Heimskringla - 05.06.1946, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 5. JÚNI 1946
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
DR. GERLACH SEGIST
HAFA ÁTT AÐ HINDRA
SKILNAÐ ÍSLANDS
OG DANMERKUR
Mr. og Mrs. S. Thorvaldsoo, börn og tengdafóik
Frásögn Ragnars Stefánssonar,
majórs í her Bandaríkja-
manna hér, af viðtali við
Dr. Gerlach suður
á Þýzkalandi.
Blaðamenn áttu í gær tal við
Ragnar Stefánsson majór í Am-
eríska hernum hér. Ragnar er
Vestur-lslendingur og mörgum
kunnur. Hann tekur nú við starfi
því, er lýtur að upplýsingastarf-
semi hersins hér gagnvart blöð-
unum og útvarpi, en áður hafði
það starf Howell V. William
höfuðsmaður, sem nú er á förum
til Bandaríkjanna. Ragnar sagði
blaðamönnum frá ýmsu í sam-
bandi við starf sitt, meðal ann-1
ars frá viðtali, er hann átti við
Dr. Gerlach, fyrrverandi ræðis-
mann Þjóðverja hér, en Ragnar
er nýkominn frá Þýzkalandi þar
sem hann var um skeið á vegum
herstjórnarinnar, og átti þá tal
við Dr. Gerlach, sem er í haldi
hjá Bandaríkjamönnum í Garm-
isch-Partenkirchen í Bayern.
Blaðamenn spurðu Ragnar
margs og leysti hann greiðlega
úr öllum spumingum. Meðal
annars upplýsti Ragnar, að nú
myndi ekki vera nema um 100
Bandaríkjahermenn í Reykja-
vík, en sennilega milli 1000 og
1500 á öllu landinu, langflestir
við flugvöllinn í Keflavík. Sagði
Ragnar, að það þyrfti um 1000
manns til þess að starfrækja
flugvöllinn eins og nú væri, og
væru þá að sjálfsögðu með talið
allt starfslið, viðgerðarmenn
flugvéla, þjónustufólk í gisti-
húsi og allt það fólk, sem þarf
við svo stóra flugstöð, enda væri
umferðin mfkil.
En Ragnar er, eins og áður er
sagt, nýkomin frá Þýzkalandi,
Mynd þessi var tekin í silfurbrúðkaupi Mr. og Mrs. S. Thorvaldsonar, Riverton, Man., ásamt
nokkrum af börnum þeirra, tengda- og skyldfólki. Nöfnin eru, frá vinstri til hægri á mynd-
inni þessi:
í fremstu röð: Mrs. Sesselja Thorvarðarson, Mrs. Kristín Thorvaldson, Mr. S. Thorvaldson
og dr. Thorbergur Thorvaldson.
1 annari röð: Mrs. Ólína M. Best, Sigríður, ógift; Sveinfríður Irene, ógift; Lára, ógift; Mrs.
Ruby Couch, Mrs. Thuríður Sigurgeirsson, Mrs.Helga Kennedy.
I efstu röð: Skapti Thorvaldson, Bogi Sigurgeirsson, Mrs. Skapti Thorvaldson, Kristín
Ólafsson (stjúpdóttir Mrs. Thorvaldson), Mrs. Beatrice Anderson, Guðríður Mable, Elmer
Anderson, Mr. Kennedy.
Dr. Gerlaph sagði einnig, að
hann hefði meðfram verið val-
inn til starfans hér sem ræðis-
maður af því, að hann var lækn-
ir og hefði ætlað að kynna sér
áhrif skammdegisins á berkla í
höfði. Ennfremur átti hann að
greiða fyrir þýzkum vísinda-
mönnum um eldfjallarannsóknir
hér á landi.
