Heimskringla - 03.09.1947, Qupperneq 5

WENTNIPEG, 3. SEPT. 1947
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
II.
Karl Isfeld:
morgunfrúr. -
I gráviðishólma, gæsarungann
Svartar smáa,
■ Nokkur grundina slettu, silungsvatna
kvæði. Reykjavík, Bók-
fellsútgáfan, 1946.
Karl ísfeld ritstjóri hefir get-
ið sér mikið orð fyrir þýðingar
sínar í óbundnu máli og hlotið
verðlaun fyrir snjalla og smekk-
lega meðferð íslenzks máls. —
Þessi nýja kvæðibók hans, þó
eigi sé hún mikil að vöxtum, ber
þvlí fagurt vitni, að hann er jafn “Skipafréttir” er snjallt kvæði
hagur og smekkvís á stuðlað| bæði um hreimfegurð og mynd-
mál. I agnótt, og glöggri mynd og raun-
Fyrri hluti bókarinnar og j trúrri er brugðið upp í kvæðinu
glit.
Bláhvelfdan himin, blóm í
fjallageira,
blikfagra sól og dreifðan töðu-
flekk,
suðandi ærnar, eyrarrós í haga,
angandi reyrinn, lambajarm á
stekk.”
meir en helmingur hennar að
blaðsíðutali eru þýðingar, aðal-
lega úr ensku og norsku, 11 tals-
ins. Flest eru hin þýddu kvæði
eftir víðkunn brezk og norsk
öndvegisskáld, John Masefield,
William Butler Yeats, Nordahl
Grieg, Herman Wildenwey og
Kristofer Uppdal.
Allar eru þýðingar þessar á-
ferðarfallegar að málfari og
rími, ósjaldan svo íslenzkar, að
þær minna fremur á frumort
kvæði en þýdd, og er það mikill
kostur. En þær eru ekki altaf að
sama skapi niákvæm endurspegl-
un anda eða blæs frumkvæðis-
ins. Upphafskvæðið í bókinni,
þýðingin “Hafþrá” á hinu meist-
aralega kvæði Johns Masefield
“Sea-Fever”, er óneitanlega fag-
urt kvæði á íslenzkunni og nær
Víða vel hugsun og orðalagi
frumkvæðisins, en stórum mið-
ur blæ þess og sérkennilegri
hrynjandi. Miklu njær frum-
kvæðinu, að anda og hugsun, þó
að stundum bregði út af um
orðalag, er þýðingin “Fiðlarinn
af Dalvik” á kvæði Williams
Butler Yeats “The Fiddler of
Dooney”, sem teljast má mjög
prýðileg, ekki síst vegna þess,
hve sniðuglega hún er staðfærð.
Snjöll er þýðingin á ágætis-
kvæði Kristofers Uppdal “í
verksmiðjuhverfinu”, og eru
niðurlagserindin ágætt dæmi
þess, hve mikið vald þýðandi
hefir á íslenzku máli:
“Undan hamri steðji stynur,
Stara andlit föl úr rofi.
Eldar loga á afli rauðum
— altarljós í starfsins hofi.
Fram um dyr og gluggagættir
gægist örbirgð þrútnum augum.
Út úr skotum ódaun leggur,
ýlduþef úr rotnum haugum.
Heit og gráhvít gufan fnæsir,
gelta og mása smiðjubelgir.
Reykinn gljúpa og gneistarauða
grár og þrútinn himinn svelgir.
Dáglangt, náttlangt—önn og eril
átt þú, lýður starfafúsi —
ómar stálsins orgelkliður
inni í stritsins bænahúsi.”
Málmýkt og fjölbreytni í orða-
vali einkennir einnig lokaþýð-
inguna í þeim kafla bókarinnar
og það kvæði “Svartar morgun-
frúr”, sem hún dregur nafn af,
en það er órímað austurlenzkt
Ijóð, myndauðugt og ljóðrænt.
Söm eru og höfuðeinkenni
hinna 9 frumortu kvæða í seinni
hluta bókarinnar, þó eigi séu
þau öll jafn fáguð eða jafn vel
ort að öðru leyti; málfegurð,
myndaauðlegð, mýkt og ljóð-
rœnn blær svipmerkja þau um
annað fram, og vitanlega á sliík-
ur skáldskapur fullan rétt á sér.
“iSkútukarl”, en þetta er loka-
erindið:
“En lotið er nú mitt lúna bak,
lengur ei seglum ekið.
Framar eg ekki fer á skak,
fyrir það alveg tekið.
