Heimskringla - 30.11.1949, Blaðsíða 1

Kny and Try—
“DAILY DOUBLE
LAYER” - 35c
Different Flavor Daily
French Cream Filling
ask your grocer for them
Canada Bread Co. Ltd.
Buy and Try—
“DAILY DOUBLE
LAYER” - 35c
Different Flavor Daily
French Cream Filling
ASK YOUR GROCER FOR THEM
Canada Bread Co. Ltd.
LXIV. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN 30. NÓV. 1949
NÚMER 9.
Alþingi Islands kemur saman
í nýkomnu Morguniblaði heim- voru kosnir Jón Sigurðsson og
an af íslandi, dagsettu 22. nóv. Skúli Guðmundsson.
er sagt frá að Alþingi hafi komið
saman 15. nóv. og að allir þing-
menn hafi verið viðstaddir. Eftir
messu í Dómkirkju og að forseti
hafði sett ALþingi með ræðu, var
gengð til kosninga um forseta
sameinaðs Alþingis. Hann var
áður Jón Pálmason. En nú var í
stað hans kosinn framsóknai>»
flokksmaður Steingrímur Stein-
þórsson. Atkvæði skiftust þann
>g. að J. P. hlaut 19, sennilega öll
atkvæði þingmanna sjálfstæðis-
flokksins, en Steingrímur 25 at-
kvæði. Þar sem 8 seðlar voru
auðir telur blaðið, er vér höfum
fregnina eftir, að þau hafi þing-
menn Alþýðuflokksins átt, en
atkvæði Steingríms hafi frá
Framsóknar og Kommúnista
þingmönnum verið. Fyrverandi
vara-dorseti Þorsteinn Þorsteins-
"on var kosinn og annar vara-
'fseti Ingólfur Jónsson.
Af forseta kosningu Alþing-
is, er auðséð, að Framsóknar-
flokkurinn og Kommúnistar geta
Verið samtaka. Samt virtist svo,
að meðan á kosningu stóð, sem
engnin flokkur ætlaði öðrum að
fy!gja. f þriðju atrennu, gáfu
kommúnistar eftir og greiddu
framsóknarmanni atkvæði. Áður
voru atkvæði flokkanna auð sitt
á hvort. Og við kosningu vara
forseta voru eitt sinn 18 seðlar
ómerktir.
Skrifarar Sameinaðs þings
Síðan voru 17 þingmenn kjörn-
ir til að taka sæti í Efri deild, 6
úr Sjálfstæðisflokki, 6 úr Fram-
sóknarflokki, 3 úr Alþýðuflokki
og 3 úr Kommúnistaflokki.
Forseti Efrideildar var kosinn
Bernharð Stefánsson, en fyrri
vara-forseti Rannveig Þorsteins-
dóttir og annar Lárus Jóhannes-
son.
Forseti Neðrideildar var kjör-
inn Sigurður Bjarnason og fyrri
vara-forseti Finnur Jónsson.
Annar vara-forseti er Jónas
Rafnar.
Forseti Íslands, Sveinn Björns
son, hvatti þingmenn til að koma
sér saman um stjórnarmyndun.
En það er hætt við, að það verði
erfitt. Á samvinnu bólar ekíki
milli neinna flokkanna annara en
Framsóknar- og Kommúnista. —
En jafnvel það nægir ekki.
Kommúnistar hvetja til stjórn-
armyndunar jafnve.l þó minni
h'luta stjórn sé. Þeir teilja Ail-
þýðuflokkinn vel geta unnið með
hinum tveimur vinstri flokkun-
um.
En það virðist ekki ganga vel,
því nú hefir af fréttum að dæma
Hermann Jónasson gefist upp
við að myndun meiri hluta stjórn-
ar og tilkynt það forseta fs-
lands. Alþýðuflokkurinn virðist
því ófús þar til samvinnu.
Þetta er það eina, sem úr frétt-
unum er enn að hafa, um stjórn-
málin.
