Heimskringla - 30.04.1947, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 30. APRIL 1947
HEIMSKRIHGLA
5. SIÐA
slu sameiginlegra lífskjara og reynir einlæglega að útrýma
einkenna, sameiginlegra vona og þeim vágesti er á leið til full-
sorga, og sameiginlegra hjartans komnunar. Þegar þekkingin nær
hugsjóna og drauma. sínum rétta sessi í mannMfinu
Islendingar hafa, öðrum þjóð- 'þá verður miskun og mannúð,-
Dóttir langholts og lyngmós!
Sonur land-vers og skers!
Getum við með góðri sam-
vizku og í hugsunarieysi hrint
HELZTU FRÉTTIR
Verzlunarviðskifti Irlands
Dublin — Verzlun Eire heifir
verið einhver hin allra óhagstæð-
asta í sögu landsins árið sem leið.
um framar ávalt verið auðugir af siðgæði og samúð virt ofar hinni frá okkur slíkum fjársjóð meist ^ ^ ^ _________________
hinni þróttmiklu þjóðernistil- miskunarlausu rökfræði auðs og aranna og menningarinnar Ljóð- stjórnarskýrslur sýna, að inn
finningu og þeir hafa varðveitt eignarétts. Þá mundi ekki hand-1 in íslenzku eru okbar goðum- ffuttar vörur voru virtar _____________
hana gegn valdi og voða, gegn- fylli þingmanna iíðast að greiða borni andans arfur sem aldrei
um þjark og þrautir, sorg og sút atkvæði á móti þvi að 12,500 , ^eyr.
alt til þessa dags. Það er hin ís- gamalmenni í þessu fylki fengju,
lenzka seigla, þrek til að þola og &ð njóta snefils af hjálp til að fjnn eg vorsins heiði í hjarta.
andlegur þroski sem á hér svo varðveita sál og líkama frá skorti Horfin, dáin nóttin svarta.
stóran þátt í hinni sterku þjóð- °g vesaldómi. Nokkur þúSund, ótal draiuna biíga> bjarta
ernistilfinningu. Á foak við dollarar úr fylkissjóði voruj barstu, vorsól, inn til mán.
drunga og drepsóttir, basl og meira vixði en velferð meðbræðr- er engin ^ að
barning, hefur altaf þróast sum- anna. Hvenær vinnur hugsjón
arið í sál, vonin og vissan um bræðralagsins sigur á slikri sví-
mátt og megin einstaklingsins virðingu? Mammon er ennþá
að öðlast þann þroska og hag- metinn meir en maðurinn.
sæld sem hverjum manni er Til hvers eru þingmenn og
ætlað af almætti þessa Mfs. Á stjórnir kosrtar? Er það ti'l að
þessum örlagaþrungnu tímum er jafna reikninga og hafa sjoð, eða , e in^ ng gvo margir af okka
mikið talað um að allir ættu að til að vinna að framför og heill | jleginctii skáldum. Það hefir
vera alheimsborgarar. En undar- mannfélagsins. Látið í ykkar ...................................-
legt er það að mitt í þeirri hreyf- eigin hjarfh og eg er viss uin að
ingu bemur fram hjá mörgum þið finnið rétta svarið.
þjóðum sem hafa um ár og aldir Stjónir Islands hafa ebbi feng-
lifað í ánauð af völdum annara ið sérstabt hól fyrir góða fjár-
þjóða sem hafa reynt að svæfa sýslu en eg held að þeir hafi og
eða drepa öll hin dýrmætu þjóð- eigi sbilið heiður fyrir að reyna
areinkenni, eitthvert endurlifg- að bæta velferð landsmanna, og
að aíl og heimting á sjálfstæði þeim auðnast það í sæmilegum
og þjóðarréttindum. Hindúar, mæli, þá held eg standi á sama
Arabar, Gyðingar og eyjar- hvort þeir nokkurntíma jafna
skeggj ar út um öll höf hrópa í sína reikninga. Tvö þúsund ára
nafni frelsis og réttlætis um krilstindómur ætti að minsta
sjálfistjórn. Þjóðernis tilfinning- kosti að hafa kent þá hugsjón,
in deyr aldrei hjá nokkurri þjóð jafnvel þóhenni sé sjaldan fram-
sem á andríka og örfandi sögu fylgt.