Margt fleira sagði Ragnar
þar sem hann meðal annars átti Stefánsson blaðamönnum frá
tal við Dr. Gerlach, er var ræð- ^ þessum hlutum, sem. ekki er rúm
ismaður hér í Reykjavík fyrir ag rekja hér.
stríð og var fluttur út af Bretum j Ragnar Stefánsson er fæddur
10. maí 1940. Dr. Gerlach var hér á lsian(ii, á Seyðisfirði, 13.
handtekinn í ágúst s. 1. í Garm-'marz 1909. Hann fór barnungur
isch-Partenkirchen og er þar nú vestur um haf og hefir búið þar
í haldi. Hann hafði áður verið í j sígan Hann er samt hinn bezti
haldi á Bretlandi. Dr. Gerlach lsiendingur, talar málið lýta-
neitar því, að hafa verið beint iaust) ems Dg öllum er kunnugt,
við njósnir riðinn hér á landi,1 sem þekkja hann, hefur oft sung-
en hins vegar sagði hann Ragn- jg j útvarp hér og er vinmargur.
ari, að hann hefði reynt að hafa Fyrirrennari hans, Williams
spurnir uppi um það, hvar brezk höfuðsmaður, sem nú er á förum
skip væru á ferðinni, í því skyn? héðan, eins og fyrr greinir, hef-
að greiða fyrir þýzkum skipum, ur úvalið hér í rúm tvö ár. Er
sem ætluðu til Noregs nyrðri hann doktor í stjórnfræði við
leiðina. j University of California í Berk-
Dr. Gerlach sagði einnig frá ley. Hann ber íslandi og Islend-
því, að honum hefði verið fyrir-' ingum vel söguna, þykir vænt
skipað frá Berlín, að reyna að um land og þjóð. Hann er kvænt-
hindra eftir megni, að skilnaður ' ur íslezkri konu, Guðbjörgu
yrði milli Islands og Danmerk-
ur, en annars að skipta sér ekki
af innanlandsmálum Islands,
það væru mál, sem Renthe-Fink,
sem þá var sendiherra Þjóðverja
í Danmörku varðaði. Hins vegar
átti Dr. Gerlach, ef svo tækist
til, að sambandið rofnaði milli
íslands og Danmerkur, að reyna
að sjá um, að konungssamband-
ið héldist.
Ragnar Stefánsson sagði einn-
ig að Dr. Gerlach hefði játað, að
hann hefði notað leynistöðvarn-
ar í húsi sínu við Túngötu
nokkrum sinnum, eftir að lög-
reglustjóri hefði komið að máli
við hann. Annars hefði hann
komið upplýsingum á framfæri
til Þýzkalands um Julinehaab í
Grænlandi og Washington (þetta
var fyrir stríð).
Dr. Gerlach var tekinn fastur
á Þýzkalandi fyrir það, að hann
var einhvers konar “heiðursfor-
ingi” háttsettur í S S-liðinu.
Ennfremur upplýsti Dr. Gerlach,
að hann hefði samkvæmt skip-
un Bohle, eins aðal leiðtoga naz-
ista utan Þýzkalands, haft það
verkefni með höndum að komast
að raun um, hverjir Þjóðverjar,
hér búsettir, væru “ábyggilegir”
eða hlynntir nazistum.
Theódórsdóttur, héðan úr Reykja
vík. Hún er fyrir nokkru farin
vestur um haf. —Alþb. 25 apríl.
FJÆR OG NÆR
Til meðlima st. Heklu, I.O.G.T.
Næsti fundur stúkunnar verð-
ur haldinn á venjulegum stað og
tíma næsta þriðjudag, 11. þ. rn^
St. Skuld og allir G. T. boðnir og'
velkomnir.
* ★ *
Gimli Prestakall
Sunnudaginn 9. júní — Gimli,
ferming og altarisganga, kl. 2
e. h. (f.t.). Bæði málin verða
brúkuð. Allir boðnir velkomnir
Skúli Sigurgeirsson
★ Ít +
Lestrarfélagið “Mímir” að
Framnes, Man., hefir samkomu i
Framnes Hall föstudaginn 7.
júní næstkomandi. Byrjar kl. 9
að kveldinu. — Ágætt prógram.
Nefndin.
DROTNING í RÍKI StNlT
Munurinn á öreiga og auðkýf-
ingi er m. a. í því fólginn, að sá
fyrnefndi hefir áhyggjur af
næstu máltíð, sem hann þarf að
neyta, en sá síðarnefndi kvartar
undan því, sem hann át síðast.
