Heimskringla - 07.08.1946, Blaðsíða 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 7. ÁGÚST 1946
Munaðar-
leysinginn
Er Pétur sagði þetta mintist hann á för
Margrétar til London daginn, sem Kruger fór
heimleiðis. Fór hún til að reyna að ná bréfinu
aftur? Það lá eitthvað á bak við þetta, en hvað
var það, það gat hann alls ekki skilið. Hann
vissi bara þetta eitt, að hann var óánægður yfir
þessu, og svo hitt, að þetta var í fyrsta skifti,
sem hann varð að leyna hugsunum símnn um
konuna sem hann hafði elskað svo innilega og
heitt. Margrétu létti mjög fyrir brjósti er mað-
ur hennar sagði ekkert annað en þetta. Hún tók
bréf Krugers upp úr vasanum, opnaði það og
bauð Pétri að lesa það, en henni til mestu undr-
unar og gremju hafnaði hann boðinu.
“Nei, Margrét,” sagði hann, “ekkert getur
verið í þessu bréfi, sem mig varðar um. Kruger
hefir fengið boðsbréf þitt og er nú að þakka þér
fyrir. Er því máli þannig lokið. En eg ætla að
biðja þig, kona góð, að gera slíkt aldrei aftur.
Eg ræði svo ekki um það meira.”
“Þú ert reiður við mig,” sagði hún og tárin
fyltu ljósbláu augun hennar.”
“Eg hefi orðið fyrir vonbrigðum, góða mín.
eg hélt að við værum sem einn maður, og að þú
mundir ekki gera neitt svo að þú létir mig ekki
vita um það.”
“Eg skal heldur aldrei gera það framar,
því skal eg heita þér.”
“Jæja, Margrét mín, við skulum þá ekki
tala um þetta frekar,” sagði hann, “og svo væri
réttast fyrir þig að brenna þetta bréf. Eg sá
hvernig augun ætluðu út úr höfðinu á Ralph er
hann sá bréfið. Hvað hefir Kruger saman við
Ralph að sælda?”
“Ekkert, alls ekkert, góði minn.”
Hún kysti hann blíðlega, og gat hann séð
af öllu atferli hennar, að hún sá eftir að hafa
farið svona á bak við hann. En hann gat ekki
gleymt því að hún hafði farið til gistihússins til
að ná aftur bréfinu, og hann hugsaði um þetta í
marga daga.
Sheila skemti sér ágætlega og naut frelsis-
ins. Hún fann upp á allskonar glettum og fékk
Pétur til að taka þátt í þeim með sér. Ást og
hjónaband. Hvað gat slíkt átt skylt við þetta
barn, sem bjó enn yfir kviklyndi æskunnar.
Pétri þyngdi í skapi með hverjum deginum,
sem leið og færði hann nær þeirri stund, sem
hann hlaut samkvæmt loforði sínu við Karl
Kruger, að sýna fósturdóttur sinni heiminn eins
og hann var í raun og veru. Hann gerði það
mjög nauðugur, því að tilgangurinn með þessu
var honum mótfallinn. En hvað sem því leið,
hvarf tíminn og stundin nálgaðist alt of fljótt,
og fyrstu dagana í apríl kom langt bréf frá
Kruger þar sem hann minti Pétur á loforðið.
“Munið eftir að hann verður að vera góðúr
maður. Það eru einu skilyrðin. Góður og sann-
ur maður. Gleymið því ekki, gamli vinur, og
hirðið aldrei um hvort maðurinn, sem barnið
fellir ástarhug til á veraldarauð eða ekki, því
að það er ekki hið eina og nauðsynlega. Við
óskum eftir að þessi sameiginlega fósturdóttur
okkar, hljóti þá æðstu hamingju, sem finst í
þessum heimi, og er dýrmætari en perlur og
gull, sanna og fölskvalausa ást.”