að baki, en hún verður að vera
bygð á löngun til þroska og “Fná þeirri ríkjandi reglu enginn
þekkingar og velferðar á frið- hopar,
samlegann hátt. Það hafa íslend- ag r.akia og safna, uns hiaða hans
ingar ávalt sýnt í sinni þjóð- er fullj
ernis og sjálfstæðis baráttu. Ein- Qg alla vöru sem keypt var fyrir
staklings frelsi og þekking og kopar,
þroski hefur ávalt verið meira vlll kaupandinn aðeins selja fyr-
virði hjá Isiendingum heldur en lr gull_
fjárhagsleg auðlegð heildarinn- ge gróðavon að geyma hinn
ar og er sú þjóðernis meðvitund mikla forða,
heilnæm og heillandi. Þessi þa græðir hann m'est og sveltir
þrautseiga þjóðernis tilfinning heila þjóð.
hefur flust með íslendingum yjg hlöðuvegginia verða menn
hvert á land sem þeir hafa farið. hungurmiorða.
Hún hefur verið hyrningarsteinn yatnið á myllu hans — er blóð.”
í framkvæmdum og fram-
sókn okkar Vestur-lslendinga í Ljóð hinnar íslenzku þjóðar
iþessu landi, og við verðum að bafa. verið lífæð hennar, hinn
varðveita hana í lengstu lög, því þróttmikli þráður í framsókn
á þessu landi sem er ungt og á anda 0g athafna til fullbomnara
enga marbverða sögu, er engin Qg betra M'fs. Ljóðsbáldin hafa
þjóðernistilfinning enrtþá^ til. verlg fra upphafi spámenn þjóð-
Við erum ebbi sjálfstæð þjóð og arjnnar j>au hafa bveðið þrek
á meðan hinn dýrmæti and>- Qg þolj mannúð og mildi, fegurð
þjóðernis og sjálfstæðis ekki Qg fræggarþrá í hverja sál. Ljóð-
vaknar þá eigum við engan betri ln hafa túlkað hirta sáru sorg
babhjall að byggja upp siðférð- hjartans og göfgandi áhrif gleð-
is þrek og menning en okkar inn)ar Þau hafa birt frægðar
góðu og gömlu íslenzku þjóð- ijómann og hetjuandann í fjöl-
rækni. Við höfum að vissu gert shi-úðUgUm myndum og þau hafa
rtf mikið að því oft og tíðum að predihað ættjarðarástina og
hampa hisminu. í þessari verð- þjóðernistilfinninguna og kent
niætu tilfinningu með ytra mönnum skyldleika þeirra við
skarti og glysi, í staðinn fyrir að móglr jörð með hinum óviðjafn-| né svívirt eins og jörðin.
meta og leggja rækt við gagn ,anliegu náttúru kvæðum. Þau, Nú finn eg sérhver sumarmál
hennar og göfgi hið innra, því (hafa verið kröftug og bitur sem j til sælu af gömlum raunum,
hún er ljóssnis kraftur sólarinn- egghvast sverð þegar um mann- °g helminginn af hjarta og sál
ar en ekki gullepli til að hampa réttindi er að ræða og full af | eg henni gef — að launum.
á gildaskála eða gatnamótum til Spehi og spádómum um framtíð j
iþegar blessuð sólin skán.
Svo kvað Stefán frá Hvítadal.
Hann söng um trú og ást, fegurð
og dýrð náttúrunnar, og dauðinn
beið fyrir dyrum. Hann dó ung-
verið tregi og tap íslenzku þjóð-
•axinnar með marga af sínum
gjörfulegustu sonum. En þeir
áttu sumarið í sál og sungu það
inn í hjarta þjóðarinnar.
Þessi dagur er meir en sumar-
hátíð. Hann er sóldagur andans.
Hann er tákn um sigur á enfið-
leikum, sigur ljóssins yfir
myrkrinu, sigur andans yfir
eymd og volæði, sigur Mfsins
yfir hinu lága og Mtilfjörlega.
