Heimskringla - 05.10.1949, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 5. OKTÓBER 1949
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
Eru íslenzkir eiginmenn hjálplegir við
heimilisstörfin?
Eftirfarandi Grein birtist 4.
ágúst í Kvennadeild blaösins
Dags, en ritstjóri dálksins er ung-
frú Anna Snorrason systir Hauks
Snorrasonar ritstjóra “Dags”.
GEYSILEGAR FRAM-
FARIR Á SVIÐI
FLAST-IÐNAÐARINS
FRÁ BÓKAMARKAÐ- I
INUM
Breiðdæla. Drög til sögu
Breiðdals. Jón Helgason
og Stefán Einarsson gáfu
út. 330 bls. með myndum.
1949.
Síðastliðið vor lét danska
Gallup-stofnunin fara fram rann-
sókn á því hve víðtæk og almenn
hjálp eiginmannanna væri í
heimilunum við ýmis heimilis-
störf. Það kom í ljós, að Danir
voru töluvert liprar “vinnukon-
ur” og stóðu framar Norðmönn-
um, þegar um daglega hjálp var
að ræða, en þeir höfðu einnig lát-
ið rannsaka þetta hjá sér.
Það kom í ljós þegar spurning-
in um það, hvort maðurinn hjálp-
aði til við heimilisstörfin, var
lögð fyrir bæði gifta menn og
konur, að mennirnir mátu hjálp
sína meira en konurnar gerðu.
— Augljóst var að það er al-
mennt að mennirnir veiti kon-
um sínum einhverja aðstoð heima
því að 60% af eiginkonunum
svöruðu því játandi. Aftur á móti
var það 77% af eiginmönnunum,
sem svöruðu þessu játandi. Þeir
kváðust hjálpa til ýmist við upp-
þvottinn, kyndingu, eða við að
legga á borð og bera af því aftur.
Að jafnaði er það svo, að tveir
af hverjum þrem eiginmönnum
eru liðlegir við konur sínar or
hjálplegir við heimilisstörfin,
þótt ekki sé um daglega hjálp að
ræða. Aftur á móti má segja, að
rúmlega einn fjórði hluti allra
giftra manna í Danmörku (27%)
hjálpi konum sínum daglega við
heimilisstörfin.
Að maðurinn hjálpi til dag-
lega, er algengast í Kaupmanna-
höfn, eða í 40% af heimilunum.
í minni bæjum og þorpum verð-
ur talan nokkuð lægri eða 30%,
og í sveitaheimilum fer hún nið-
ur í 16%.
Þar sem hjónin eru mjög ung,
eða undir 25 ára aldri, er gagn-
kvæm hjálp mest, eða í um 40%
af heimilanna, þar sem maður-
inn hjálpar daglega. Á aldrinum
25 — 34 ára fer hjálpin eigin-
mannsins niður í 31%, og hjá
35—49 ára hjónum hjálpar mað-
urinn aðeins í 23% af heimilun-
um. Aftur á móti eru menn, sem
komnir eru yfir fimmtugt, mun
liprari við hússtörfin. Um 28%
þeirra hjálpa konum sínum.
