Heimskringla - 13.03.1946, Blaðsíða 2

2. SÍÐA
HEIHSXBIMGL A
WINNIPEG, 13. MARZ 1946
MINNINGARORÐ ,
Sveinthór Leo Thorvaldson
Þann 20. janúar s. 1. andaðist
að heimili systur sinnar, Mrs. E.
Couch, Winnipeg, Man., Svein-
thór Leo Thorvaldson. Hann var
fæddur 15. nóv. 1899 í Riverton,
Manitoba. Foreldrar hans voru:
Sveinn Thorvaldson, kaupmaður
í Riverton, og fyrri kona hans,
Margrét Sólmundssson.
Sveinthór ólst upp hjá foreldr-
um sínum í Riverton og gekk þar
á skóla. Að því skólanámi loknu
stundaði hann þriggja ára nám á
Manitoba Agricultural College,
og útskrifaðist þaðan með góðum
vitnisburði fyrir ástundun sína
og kostgæfni við námið. Að
þeim tíma liðnum vann hann
heima við hjá föður sínum og
síðan á ýmsum stöðum. Hin síð-
ustu ár var hann útgerðarmaður
á Winnipeg-vatni. Fyrir þrem
árum síðan veiktist hann, og hef-
ir átt við þung veikindi að búa
JUMBO KÁLHÖFUÐ
Stærsta kálhöfðategund sem til er,
vegur 30 til 40 pund. óviðjafnanleg
í súrgraut og neyzlu. Það er ánægju-
legt að sjá þessa risa vaxa. Árið sem
leið seldum vér meira af Jumbo kál-
höfðum en öllum öðrum káltegund-
um. Pakkinn 10«, únza 800 póstfrítt.
FRf—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1946
Enn sú fullkomnasta 89
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
alla þá tíð, unz sjúkdómur þessi
j leiddi hann til dauða, eins og áð-
ur er sagt, 20. jan. s. 1.
Með Sveinthóri heitnum er
fallinn í valinn góður maður og
; vinsæll. Hann var vandaður til
orða og verka, og ávann sér hlý-
hug allra, sem kyntust honum.
Hann var í framferði sínu mjög
yfirlætislaus maður og laus við
alt prjál í hugsunum og orðum,
einlægur og góðviljaður öllum
sem hann kyntist, þegar hann er
horfinn er hlýtt um minningu
hans í hugum vandamanna hans
og vina.
Hinn langa sjúkdóm sinn bar
hann með mikilli þolinmæði, og
naut góðrar hjúkrunar hjá syst-
kinum sínum og vandamönnum,
er reyndust honum sannir vinir í
þungri raun.
Hann var jarðaður frá kirkju
Sambandssafnaðarins í Riverton.
Hann hafði verið í stjórn þess
safnaðar um mörg ár, og unnið
mikið fyrir hann hvenær, sem
með þurfti, og hann gat því við
komið. Honum fylgdu til grafar,
auk fjölda systkina og náinna
ættmanna, margir vinir og kunn-
ingjar. Með honum er horfinn
góður maður, sem allir minnast
með hlýhug og eftirsjá.
E. J. Melan
ÁRSSAMKOMA ISLEND-
INGAFÉLAGSINS
í FARGO
Islendingafélagið í Fargo hélt
árssamkomu sína 15. febrúar s. 1.
með kvöldveizlu í hinum rúm-
góðu salarkynnum Country Club
í Moorhead, Minn., við ágæta að-
sókn, enda þótt ýmsir utanbæjar,
svo sem allstór hópur fólks frá
Mountain, gætu eigi sótt sam-
komuna vegna fannkomu og
ófærra vega.
Prófessor T. W. Thordarson,
forseti félagsins, hafði veizlu-
stjórn með höndum, og fórst það
hið bezta úr hendi.