Sumardagurinn fyrsti er merkis-
dagur íslendinga, sem tengir þá
ósMtandi böndum við móðir jörð
«g kennir þeim kraft hins innra
manns og það göfuga eðli sem
býr og á að búa í hverri sál, og
foendir áfram og upp á við til
ævarandi hugprýðis og heilla.
Eg bið ykkur í nafni alls sem
íslenzkt er að gleyma aldrei
sumardeginum fyrsta og þýð-
ingu hans í sögu íslendinga.
Davíð Stefánsson segir í kvæð-
inu Sumarmál; og við tökum
undir með honum:
Svo snauð er engin íslenzk sál
að ellska ei ljósið bjarta,
að finna ei sérhver sumarmál
til sólargleði í hjartá,
að finna ekki þunga þrá
'til þess að vaxa og gróa,
við sMka yndissjón að sjá
alt sefgrænt, tún og móa.
Eg vissi það og veit það enn,
að vorið alla bætir,
að bæði guð og góða menn
aneð geislunum það kætir.
Og vekur alt af vetrar blund
og vetrar gaddinn bræðir,
og sjúka hugsun, sjúka lund
með sólskininu græðir.
*
Eg beygi höfuð, krýp á kné
og kyssi jarðarsvörðinn,
þó engin fóstra eins syndug sé
Stærra en Bretland, hefur —
4,000,000 íbúa”.
Ýmislegt er einsog vænta má,
aflaga í þessu smáríkjakerfi. í
allmörgum hinna smærri fylkja
má segja að sama skipulag ríki
og fyrir mörg hundruð árum. Þó
telur Daily Telegraph að þau
stærri skari fram úr hinum
breska hluta Indlands hvað þjóð-
félagslegar umbætur og fræðslu
viðvíkur. Nefnir greinarhöfund-
ur í því samfoandi fylki eins og
; Mlysore og Baroda, sem hann
j telur háfa fyrirmyndar stjórn-
skipulag, enda ber þar mun
Það er haft eftir þeim alvitru í minna á óeirðum en á öðrum
Ottaiwa, að þótt margar breyt- stöðum í Indlandi.
£71,883,912 ($285,335,648), þar
sem útfluttar vörur námu aðeins
£38,361,000, og sýnir sá reikn-
ingur halla, er nemur 33,472,812
sterlingspundum.
Póstgjöld í Canada
ingar muni ef til vill eiga sér
stað r næstu fjárhags-áœtlun
ríkisins, er kemur upp fyrir
neðri deild þingsins þessa viku,
þá verði engar breytingar á póst-
gjöldum í Canada.
Gefast upp
1 niðurlagi fyrnefndrar grein-
ar í Daily Telegraph kemst höf-
undurinn að þeirri niðurstöðu,
að, að því muni koma, að rákja-
kerfi Mði undir lok og upp úr
rústum þess rdsi sameinað Ind-
í land. Hjá þessu, segir greinar-
j höfundur, verður ekki komist,
_ . , . , enda þótt telja megi að aldrei
Peliliu — 26 japanskir her-i v,...' , , T ,
, ...* verði samþykt stjornarskra Ind-
liðs og sioliðsflotamenn, er höfðui. , * , -
" . , ... ’ . lands, sem gerð se an þatttoku
haldið sig á laun í f jöllum uppi
á nefndri eyju í Kyrrahaíinu, í
meira en 2 ár, komu ofan úr ó-
bygðunum síðastliðinn mánudag
gáfust upp og gengu sjóflotaliði
Bandaríkjanna á hönd með
miklum virktum.
Þeir sem starfað hafa að því í
Manitofoa fylki að gera breyt-
ingu á kjördæmum hér eins og
Ottawa-stjórnin hugsar sér hana,
furstadæmanna og þeirra, sem
þau verður, fær enginn sagt, þvi
furstarnir munu ekki afhenda
vald sitt fyr en í fulla hnefana,
en- að baki þeim standa velflest-
ir þegnar þeirra — um
100,000,000 manna. — Mbl.
tölum er sem hér segir: Með
skipum komu frá útlöndum 26
Íslendingar, en 125 útlendingar,
samtals 151 manns. Loftleiðis
komu 38 íslendingar og 39 út-
lendingar, samtals 77 manns.
Frá Islandi til útlanda fóru
með skipum 31 íslendingur og
18 útlendingar, samtals 49. Loft-
leiðis fóru, 58 Islendingar og 65
útlendingar, samtals 123 menn.