Viiku síðar, strax eftir að hinn röSki mála-
færslumaður hafði náð æðsta marki metnaðar
síns og hlotið þann heiður að verða hæðstarétt-
arlögmaður, var hurðinni hrundið upp að her-
bergi Margrétar, og Ralph æddi inn, náfölur
með skelfinguna málaða í hverjum drætti and-
litsins. “Mamma”, sagði hann, “þú verður að
hjálpa mér, þú mátt til að hjálpa mér strax!”
Þótt Margrét elskaði manninn sinn, var sú
ást aðeins skuggi af þeirri ofurást, sem hún bar
til þessa rauðhærða sonar síns.
“Það má engan tíma missa, ef mér á að
verða bjargað,” hélt ungi maðurinn áfram. “Eg
skulda 1500 pund. Tapaði þeim í veðreiðum,
spilum og í ýmislegu öðru og þarf að borga
þetta eins fljótt og auðið er. Eg veit að hún
elsku mamma mín hjálpar mér. Þú hefir hjálp-
að mér áður — þú getur — þú munt hjálpa mér
aftur, og peningana þarf eg að fá innan viku
tíma.”
“Æ Ralph, Ralph ” sagði Margrét og fór að
gráta.
“Já, svona er þetta altaf,” sagði hann
hranalega. “Alt af þarf kvenfólkið að skæla ef
eitthvað ber út af. Þessa peninga getur þú út-
vegað mér mamma mín, og þú munt líka gera
það, eða hvað?”
“Eg hefi aldrei á allri æfi minni átt slíka
upphæð, elsku drengurinn minn,” sagði vesal-
ings konan grátandi, alveg utan við sig af sorg
og skelfingu. “Ralph, elsku drengurinn minn,
hvemig hefir þú sett þig í svona hræðilega
skuld?”
“Að sumu leyti með veðreiðum, sumu leyti
í spilum og að sumu leyti í billiard spili,” svar-
aði ungi maðurinn hirðuleysislega. “En hvern-
ig, sem þetta gerðist, verður að fá peningana,
og þú nærð í þá fyrir mig, eða hvað, elsku
mamma mín?”
“Eg get það ekki. Eg get það ekki,” svaraði
hún hikandi, og hneig niður á stól og fór að há-
gráta. “Æ, Ralph, þú hefir kramið hjarta mitt.
Eg hefði aldrei, aldrei trúað því að sonur minn
breytti nokkurn tíma eins og þú hefir breytt.”
“Vertu ekki að þessari vitleysu,” sagði ungi
mauðrinn. “Þú veizt ekkert um heiminn, í því
felast vandræðin, mamma. Hver einasti ungur
maður spilar og skemtir sér svolítið.”
“En fimtán hundruð pund,” endurtók Mrs.
Ballar í skelfingar rómi. “Hvernig ætti að ná
í slíka fjárupphæð? Hvernig hugsar þú að eg,
sem er tiltölulega fátæk kona, geti náð í slíka
upphæð?”
“Heyrðu nú mamma,” sagði hann, settist
við hlið hennar og tók hendi hennar, “þú færð
sjálfsagt þessa upphæð hjá pabba.”
“Heyrðu Ralph. Þú ættir að muna eftir, að
hann er ekki faðir þinn.”
“Það veit eg því miður alt of vel. Og eg
hata hina tigulegu og settlegu tilburði hans.
Nei, þá kýs eg fremur almennilegan mann, sem
þekkir heiminn, og er ekki slíkur skinhelgur
uppskafningur og hann er.”
“Skammastu þín, Ralph. Þú hefir engan
rétt til að tala svona um hann stjúpa þinn,”
sagði móðir hans. “Hann hefir goldið allan
kostnaðinn við skólagöngu þína, og það er hann,
sem hefir sent þig til Cambridge. Eg vil ekki
heyra nein lastmæli um manninn minn. Hann
á ekki sinn líka í öllum heiminum.”
