Heimskringla - 23.04.1947, Blaðsíða 4

4. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 23. APRÍL 1947
íífeimsknngla
(Stofnnð lttt)
Xemui út á hverjum miðvikudegi.
Eierendur: THE VIKING PRESS LTD.
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg — Talsími 24 185
Verð blaðsins er $3.00 árgangurinn, borgist fyriríram.
Allar borganir sendist: THE VIKING PRESS LTD.
öll viðskiftabréf blaðinu aðlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Ritstjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrift til ritstjórans:
EDITOR HEIMSKRINGLA, 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: P. S. PÁLSSON
“Heimskringla" is published by and printed by
THE VIKING PRESS LIMITED
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Telephone 24 185
Authorized as Second Class Mail—Post Office Dept., Ottawa
WINNIPEG, 23. APRIL 1947
Sumardagurinn fyrsti
Sumardagurinn fyrsti er á morgun (24. apríl). Um langt skeið,
eða sem næst frá því er Islendingar komu fyrst vestur, hefir venjan
verið, að fagna sumri með samkomu þennan dag. Verður svo gert
víða í þetta sinn og þar á meðal viljum vér minna á samkomu í
Sambandskirkjunni í Winnipeg, sem vel hefir verið vandað til;
verður ánægjulegt að vera þar og árna kunningjunum að góðum
og gömlum sið gleðilegs sumars.
Koma sumarsnis hér og heima haldast oft mjög vel í hendur;
það er sjaldnast mikill munur á komu vors og gróðurs í “landinu
okkar kalda”, sem kallað hefir verið og hér í “sólskinslandinu”,
sem fremur mundi kallað vera, og sem er að vísu réttnefni, þó
vétur sé hér bæði langur og harður. En þetta má til sanns vegar
færa samt af því, að sólskinið og gróðrarskilyrði kváðu vera hér á
4 mánuðum eins mikil og þar sem sumur eru 8 mánuði.
Nú bregður ofurlítið út af þessu og í byrjun sumarmálavik-
unnar er hér tveggja þumlunga nýfallinn snjór og þrákuldaveður.
En þessháttar ósamræði eru mönnum hér kunn í fleiru. Mætti t. d.
nefna, að um leið og byrjað er að hringja hér til tíða í dag, sem er
sunnudagur, og messur hófust í kirkjum, var útvarpið að flytja
af vanalegri snild og hrifni mjög agalega morðsögu. Þó veðrinu
og kuldunum verði ekki stjórnað af mönnunum, ætti að vera hægt
að ráða bætur á morðsögu flutningnum að minsta kosti yfir há-
messutímann á helgum. Slíkt flýtir hvorki fyrir að skapa sumar i
sálum yngri eða eldri.
Unaðssemdir sumarsins eru fagurlega túlkaðar af skáldunum.
Fjölbreytnin í gróðri jarðar töfrar þau, sem eðlilegt er, því hún er
opinberun þess fagnaðar, sem sumarið færir öllu lífi. Jurtirnar
tala þar sínu máli um fögnuðinn af komu sumarsins eins og skáldin j
gera. Svona er lífið í sínum mörgu myndum samkvæmt sjálfu 1
sér, að við gætum mjög réttilega talað um fegurð jarðargróðursins
og fjölbreytni, sem skáldskap jurtanna og vott fagnaðar út af
komu sólar og sumars.
í fám orðum sagt, eru áhrif sumarsins fólgin'í vakningu og
gróðri alls lífs. Þau áhrif lækna sár vetrarins, efla og þroska alt
sem lifir og fegra. í von um að þau megi á sama hátt efla, þroska
og fegra sálarlíf og hugsanir manna á komandi sumri, býður
Heimskringla lesendum sínum gleðitegt sumar.