Aðalræðumaður samkomunn-
ar var Prófessor A. G. Arvold,
er kennir leikritasögu og leik-
list við Landbúnaðarskólann
(State College of Agriculture) í
Fargo, og er viðkunnur maður í
þeirri grein, sem og fyrir at-
hafnasemi sína og forystu í
málum Frímúrarareglunnar, en
hann hefir skipað æðstu virð-
ingarstöður hennar í Vestur-
álfu. Hvað oss Islendinga snert-
ir, ber þess og sérstaklega að
geta, að hann er mikill aðdáandi
lands vors og menningar þess og
hefir reynst íslenzkum stúdent-
um hollvinur. Hann heimsótti
Island og önnur Norðurlönd Al-
þingishátíðarárið 1930, og í hinni
skörulegu og snjöllu ræðu sinni
lýsti hann þeirri ferð sinni, en
ræddi annars sérstaklega um
leiklist á Norðurlöndum og hinn
mikla og margþætta skerf, sem
norrænu þjóðirnar hafa lagt til
þeirrar menntar. Lýsti ræðan
mikilli þekkingu, ríkum skiln-
ingi og djúpstæðri ást á við-
fangsefninu.
Þá vildi svo heppilega til, að
hinn víðfrægi landi vor, dr. Vil-
hjálmur Stefánsson landkönn-
uður og rithöfundur, var á fyrir-
lestraferð á þessum slóðum og
gat setið ársveizlu Islendinga-
félagsins. Flutti hann kröftug-
og efnismikla ræðu um íslenzk
menningarerfðir, bókmenntir og
sögu, og sýndi fram á, hve mikla
þýðingu það gæti haft fyrir ís-
land, og hve gagnlegt það yrði
fræðimönnum annara þjóða, ef
settur yrði á stofn við Háskóla
Islands sumarskóli eigi aðeins í
íslenzkum fræðum heldur einnig
í jarðfræði og haffræði, að
ógleymdri mannfræði, þar sem
Islendingar standa sérstaklega
vel að vígi vegna víðtækrar ætt-
fræðilegrar þekkingar þeirra og
rannsókna á því sviði.
Aðrir ræðumenn voru Carl
Freeman sjóliðsforingi, Majoi
Sidney Björnson og Arthur Carl
son kennari, er allir höfðu dvalið
langvistum á stríðsárunum á Is-
landi, og sögðu þeir frá dvöl sinni
þar. Litu þeir eðlilega á hlutina
frá sínum bæjardyrum, en báru
allir íslenzku þjóðinni hið bezta
söguna fyrir gestrisni og vin-
semd. Ber þess sérstklega að geta
að Arthur Carlson, sem er af
sænskum ættum, hafði bæði lært
að skrifa og tala íslenzka tungu,
og auðsjáanlega einnig eignast
glöggan skilning á sérkennum og
menningu hinnar íslenzku þjóð-
ar.
Norðmaðurinn Johan Bergheim
frá Bismarck, sem árum saman
hefir staðið framarlega í þjóð-
ræknislegri starfsemi landa
sinna í Norður Dakota, flutti
samkomunni hlýjar og faguryrt-
ar kveðjur frá þeim, er lýstu vel
áhuga hans og skilningi á sam-
eiginlegum norrænum menning-
arerfðum vorum. Dr. Kris Björn-
son og dr. B. K. Björnson fluttu
einnig stuttar ræður, en dr. Rich-
ard Beck, vara-ræðismaður Is-
lands í Norður Dakota, flutti
kveðju frá ríkisstjórn Islands og
Þjóðræknisfélaginu og hvatti til
framhaldandi árvekni og sam-
heldni í þjóðræknismálum.
Að loknum ræðuhöldum og al-
mennum söng, er Carl Freeman
stýrði, fóru fram embættis-
mannakosningar fyrir yfirstand-
andi ár og voru þessir kjörnir:
H. Stefánsson, forseti, en hann
hafði áður verið vara-forseti;
Mrs. B. K. Björnson, vara-for-
seti; Oliver Olson, féhirðir, og
Sam Kartenson, ritari. Fráfar-
andi embættismenn, auk próf.
Thordarson, voru: Mrs. Sig
Björnson, féhirðir og John Free-
man, ritari.