“Það er gott, mamma. Láttu hann þá sanna
það, með því að gefa mér 1500 pund.” *
“Þú getur alveg eins vel beðið um tunglið,
Ralph. Hann stjúpi þinn hvorki getur né vill
gjalda þessar óheiðarlegu skuldir þínar.”
Ralph fór að ganga fram og aftur um her-
bergið. Rauða hárið hans var alt úfið, og litlu,
ljósbláu augun hans voru full af ótta og hug-
leysi. Eftir dálitla þögn, sagði hann lágt:
“Jæja, ef þú vilt ekki gera þetta, þá viltu
ekki gera það, og ef þú getur það ekki, þá get-
urðu það ekki, en það get eg sagt þér, að fái eg
ekki peningana, þá hefi eg engin önnur ráð en
steypa mér í Thems-fljótið í kvöld, því ekki læt
eg draga mig í fangölsi — það veist þú vel!”
Þessi orð gerðu móður hans hálf ærða af
ótta. Hún settist upp í legubekknum og fór að
hugsa. Hún leit á soninn, sem hún elskaði svo
heitt og fann til þess, að í þennan svipinn, var
hann reglulega fyrirlitlegur. Ekki gat samt
komið til mála, að hún léti hann drekkja sér,
eða að hann yrði dreginn fyrir lög og dóm og
varpað í fangelsi. Að stundarkorni liðnu reisti
hún upp höfuðið, og sagði með veikri röddu og
náföl í framan:
“Getur þú beðið eftir peningunum þangað
til á morgun?”
“Já, auðvitað get eg það,” svaraði hann og
starði á hana tortryggnislega.
“Jæja, drengur minn. Eg skal reyna að
gera alt, sem eg get fyrir þig, þótt guð viti, að
þegar eg hefi gert það, verð eg aldrei framar
söm manneskja og áður. Hittu mig á morgun
fyrir framan aðal dyrnar á Sánkti Páls dóm-
kirkjunni kl. eitt, og vonast eg þá til að eg geti
afhent þér peningana. En farðu nú og farðu
strax. Stjúpi þinn má ekki vita að þú sért hérna.
Hann heldur að þú sért ennþá í Cambridge.”
“Það gerir ekkert til hvað hann heldur! Ert
þú viss um það mamma, alveg viss um, að þú
sért ekki að gabba mig?”
“Já, um það er eg alveg viss, en hjarta mitt
er dautt.”
Ralph leit hvössum augum á móður sína og
sagði svo illúðlega um leið og hann tók hattinn
sinn:
“Þú hefðir þó getað gefið mér tesopa.”
“Nei, þú verður að hraða þér héðan, Ralph.
Hann stjúpi þinn kemur oft heim til að drekka
te. Mundu nú eftir að koma á þennan stað, sem
eg tiltók og á ákveðnum tíma. Vertu við dyrnar
á dómkirkjunni, sem snúa út að Ludgate.”
“Gott er það, mamma. Eg skal vera þar, um
það máttu vera viss. En áttu engan skilding til
að gefa mér, annars verð eg að liggja úti í nótt.”
“Æ, vesalings, ógæfusami drengurinn
mi*n,” svaraði Mrs. Ballar. “Þú skalt fá alt,
sem eg hefi heima, svo að þú getir lifað þangað
til á morgun, svo vona eg að þú lofir mér því
hátíðlega, að komast aldrei framar í svona
skuldir.”
“Já, því skal eg lofa þér við æru mína
og trú. Eg skal vera þér góður sonur, eins góður
sonur og hægt er að hugsa sér að til sé á þessari
jörð, og það alla æfi mína.