— Ástraskir eiginmenn liprastir
Sömu spurningar og hér um
ræðir, hafa verið lagðar fyrir
fólk í þrem öðrum löndum: Nor-
egi, Hollandi og Ástralíu. Sam-
anburður á þessum rannsóknum
sýnir, að áströlsku eiginmennirn-
ir eru liprastir og að þar í landi
er það algengast og mest áber-
andi, að mennirnir hjálpi til við
'hússtörfin. Samanburðurinn lít-
ur þannig út:
Menn, sem hjálpa eitthvað til
við hússtörfin: 85% í Ástralíu,
74% í Noregi, 65% í Danmörku,
62% í Hollandi. —Menn, sem
hjálpa til daglega: 54% í Ástral-
Undarfarin ár hefir komið mik-
íu, 27% í Danmörku, 25% í Hol-i af töfraorðum þeirrar
landi, 23% í Noregi. j miklu tæknialdar, sem við lifum
Eins og á þessu sést, eru hinir a> heitir á erlendu máli ‘plastic’,
áströlusku eiginmenn mjög til en hefur á íslenzku hlotið nafnið
fyrirmyndar. Hjá Norðmönnum <plast. Það er sameiginiegt heiti
hækkar talan mikið, þegar um er um það bn 300 efna> sem langflest
að ræða daglega aðstoð, og Dan- eru næsta 5lilc að útliti og ásig-
mörk fer einu sæti ofar, og verð- komulagi. Nylonsokkar og' ið út af héraðslýsingum frá hin-
ur ofar bæði Noregi og Hollandi grammófónplötur eru ólíkar um ýmsu landshlutum og auðg-
með hina daglegu hjálp. vörutegundir, en báðar eru þær að bókmenntir þjóðarinnar. Vax-
Þetta er býsna fróðleg skýrsla, úr plasti> Vart líður svo-dagur, J andi, enfaleg velmegun hefur
sem húsmæður allra landa munu að menn þreifi ekki á plasti í gert þetta kleift. Og reynslan
hafa gaman af að kynna sér. ýmsum myndum. Tannburstinn hefir sýnt að enn sem fyrr er
* í Iþinn er úr plasti, bæði skaftið og í þjóðin námfús og lætur sig varða
Mjög má um það deila, hvort burstinn sjálfur. Ilátið, sem þú sögu sína. Þessar héraðssögur
hafa selzt vel og verið vinsælt
efni til lestrar og umræðu.
Enn hefir ein héraðssagan
bæzt við — Breiðdæla. Það er
saga. einnar af fegurstu sveitum
landsins. Þetta er stór bók og
myndum prýdd, prentuð á vand-i
aðan pappír og bundin í ágætt
band. Er sýnt að útgefendur, sem
eru nokkrir Breiðdælir í Reykja-|
vík, hafa ekkert til sparað að gera |
bókina vel úr garði.
Prófessor Stefán Einarsson'
frá Höskuldsstöðum í Breið-|
dal hefir haft umsjón með verki;
þessu og ritað formála. Auk þess
maðurinn taki að sér einhvern
hluta heimilisstarfanna að loknu
léttmætt sé að ætlast til þess að geymir hann í, er oft úr sama
efni. Og ef þú ert með nýjar
gervi-tennur, eru þær og gómarn-
dagsverki hans, Sem unnið er utan if einnig fir plasti j yísast er, að
veggja heimilis. Maðurinn aflar regnkápan þín sé úr plasti> sömu.
heimilinu tekna með vinnu sinni, j kiðig greiðan þín> sjálfblekung-
en verksvið konunnar er í heim-1 inn þnn> rafmagnsorfninn á
ilmu. Þannig er þetta venjulega veggnum hjá þér, lakkið á hús-
sett fram. og um leið talið órétt- gögnunum þínum Q. s. frv.
mætt, að maðurinn þurfi að fara
að fást við búverk er heim kem-
ur. Þetta er að nokkru leyti rétt
og auðvitað má misnota lipurð
og vilja góðra eiginmanna til
þess að hjálpa til heima, en því
má heldur ekki gleyma, að vinnu-
dagur konunnar í heimilinu er
Sumar plasttegundir hafa menn
þekkt um áratugi. Celluloid er
ein sú elzta. Hana fundu menn
upp fyrir röskri öld. Bakelit og
galalit kannast allir við, og plexi-
gler eða perspex, eins og það er
nefnt erlendis í daglegu tali, hef-
ur um margra ára skeið verið not-
oft æði langur og erilsamur og í ^ , f]u élar> En u á síðkast. hefir hann ritað tvær greinar aðr-1
comhnnni xnrt ViAimilicr/»Vcfiirinn o * I?_ koim
sambandi við heimilisreksturinn ... , . , ^ ,
, . íð hefur plastið færst mn a otal
eru oteljandi snunmgar og a- við hefur ^
hyggiur, sem hvern konu kem- J . ,. , ...