Skemtu menn sér síðan við
dans og samtöl fram yfir mið-
nætti. Þótti samkoma þessi hafa
verið hin ágætasta og minnis-
stæðasta margra hluta vegna. —
Eiga Islendingar í Fargo þakkir
skilið fyrir þessa félagsstarfsemi
sína og þann þjóðernislega á-
huga, sem þeir sýna í verki með
henni. Richard Beck
50 ára minningar um
skáldskap Borgfirginga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það ákveð-
inn vilji útgefandans að ekki
líði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
og prentað á ágætan pappír. —
Verð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Davíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
HIGH GRADE
MALTING
BARLEY SEED
Now Available Through
SHEA-DREWRY
BARLEY IMPROVEMENT FUND
The Manitoba Barley Improvement Committee is
this year again making high quality seed barley available
for seeding through the country elevators.
Distribution will be made any place in Manitoba, and
the barley is of O.A.C. No. 21 variety.
Minimum quantity for any order 10 bushels. Seed
wfll be shipped in two bushel sacks, freight prepaid. The
supply is limited, consequently applications will be con-
sidered in the order in which they are received.
Ask your local elevator agent for price. Cash must
accompany order.
The present price situation is a temporary one due to
feed shortages. Canada needs malting barley and there
will be a large export demand in the future.
Further particulars and order form, may be obtained
from your local elevator agent or The Manitoba Barley
Improvment Committee, Room 153 Legislative Building,
Winnipeg, Manitoba.
Zd
Fulkomnar ánægju
Vefjið Sígarettur
yðar úr
OGDEN'S
FINE CUT
eða reykið OGDEN'S
CUT PLUG í pípu.
DÁNARMINNING
Konan Ólöf Sigurveig (Mrs.
August Johnson) andaðist á spít-
ala í Winnipegosis, Man., 27
janúar s. 1. eftir fjögra daga legu
þar, afleiðing af slagi, sem hún
fékk að kveldi þess 22. s. m. Hún
var 88 ára og tæpra 11 mánaða
gömul, hún var fædd í Svein-
ungavík í Þistilfirði í Norður-
Þingeyjarsýslu 7. marz 1857. —
Foreldrar hennar voru Jón Sig-
urðsson, ættaður úr Múlasýslu,
og kona hans Aðalbjörg Þorkels-
dóttir, frá Hólsseli á Hólsfjöll
um, N.-Þingeyjarsýslu.
Ung að aldri fór Ólöf frá for-
eldrum sínum í vistir þar í sveit-
inni, sem reyndust henni nokk-
uð misjafnar, langsamlega bezt
reyndist henni vistin í Laxár-
ial, hjá Jóni Björnssyni og seinni
konu hans Kristínu, þess heim-
ilis mintist hún altaf með ást og
virðingu. Þar var hún í 5 ár,
Vorið 1879 giftist hún fyrri
manni sínum, Aðaljóni Guð-
mundssyni Jónssonar frá Sköru-
vík á Langanesi. Strax eftir gift-
inguna er lagt á stað í langferð-
ina til Ameríku, fyrst landleið
til Vopnafjarðar, og þar á skip,
! ferðinni haldið áfram eins og
farartæki þá leyfðu, til Grand
Forks í Norður Dakota. Ólafur,
bróðir Aðaljóns, var kominn
vestur 3 árum áður, hann var
þar til að taka á móit bróður sín-
um og tók hann með sér út á
stóran búgarð sem hann var að
vinna á, og fleiri sveitunga sína
sem voru í þessum hóp, en Ólöf
varð eftir í Grand Forks og fór
þar í vist hjá norskum hjónum
og var hjá þeim það sem eftir var
sumars og langt fram á haust.
Þegar uppskeru vinna er búin
kemur maður hennar til baka, og
þeir félagar. Næsta vetur eru,
þau hjón kyr í þessum bæ, en
næsta vor, 1880, flytja þau sig
langt norður, (<og hitt fólkið líka
sem var samferða að heiman), á
heimilisréttarlönd sem mennirn-
ir voru búnir að taka 10 mílur
frá Grafton, N. Dak. Þar byrja
þessi ungu hjón sinn landbúnað.