Ra'lph lokaði hurðinni á eftir sér og móðir
hans sat eftir í þungum þönkum. Hún var full
af skelfingu og vissi að maðurinn sinn mundi
koma heim eftir hálfan tíma. Það sem hún hafði
hugsað sér að gera varð hún að gera strax og
hann kom heim. Vesalings konunni hafði
skyndilega flogið ráð í hug. Aldrei á æfi sinni
hafði hana langað til að fremja neina synd; en
nú neyddist hún til þess. Henni höfðu dottið í
hug hinar dýrmætu perlur, sem Kruger hafði
fært Sheilu frá Bloemfontein, en maðurinn
hennar hafði aldrei nefnt þessar perlur við
. Sheilu, og nú, gat hún ekki tekið perlurnar og
lánað út á þær peninga til að frelsa son sinn
frá fangelsi? Henni var ekki kunnugt um hvern-
ig hún ætti að fara að þessu. En þrátt fyrir það
varð að gera þetta, og það tafarlaust.
Er Pétur hafði sýnt konu sinni perlurnar,
læsti hann þær niður í skúffu í skrifborðiiiu
sínu. Hún varð að ná í þær strax í kvöld.
Er hún sat og hugsaði um þetta, kom Pétur
Ballar, hár og tigulegur inn í stofuna.
Hann var í ágætu skapi, því að hið mikils-
verða mál, sem hann hafði ;unnið hafði verið
mjög arðberandi fyrir hann. Hann gekk til
konu sinnar og kysti hana ástúðlega.
“Þú ert svo föl og þreytuleg, Magga mín,”
sagði hann.
Hún stamaði einhverja afsökun hversvegna
hún væri í svona ástandi, og flýtti sér svo að
bæta við, vegna þess að hún fann, að ef hún
talaði ekki nú, mundi hún aldrei þora að nefna
þetta á nafn:
“Pétur, mig langar til að þú látir mig fá
perlurnar, sem þú geymir fyrir hana Sheilu, eg
hefi hugs^gð mér að fara með þær til Patridge &
Martin, gimsteinasalanna og láta laga þær eins
og við á. Þær eru fallegar, en barnið getur ekki
haft þær eins og þær eru. Eg hafði hugsað mér,
að gera þetta á morgun. Auk þess hugsa eg, að
réttast væri fyrir mig að finna einhvern um-
boðsmann til að útvega íbúð handa okkur. Nú
er 5. apríl og ef við bíðum með þetta mikið
lengur, þá verðum við ekki tilbúin 1. maí.”
“Það var gott að þú mintist á þetta,
Magga,” sagði Pétur, seih var alveg grunlaus.
“Það er áreiðanlegt að konur þekkja betur hvað
ung stúlka á að skreyta sig með, en karlmaður
mundi gera. En þú verður að fá viðurkenningu
hjá gimsteinasölunum fyrir því að þeir hafi
tekið við perlunum. Gleymdu því ekki, Mar-
grét mín.”
“Nei, þú mátt vera óhræddur um það,”
svaraði hún titrandi af gleði yfir þessari óvæntu
hepni. Þau áttu svo langt samtal um hið fyrir-
hugaða hús, sem þau þurftu að leigja, svo að
Sheila gæti kynst félagslífi heldra fólksins.
Roði færðist í vanga hennar og augun urðu
fjörleg, og þessvegna gleymdi maður hennar
hinu slæma útliti hennar, sem hann hafði veitt
eftírtekt fyrst þegar samræður þeirra hófust.
Seinna um kvöldið fékk hann henni öskjurnar
með perlunum; en hann lagði til, henni til mestu
skelfingar að hann færi með henni til gim-
steinasalanna, og hlustaði á hverjar tillögur
þeirra væru hvað breytinguna snerti.
“Eg get ekki farið eins snemma til bæjarins
og þú,” svaraði hún, “og ef þú treystir mér ekki
fyrir perlunum er bezt að þú sjáir um þetta
sjálfur.”
“Ó, góða bezta,” svaraði hann, “auðvitað
trúi.eg þér fyrir þeim. Þú verður bara að muna
eftir að þær eru eign Sheilu, og að þær eru
feykilega dýrar.”