Tekjur á Skattur
Fylki hv. húsb. áhv. $1,000
Quebec „ $312 $ .07
Ont. 659 .70
Man. — 519 4.33
Sask. 636 2.34
Alta. 558 1.62
B. C 662 1.39
Canada _ 522 1.42
Hvað sem reglum þeim líður,
sem stuðst er við í tekjuskatts-
álagningunni, er mál þetta þess
vert að vera gaumgæfilega at-
hugað. Munurinn einn á móti
tlíu bygður á heildar tekjum
fylkjanna milli Ontario og Que-
bec, er eftirtektaverður. Á milli
Ontario og Manitoba, er hann
einn á móti sex, (þ. e. Man'itoba
greiðir sex sinnum meira af
hverju þúsundi tekna, en On-
tario) er nokkuð sem ómögulegt
er að hugsa sér, svo ekki sé
meira sagt. Þá er Saskatchewan,
sem talsvert fleiri bændalbú rek-
ur í stórum stíl og í viðskiftaleg-
um skilningi en Mjanitoba, en
helmingi minni skatt greiðir af
hverju þúsundi, en Manitoba,
einnig nokkuð, sem enginn skil-
ur í.
Bændur Manitoba hafa fylstu
ástæðu til að krefjast að miál
þetta sé rannsakað. Hversvegna
að þeir þurfi að greiða stórkost-
lega hærri tekjuskatt en nokkurt
fylki af hverjum þúsund dölum,
er eins óhugsanlegt og nokkuð
getur verið. — (Ritstj. grein úr
Wpg. Tribune, 16. apríl).
eru ægilega há. Með samvinnu
almennings, við krabbalækn-
ingastofnanir ætti að vera hægt
að draga úr þessari mannskæðu
sýki, meðan ekki er um skyldaða
skoðun að ræða og sem vafasamt
er, hvort ekki er að verða nauð-
synleg.
MARSHALL Á FUNDI
STALINS
DAUÐSFÖLL AF
KRABBAMEINUM
TEKJUSKATTUR
BÆNDA
Um 8. marz 1945, spáðu þjón-
ar skattdeildar Ottawa, að tekju-
skattur bænda á árinu 1944,
yrði 10 miljónir í Canada. Þeir
voru sannfærðir um þetta. En
þegar skatturinn vai; innheimt-
ur, nam hann rúmum þreiíi mil-
jón dölum ($3,335,870). Hvort
þetta hafði nokkur vonbrigði í
för með sér fyrir stjórnina, skal
ekkert sagt um. Hitt er víst, að
hún fór á stað og gekk talsvert
eftir innheimtu skatta af bænd
um í sumum fylkjum, en öðrum
alls ekki.
Varð Manitoba einna harðast
fyrir barðinu á þessum toll-
heimtumönnum Kings. Árangur
af þvi var sá, að tekjuskattur
bænda í þessu fylki, nam — af
öllum tekjum þeirra er voru
$86,500,000 á árinu 1945, nærri
tveim miljón dölum ($1,866,590).
Quebec-bændur, með tekjum er
numu $155,900,000 á sama tíma,
greiddu aðeins í tekjuskatt $59,
913.
virðing jarða og húsa á þeim
$3,150 í Quebec, en í Manitoba
$2,327. Þetta er bygt á mann-
talsskýrslunum 1941.
Það verður ekki komist hjá, að
reka augun í, að eitthvað hljóti
athugavert að vera við reglurn-
ar, sem fylgt er við þessa skatt-
heimtu. Hverju siíkt nemur, eða
óskilin á skattgreiðslu, ef réttara
er að nefna það því nafni, er ekki
hægt að segja um með fullkom-
inni vissu. 1 Quebec er gert ráð
fyrir mörgum smájörðum, sem
ekki geri betur en halda sál og
líkama þeirra sem á þeim búa
óaðskildum, eins og enskurinn
segir. En borið samán við önnur
fylki, kveður ekki eins mikið að
þessu og úr er gert. Samkvæmt
árbók Canada 1946, var meðal
Dauðsföll af krabbameinum
eru mjög mikil í Canada, sem
annars staðar. Er stofnun sú í
Canada, er The Canadain Cancer
Society nefnist , þennan mánuð
a athygli á þessu og
benda mönnum á, sem nokkurn
grun ala í brjósti um að þeir séu
að sýkjast af krabbameinum, að
leita til lækna félags síns, (en
hvert fylki hefir sambandsdeild-
ir við það) eða heimilis lækna
sinna, og fá upplýsingar um
hvað gera skuli.
