Heimskringla - 30.11.1949, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 30. NÓV. 1949
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
ÁRNAÐ HEILiLA
(Ávarp flutt við vígslu íslenzka
Elliheimilisins að Mountain,
23. október 1949
Eftir dr. Richard Beck
Vara-ræðismann Islands í N. D.
Eftir að hafa flutt á ensku
kveðju ríkisstjórans í Norður-
Eakota, mælti dr. Beck á þessa
leið:
Eæru landar!
Eg get fullvissað ykkur um
það, að fátt gleður fremur landa
°kkar heima á ættjörðinni held-
Ur en fregnir af framgangi og
afrekum íslendinga hér vestan
hafs. Það afrek, sem hér hefir
unnið verið með byggingu þessa
stóra og veglega elliheimilis,
verður því löndum okkar austan
hafsins mikið fagnaðarefni. Það
verður þeim enn ein sönnun
þess, að hér í þessari sögufíku
byggð lifir enn góðu lífi sá
nianndómsandi, sem einkenndi
frumherja hennar, og er sterkur
þáttur í hinu sanna íslenzka eðli.
Eitt merkisskáldið íslenzka, sem
þá
var búsettur í Kaupmanna-
köfn, kvaddi landa sína, er voru
a förum heim til íslands, með
þeirri ósk, að þeim mætti auðn-
ast:
“eitthvað stórt að vinna,
eitthvað, sem um alla stund
°kkur heiðurs fengi,
eitthvað, sem vor gamla grund,
getur munað lengi.”
Það hafið þið landar mínir í
þessari byggð, og stuðnings-
menn ykkar og konur utan henn-
ar. unnið með byggingu þessa
elliheimilis. Það er mikið átak
°g afrek. Með því er ýungu
Grettistaki lyft. Það ber vitni
framsýni, hugsjónaást, þjóðfél-
“gslegri ábyrgðartilfinningu, og
síðast en ekki sýst, kristilegum
kærleiks- og mannúðaranda.
Eyrir þetta mikla afrek, og allt
það, sem liggur að baki þess,
yll eg, í nafni ríkisstjórnar ís-
lands og íslenzku þjóðarinnar,,
þakka ykkur hjartanlega og óska
ykkur innilega til hamingju með
það, að þessu mikla marki er
náð. Þið hafið varpað bjarma á
íslenzka stofninn með drengi-
legu framtaki ykkar, og vel er
^aeðan fslendingar í landi hér
halda þannig á lofti manndóms-
merki sínu, á hvaða sviði sem
er.
í’egar eg gekk hérna um sali
á elliheimilinu í gærkvöldi, gat
eg ekki annað en dáðst að því,
kvað allt er hér með miklum
^ayndarbrag, smekkvísi og af
allra nýjustu gerð. Ekki fór það
heldur fram hjá mér á göngu
minni um þessi prýðilegu salar-
^ynni, hvernig allt er hér fal-
lega samræmt, t. d. húsbúnaður
°g veggjatjöld. En augað vill nú
einu sinni hafa sitt, og vafalaust
er það rétt athugað, að fegurð
umhverfisins hafi sín áhrif á
fegurð sálarinnar.
Þá var það annað, sem eg tók
eftir á göngu minni um sali
þessa glæsilega húss, og það var
það, að dyrum nærri hvers ein-
asta herbergis var það skráð, að
húsgögnin væru gjöf frá ein-
staklingi, hóp einstaklinga eða
félagi. Það ber fagran vott
þeirri ágætu samvinnu og sam-
takaanda, sem stendur að baki
byggingar þessa húss, hvað það
snertir að öllu leyti. Fyrir það
ber ykkur öllum, sem þar eigið
hlut að máli, nær og f jær, heiður
og þökk. Og í sambandi við það
minnist eg þess, að það var sama
fórnfýsin, sami manndóms og
samtakandi, sem hér var að
verki, þegar kirkjan hérna var
byggð, fyrsta íslenzka kirkjan
vestan hafs.