En sleppum því. Yfir*leitt er
verðið 35c. Af þessu tekur sam-
bandsstjórnin yfir 21*4 cents
(21.58).
Framleiðandi fær 11 cents, af
verði pakkans og greiðir með því
fyrir tóbakið, vinnulaun og til-
lega eru hús sumstaðar umflotin
talsverðu vatni.
Sjö af þeim sem fórust, voru
úr Vancouver. Fórust 6 þeirra á
togar'a er valt um undan Victoría
eyju í ofviðrinu.
Veðurstofur vissu að stormur
búning sígarettanna og vélar. —j var á ferðinni yfir Kyrrahafið og
Heildsalar og smásalar fá tæp kom alla leið frá Japan. Vöruðu
2V2C til asmans af hverjum pakka
eða 20 sígarettum.
þær skip við þessu og er talið
víst, að skaðar hafi minni orðið
Bréf frá Minneapolis
Alt sem kostar að búa til, seljal fyrir það á hafinu. Skipum á sjó
og útbýta einum pakka af síga-júti, var sagt, að flýja sem fyrst
rettum, kostar 13V£ cents. Þá er: til hafna.
al'lur kostnaður vörunnar talinn.
Alt sem fram yfir það er greitt,
er flegið af neytanda, af sam-
bandsstjórninni!
Er ekkert ránkent við þennan
skatt?
Stormurinn æddi yfir Norður-
hluta Washington-ríkis og jafn-
vel alla leið til Dakota. Skaðar
eru taldir í miljónum dala.
ÚR ÖLLUM ÁTTUM
Ottawa-sijórnin
húsaleiga
Það er að reynast erfitt fyrir
sambandsstjórnina, að koma “** ’*'*''* * hlaup í fjöllunum stöðvuðu
1 desember, ef þau raði við sig, að J
framan í fylkin, sem um eftirlit
leigu kæra sig ekki, að hægt sé
að komast hjá því um land alt,
að húsaleiga verði hækkuð 15.
fara að dæmi Saskatchewan-fýlk-
is fyrir 14. desember eða degi
áður en leigan á að hækka!
Hefir af nokkurri sambands-
stjórn verið leikinn annar eins
skollaleikur og þetta.
C. C. F. flokkurinn í Manitoba
að safna undirskriftum á
haekkun húsaleigu í framkvæmd
fyrír fasteigna-menn í borgum
Lanada.
Mótmælum hefir rignt yfir
stjórnina, svo að hún er í vand-
r*ðum með hvað gera skuili.
Að Ottawa-stjórnina fýsi að
J°sna við eftirlitið, er ekkert
nema fyrirsláttur. Fyrir henni er
vakti aðeins að koma sér í mjúk-| bænaskrá til stjórnarinnar í Ot-
inn við fasteignamennina með tawa> a« halda við eftirliti með
Því að gera þeim þennan litla húsaleigu, eins lengi og vontun
g^eiða, að hækka húsaleigu ! íbúðarhúsa eigi sér stað. Það var
25%_ j auðvitað hið sanngjarnasta frá
En nú ríður Saskatchewan-1 upphafi vega. Það er hvorki, að
stjórnin á vaðið og segist sjálf fasteignamenn, sem jafnframt
taka eftirlitið í hendur og halda Þ^í að leigja íbúðir, hafa keypt
húsaleigu í því sem hún nú er, selt hús sér 1 stórgróða öll
ef Ottawa-stjórnin sé 'ákveðin í stríðsárin, séu svo fátækir, né
að gefa alt eftirlit frá sér. j hitt að séu svo ríkir, að
Akvæði SaSkatchewan fylkis-j leiguhækkunar væri nein þeim.
stjórnar fylgir það, að Ottawa- , .
stjórnin getur ekki leyft að^ Skattasýmshorn
hækka leiguna í því fylki 15. | j>ag Var einu sinni talað um
^esember, eins og hún ætlaði að lækkun skatta af sambands-
gera, því hún yrði lækkuð innan stjórninni.