Á þessu landi eða löndum, sem
urðu fleiri með árafjöldanum
bjuggu þau í 19i/2 ár.
Margir erfiðleikar hafa hlotið
að verða á leið þeirra fyrstu bú-
skaparárin, eins og allflestra sem
komu efnalitlir frá gamla land-
inu á þeim tímum, en þau yfir-
stigu þá með áhuga og dugnaði,
og urðu efnalega sjálfstæð með
tíð og tíma.
Hveitirækt var aðal atvinnan,
en seinustu árin sem þau voru
þarna urðu þau fyrir miklu tjóni
af hagli, svo efnahagur þeirra
þrengdist svo, að þau seldu lönd
sín og bú og fluttu til Canada,
norður til Winnipegosis, Man.
Komu þar í nvember 1899, sett-
ust að í því þorpi, sem var þá rétt
að byrja, og ætluðu sér að vera
þar bara yfir veturinn, því út á
land var ætlun þeirra að fara
með vorinu, en Aðaljón átti ekki
að fara lengra, hans dagar voru
taldir. Hann dó 20. desember,
af afleiðingum af slagi.
Ólöf býr í þessu þorpi um vet-
urinn með sín 6 börn og aldraða
móðir sína og 1 fósturbarn. Elzti
sonur hennar þá 19 ára, yngsta
barnið 3 árá. Sonurinn reynir
að ganga í spor föðursins eins og
hann bezt getur, að hjálpa móður
sinni. Snemma lætur hún fara
að byggja sér hús út á landi 10
mílur frá Winnipegosis, það er
Red Deer Point, sem þá var al-
gerlega eyðiland. Hennar heim-
ili var það fyrsta sem þar varð
til, en eftir 3—4 ár eru margir
Islendingar þar komnir.
Þegar hús hennar var tilbúið
um vorið, flytur hún í það með
alt sitt fólk; hún nefndi heimilið
Hól, þetta var vorið 1900, en
1905 flytur hún sig á annað pláss,
sem maður flytur í burtu af, það
pláss hét Lundur. Lengi var hún
kend við þessi heimili sín, Ólöf á
Hóli eða Lundi. Var oft sagt og
það eftir það að hún var þaðan
farin.
Hún var brautryðjandi í þess-
ari bygð. Það komu margir og
leituðu skjóls og athvarfs hjá
henni á meðan þeir voru að líta
sér eftir aðsetursstað. Margir
þeirra hafa minst hennar með
þakklæti fyrir hjálpsemi og að-
stoð, sem hún og börn hennar
veittu þessum innflytjendum
sem á eftir henni komu til Red
Deer Point.
17. marz 1906, giftist hun í
annað sinn, Augusti Johnssyni,
hann ættaður úr Borgarfjarðar-
sýslu;-þá var hún búin að missa
son sinn áðurnefndan. Hann dó
í Winnipeg eftir uppskurð í okt.
1904. Hún hélt áfram búskap í
Lundi með seinni manni sínum
til vopsins 1913, þá fluttu þau til
bæjarins Winnipegosis, og í
þriðja sinn byggir hún sér heim-
ili í auðn, því það var í útjaðri
bæjarins þá. Þar eignaðist húr
fremur laglegt heimili, sem húr.
prýddi mest sjálf með mikilli
blómarækt úti og inni. Eftir 6C
ára búskap varð hún að hætta að
stýra sínu heimili, þá voru lík-
amskraftarnir að þverra og sjón-
in að bila, og seinustu 5 árin varð
hún að þola það mótlæti að vera
alveg blind. Þau 5 ár var hún í
sambýli við dóttur sína, Emilíu,
með aðstoð hennar og eftirliti.
Eg sem þetta rita var einnig með
henni.
Þetta sem að ofan er skrifað,
eru aðeins nokkrir punktar úr
æfisögu þessarar háöldruðu
landnámskonu. Hún hafði séð
bæði skin og skugga lífsins, hún
eignaðist 12 börn í fyrra hjóna-
bandi sínu, nú eru bara 4 þeirra
á lífi, hér talin eftir aldursröð.