Gleymast mér tekur bárublak
og brimhaf af stormi skekið,
því nú er eg eins og fúið flak
á fjörur af hafi rekið.”
1 þessu kvæði, eins og víðar
| bæði í þýddu og frumortu kvæð-
unum, lýsir sér samúð höfundar
með hinum vinnandi stéttum,
þeim öllum, sem eiga undir högg
að sækja í baráttu sinni fyrir til-
verunni.
Þess gætir einnig í sumum
hinna frumortu kvæða höfund-
ar, að hann býr yfir ósvikinni
kímnigáfu, t. d. í kvæðinu
“Stærðfræðingur”, og þá eigi
síður í kvæðinu “Passíusáhnur
nr. 52”, sem er támabær ádeila
á tilgerðarlegan skáldskap sumra
hinna yngri íslenzku skálda og
ljóðasmiða, og hittir ágætlega í
mark.
Margt er því vel um þessa
fyrstu kvæðábók Karls ísfeld,
ljóð hans persónuleg og með
nokkru nýjabragði, þó að þeim
svipi um sitthvað til ljóða annara
samtíðarsbálda, og er það gömul
saga, að tíðarinnar andi setji
með þeim hætti merki sitt á
skáldin. “Svörtum morgun-
frúm” höfundar er með öðrum
orðum, þannig farið um ilm og
lit, að vænta má góðgresis og
fjölgresis í næstu kvæðabók,
sem hann sendir frá sér.
Ljóðabók þessi er einkar snot-
ur að ytra búningi, og er það
engin nýlunda um bækur Bók-
fellsútgáfunnar.
landsyfirráð Dana á Grænlandi
en afneita vorum eigin, sögu-
legu landsyfirráðum þar! Það
hefir aldrei verið meining ís-
lenzkra sjómanna, að Island
seldi frumburðarrétt sinn, hin
sögulegu landyfirráð yfir Græn-
landi, fyrir baunadisk! Sé
nokkrum það áhugamál, að Is-
land standi fast á hinum sögu-
legu landsyfirráðum sínum á
Grænlandi, þá er það sjómönn-
unum og farmönnunum. Þeirra
fyrsta krafa til þings og stjórn-
ar er sú, að viðurkenna aldrei
ií orði eða verki dönsk landsyfir-
ráð yfir Grænlandi né nokkurn
rétt Dönum til handa þar, ogj
eiga engin orðaskipti við Danij
um Grænland nema á þeim j
grundvelli eða með þeim fyrir-j
vara, að ísland eigi landyfirráð-
in yfir því til yztu endimarka og
að óstjórn Dana á Grænlandi sé
löglaus.
Þess vegna eru íslenzku “ætt-
jarðarvinirnir” í Danmörku enr.
komnir á kreik og farnir að
senda hinar lævíslegu og eitruðu
örvar sínar, holl ráð, leiðbein-
ingar og aðfinnslur, og máske
jafnvel allt að því hótanir á
rétta staði hingað heim. Slíkt
kann að bíta á einhverjar stjórn-
málagungur, sem finnst, að Dan-
ir eigi enn að hafa sömu ítök hér
og á tímum hinna “konung-
kjörnu”, en ekki á íslenzka sjó-
menn. Þeir munu óskelfdir krefj
ast þess með Magnúsi Sigurðs-
syni, að Danmörku verði gefinn
kostur á að afhenda Islandi
Grænland og þiggi hún ekki það
boð, verði málið sótt í alþjóða-
dóm. Og sjómennirnir krefjast
þess, að ekkert það verði aðhafst
er metist geti til uppgjafar is-
lenzkrar landsyfirráða á Græn-
landi eða viðurkenningar á
landsyfirráðum Danmerkur þar.
Og að í öllum vorum orðum um
Grænland við Dani sé það greini
lega tekið fram, að ísland eigi
það land. —Vlísir 5. ágúst
Jón Dúason
FJÆR OG NÆR
“Það var árið 1935, fyrir 12 ár-
um, sem eg gaf út fyrstu bók
miína, sagði hún. Nýlega hefir
komið út smásögusafnið Gömul FramveSis verður Heimv
blöð, en í haust kemur út fram- ,krmgla faanleS 1 iausasölu, hjá
hald af bókinni Símon í Norður- hr’ boksala Lárus Blöndal, Skóla
hlið, það verður 14. bókin, sem vorðustlg 2- Reykjavík, Island.
kemur út eftir mig.” j
Vegleg hilla í bókaskáp, hugsa Lj'Smælij'jónas A. Sigurðsson,
eg, en veit jafnframt, að nú er
ekki kleift að eignast ritsafn
Elinborgar, flestar bækurnar eru
alveg útseldar, þannig hefir þjóð
tekið verkum hennar.