Þriggja mánaða aftur, er fylkis-j Það ^efir ekki ennþá sýnt sig
stjórnin tekst á hendur eftirlitið. j mörgu.
Hin fylkin, sem ekki vilja hafa Tökum t d eins algengan hlut
eftirlit með leigu, verða eigi að
Slður að sætta sig við hækkun
húsaleigu.
Þetta yrði fagurt til afspurnar
fyrir sambandsstjórnina.
°g hvernig fer hún þá að þvf,
að standast samanburð við C. C.
p- stjórn?
Hið sama má auðvitað um hin-
ar fylkissstjórnirnar segja, er
ekkert
og á
og sígarettur.
Hefirðu tekið eftir því, að Ot-
tawajstjórnin áskilur sér eitt
cent í skatt af hverri sígarettu
sem reykt er.
Eitt cent er ekki stórfé. En
það safnast þegar saman kemur.
Á ári telst svo til að 16 biljónir
sígaretta séu reýktar í Canada.
Á síðast liðnu ári nam stjórn-
vilja skifta sér af málinuj arskatturinn 170 miljón dölum;
^ sama^stendur hvort °krað Qg það eru vonir til að þessi
sikattur hækki á þessu ári.
Eftirfarandi skýring á þessu,
er ein hin glegsta, sem vér höfum
sé mikið eða lítið á þessum við-
skiftum.
Og á'litið á þessum stjórnum
vex ekki heldur við það, er þess séð.
Pakki af 20 sígarettum kostar
, , . ----- { Canada víðast 35c; sumstaðar
ufi borgara landsins.
er gætt, að leiguliðar eru oftar
fn hltt fátækari eða fátækasti
I
þó meira, vegna fylkaskatts, eins
nú og í B. C. 36c, Quebec 38c og
ekki
Sambandsstjórnin hefir
Langdregið stríð
Fréttir frá Kína
þessarar viku, voru þær, að kom-
múnistaherinn væri aðeins 20
mílur frá Chunking, en þar hefir
landstjórnin átt heima síðustu
einn eða tvo mánuði.
Fréttinni fylgdi einnig, að
landstjórnin væri að hverfa það-
an og til Chengtu, borgar 170
mílur norðaustur af Chunking.
Stjórn landhersins kvað Chi-
ang Kai-Shek hafa sjálfur með
höndum.
Ofviðri vestur á strönd
í byrjun þessarar viku skall á
hið mesta ofviðri vestur á Kyrra-
hafsströnd. Varð það um 14
manns að bana bæði í norður-
hluta Washington ríkis og suður
hluta Britis'h Columbíu fylkis.
Stormurinn stóð af hafi og
fylgdi honum bæði háflæði sjáv-
ar og rigning svo mikil, að marg-
ar brýr flutu burtu og skriðu-
um-
ferð járnbrauta
Hér í Winnipeg var t. d. ekki
s. 1. mánudag hægt að kaupa far-
bréf á járnbrautastöðvunum vest-
ur að hafi.
Uppi í fjöllunum stöðvuðust
járnbrautir með fjölda farþega,
vegna skriðuhlaupa og brúabil-
ana. Er nú verið að flytja þá
flugleiðis til Vancouver.
Partur af Vancouver varð ein-
angraður, vegna sundurskorinna
vega og bilaðra brúa.
f Washington-ríkinu norðar-
Sambandsstjórnin hefir gert
. ráð fyrir að greiða um 5 miljón
yrjun^ daj. . skottum til svejta 0g foæja,
fyrir eignir sínar, sem áður hafa
verið undanþegnar skatti. Ef til
vill fer henní nú að skiljast hvað
skattar eru.