Næsta morgun fór Pétur til skrifstofu sinn-
ar með neðanjarðar lestinni, en Mrs. Ballar
hafði bílinn til að fara með perlurnar til Bond
strætis og láta gimsteina salana þar breyta um-
gerð þeirra eftir nýjustu tízku.
Mr. Martin kom ásamt einum helzta sér-
fræðing sínum til að meta perlurnar, og voru
þeir báðir á sama máli um fegurð þeirra og dýr-
mæti. Einkum var það svört perla, sem var í
miðri brjóstnálinni, sem þeim fanst sérstaklega
fögur, gallalaus og óviðjafnanlega dýrmæt.
“Hvað viljið þér að við gerum við þessar
perlur, frú?” spurði gimsteinasalinn.
“Mig langar til að lána út á þær 1500 pund
og ætla að kaupa ýmislega skrautgripi hjá yður
þegar eg borga skuldina.”
“Við eigum ekkert við slíka verzlun,” svar-
aði Mr. Martin, þurlega.
“Eg vonaðist eftir að þið munduð gera
mér þennan greiða,” eg þarf að nota þetta fé í
þarfir ungu stúlkunnar, sem á perlurnar, og eg
veit að þær eru langt um meira virði en 1500
punda.”
“Þær eru mörg þúsund punda virði, frú
mín góð. Við skulum kaupa þær ef þér viljið.
En við lánum aldrei peninga út á skrautgripi.
Við skulum borga yður 5000 pund fyrir perl-
urnar eins og þær eru.”
Mrs. Ballar snar svimaði er hún heyrði
þetta. Hún gat vanla trúað sínum eigin eyrum.
Eftir stundar bið sagði hún:
“Ef eg tek tilboði yðar viljið þér þá lofa
mér að þér hafið ekki perlurnar til sýnis í glugg-
anum yðar.”
“Við getum ekki gefið yður neitt þvílíkt lof-
orð, frú. Við munum fremur ráðleggja yður að
leita til einhvers, sem lánar fé út á skrautmuni.
Einn þeirra heitir Goldstein. Hann lánar yður
vafalaust féð. Hann er nokkurn veginn áreið-
anlegur maður.”
“Þakka yður fyrir. Eg neyðist víst til þess,
því eg verð að fá peningana, eg verð að fá þá.
Mr. Martin gekk samvizkusamlega frá pérl-
unum í öskjunum, sem um þær voru, fékk henni
þær og hneigði sig kuldalega. Hann sagði henni
svo hvar Mr. Goldstein ætti heima:
Hún fór svo upp í bílinn, en mundi samt
eftir því, að ökumaðurinn mátti ekki vita neitt
um hvert hún færi; hún lét hann bíða í hliðar-
götu og fór svo leiðar sinnar.
Henni veittist auðvelt að finna búð Gold-
steins. Það var látlaust hús og hringdi hún
dyrabjöllunni með skjálfandi hendi. Hún sagði
til nafns síns, sem hún mátti til að gera, auk
þess að Mr. Martin hefði vísað sér til þeirra,
síðan var henni vísað inn í herbergi, sem að
vísu var búið dýrum húsgögnum, en mjög o-
smekklega.
Hún varð að bíða fimtán mínútur áður en
Mr. Goldstein kom inn. Er hann sá perlurnar
smjattaði hann af ánægju; en í stað jíess að
leggja nokkurn dóm á þær fleygði hann þeim
fyrirlitlega frá sér.
“1500 pund fyrir þetta, frú. Þér vitið víst
ekki hvað þér eruð að segja.”
“Jú, eg veit það mjög vel,” svaraði hún,
“og auðvitað mun eg borga yður rentur.”
“Já, það er svo sem auðvitað,” svaraði
okurkarlinn og hló háðslega. “Nú skal eg segja
yður eitt, sumar þessara perla eru góðar, eink-
um sú svarta og eg skal gangast inn á að lána
yður fimtán hundruð pund fyrir þær í einar
tvær vikur; en þér veriðið að borga mér 2000
pund í staðinn.”