í sambandi við þetta upplýs-
ingastarf áminsts félags, hafa
sum fylki landsins hafið fjár-
söfnun til stofnana sinna, er við
lækningu krabbans fást. Stofn-
un Manitoba-fylkis ætlar sér
Ennfremur getur um aðrar ekki að fara fram á fjársöfnun
tekjur heimilisins, eða “income fyr en á komandi haust (29. sept.)
in kind” eins og það er nefnt. í en hefir beðið blöð hér, að greiða
Quebec námu þær 1945 $1,003 á upplýsingunum veg til almenn-
hvern bónda, en í Manitoba ings.
$1,490. Þegar þess er gætt, að| j Canada sýna skýrslur, að
skattundanþága nemur $1200 15^000 manns deyja af krabba-
fyrir gifta menn, verða Quebec- meini árlega. Af þessari tölu
búar á þennan hátt undanþegnir hefði af reynslu að dæma, verið
skatti, en Manitoba-bændur ekki hægt, að bjarga 4 til 5 þúsund-
Það er vissulega alt útlit fyrir, að unij ega einum þriðja, ef vitað
eftir þessu hafi verið farið við hefði verið nógu snemma, að þeir
skattheimtuna. ihefðu sýkina. Og ástæðan fyrir
í raun og sannleika er það þó Því er- að vanrækt er að fara til
ótrúlegt, vegna þess, að það sér|lækna- fyr en sýkin er komin a
hver maður, og skattvirðingar- of sf *g f 11 Þess að vera lækn-
menn stjórnarinnar hvað blindir |uð;
sem eru einnig, að það eru fleiri
en 280 bændur í Quebec-fylki,
sem skattskyldir hljóti að vera,
eins og í skattskránni er gert ráð
fyrir.
Krabba er oft hægt að lækna
ef nógu snemma er gert. Það er
hægt með uppskurði, x-geislum
og radíum. Ekkert annað er enn
talið örugt til lækningar á hon-
0 .. i. * * i i - ,um. En árangur af þessu er
Satt er það að skyrslur syna1 ,
r iundra mikill, ef læknmgu er
ntromiir O A < hirnrr, fio rbTrMii I
ennfremur að í hverri fjölskyldu
séu að meðaltali í Quebec 5.421
menn, en í Manitoba 4.3. Tekjur;
á hvem mann verða með því
$312.20 í Quebec, en í Manitoba
$519. Þetta á við einn þriðja af
bændum, sem bezt eru megandi.
Samkvæmt þessu greiðir þessi
betri flokkur bænda í Quebec 7
cents af hverjum $1,000, en
Manitoba bóndinn $4.33 af
hverju þúsundi. Þó í hverri fjöl-
skyldu muni einum fimta á töl-
unni, er það minni munur en st 7
centum og $4.33.
En að samanburði sleptum við
Quebec, verður einnig ýmislegt
eftirtektavert uppi á teningi í
þessu efni, er tekjuskattsmálið
er athugað í öllu landinu, sem
skýrsla þessi sýnir:
nægilega snemma komið við.
Áf mönnum yfir fertugs aldur.
deyr einn af hverjum sex af
kraibba. Þetta er einn skæðasti
sjúkdómur, sem við er að stríða.
1 síðasta stríði féllu 39,000
Canada-menn frá byrjun og til
loka stríðsins. Á sama tóma dóu
80,000 manna í Canada úr
krabba, eða helmingi fleiri en í
stríðinu. Af þessum mönnum
hefði verið hægt að bjarga 25
þúsundum. Krábba er stunduir
ilt að greina fyr en hann er orð
inn ólæknandi, en þessari töli
hefði af fjöldanum eftir þv: sen
vér höfum upplýsingar um sam
itt að vera hægt að bjarga.
Það er vegna þessa sem a'
iygli almennings er á þessu va1
n. Dauðsföllin af krabbamein.