C. C. F. flokka-samltökin í
Vancouver kröfðust þess á fundi
nýlega, að Hon. Stuart Garson
dómsmálaráðherra segði stöðu
sinni tafarlaust lausri. Ástæðan
fyrir því er sú, að hann lág á
skýrslu í 10 mánuði um samtök
kornmölunarfélaga landsins við-
víkjandi því að halda verði hærra
en vera bar, sem átti að birta inn-
an 15 daga. Sambandsstjórnin
fann sig þar ekki skylda til að
hlýða lögum landsins, hélt víst
að hún sjálf væri lögin!
*
Eftir manni sem verið hefir í
sendisveit Breta í Moskva, er
haft, að Rússar séu svo hernað-
arsinnuð þjóð, að flest af því,
sem í hagfræðilegu skyni sé gert,
lúti að hernaði.
Flugher sinn efla þeir svo mik-
ið, að ótrúlegt er. 1 honum eru
“dauðrasveitir”, það er hermenn
sem ekki horfa í að gera það
sem framkvæma þarf óvininuip
tli skaðræðis, þó sjálfa sig kosti
lífið. *
Um 10. nóvember var því lýst
yfir á þingi Canada af Hon.
Douglas Abbott fjármálaráð-
herra, að orðin “Dominion of”
væru skorin burt úr nafni lands-
ins og nú héti það aðeins “Can-
Fimtán stunda vinnudagur húsfreyjunnar
Á sunnudaginn, 13. nóv.,
fengu Vestur fslendingar í
Minneapolis að sjá vott þeirrar
viðurfcenningar sem Hjörtur
Lárusson hefur áunnið sér með-
al hljómlistaleiðtoga í þessari
álfu. Átti hann 75 ára afmæli þ.
14., en var haldið upp á merkis-j
daginn á sunnudag, þar sem
fleiri enn 70 kunningjar áttu
j hægara með það að heimsækja
1 hann á þeim degi.
j Eins og bent er á í fréttapistli
er Hkr. hefir borist frá Minne-I
apolis, þá er Hjörtur Lárusson!
vel þekktur hér um slóðir. Það
var hingað til Winnipeg sem
ferðinni var heitið þegar hann
fluttist vestur á seytjanda ár-!
inu, 1891. Hjörtur er barn þjóð-J
hátíðarársins, fæddur 14. nóv., j
1874, á Ferjukoti í Borgarhreppi f
í Mýrasýslu, og bar þá bærinn j
nafnið með rentu, löngu áður
enn brú var bygð yfir Hvítá.
Lárus Sigurðsson, faðir hans,
dó á elliheimilinu Betel, á Gimili,
fyrir nokkrum árum. Er frænka
hans, frú Nikúlás Ottensen, enn
á lífi hér í bæ, ásamt hálfsystk-j
inum, frú Láru Goodman Salver-
son skáldkonu, frú Dóru, konu
Steindórs Jakobssonar kaup-
manns, Guðmundar í Toronto,
Alberts í Reykjavík, og frænd-
fólks á Gimli, Áborg og víða.
Það var gestkvæmt á heimili
Hjartar og frú Alice að 5701,
14th Ave. S. í Minneapolis þenn-
an sunnudag, þar sem svo miki.ll
fjöldi tók þátt í þeirrí vingjarn-
legu innrás er gerð var þá í til-
efni dagsins. Tók rruin á móti
gestum með venjulegri rausn, og
veitti dagurinn öllum aðiljum1
sérstaka ánægju.
Var það margþætt lið sem
sótti Hjört heim á þessum merk-
isdegi til þess að þakka honum
velunnið. starf. Bar einna mest
á leiðtogum í hljómlistinni, inn-
an um venjulega landa. Þar voru
Wiiliam MacPhail og frú hans,
stjómandi og stofnandi Mac-
Phail School of Music í Minn-
eapolis, þar sem Hjörtur hefir
starfað við kennslu síðan hann
fór héðan frá Winnipeg rétt eft-
ir aldamót. Organistar, hljóm-
sveitastjórar, kennarar í hljóm-
listinni, “fagmenn” allir eins og
Hjörtur, kepptust við meðal V.-
íslendinga hér, að óska afmælis-
barninu til hamingju.
