þess að stytta söguna dugar að segja
frá því, að Kínverjinn var dreginn fyrir dóm-
stólana, og eftir að hafa neitað öllu samfélagi
við Nikola, sem va-r allur á burtu, dæmdur í eins
árs hegningarvinnu. 1 heilan mánuð heyrði eg
nú ekkert um teininn, svo fékk eg bréf frá ensk-
um málafærslumanni í Shanghai, krafðist hann
þess að Kínverja nokkrum yrði afhentur tré-
teinn einn með kínverskri áletran. Sagði hann
að teini þessum hefði verið stolið af Englendingi
einum í Shanghai, er hefði þekst undir nafninu
kínverski Pétur. Þetta var auðvitað ný tilraun I
Dr. Nikola að ná hinum margþráða grip, og
þessvegna svaraði eg, að eg gæti ekki orðið við
kröfu þessari.
Mánuði síðar, eg man samt ekki dagsetning-
una. kom bréf frá Nikola, í þetta sinni frá Suð-
ur-Ameríku. En nú breytti svo til að hann hafði
í frammi hótanir ekki eingöngu gegn mér sjálf-
um, ef eg léti ekki að orðum sínum, heldur einn-
ig gegn konu minni og dóttur. Eg skeytti þessu
engu. Afleiðingin varð samt sú að brotist var
inn í hús mitt á ný, en árangurslaust eins og
áður. Eg hafði nú ekki þennan einkennilega
mun í peningaskápnum, heldur á stað, þar sem
enginn gat fundið hann. Eins og þér getið skilið
var eg fast ákveðinn í því að láta ekki kúga út úr
mér teininn.
Eitt kvöld þegar eg var rétt kominn heim
að húsdyrunum var snöru varpað um háls mér,
en þeir gátu ekkert fundið á mér. Eg var síðan
ónáðaður á margan hátt, þjónum mínum var
mútað, og líf mitt var mér næstum því orðin
mér byrði. Og það sem ennþá var verra, eg fór
að óttast Nikola, og það virðist vera öllum sam-
eiginlegt, sem eitthvað hafa saman við hann að
sælda. Þegar eg tók mér ferð á hendur til Eng-
lands fyrir fáum mánuðum síðan var það vegna
þess, að eg þurfti að létta mér upp frá þessu
fargi. En áður en eg fór, þá gætti eg þeirrar
varúðar að leggja teininn ásamt öðrum úrvals-
gripum mínum inn í bankann. Og þar var
hann þangað til eg kom heim. Þá lét eg hann
aftur á sinn sama stað.
Daginn eftir að eg kom til London, vildi
svo til að eg gekk yfir Trafalgar Square, sá eg
þá að Dr. Nikola stóð á gangstéttinni og horfið á
mig. Eg fór samstundis heim til gistihúss míns
og bað Phyllis að láta niður farangur okkar eins
fljótt og auðið væri, og síðara hluta þess sama
dags, lögðum við af stað heim til Ástralíu. Hitt
vitið þér um, og hvernig lízt yður á þetta alt
saman?”
“Já, það má segja að saga yðar sé alveg
dæmalaus. En hvar er þessi frægi tréteinn?”
“í vasa mínum. Langar yður til að sjá
hann?”
“Já, mjög mikið. Ef þér hafið ekkert á
méti því.”
Hann hnepti frá sér frakkanum og upp úr
leynivasa undir handleggnum dró hann upp
lítinn trétein af þeirri lengd og útliti, sem hann
hafði lýst. Eg skoðaði hann vandlega. Hann
var alþakinn kínversku letri og við hann var
festur stuttur gullþráður. Það var ekkert sér-
staklega merkilegt við hann, en eg verð að játa
að hann hafði einhvert sérkennilegt aðdráttar-
afl á mig, er eg hugsaði um alla þá ógæfu, sem af
honum hafði leitt, og allar þær breytingar, sem
hann hafði valdið, undarlega sagan, sem kín-
verski Pétur hafði asgt og öll sú fyrirhöfn, sem
Dr. Nikola hafði haft fyrir að ná honum. Eg
fékk hann eigandanum og stóð og horfði yfir
slétt hafið og hugsaði um hvar Phyllis mundi
vera, og hvað hún væri nú að gera. Þegar eg
hitti Dr. Nikola, þá þurfti eg að gera upp við
hann langan* reikning, og ef unnustan mín
nefndi nokkrar misþýrmingar, sem .hún hefði
orðið fyrir, mundi lítillar vægðar að vænta. En
hvers vegna hafði Mr. Wetherell flutt með sér
þennan minjagrip? Eg sneri mér að honum og
spurði hann að því.