George C. Marshall, ritari
Bandaríkjanna og Stalin áttu
fund með sér s. 1. miðvikudags-
kvöld. Var mjög eftir því vænst,
að samræður þeirra yrðu til þess,
að efla samkomulagið á Moskna-
fundinum, þar sem verið er að
reyna að semja fcið. Þó ekki sé
annars getið en að viðræðurnar
færu hið bezta fram, virðast þær
samt ekki hafa breytt viðhorf-
inu mikið í friðarsamningsmál-
inu.
Fundurinn stóð yfir frá kl. 10
e. h. til 11.45. Var því ekki mik-
ill tími til að fara ítarlega út í
sakimar; auk þess varð að túlka
ræður beggja, er stytti umræð-
urnar um allan helming eða
meira.
Marshall fór fram á þetta við-
tal 14. apríl, er hann sá, að
Moskvafundinum ætlaði að reiða
illa af og hann vildi heyra hvort
skoðanir Stalins væru hinar
sömu og Molotövs um f jórvelda
samninginn um afvopnun Þýzka
lands og öryggi friðarins. En sá
samningur var í hættu vegna
hinna ótal mörgu breytinga, er
Molotov krafðist að á honum
væru gerðar, að skoðun Mar-
shalls. En það var eitt af aðal-
áhugamálum Marshalls í þýzka
friðarmálinu, að fá friðinn bygð-
an á þeim samningi. Það var
þessi fjórveldasamningur, sem
James F. Byrnes, fyrverandi rit-
ari, hélt fram sem grundvelli
friðarsamningsins við Þjóðverja
og það var nálega eina atriðið,
sem Marshall mintist á í fyrstu
ræðu sinni í Moskva. En Molo-
tov var eins andvígur honum nú
og hann hafði verið við Byrnes.
Aðal-atriðið fyrir RúsSum er
að fá samninga þessa rýmkaða
og fyrst og fremst að því, er
stríðsskaðabætur áhrærir. Þeim
finst eflaust, að þeir væru að
sleppa tækifæri til góðra kaupa,
með því að samþykkja uppkast
Bandaríkjanna að friðarsamn-
ingunum, ef þeir sleptu stríðs-
skaðabótunum og umbóta í jarð-
eignamálum. Þeir^ álíta þetta
eins nauðsynlegt og óaðskiljan-
legt afvopnun og upprætingu
nazismans, og mest má verða.
1 raun og veru eru það þó
stríðsskaðabætumar, sem mestu
varða í þeirra augum og sem eru
alvarlegur þrándur í götu frið-
arins. Ef eitthvert samkomulag
fengist um þær, væru friðarmál-
in drepin úr þeim dróma, sem
þau eru nú komin í.
Marshall hefir að vísu mikið
til síns máls er hann heldur.
fram, að fjórvelda samningurinr.
muni skapa fullbomið traust hjá
sameinuðu þjóðunum og aðstoða
við að uppræta nazisma Þjóð-
verja, ef þeir sæu, að það er ekki
hugmyndin, að taka frá þeim öll
lífsskilyrði, heldur koma nazis-
manum fyrir kattarnef.
En Rúissar eru ekki eins vissir
um þessi góðu áhrif fjórvelda-
samningsins. Og vissulega held-
ur stefna þeirra Þjóðverjum eigi
síður í skefjum, en samningur
stórveldanna. Um það er heldur
ekki ágreiningur að Þjóðverjar
taki út sína hegningu. En gangi
kröfurnar þar fram úr öllu hófi,
eða svo langt, að Þjóðverjar fái
ekki rönd við þeim reist, er ti!
Iiítils um annað að tala, en blátl
ífram að uppræta þýzku þjóðina
Hvað mikið af Þjóðverjun
íefir nú verið tekið sem herfanf
r ekki látið uppi. Væri það ta1
■5 með í skaðabótunum, mund
ið skarð í þær gera. En um þr
Ija sigurvegararnir sem mhr
!a. Hlutur Bandaríkjann
reta og Rússa, er þar þó ekke'
smáræði. Þó skaðabætur væru
samiþyktar, segjum 10 biljónir
til hverrar þjóðar, eí alt útlit
fyrir, rneðan Þýzkaland er alt í
molum, að sigurvegara þjóðirn-
ar sjálfar yrðu að greiða þær —
og minsta kosti flestar þeirra fá
féð lánað í Bandaríkjunum til
iþess. Að þau séu því ekki með
þeim, er ofur skiljanlegt og eins
hitt, að hinir sigurvegararnir
hafi ekkert á móti þeim.