1. Kristín Soffía, hún gift Gunn-
laugi H. Schaldemose; 2. Guðjón
Joodman, giftur Elísabet Björns
dóttir (Crawford); 3. Emilía
Laufey, ekkja eftir Albert Stef-
ánsson, hann dáinn fyrir 6 árum,
þessi 3 öll búsett í Winnipegosis;
4. Þrúður Margrét, gift Sigur-
birni Paulson, þau búsett í Win-
nipeg. 22 barnabörn lifa ömmu
sína og 10 barnabarnabörn.
Ólöf var lífsglöð og léttlynd,
hafði mikið þrek til sálar og lík-
ama. Hún hafði altaf fótavist
fram að síðustu fjórum dögun-
um. Hún var fróðleiksgjörn og
skemtin í viðræðum, hafði óbilað
minni til síðustu stundar, gat frá
mörgu sagt frá fyrri tímunum.
Hún fylgdist mikið með því sem
var að gerast á Islandi, hún elsk-
aði gamla landið sitt og var sann-
ur íslendingur. Hún las töluvert
mikið seinni árin, meðan sjónin
var óbiluð, og aðrir fyrir hana
eftir það, en hún var vönd að
bókum, henni féll ekki alt í geð
af nútíma skáldsagnarusli; hún
var trúhneigð og trúföst á sína
barnatrú, sú trú var henni leið-
arljós og styrkur gegnum alt líf-
ið. Hún var meðlimur íslenzka
lúterska safnaðarins í Winnipeg-
osis frá byrjun hans, einnig var
hún í íslenzka kvenfélaginu; í
báðum þessum félögum vann
hún eftir getu sinni til orða og
athafna, því kristindóm og líkn-
arstarf var henni kært að
styrkja.
Eins og áður er sagt andaðist
hún á sunnudagsmorguinn 27.
janúar. Hún var jarðsett 29. s.
m. Athöfnin fór fram frá ís-
lenzku kirkjunni í Winnipegosis,
lögð til síðustu hvíldar í Winni-
pegossi grafreit. Enskur kven-
prestur, sem hér er starfandi,
hafði kveðjumál og íslenzkir
sálmar sungnir, það var mikið
blómskrúð lagt á kistuna frá vin-
um og vandamönnum, sumt
langt aðsent. Margt fólk var við-
statt jarðarförina, var. þó illfært
veður, frostharka og vindur.
Hér læt eg, sem þessar línur
rita, staðar numið frásögn um
lífsferil þessarar konu. Eg stóð
svo nærri henni, að einhverjuiu
gæti dottið í hug að eg ofsegð>
eitthvað, en það get eg sagt með
sanni að líf hennar var svo fag'
urt, hreint og hákristilegt, að
það væri óþarfi að reyna að fegi-3
það með oflofi. Við ástvinirnÚ
kveðjuiq okkar elskulegu konUi
móðir og ömmu með orðum góð3
skálmaskáldsins okkar, séi-3
Valdimars heitins Briem.
Far þú í friði,
friður guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir alt og alt.
Gekst þú með guði,
guð þér nú fylgi.
Hans dýrðarhnoss þú hljóta
skalt.
Guð gefi okkur öllum að get3
geymt minningu hennar í hug3
og hjarta eins og okkur vera bef
August Johnson
Það er sagt að bændur í Ar’
gentínu hafi fundið upp auglý®
ingaaðferð, sem reynist ve ’
þegar þá vantar menn í UPF
skeruvinnu:
Þeir hengja þá mikið af kvel1
fatnaði á girðinguna hjá sér, °f
þegar menn, sem lítið hafa fyr‘r
stafni og reika um þjóðvegin3'
sjá þetta, halda þeir að hér se
mikið val ungra meyja. &e>l
gera sér þá ferð heim og spyría
hvort ekki vanti menn til UPP.
skeruvinnu. Jú, það stendu
heima, að maðurinn ræður s1
Bóndi lætur flíkurnar han^
úti, þar til hann hefir
nógu marga menn. Þá te
hann þær inn.
A