“Til þess eru góðar og gildar ástæður,”
svaraði hann. “Ef það er þessi teinn, sem Nik-
ola þráir, þá er hann líklegur til að kref jast hans
sem lausnargjalds fyrir dóttur mína, og eg er
all viljugur að láta hann hafa hann. Þessi bann-
setti munur hefir valdið mér nægilega mikilli
raun til þess, að eg er fús til að losna við hann.”
“Eg vona að við frelsum hana án þess,”
sagði eg.
“En nú skulum við fara niður og éta morg-
unverð.”
Næsta dag vorum við næstum hundrað
mílur frá ákvörðunarstað okkar, og um miðdegi
næsta dag vorum við komnir svo nálægt, að
okkur þótti ráðlegast að ráðgast um hvað gera
skyldi. Mr. Wetherell, markgreifinn skipstjór-
inn og eg óttum því ráðstefnu saman aftur á
þiljunum, þar ráðgerðum við atlöguna. Við
stöðvuðum skipið, því að ekki vildum við að
það yrði séð frá eyjunni.
“Fyrsta atriðið, sem við verðum' að minni
hyggju að ákveða, er þetta: 1 hvaða átt ættum
við að koma að eyjunni,” sagði skipstjórinn við
Mr. Wetherell.
“Þér getið ákveðið það,” svaraði hann og
leit á mig. “Þér þekkið eyjuna og getið því
gefið bezta ráðið.”
“Eg skal gefa það eítir beztu föngum,”
svaraði eg og settist niður á þilfarið til að teikna
það kort af eyjunni með krítarmola, sem eg
hafði. “Svona er eyjan í lögun. Hérna er vafa-
laust bezti staðurinn fyrir skipið til að liggja á,
en hérna er sá hluti hennar sem líklegast er að
við getum komið að þeim að óvörum. Landið
hækkar alstaðar frá sjónum, og eftir því, sem
mig minnir, væri hérna staðurinn fyrir kofa,
og við búustum við að þeir hafi Miss Wetherell
í kofa, er stendur á lítilli hásléttu sem snýr í
suður, og þar er eina vatrasbólið á eyjunni.”
“En hvernig er botninn þar fyriir akkeris-
festu?” spurði skipstjórinn, sem auðvitað vildi
gæta skipsins.
Sandbotn og kórallar. Hann er kanske
ekki fyrirtaksgóður, en þar sem við höldum við
gufunni þá ætti hann að duga.”
“Og hvernig hugsið þér yður að við nálg-
ustum kofann þegar við komum í land? Er
þar skógur eða kjarr, eða verðum við að klifra
upp varnarlausir gegn skothríð óvinanna?”
“Eg hefi íhugað það,” svaraði eg, “og finst
mér að bezta ráðið sé að nálgast eyjuna eftir að
dimt er orðið, og leggjast hér um bil þrjár mílur
frá henni og róa síðan i land á báti; þá getum
við klifrað upp bakkánn að austanverðu, og ráð-
ist svo á þá. Þeir munu sennilega ekki búast
við, að nokkur komi úr þeirri átt, og hvað sem
öðru líður er auðveldara að klifra þar upp, en
annarstaðar þar sem við yrðum kanske að gera
það í kúlnahríð. tHvað haldið þið um þetta?”
Ráð yðar virðist oss að vera mjög gott,”
svöruðu þeir , einu hljóði.
“Þá skulum við hafa þetta svona’,’ sagði
skipstjórinn. “Við skulum nú snæða hádggis-
verð og undirbúa okkur.” Svo sagði hann við
mig. “Eg óska að þér komið inn í káetu mína
°g lítið á uppdrættina. Þér getið sennilega sagt
mér hvort þeir eru réttir.”