MarShall verður eflaust fyrir
vonbrigðum að geta ekki hafa
komið til leiðar, að friður væri
saminn á Moskva-fundinum á
grundvelli f jórveldasamningsins.
Bidault utanríkisráðh. Frakka,
fagnar sjálfsagt ekki heldur
heimkomu sinnar til Parísar út
af afdrifum Moskva-fundarins;
það styrkir ekki stjórn hans í
sessi — að Partís verði lengi kola-
laus.
HELZTU FRÉTTIR
Hervirki Heligolands
sprengd
Brezki sjóflotinn stóð fyrir
sprengju þýzkra hervirkja á
Heligoland, hinni litlu, klettóttu
eyju í Norðursjónum, síðastlið-
inn föstudag. Notuðu þeir 6,700
tonn sprengjuefna og kveiktu í
með leiðsluþræði af skipi, er
hélt sig í 8. mílna fjarlægð.
Þessi litla eyj<a, ein míla á
lengd og Vá úr mlílu á breidd,
liggur undan mynni Elbe ár-
innar, um 28 mílur undan landi
þýzku meginlandi, og hefir verið
þyrnir í augum Breta, og sam-
bands þjóðanna, alla tíð sáðan
1914, þegar hinn mikli sjófloti
Þýzkalands-Keisara bjó um sig
á eyjunni og barðist þaðan við
sjóher Breta. m
1 síðasta stríði héldu neðan-
sjávarbátar Þjóðverja sig í hinu
volduga hervirki og vígstöðv-
um, er þeir höfðu látið reisa á
eyjuni, og söktu þaðan mörgu
vöíuflutningsskipi er fór um
brezka sundið.
Mikilfengleg og ægileg hafði
sprenging þessi verið, og gekk
næst hinni miklu tilrauná-
sprengingu á Bikini síðastliðið
sumar.
Hér eftir á Heligoland að
verða friðsamur lendingar og
hvíldarstaður sjómanna, í stað
drápvirkis.
Churchill áfellir Wallace
Winston Churchill var auð-
sjánlega í talsverðum vígahug
og þungur undir brún, síðástlið-
inn föstudag, er hann hélt þrum-
andi ræðu fyrir 10,000 manns, á
ifundi stofnunar þeirrar, er
nefnd er “The Primrose league”,
og myndað var fyrir 64 árum
síðan í minningu um Benjamín
Disraeli.
Réðist Churchill harðlega á
núverandi stjórn Breta, kvað
hana vera að fara með Bret-
lands-eyjarnar, og ekki annað
fyrirsjáanlegt, en að þjóðin yrði
að svelta, ella haldast við á ölm-
usugjöfum frá amerísku auð-
valdi. Þá sneri hann árásum sín-
um að Henry Wallaoe — berast
nú hnútur að honum úr mörgum
áttum fyrir viðhorf hans og
ræðuhöld yfir í Evrópu um að-
gerðir Trumans forseta og til-
boð hans að veita Grikklandi og
Tyrklandi ærinn fjárstyrk og
hjálp gegn yfirráðum Sovét-
manna.
Kallaði Churchill Wallace
leyni-kommúnista, er reyndi að
aðskilja Stóra Bretland og
Bandaríkin með kommúnista i
kendum áhrifum, er ættu rót
sána að rekja til Moskva. Sagði
Churchill, að stefna Bretlands
gagnvart Rússum ætti að vera
vinsamleg og heiðarleg, byggj-
ist á heilbrigðum þrótti og
ijálfstæði, ekki af vesalmann-
egum hugsunarhætti.
Kvað hann það þurfa að vera
kýrt og ákveðið, að engum yrðí 1
'yft að smeygja neinum fleyg-
m inn á milli Stóra Bretlandsj '
og Bandaríkjanna. Sagði hann
að Wallace hefði ekki áræði eða
hreinSkilni til að láta það beint
uppi, hver stefna hans væri.