Maður skyldi ætla að þú hefð-
ir jafnan góðan tíma til ritstarfa?
“Ef eg ætti ekki að skrifa
nema eg hefði gott næði, skrif-
Klæði
.$4.00
Leður _________________ 6.00
i andlegri nálægði við Island,
Einar P. Jónsson________ .75
4 heiðarbrún, kvæði eftir
Dr. S. E. Björnsson, í b. $3.75
Hirðisbréf, Sigurgeir
Sigurðsson biskup ______ .50
j A Sheaf of Verses,
aði eg ekki margt,’ segir frú Dr. Richard Beck______________ .35
Elinborg. Hún viðhefir ekki Fyrsta bygging í alheimi, Hall-
mikið fleiri orð um það, en eg dór Friðleifsson ____________$2.50
veit að hún á við talsvert ónæði Friðarboginn er fagur, Halldór
að búa. Maður hennar, sr. Ingi-! Friðleifsson_____________T_$2.50
mar Jónsson, er skólastjóri eins Icelandic Grammar, Text, Glos-
stærsta framhaldsskóla landsins sary, Dr. Stefán Einarsson,
og einkaskrifstofa hans heima er | (bandi) _________________$8.50
um leið skrifstofa skólans. Þar Björninn úr Bjarmalandi,
við bætist, að skólastjóri er líka Þ. Þ. Þ. (óbundin) ______$2.50
$3.25
Fimm einsönglög, Sig. Þórðar-
___________________________$1.50
ÖTUL KONA
ÍSLENZKIR SJÓMENN
HEIMTA GRÆNLAND
Síðasta Fiskiþing samþykti
vel orðaða áskorun til lands-
stjómarinnar og Alþingvum að;
opna Grænland fyrir íslenzkum
atvinnurekstri. Og raunar er
það svo, að varla hafa íiokkurir
stórfundir fiskimanna eða far-
manna verið haldnir svo slíðustu
tíu árin, að ekki hafi þar verið
samþykktar áskoranir til þings
og stjórnar um að opna Græn-j
land fyrir íslenzkum atvinnu-j
rekstri. '
Undirrót þessara áskorana er
hin brýna þörf fyrir hafnir og
fiskigrunn Grænlands og með-
vitundin um, að ísland eigi
Grænland. Það er alls ekki og
hefir aldrei verið meining fiski-|
manna eða formanna, að Island
færi bónarveg til Danmerkur og
bæði um eitt eða neitt á Græn-[
Prýðisvel ort er t. d. kvæðið landi oss íslendingum til handa,
“Handan jökla”, og þar nýtur
málkyngi höfundar sín ágæt-
lega:
“Dreymir mig löngum dalinn
handan jökla,
daggstirnda morgna, hvitra
fossa róm,
fífil í varpa, fjólu í grænum
slakka,
freknóttá telpu á bryddum
sauðskinnsskóm.
Vallgresisangan, ilm frá reyni-
stóði, i
elfamið þungan, hrossagauksins
Þytr
heldur að Alþingi sem hinn rétti
löggjafi fyrir Grænland næmi
með lögum, er það sjálft setti, úr
gildi sérhver höft á atvinnu-
frelsi íslenzkra manna á Græn-j
landi. Lög þau, sem nú halda
Grænlandi lokuðu, er í raun (
réttri íslenzk lög, sem Allþingi
eitt er bært um að nema úr giidi. J
íslenzkir fiskimenn hafa
aldrei ætlast til þess, að stjórn
vor eða samningamenn hennar
fæm að “kaupslaga” við Dani
“um fiskiréttindi fyrir Færey-
inga hér við land gegn réttind-
um fyrir íslendinga á Græn-
landi” og viðurkenna með því
ísland á margar dugandi kon-
ur, er gegna skyldustörfum sdn-
um með atorku og ósérplægni.
Til eru einnig konur, sem jafn-
framt skyldustörfunum inna af
hendi merkileg störf, er lifa með
þjóðinni. Ein slík kona er Elin-
borg Lárusdóttir rithöfundur.
Fyrir stuttu sá eg í bókabúð
bók, er eg ekki hafði séð áður,
sem bar nafnið “Gömul blöð”.