“Með mestu ánægju,” svaraði eg, og við
gengum svo niður.
Að máltíðinni lokinni fór eg með skipstjóra
inn til hans, leit á uppdráttinn og mörkuðum
við á honum staðinn, ssm við ætluðum að leggj-
ast á. Svo gengum við aftur á þalifarið og voru
þar vopnin og skotfæri nákvæmlega skoðuð. Við
höfðum áður ákveðið, að átta menn skyldu
ganga í land — Wetherell, Beckenham, stýri-
maurinn, eg og fjórir af áhöfninni — allir átt-
um við að hafa Winchester-riffla, skambyssur
°S tylft skothylkja fyrij hverja byssu. Enginn
átti að skjóta skoti nema það væri algerlega
nauðsynkgt, og fara mjög gætilega á meðan
við nálguðustum kofann, svo að ef auðið væri,
að við gætum komið þeim, sem þar væru, að
óvörum.
Þegar vopnunum hafði verið útbýtt og
reynd, þá tókum við skipsbátinn. Hann var
sextán fet á lengd og útbjuggum hann til að
setja á flot. Þegar þessu var lokið var komið
langt fram á kvöld, og næstum mál til að hafa
sig að eyjunni. Enda var nú gefin skipun um
að leggja af stað. Eg held, ef satt skal segja, að
við höfum allir haft glímuskjálfta og þótt vænt
um að komast af stað. Þegar rökkrið féll yfir og
eg stóð aftur á þilfarinu og hallaði mér út yfir
borðstokkinn, kom Beckenham til mín og stóð
við hlið mína. Það var alveg eftirtektarvert
hversu mikil breyting hafði orðið á honum hinar
síðustu vikur. Hann var útitekinn og svo faill-
egur unglingur að fáir mundu slíkir finnast.
“Við komum brátt að eyjunni,” sagði eg við
hann. “Haldið þér, að þér ættuð að eiga það á
hættu, að verða kanske skotinn á morgun?”
“Eg hefi ekkert hugsað út í það,” svaraði
hann. “En mér finst það skylda mín að reyna af
fremsta megni að hjálpa yður og Mr. Wether-
ell.”
“En hvað mundi faðir yðar segja ef hann
vissi um þetta?”
“Hann mundi segja að eg hefði gert það,
sem rétt var. Eg hefi líka nýlega skrifað hon-
um og sagt honum firá öllu saman. Ef nokkuð
kemur fyrir mig, þá munuð þér finna bréfið inni
í káetunni minni. Eg veit að þér munuð senda
honum það. En ef við komustum báðir klakk-
lausir úr þessu þá ætla eg að biðja yður um
eitt, ef við getum frelsað Miss Wetherell.”
“Eg lofa yður að veita bæninni áður en eg
heyri hana.”
“Það er nú kanske ekki svo mikið, sem eg
ætla að biðja yður um. En eg vil, að eg sé svara-
maður yðar við giftinguna.”
“Það skuluð þér vera. Og betri svaramann
gæti eg alls ekki fengið.”
“Mér þykir vænt um að heyra yður segja
það. Við höfum liðið svo margt saman síðan við
fórum frá Evrópu, eða er það ekki svo?”
“Já, það höfum við gert, og hugsa eg að
þessu verði öllu lokið í nótt ef spá mín rætist.”
“Haldið þér að Nikola muni berjast við
okkur?”
“Á því er enginn vafi, hugsa eg. Sjái hann
að hann sé kominn í sjálfheldi, þá berst hann
eins og fjandinn sjálfur.”
“Mig langar til að taka í lurginn á Baxter.”
“En mig langar til að ná í Nikola. Eg á
talsvert inni hjá honum og eg vil að hann borgi
reikninginn.”
“Ekki grunaði okkur er við sigldum saman
í Bournemouth víkinni, að við ættum eftir að
sigla saman á Kyrrahafinu í slíkum erindum
og þessum. Það er næstum of kynlegt til að
vera raunverulegt.”
“Já, satt er það, en alt er gott, sem endar
vel. Því skulum við vona að við verðum hepn-
ir í kvöld. Nú ætla eg að ganga upp á brúna og
sjá hvaða stefnu við tökum.”