• , * u--i •* spurnin aukist gifurlega. Nylon
ur meir en vel að fa hjalp við 1
er eins og sakir standa vinsælasta
, , , . . , . plasttegundin. Það hefir rutt sér
kostgangarar x sinu eigin heim- % , ° . , .. ,
•, , til rums á vafnaðarvorumarkaðin
Eiginmenn, sem eru eins og
ili eru ekki til fyrrmyndar, en
það getur eflaust líka orðið of
mikið af hinu. í þessu, eins og
svo fjölmörgu öðru, er því hinn
gullni meðalvegur hið ákjósan
um og hefur á ýmsum sviðum
rutt úr vegi ekki einungis hinu
dýra silki, heldur og einnig —
*i gervisilki, sem eins og allir vita,
var áður mikið notað í silkis stað.
ar. Er önnur þeirra landnáms- og
byggðasaga Breiðdals, fróðleg,!
söguleg ritgerð um byggingu
dalsins, en hin er um Breiðdæli
fyrir vestan haf.
Af öðrum ritgerðum bókarinn-
ar má nefna: í Breiðdal fyrir
sextíu árum (1849—1857) eftir
Árna Sigurðsson, Vestur íslend-!
ing. Er það einhver veigamesta
ritgerð í bókinni og hefir sögu-
legt gildi. Þá hefir Guðmundur
Árnason á Gilsárstekk ritað
minningar úr Breiðdal frá síðari
hluta nítjándu aldar og Anna
Aradóttir frá Þverhamri frá síð-
legasta, og allt ætti þetta að fara . , . . , .
, . , % ...... , , Annað nytt plastefni er kallað
eftir astæðum heimilisins og þvi , . ' „ ,, . . .
, . x ,. . melaminn. Það mun enn oþekkt
hvernxg starfi mannsins er ann- .. ... . ...
.... * , ., . ,., , hér a landi, en likist mjog
ars hattað, og skilmngur hjona a, , . , , .. ,
.... , , , • , ^ u „ postulini og er notað í diska og
milli, a þrekx og þreytu hvors ** , °, , , _ , , ,
. .... _ annan borðbunað. Það hefur
annars, starfi og striti og sam-| c• *
, , ,, * , . I þann mikla kost fram yfir postu- asta tug nitjandu aldar og txl
eiginlegri abyrgð a velferö heim- f r ° J ,
ilisins. ætti a6 leiða þett, mál til •* 1-* " obrjotanlegt. «-« «•— “ — "" •
farsælla lykta. En það þarf mik-! Efnið, sem notað er í gagn-
inn skilning og réttarkennd sæju regnkápurnar, nefmst poly-
beggja aðila til þess að jafnvægi vinyklorið. Það er nú orðið not-
fáist og heimilið verði þeim báð- að til margs annars, t. d. í kven-
um og börnunum það, sem því er töskur, í stað skxnns, og í áklæðx
á húskögn. Það er einnig búið
til mjög í líkingu við rúskinn.
Munurinn er aðeins sá, að af því
er engin leðurlykt!
Nú er farið að búa miklu fleira
ætlað að vera.
Hverng ætli íslenzkir eigin-
menn standi sig á þessum vett-
vangi? Því miður eru engar
skýrslur til um það ennþá, en ef- j
burðinn.
laust verða skýrslur líkar þeim en flugvélarúður úr plexx-glerx.
sem hér er getið að framan, ein- Nýjasta nýtt á því sviði er það,
hvern tíma birtar á okkar landi, að farið er að búa til úr því eld-
þá verður fróðlegt að sjá saman- húsvaska. Þessir vaskar líkjast
Puella emileruðum vöskum, en
! enu alveg laufléttir og þó níð-
sterkir. Talið er, að verðið á þeim
Hún — Hvernig dettur yður í verði fyrst um sinn ekki öllu
hug að móðga systur mína? lægra en á emileruðu vöskunum,
Hann — Móðga hana? Það datt sem fðllc hefur átt að venjast.