Fjölskyldu styrkurinn
Rekstursfé til úthlutunar og
starf í sambandi við fjölskyldu
styrkinn árlega, hefir kostað rík-
isfjárhirzluna, heilbrigðismála-
deildina, og deild opiniberra
verka yfir $4,000,000.
Voru lagðar fram skýrslur
yfir alt þetta í þinginu nýlega.
Heilbrigðismála-deildin greiðir
um $2,000,000 fyrir umsjón og
útbýtingu styrksins. Riíkisfjár-
hirzlan borgar því til viðlbótar
$1,929,635 — og deildir opin-
berra verka greiddu út um
$151,069 fyrir fjárhagsárið 1946
—1947.
Fjölskyldutillög þau, sem út-
hlutað var á árinu 1946, námu
$240,000,000 og á þessu ári er
áætlað, að þau fari fram úr
$260,000,000.
Suðurheimskauts löndin
Richard Byrd, sjóliðs-yfir-
foringi, er svo til nýlega er kom-
in til baka úr rannsóknarferð
sinni til Suður-heimskautsins,
sagði á blaðamanna-ráðstefnu,
að það væri trú sín, að Suður-
heimskauta-svæðunum ætti að
vera stjórnað af alþjóðlegri yfir-
ráðanefnd, gervöllu mannkyni
til hagsmuna og blessunar.
Sagði hann, að svæði þessi
gætu verið eins áríðandi frá veð-
urfræðilegu sjónarmiði, eins og
Norðurheimskautslöndin eru nú.
Kvað hann nýjan landfræðileg-
an uppdrátt nauðsynlegan, sök-
um uppgötvana þeirra, er síð-
asta rannsókn hafði leitt í ljós.
Sameiginleg arfleifð
Maður nokkur að nafni Alfred
G. Tinsman, í Belvidere, New
Jersey, verður að gera sér það
að góðu, að sitja að miklum
jarðeigna-arfi eftir konu sína í
samfélagi við ketti, og önnur
dýr. Kona hans Mrs. Edna Kline
Tinsman var dýravinur með af-
brigðum, og var erfðaskrá henn-
ar bundin þeim skilyrðum, að
heimili þeirra yrði breytt í dýra-
verndarJhæli, og yrði sú stofn-
un rekin samkvæmt erfða-
skránni áfram, eftir dauða
manns hennar.
Skilgreining lýðræðis
Fréttaritari nokkur spurði
vara-utanríkismála- ráðherra —
Andrei Y. Vishinsky, hver væri
skilgreining hans og skýring á
orðinu lýðræði. Rússin svaraði
þvtí til, að nokkurn tíma þyrfti
til að svara þeirri spurningu, en
fyrst og fremst væri það trú
Rússa, að lýðræði krefðist bar-
áttu gegn fasisfna, en ekki stuðn-
ings og hvatningar til viðhalds
fasisma.
Einnig var Vishinsky spurð-
ur að því, hvort hann væri á
sama máli og ríkisritari Banda-
ríkjanna, George C. Márshall,
um skilgreiningu orðins lýðræði.
Mr. Vishinsky kom sér undan
að svara þeirri spumingu með
því að spyrja fréttaritarann,
hvort hann féllist á skilgrein-
ingu Vishinskys sjálfs á orðinu.
Þar með á þessi samræða að
hafa tekið enda.
+
Austurríkis-samningarnir
Samkvæmt síðustu fregnum,
gengur ekki mikið betur með
þá á Moskva-ráðstefnunni, en
það gekk með samningana um
Þýzkaland og framtíð þess. Slíð-
astliðinn mánudag var tveggja
klukkustunda leyni-ráðstefna,
til þess að gera tilraun til að
ráða fram úr þremur mikilsverð-
um málefnum.
Fulltrúarnir ákveðu einnig að
koma saman á ''þriðjudag, og
myndu þá byrja umræður um
Trieste, og skýrslur lagðar fram.
V. M. Molotov utanríkis-ráð-
herra, kvaðst óttast um frelsi