—Vósir 19. marz
228 manns komu frá
útlöndum í febrúar
Frá útlöndum komu hingað i
hafa lokið starfi. Leggja þeir til febrúar s.l. 228 manns, en í sama
að Lisgar og Macdonald, verði mánuði fóru 123 til útlanda.
The Junior Ladies’ Aid of the
First Lutheran church, Victor
St., will hold a “Maytime Tea”
in the ohurch parlors on Wednes-
day, May 7, from 3 o’clock to 5.30
p.m. and 7.30 to 10 p.m.
Guests will be received by the
president, Mrs. V. J. Eylands and
tfoe general oonveners, Mrs. A
R. Clarke and Mrs. P. Goodman.
Table Captains — Mrs. W.
Swanson, Mrs. G. S. Eby, Mrs. S.
Gudmunds, Mrs. W. S. Jonasson.
Home Cooking — Mrs. G. W.
Finnson, Mrs. Arni Eggertson,
Mrs. A. Burch, Mrs. S. Johnson,
Mrs. J. Beck.
White Elephant — Mrs. E.
Breckman, Mrs. H. Taylor.
Decorating — Mrs. B. C. Mc-
Alpine, Mrs. T. Stone.
Handicraft — Mrs. K. Finn-
son, Mrs. A. Blondal, Mrs. E.
Helgason, Mrs. B. Preece, Mrs.
R. Broadfoot.
There will be a photographic
display of Bridal couples of the
First Lutheran church.
eitt kjördæmi og Portage og
Neepawa. En eitt nýtt kjördæmi
á að skapa í grend við Winnipeg
og heita Norquay-kjördæmi, eft-
ir Hon. John Norquay, sem eitt
sinn var forsætisráðherra þessa
fylkis. Með þessu verður hér
einu kjördæmi færra.
Nánari skilgreining á þessum
Munið samkomu Karlakórsins,
mánudagskvöldið 5. maí.
INDLAND OG FURSTA-
DÆMIN
að sýnaSt.
“Vakið. Vakið. Tímans kröfur
kalla,
knýja dyr og hrópa á alla.
^jóð, sem bæði Þór og Kristi
unni,
Þjóð, sem hefir bergt af Mímis-
brunni,
þjóð, sem hefur þyngstu raunir
lifað,
þjóð, sem hefur dýpstu speki
skrifað — *
hún er kjörin til að vera að verki,
vinna undir Mfsins merki.”
'
Eg trúi því að Íslendingar
^afi margt fram yfir aðrar þjóð- j
ir. Hin fjögur frelsis boðorð
Roosevelts og Churchills er eng-,
m nýfræði til þeirra. Þau hafa
verið starf þeirra og atkmark um,
langan aldur, og meira að segj a
þeir hafa iðkað fimta frelsis boð-;
°rðið, sem er fullkomnara öllum
hinum og það er frelsi frá van-
'þekkingu. Án þess eru hin fjög-
ur einskis virði. Það er van-
þekkingin sem er stærsta böl
heirnsins, og hver sú þjóð sem
og framsókn. Mér er til efs að Nú elska eg bæði skin og skúr
nokkurt ættjarðar kvæði hafi j og skugga og sólarvegi,
verið samið á nokkurri tungu því alt er brot og eining úr
eins og þetta snildarljóð Steph-; þeim eina og sama degi.
ans G.:
Þó þú langförull legðir
Sérhvert land undir fót,
Bera hugur og hjarta
Samt þins heima-lands mót,
Frændka eldfjalis og íshafs!
Sifji árfoss og hvers!
Dóttir langholts og lyngmós!
Sonur land-vers og skers!
Yifir heim eða himin
Hvort sem hugar þín önd,
Skreyta fossar og f j alls-hlið
Öll þín framtíðar lönd!
Fjarst í eihfðar útsæ
Vakir eylendan þín:
Nóttlaus vor-aldar veröld
Þar sem víðsýnið skín.
%
Það er óska-land íslenzkt
Sem að yfir þú býr —
Aðeins blómgróin björgin,
Sérhver bald-jökull hlýr,
Frændka eldfjalls og íshafs!