mér ekki í hug, eg sagði bara, að plastefnin eru ýmist búin tij
ef andlit hennar væri fjársjoður, ^ celluslose eða kolL Cellulose
þá mætti taka hana fasta fyrxr færat flr trjám> en hráefni þessi
f jársvik. l eru einnig unnin úr soyabaunum,
1946. Margt er gott og fróðlegt í
þessum hvort tveggja minning-
um. Þorsteinn Stefánsson frá
Þverhamri hefir skrifað þátt um(
verzlun í Breiðdal og Sigurjón'
Jónsson í Snæhvammi sveitar-
lýsingu. Óli Guðbrandsson, kenn-;
ari, skrifar um Heydalapresta ogj
Páll Guðmundsson, hreppstjóri.j
á Gilsárstekk, um framtíð Breið-
dals. Auk þess eru í bókinni 3,
sveitabragir frá ýmsum tímum ogj
þættir um nokkra Breiðdælinga.1
Af þeim eru merkastir þættirnir
um Jón Finnbogason og Sólrúnu
frá Eyjum. Hefði Jón verðleika
til þess, að hans væri rækilegar
minnst.
Af þessu yfirliti má sjá, að
Breiðdæla er fjölbreytt að efni
og eiguleg fyrir hvern þann, sem
ann þjóðlegum fróðleik. Og sízt
má hana vanta í bókaskápa Aust-
firðinga.
En þótt Breiðdæla sé á marg-
“Hvað er nefnd, pabbi?”
| kaffi og sykurreyr. Ameríka eða an hátt vel gerð> get eg þú ekki
nánara til tekið Bandaríkin eru annað en fundið að einu atriði.
Það er hópur af mönnum, sejn höfuðaðsetur plastiðnaðarins
hugsar mikið um mínúturnar, en enn sem komið er. Nýjustu fregn
kærir sig kollóttan um, hvernig ir þaðan herma, að farið sé að
hann eyðir klukkustundum.” j gera bíla og hús úr plasti. Þessir
Utanáskrift mín er:
H. FRIÐLEIFSSON,
1025 E. lOth Ave., Vancouver, B. C.
Nýjar bækur til sölu:
Fyrsta bygging í alheimi.........$2.50
Friðarboginn er fagur............ 2.50
Eilífðarblómin Ást og Kærleiki... 2.00
bílar vega 1/10 af þunga núver
! andi bíla. Þar er auðvitað aðeins
| átt við vagnana sjálfa, en hvorki
j vél né hjólaútbúnað o. s. frv. —
Þeir geta ekki ryðgað, og aldrei
þarf að lakka þá. Um þunga
plast-húsanna er það að segja, að
Það eru ekki prentvillurnar, sem
eru alltof margar, heldur viðvíkj-
andi efnismeðferðinni. Það er
skoðun mín, að í bókina vanti
meira en þar er um fólkið sjálft,
einkum hina leiðandi menn, eftir
þvx sem heimildir ná til. í Breið-
dælu er sama og engin persónu-
saga nema um prestana og Vest-
ur-íslendingana. Og grunur minn
er sá, að þessu hefði verið annan
þriggja hetbergja einlbýlishús úr veg farið ef Stefán Einarsson
'Uto// tU& fof SAMPtE
CCf3&\ ofr
plasti með eldhúsi og baði vegur
eina smálest. Jafnstórt hús, hlað-
ið úr múrsteinum, mundi hins
væri hérna megin hafsins. Nafn-
laus sagnaritun getur gengið,—
þegar gefa á þjóðlífslýsingu, 6n
Wonttor
Ralkao
Christiav
You will find younelf one of the best informed persons in
your community when you reod The Christion Science Monitor
regulorly. You will find fresh, new yiewpoints, o futler, rieher
understonding of world offoirs . . . truthful, occurate, unbiased
news. Write for somple copies todoy, or send for o one-month
triol subscription to this internationol doily newspoper ....
r The Christion Science Publishing Society
| One, Norwoy Street, Boston 15, Moss. M
J NAME............................
| STREET. . . .....................