Þegar eg svo las höfundarnafn-
ið: Elinborg Lárusdóttir, þá
rann upp fyrir mér, að frú Elin-
borg er orðin svo afkastamikill
rithöfundur, að slíkt er eftir-
tektarvert, ekki sízt ættu konur
að fylgjast með því. Því ef við
viljum gera veg okkar sem mest-
an í þjóðfélaginu, ber okkur í
hvívetna að meta og halda fram
dugnaði og hæfni kvenna.
Til að bæta fyrir tómlæti í
þessum efnum, fékk eg löngun
til að hitta þennan mikilvirka
rithöfund, taka með þakklæti í
hönd hennar. — Og eftir drykk-
langa stund var eg á leið austur í
Kárastaðanes við Þingvallavatn,
en þar á frúin sumarbústað er
heitir Bláskógar.
Kjarri vaxið hraun, nes og
hólmar hið næsta, blikandi vatn-
r »
ið, fjöll og hnúkar lengra frá, er
útsýn þess staðar með öllum
þeim litar -og blæbrigðum er
Þingvellir og nágrenni ráða yfir.
Staður, þar sem gott er að vita
skáld sitja í næði og yrkja.
Eg bjóst við að hitta frú Elin-
borgu við skrifborðið. Sú var
ekki raunin á, hún var að
skenkja kaffi gestum og heima-
mönnum með kostgæfni hinnar
veitulu húsmóður.
Þegar um hægðist, fékk eg
hana til að minnast á ritstörf
siín, en hún vildi sem allra minst
úr sínum eigin rithöfundarferli
gera. •
Eg gifti mig ekki fyr en eg
finn konu, sem er alger and-
stœða við mig sjálfan.
Það ætti ekki að vera mikill
vandi fyrir þig, að finna slíka
konu. Það eru margar konur gáf-
aðar.
* * *
— Þér eruð fullur, maður.
— Fullur, guði sé lof, eg hélt,
að eg væri kominn með mænu-
veiki.
X * *
— Pabbi, vertu nú hugrakkur
og farðu inn til Guðmundar og
spurðu, hvort hann vilji giftast
mér.
* * *
Þegar Skoti einn var að
Langaði þig ekki að hefja rft- koma Þessu 1 blaðið fyrir okkur. byggla ser hus festi hann vegg‘
störf fyr á æfinni? j Við undirritaðar óskum eftir f°ðrið með teikmbolum.
“Jú, snemma vaknaði hjá mérj að komast 1 bréfasamband við - Hversvegna?
hneigð til þess, en eg lét það vestur-aslenzka pilta og stúlkur — Það er ómögulegt að segja
á aldrinum 18—20 ára. nema maður flytji einhvern
Með fyrirfram þökk. j tíma.
Dúnný Njálsdóttir og j ---------------
Fjóla Brynjólfsdóttir
þektur stjómmálamaður, sem (bandi)
víða kemur við, og heimili slíkra Hunangsflugur, G. J. Guttorms
manna verða æði oft fyrir marg- Son, (bandi) _____________$1.50
viíslegu ónæði.
Hagur -þinn til ritstarfa hefir! son (heft)
batnað mikið þegar þú lézt Lutherans in Canada, eftir séra
byggja þennan sumarbústað. | * V. J. Eylands, 200 myndir $3.00
“Jú, að stórum mun,” segir Björnsson’s Book Store
frúin brosleit. “Mér þykir vænt 702 Sargent Ave. — Winnipeg
um þennan stað, og hér hef eg * * *
einmitt gert frumdrætti að Kæra Heimskringla!
seinni bókum mínum.” 1 Vilduð þér gera svo vel og
S M Æ L K I
Læknirinn: “Hvað er meðal-
þungi yðar?”
Sjúklingurinn: “Það veit eg
ekki.”
Læknirinn: “Hvað hafið þér
verið þyngstur?”
Sjúklingurinn: “180 pund.”
Læknirinn: “Og hvað hafið
þér svo verið léttastur?”
Sjúklingurinn: “14 merkur”.
* * #
Skift jafnt
1 Springfield í Bandaríkjun-
um vildi Orpha Mabee fá skiln-
að, vegna þess að þegar hún
hafði steikt kjöt og lauk til mat-
ar, át maðurinn upp steikina en
skildi laukinn eftir handa henni.
ekki eftir mér, hafði þá l'íkai
jafnan enn minni tíma aflögu.”
Um hvaða efni lætur þér bezt
að skrifa?