“Hvað — hvað eigið þér við,” hrópaði Mar-
grét alv.eg forviða.
“Það sem eg segi,” svaraði maðurinn. “Eg
skal líka kaupa þær af yður. Þetta er mjög
-fallegt djásn, já, mjög fallegt — og eg skal
borga yður 2000 pund fyrir það.”
“Nei, nei,” hrópaði Margrét Ballar. “Þér
bjóðið mér 2000, en hitt verzlunarhúsið bauð
mér 5000 pund. Eg vil alls ekki selja perlurnar,
eg vil bara fá lánaða peninga í nokkrar vikur.”
“Gott og vel,” svaraði okurkarlinn, “eg
lána yður þá 1500 pund, og þér borgið mér 2000
pund þegar þér fáið aftur perlurnar.”
“En 500 pund er afskapleg renta í svona
stuttan tíma!” sagði Mrs. Ballar örvæntingar-
full.
“Um það er ekkert að segja, frú mín, þér
getið tekið tilboði mínu eða látið það eiga sig-
En eg lána yður ekki peningana fyrir lægri
þóknun en þetta.”
Frú Ballar hafði engin önnur úrræði en að
taka þessu tilboði blóðsugunnar, og stuttu síðar
fór hún út úr þessu andstyggilega húsi, með
pakka skitinna seðla í hendinni en perlurnar
lágu eftir hjá Goldstein okurkarlinum.
Konu vesálingurinn var svo óstyrk að hún
gat varla dregist yfir að vagninum, og gat ekki
hjá því farið að ökumaðurinn tæki ekki eftir
hinu aumingjalega útliti hennar. Hún hafði
þurft að líða margt inni hjá Goldstein áður en
hún fékk peningana. Hún varð að segja honum
nafn sitt og heimilisfang, og sömuleiðis nafn
og stöðu manns síns. Goldstein hótaði að senda
mann út til Sólheima og fara til skrifstofu
hæstaréttarlögmannsins til að ganga úr skugga
um hvort hún væri að segja sér satt.
Konu aumingjanum fanst eins og hún hefði
veirð myrt þarna inni; en samt neyddist hún
til að taka þessu öllu með auðmýkt. Lóksins
hafði hún samt fengið peningana, og úrrseði
hennar var nú þetta að skrifa á laun til Mr-
Krúger og biðja hann að senda sér 3000 pund til
að hægt væri að koma Sheilu sómasamlega a
framfæri í heimi ríka fólksins.
5. Kapítuli.
Þegar Mrs. Ballar hitti son sinn hafði hon-
um tekist að fága útlit sitt dálítið betur eri
kvöldið áður. Æðið úr augum hans var horfið
að mestu. Hún lét hann sitjast inn í bílinn og
laumaði svo peningunum í hendi hans. Andlit
hans varð eins og sólskin af gleði og undrun.
“Æ, þú ert blómknappur, mamma mín!”
hrópaði hann. “En hvernig gastu náð í pening-
ana?”
Mrs. Ballar varð hvít eins og kalkaðuv
veggur.
“Spurðu mig aldrei um það, Ralph. Þetta
verður að vera leyndarmál, sem við tvö ein vit-
um um.”
“Veit stjúpi minn um þetta?”
“Nei, Ralph og þú mátt aldrei nefna þetta
við hann; ef þú gerir það verður það minn bani.
Mér finst að eg sé hálf dauð núna. Eg hefði
aldrei, aldrei trúað að eg gæti nokkru sinni gert
það, sem eg hefi nú gert í dag; en eg gerði það *
fyrir þínar sakir, drengurinn minn, með þeirri
vissu von, að þú munir í framtíðinni bæta ráð
þitt og lifa heiðarlegu lífi.”
“Því lofa eg þér móðir mín. Eg hét þér þvl
í gær, og það loforð endurtek eg í dag.”
“Kemur þú heim seinni partinn dag?
Ungi maðurinn fölnaði við þessa spurningu-