I CITY....*...............STATE. ..
vegar vera um 40 smálestir að^ j sveitarsögu á að haldast í hend-
þyngd. Plast-húsin eru gerð úr | ur lýsing Sveitarinnar og fólks-
plötum, sem reynst hafa gæddar, ing> sem byggir hana.
mjög góðu einangrunarefni. Þau ^ þeir> gem géð hafa
Professional and Business
Directory-
Office Phone
94 762
Res. Phone
72 409
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consultations by
Appointment
Talsími 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfræðingur í augna, eyrna, r.ets
og kverka sjúkdómum
209 MEDICAL ARTS BLDG.
Stofutimi: 2—5 e. h.
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg
Phone 926 441
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími 97 538
308 AVENUE Bldg. — Winnipeg
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Diamond and Wedding Rings
Agent for Bulova Watches
Marriage Licenses Issued
699 SARGENT AVE.
WINDATT COAL
CO. LIMITED
Established 1898
50S PARIS BLDG.
Office Phone 927 404
Yard Phone 28 745
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
CANADIAN FISH
PRODUCERS Ltd.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALL PAPER AND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
The BUSINESS CLINIC
Specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LARUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
□
Please send sample copies .
of The Christion Science I
Monitor including copy ot I
Weekly Mogazine Section. g j
Pieose send a one-month j
_ trial subscription to The j
Christion Science Monitor, J
for which I enclose $......... |
henta því vel löndum, þar sem
veðrátta er breytileg.
Þess skal loks getið, að í Dan-
mörku starfa um þessar mundir
150 iðnfyrirtæki að smíði plast-
varnings, og nemur framleiðsla
þeirra ekki minna en 75 millj.
danskra króna á ári. —Samtíðin
borgið heimskringt u—
þvf gleymd er goldin sknld
um útgáfu Breiðdælu einhverj
svör við þessari aðfinnslu minnx.
Og ekki vil eg láta hana skyggja ,
á alla kosti bókarinnar. Og þakk-
ir eiga þeir skilið, sem latið hafa
átthagatryggð sína í ljós með því
að stuðla að útgáfu þessarar
fögru og myndarlegu bókar.
Eiríkur Sigurðsson
—Dagur 4. ágúst
0. Iv. HANSSON
Plumbing & Heating
CO.LTD.
For Your Comfort and
Convenience,
We can supply an Oil Burner
for Your Home
Phone 72 051 163 Sherbrook St.
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri íbúðum
og húsmuni af óllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Simi 25 888
C. A. Johnson, Mgr
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
506 Somerset Bldg.
Office 97 932 Res. 202 398
ANDREWS, ANDREWS,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
219 McINTYRE BLOCK
TELEPHONE 94 981
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave. Ph. 27 989
Fresh Cut Flowers Daily.
Plants in Season
We specialize in Wedding and
Concert Bouquets and Funeral
Designs
Icelandic Spoken
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um
utfarir. Allur útbúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina
843 SHERBROOKE ST.
Phone 27 324 Winnipeg
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltd
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDBON
Your Patronage Will Be
Appreciated
Halldór Sigurðsson
Contractor <S Builder
•
1156 Dorchester Ave.
Sími 404 945
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
Kensington Bldg.
275 Portage Ave. Winnipeg
PHONE 922 496
DR. CHARLBS R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
•
Phone 94 908
'JORNSON S
lOKSTOREI

LESIÐ HF.IMSKRINGLU
702 Sargent Ave„ Winnipeg, Man.