“Eg hef skrifað mikið um ís-
lenzkt sveitafólk, æfikjör þess,
, Sigurður S. Anderson, 800
Hnsey, Eyjafirði, Iceland Lipton St _ hefir tekið að sér
. . .. ., köllun fyrir Hkr. í Winnipeg.
viðhorf til lífsins og örlög. Sjálf hr. bóksaír Árn^ Bjamarsy^ Áskrifendur eru beðnir að minm
1—* 1:*— 1 —i j j * ast þessa og fra þerrra halfu gera
honum starfið sem greiðast. —
Símanúmer hans er 28 168.
Bækur þinar sýna, að þu hefirj “Geturðu nefnt mér dæmi um ______________________________
áhuga á dulrænum efnum?
hef eg alið meiri hluta ævi minn- Akureyri, Island.
ar í sveit. Eg er Skagfirðingur.” j
“Já, það hef eg, en eg legg
ekki trúnað á alt, sem eg heyri
eða alla, sem telja sig hafa hæfi-j
leika á þeim sviðum. Eg hef lagt
mikla vinnu í bækur miínar um|
þau efni eins og t. d. “Úr dagbókj ^
miðilsins”.”
Slíkar bækur, og bækur sögu- |
legs efnis, sem frúin hefir skrif • jj'i|
að, eins og Strandarkirkj a, hafa A
auðvitað krafist mikillar vinnu.
Eg get ekki orða bundist og slæ ▲
henni gullhamra fyrir dugnað. j p
“Dugnaðinum er ekki fyrir að
fara”, segir skáldkonan í full-
komnu yfirlætisleysi, “en sé
hann einihver, þakka eg hann
mest því, að mér var kent að
vinna, þegar eg var ung. í þá
daga voru þær kröfur gerðar til
barnanna, að þau sýndu fram-
takssemi og áhuga. Núfinstmér
í seinni tíð eg verða þess vör, að
börnin séu alin upp í því að gera
fyrst og fremst kröfur til ann-
ara.”
Bækur þínar um íslenzku
förumennina hafa notið óvenju-
legra vinsælda. Telur þú ekki
að ýmsir þeirra hafi þannig orð-
ið úti andlega séð af því að með j
þeim bjuggu listrænir hæfileik-
ar, sem ekki fengu notið siín?
“Jú, í ýmsum tilfellum áiít eg
að svo muni vera. Þeir hinir
sömu hafa ekki haft hæfileika
til að fá það bezta, sem fyrir
hendi var, út úr lífinu, en ein-
mitt í því felst listin að lifa.”
Að endingu kveð eg afkasta-
mesta kvenrithöfunid aslenzku
þjóðarinnar og óska henni geng-
is og frama. Undir þá ósk veit
eg að lesendur kvennasiíðunnar
taka. S. Ingv.
—Aliþbl. 2. ág.
tímasparnað?”
“Já, ást við fyrstu sýn.”
BORGIÐ HEIMSKRINGLU—
því gleymd er goldin skuld
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta og fjölbreyttasta
islenzka vikublaðið
COUNTER SALESBOOKS
Kaupmenn og aðrir sem
þannig lagaðar bækur
nota, geta fengið þær með
því að snúa sér til vor.
Allur frágangur á þessum
bókum er hinn vandað-
asti. Spyrjist fyrir um
verð, og á sama tíma takið
fram tegund og fjölda
bókanna sem þér þarfnist.
The Viking Press Limited
853 Sargent Ave.
Winnpieg, Man.
Farþeginn: “Hvemig stendur
á þvií, að lestin er svona mikið
á eftir áætlun?”
Lestarvörðurinn: “Jú, eg skal
segja yður. Það er lest á undan,
sem er á eftir og við getum ekki
verið á undan.”
HIÐ NÝJA

SH0RT " Coiffure
er ekki lengur draumur ... heldur tízku
virkileiki! I hinu rétta vali á Perman-
ent, liggur leyndardómur fegurðar þess.
Við bendum því sérstaklega á okkar
NYJA “HONEYCOMB”
PERMANENT
$J.«o
t þessu sérstaka verði
er inndfalið “recondi-
tioning shampoo” og
tízku hárgreiðsla.
Ungfrú Willa Anderson, forstöðukona
þessa skrautlega hárfegrunarsals býð-
ur alla íslenzka vini og viðskiftakonur
velkomna á þessar nýju og þægilegu
ihárfegrunarstöðvar.
I
„ w. #
TRU-ART Wave Shop
ENDERTON BUILDING, Portage and Hargrave D|«Ana 07 1 90
Opposite Eatons, over Matchell Copp mullC 91 149