Sifji árfoss og hvers!
Nú elska eg svörtu sorgirnar
jafnt sólargleði minni,
því guð er alt og alstaðar
í allri veröldinni.
Og núna fyrst — þá finn eg það,
hve fagurt er að lifa
og ljóðin sán á baðm og blað
með blóði sínu skrifa,
og gleðja sig við gullin sín,
sem grýtum við og týnum,
og teyga glaður vorsins vín
úr vetnar bikar sínum.
Eg anda djúpt — og ilmsins nýt
hinna ókunnugu brauta,
og brosandi til baka Mt
til brota minna og þrauta.
Eg finn í sál mér sumarmál
og sólargleði bjarta.
— Nú vil eg kyssa hverja sál
og krjúpa af öllu hjarta.
Æfisaga MacArthurs hers-
höfðingja, sem gefin var út i
Japan, varð sölumetsbók þar.
Indlandsmálin hafa verið efst
á baugi undanfarna daga, enda
vakti sú yfirlýsing Attlees for-
sætisráðherra, geysi mikla at-
hygli, að Bretar mundu með öllu
sleppa hendi af stjórn Indlands
eigi síðar en í júní 1948.
Undirtektir voru að vonum
misjafnar, en þó ekki óMklegt að
töluverður meirihluti bresku
þjóðarinnar sé stefnu Attlees
fylgjandi. Fullvíst er það að
minnsta kosti, að Bretastjórn
— hvort sem um hægri eða
vinstri stjórn hefur verið að
ræða — hefur um alllangt skeið
viðurkent réttlæti endanlegs
sjálfstæðis Indlandi til handa.
En það eru fleiri hliðar á
þessu máli en menn alment
kunna að gera sér ljóst. Hindú-
ar og Múhameðstrúarmenn eiga
í miklum deilum, hið æva fornid
þjóðskipulag Indverja hefur það
lí för með sér, að geysierfitt verð-
ur að koma á laggirnar stjórn í
Indlandi, sem segja megi að ítök |
eigi í allri þjóðinni. Og síðast en!
ekki síst koma indversku furst-j
arnir, sem flestir hafa samninga
við bresku stjórnina um því nær
algert sjálfsforræði í fylkjum
eða öllu heldur löndum sínum. j
Daily Telegraph segir um i!
þetta mál:
“Svo vön er breska þjóðin orð-
in því, að hugsa og tala um Ind-
land sem breska eign, að hún
lætur sig engu skifta þá stað-
reynd, að tveir fimtu hlutar Ind-
lands og fjórði hluti hinna 400
milj. íbúanna er ekki breskur
og hefur aldrei verið breskur. j M
1 Indlandi eru 562 furstadæmi.: ||
Flest eru þau smá — einstaka ‘ ||
ekki nema örfáar fermílur — §
en þau stærri ná yfir meira ||
landsvæði en smúfíki Evrópu.
Hyderabad, sem er stærsta og
áhrifamesta furstadæmið, er
þriSvar sinnum stærra en írland
og hefur 12,000,000 sterlings-
punda árstekjur. Mysoré, með
um 30,000 fermílur landsvæði,
hefur 7,500,000 íbúa. Kashmir,
• Ferðamanna heimsóknir voru virði $10,000,000
til Manitoba á árinu 1946. Búist er við enn
meiri auðsældum fyrir fylkið af þessari sömu
tekjugrein fyrir árið 1947.
• Allir geta hjálpast að til þess að auka þessa
tekjugrein, með því að gera ferðafólkinu heim-
sóknina ánægjulega.
Verið vinsamleg; — Verið samvinnugóð
Verið kurteisleg
• Látum oss gera heimsóknina ánægjulega fyrir
gesti vora, þá munu þeir vitja okkar aftur og
aftur. Munið — að ánægðir gestir eru undir-
staðan að auknum ferðamanna-straum, til
heilla fylkinu og yður sjálfum.
THE TRAVEL AND PUBLICITY BUREAU
Dept. of Mines and Natural Resources
Parliament- Buildings Winnipeg, Manitoba
May lst to Moy 7th is
TOURIST SERVICE EDUCATIONAL WEEK
COUNTER SALESBOOKS
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
I
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave. Winnpieg, Man.