Hún Hallgerður gamla á
Strympu situr fyrir framan litlu
kolavélina sína og blæs í glæð-
urnar. Grátt hárstrýið gægist
fram undan rauðdröfnótta skýlu-
klútnum, sem er orðinn upp-
litaður af elli. Augu hennar eru
stór og dreymandi, en geta þó
allt í einu orðið hvöss og skotið
neistum. Hvarmarnir eru rauðir
og þrútnir. Ef til vill stafar það
eingöngu af reyknum, sem þyrl-
ast framan í hana þegar hún
blæs í eldinn.
Sauðsvarta hyrnu með gráum
bekk hefir hún á herðunum og
svuntan, sem hún ber utn yfir
upplituðu grófgerðu vaðmáls-
pilsi, er stagbætt, en á milli bót-
anna má þó sjá, að upphaflega
hafi hún sómt sér annars staðar
betur en fyrir framan eldavélina.
Eldiviðurinn hefir blotnað svo
illa í nótt, hún gleymdi alveg að
breiða yfir hann í gærkvöldi. Það
var heldur ekki nema eðlilegt,
eftir þessa líka þokkalegu heim-
sókn.
Ekki nema það þó að ætla aö
íara að skipta sér af túnkragan-
um hennar. Þessir “nýtízkudél-
erantar” vita svo sem ekki upp
á hverju þeir eiga að taka. Hann
var orðinn alveg umsnúinn hann
Eiríkur á Hömrum, síðan hann
kom úr þessari siglingu. Hann
var þó einu sinni góður drengur
hann Eiki og-líklega hefir hann
þótzt ætla að gera góðverk með
því að bjóða henni að plægja
túnkragann á Strympu. — Hún
átti nú ekki annað eftir en að
fara að umturna öllu, eins og
þeir gera á hinum bæjunum.
Nei — ónei! Hér á Strympu
hafði hún nú hokrað með hon-
um Jóni sáluga (blessuð veri
hans minning) í fjörtíu ár, og
ein hafði hún baslað í þessi tíu
ár síðan hann dó, nema hvað
hann Einar faðir hans Eika hafði
hjálpað henni með að koma heyj- j
unum heim í tóft.
Nei! Það skyldi enginn fá
hana til þess að skemma blessaða
jörðina, sem fylgdi kotinu henn-
ar. Hvar áttu svo unglömbin --
þessar blessaðar anganórur —
að hafa skjól í næðingunum á
vorin, þegar búið væri að slétt:.
yfir alla skorningana? Og svo
var þetta með hann Villa litla,
eins barnið sem Guð hafði gefið
henni. Hann sem hafði tvær
stærstu þúfurnar fyrir hesta
seinasta sumarið sem hann lifði.
Þá var hann fjögra ára blessað-
ur stúfurinn. Hún átti svo sem
ekki annað eftir, en að láta tæta
sundur þessar þúfur, nei það
skyldi aldrei verða.
Hún hefði nú raunar getað
verið mýkri á manninn við hann
Eika í gærkvöldi, en þetta kom
bara svo flatt á hana. Engum
hafði nokkurntíma dóttið í hug
að minnast á slíkt við hana, en
það er eins og Eiki geti hvergi
séð þúfnabarð, nema tæta það
sundur. Og fara svo að skifta
sér af þúfunum hennar og ætla
sér að plægja þetta án þess að
taka laun fyrir — — — nei,
honum er ekki sjálfrátt drengn-
um.
Og með þessu ætlaði hann að
gleðja hana. Það var þá líka á
nægja fyrir hana----------kom
ekki dúr á augu alla nóttina,
eldiviðurinn hennar rennblaut-
ur og svo hafði hún hálfgert sam-
vizkubit af því hvað hún var reið
— vissi naumast hvað hún sagði.
Sólin var að setjast þegar ósk-
öpin dundu á og þó stendur í
orðinu: “Sólin má ekki setjast
yfir reiði yðar”.
En Guð hlaut að fyrirgefa
henni, hann var þó sá eini, sem
hlaut að skilja hana. Já, bara að
hann vildi líka fyrirgefa mönn-
unum hvernig þeir fara með
blessaða jörðina sem hann hefir
skapað.
Það hlaut að vera stórsynd að
tæta hana svona sundur. Að sjá
engjarnar á bæjunum síðan hún
kom þessi bensvítis skurðgrafa,
sem allt ætlar um koll að keyra.