Hirti gekk eiginlega verst,
segja þeir er viðstaddir voru, að
sannfæra gesti um það að hann
væri virkilega búinn að lifa
fimm ár fram á áttrætt. En þegar
reikningshald byrjar á starfs-
ferli hans, þá virðist áraföldin
vera ennþá meiri. Hjörtur hefur
verið ráðinn um áratugi sem
lúðraflokksstjóri hjá f.leiri fé-
lögum t. d. stjórnandi Shrine
Band og Zion Commandery
Band meðal Frímúrara, Oddfel-
lows Band, Streetcar Employees’
Band, og m. fl. Lék hann á
“trumpet” í hinni heimsfrægu
Minneapolis Symphony Orch-
estra um 10 ára bil. Meðal Vest-
ur-íslendinga hér var hann
hvatamaður, stofnandi, söng-
stjóri og tónskáld í senn fyrir
kvennasöngflokk er starfaði um
nokkra ára skeið við góðan orð-
stýr innan vébanda Heklu-
klubbsins. Stundar hann nú að-
allega það starf að stemma hljóð-
færi, og kennir hann þá iðn á-
fram á MacPhail School of Mus-
ic. Söngnemi við þá stofnun, Óli
Kárdal frá Gimli, skemmti gest-
um í afmælisboðinu ágætlega
með eiilsöngvum ,fínan um
ræðuhöld og veitingar.
Auk stjúpbarna, á Hjörtur tvö
börn á lífi, söngkonuna nafn-
kunnu, Fjólu Maríu, frú Violet
Code, er fór heim til fslands Al-
þingishátíðarárið 1930, sem býr
í San Francisco, Cal., og Theó-
dór, búsettur nú í Wayzata, í
grend við Minneapolis.
Fregnriti
onnur ráð, en að hampa þv! New Brunswick 39c.
Stokkhólmur: — Oft er talað
um það, og ekki að ástæðulausu,
að fáir eigi lengri vinnudag en
húsmóðirin. Til þess að færa
sönnur á þetta — og vafalaust
einnig til gamans og fróðleiks —
lét sænsk stofnun nýlega fara
fram rannsókn á því, hvernig
“meðal” húsmóðir með tvö börn
ver degi sínum.
■Niðurstaða rannsóknarinnar
leiddi í ljós, að slfk húsmóðir
vinnur 80 til 140 mismunandi
störf á 15 stunda vinnudegi.
Rannsóknin var framkvæmd
hjá 57 fjölskyldum í Stokkhólmi.
Samkvæmt henni skiftist dagur
“meðal” húsfreyju á eftirfarandi
hátt:
Frá sjö til níu að morgni: Fer
á fætur, lagar kaffi handa fjöl-
skyldunni, finnur eitthvað af
týndum spjörum eiginmannsins,
klæðÍF eldra barnið, fer með það
í skólann, kemur heim, þvær upp
eftir morgunverðinn.
Hér er um að ræða nítján mis-
munandi störf, segja mennirnir,
sem að rannsókninni stóðu, vegna
þess að móðirin rekur sig á ýmis-
legt óvænt, eins og t. d. nauðsyn
þess að setja nýjar reimar
barnaskóna 0. s. frv.
Frá níu til hálf eitt býr hús-l
tnóðirin um rúmin, fer út með
yngra barnið, undirbýr miðdeg-
isverð, svarar símanum — ef til
vill með annari hendi um leið og
hún notar hina til að taka eld-
húshnífinn af yngra barninu.
f þessu eru 30 störf innifalin.
Frá tvö til sjö svæfir húsfreyj-
an yngra barnið, þvær matará-
höld, gerir hreint í heimilinu,
fer í verzlanir, þvær eitthvað af
fötum sínum, klæðir yngra barn-
ið aftur, sækir eldra barnið í
s'kólann og gengur frá kvöld-
matnum — 40 störf.