Það er ekki öll vitleysan eins.
Eða þá allir þessir bílar og
vagnar og ekki hefir maður á-
nægju að því lengur að sjá heyið
flutt heim á hestum. Nú er öldin
önnur. Þeim nægir nú ekki orð-
ið minna en að senda heysætin
í heilu lagi heim í hlöðu. Já,
þvílíkir galdrar og gerningar.
★
Hallgerður var hætt að blása
í eldinn. Þess gerðist ekki leng-
ur þörf því að það var farið að
skíð loga undir bláu kaffikönn
unni hennar.
Nú gekk hún að litla speglin-
um, sem hékk á þilinu andspæn-
is dyrunum.
Hún lagaði hárið og strauk sér
í framan, settist síðan á koffort-
ið í eldhúskróknum og tók
rokkinn sinn.
Brátt blandaðist raul rokks-
ins — þessi eldgamla rómant-
ízka baðstofu-hljómkviða-------
snarkinu í eldinum og hitahljóð
inu í könnunni og yfir andlit
gömlu konunnar breiddist á-
nægjubros.
Hún var drottningrí ríki sínu.
—Freyr. Hugrún
EFNILEGUR
LÖGFRÆÐINEMI
Aðalsteinn F. Kristjánsson
Þessi ungi og gáfaði námsmað-
ur er sonur Mr. og Mrs. Friðrik
Kristjánssonar hér í borginni.
Hann tók þriðja árs próf í lög-
fræði, með verðlaunum, og er
það í þriðja skiftið sem hann
hlýtur National Trust verðlaun-
in fyrir ágæta námshæfileika.
Fleiri verðlaun voru honum og
veitt að þessu sinni. Vegna þess
að hermt var í Heimskringlu 22.
f.m. að hann hefði fengið þessi
verðlaun fyrir læknisfræði, er
þessi skýring hérmeð gefin.
STÖKUR
Hver sem aðeins sjálfan sig
sér, og valda hærri.
Ekkert skylt hann á við mig:
Einn af hinum smærri.
Halasláttur hrokans þvær
hugnað þrátt af lýði.
Andans máttur mikið fær
menn, og hátta prýði.
J. H. Húnfjörð
Prestur nokkur hitti einn af
meðlimum skozkrar whisky-
fjölskyldu og mælti: “Heyrðu,
Donald, mér er sagt, að í þorpinu
hjá ykkur séu allir konmir í
þurrkví.”
Donald: “Æ, minstu ekki á það
ógrátandi prestur góður, hér eru
allir orðnir svo þurrir í munnin-
um, að menn eru farnir að næla
frímerkin á sendibréfin með
títuprjónum.”
JUNE IS CENSUS MONTH
IN WESTERN CANADA
EVERY FIVE YEARS the Dominion Government assembles facts
about Western Canada — facts which, when they are sorted out,
will answer many vitally important questions concerning popula-
tion, agriculture, housing, etc.
To get these facts the Dominion Bureau of Statistics goes to the
people themselves. No one else can supply so accurately the in-
formation which will guide all govemments — Dominion, Provin-
cial and Municipal — in policy-making during the critical years
ahead.
This year is Census year, and June is Census month. A
new and very important feature will be collection of facts
on housing in cities and towns of over 5,000 population.
This 1946 Census is of special interest because it will provide the
first reliable picture of Post-War Canada. It is the Reconstruction
Census. •
IT IS IMPORTANT TO YOU, AND YOU CAN HELP — by
answering all questions frankly and correctly when the Official
Enumerator calls at your home. There is no reason to withhold
information; the enumerator is sworn to secrecy and you can place
absolute trust in him. Both he and the Dominion Bureau of
Statistics will hold all information in strictest confidence; it can
never be used against you by any tax-collecting or other agency
or in any court of law.
It is compulsory by law to answer the questions, but more im-
portant, it is good citizenship to reply . .. frankly and accurately.
DEPARTMENT OF
TRADE AND COMMERCE
Hon. James A. MacKinnon
Minister
DOMINION BUREAU
OF STATISTICS
Herbert Marshall
Dominion Statistician