Að kvöldmat loknum og þar til
fjölskyldan fer að hátta, þværj
eiginkonan diska og ýmiskonar
eldhúsáhöld, stoppar í sokka eig-J
ínmannsins, prjónar svolítið, lít- i
ur inn til yngra barnsins og i
huggar það ef eitthvað er að, |
burstar skó barnanna, hlustar á
útvarp eða les — 40 störf til
viðbótar.
Síðasta starf margra kvenna,
segir loks í skýrslunni, er að fá
eiginmennina með fortölum og
eftirgangi til að hita svolitla
kaffilögg, á meðan þær sjálfar
í,reyna að hvíla sig örlítið fyrir
háttinn.—Mbl. 25. okt.
ada” í staðinn fyrir “Dominion
of Canada” áður.
Þessu var lýst yfir vegna
spurninga C. W. Horson þ.m.
frá Victoria, er vildi vita ástæð-
una fyrir því, að í símabókinni
stæði nú “Government” of Can-
ada í staðinn fyrir “Dominion”
áður.
★
Á nýuppbygðum stöðum í
Vancouver^borg, eru no'kkrar
götur ónefndar. Hefir einn bæj-
arráðsmaður lagt til að ein gatan
væri látin heita eftir “Prince
Charles”, syni hertogans af Ed-
inburgh og Elizabetu prinsessu.
★
Tvíburar, samgrónir, sem hér
eru nefndir Siamese twins, fædd-
ust hjónum í Alberta nýlega.
Tvíburarnir eru stúlkur. Þær eru
grónar saman um kviðinn, en eru
að öðru leyti eins og hvert heil-
brigt barn.
★
Tveir beztu fótboltaflokkar í
Canada reyndu með sér s .1. laug-
ardag í Toronto.
Voru öðrumegin Montreál-
leikarar, en hinumegin fótbolta
leikkappar Canada frá Calgary.
Leikar fóru svo, að Montreal-
leikararnir unnu 28—15.
Þingmaðurinn frá West Cal-
gary, Art Smith, var svo spentur
fyrir leiknum, sem alt landið
raunar, að hann mótmælti for-
sætisráðherra, er skipun gaf um
að þingið í Ottawa héldi áfram
störfum s. 1. laugardag. Hann
vildi þingað hefði helgidag til
þess að þingmenn gætu farið til
Toronto og horft á leikinn og
séð Calgary-flokkinn vinna!
Smith fór til að sjá leikinn. Er
hann kom inn í þingsalinn s. 1.
mánudag, stóð eftirlíking af lík-
kistu á skrifpúlti hans. Á hana
var skráð eitt orð: “Calgary”.
Smith brosti að þessum hrekk,
óskaði Montreal leikurunum til
lukku með frægð sína. En á
smíði líkkistunnar sagði hann
einn galla. Á henni ætti að vera
skráð: Ekki dánir, en sofandi.
★
Frá Oak Point, Man., er skrif-
að í gærkveldi: f blíðviðrinu yfir
síðustu helgi, brotnaði upp ís af
Manitoba-vatni. Afleiðing er ótt-
ast að geti orðið sú, að fiskimenn
tapi hundruðum dollara virði af
netum.
Milli 40 og 50 höfðu byrjað að
fiska frá Oak Point. Þeir höfðu
um 30 net lögð, er ísinn braut.
Frá St. Laurent, Man., töpuðu
25 fiskimenn til samans um 100
netum, er að verði nema $600.
Oa'k Point fiskimennirnir
munu flestir vera íslendingar.
★
Slæmur félagsskapur
Hermaður nokkur er hafði
fengið sér duglega neðan í því,
var kallaður fyrir liðsforingja
deildarinnar, til þess að standa
fyrir máli sínu. í varnarskyni
mælti hann: Eg lenti í vondum
félagsskap, herHðsforingi. Eg
átti hálfflösku af brennivíni, en
félagar mínir drukku ekki.
★
f Vancouver voru 24,000 manns
skráðir atvinnulausir 1. nóv.