Og þá er eg einmitt kominn
að landnemunum íslenzku á
þessum slóðum, sem lýsir sér í
því, að gjafir til heimilisins,
húsgögn og annað, eru beinlinis
gefnar til minningar um þá. Eng-
ir eiga það fremur skilið, en
landnámsmennirnir og land-
námskonurnar af íslenzkum
stofni, sem hér háðu harða en
sigursælt brautryðjendastríð.
Þetta elliheimili er og verður
varanlegur minnisvarði þeirra.
Og eg vil heimfæra upp á ísl.
brautryðjendurna þessi orð
skáldsins:
“Vel sé þeim djörfu — vel sé
þeim, sem ryðja
vegu, er stefna að sól og yl.
Vel sé þeim þörfu. Verk þeirra
styðja
vinsældir allra sigurs til.
Vel sé þeim djörfu!
Vel sé þeim þörfu!
Orðstírinn lifir. Eftir stendur
merkið,
enda þótt hetjan fallin sé.
Ljós er þar yfir. Lofsæla verkið
ljómar og sæmir þann, sem hné.
Orðstírinn lifir!
Ljós er þar yfir!”
Já, landnemarnir lifa áfram í
verkum sínum. Orðstír þeirra
deyr ekki. Það er ljós upp af
gröfum þeirra. Megi manndóms-
andi þeirra, sem lýsir sér svo
vel í byggingu þessa húss,
halda áfram að vera okkur öllum
hvatning til dáða. í þeim anda
flyt eg ykkur innilegar kveðju-
óskir ríkisstjórnar fslands og
heimaþjóðarinnar og bið þessu
elli'heimili blessunar í bráð og
lengd. Megi það sem lengst vera
skjól og friðarreitur íslenzkum
og öðrum sólsetursbörnum á
lífsins kveldi.
Það hefir verið hið góða hlut-
skipti mitt að brúa hafið með
kveðjum þeim, sem eg hefi flutt
hér í dag, með velfarnaðaróskum
annarsvegar frá ríkisstjóra ríkis
okkar og hinsvegar frá ríkis-
stjórninni á íslandi og íslenzku
þjóðinni. Það er eftirtektarverð
áminning um þá staðreynd, að
við erum fyrst og fremst hollir
þegnar þessa lands okkar, en
berum jafnframt í brjósti djúp-
an ræktarhug til fæðingarlands-
ins eða ættlandsins á norður-
vegum. Og þannig á það að vera,
því að hugsjónalega standa hið
mikla lýðveldi Bandaríkjanna
og hið nýlega endurreista ís-
lenzka lýðveldi á sameiginleg-
um grundvelli, á traustum
grunni lýðræðislegra hugsjóna,
þar sem helgi einstaklingsins og
réttindi hans skipa öndvegi, eins
grundvelli varanlegra framfara
og friðar.
Skáldkonan ameríska, sem
orti eitt af allra fegurstu ætt-
jarðarljóðum Bandaríkjanna, sá
framtíðina speglast í draumum
hinna langsýnu hugsjónamanna
um borgir óflekkaðar tárum
mannanna barna. Vafalaust á sú
hugsjón langt í land að rætast.
En eigi að síður er þar takmark
okkar og eggjan til starfa. Þetta
elliheimili er byggt í þeim anda.
Megi okkur auðnast að halda á-
fram á þeirri braut, með aukinni
iþjóðfélagslegri ábyrgðartill-
finningu, í vaxandi mannúð og
mannkærleika.
HVERT STEFNIR?
Eftir S. Baldvinson
T
J96s0805508009s00s6000900099000990090090806060905e0
VERZLUNARSKÓLANÁM
Aldrei hefir verið eins nauðsvnlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited |
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA
s I
^^osQosðsððeoðoeccoðosooðooðseoooecoecooðSQQoeoQðooi'
Þegar við elztu landnemarnir
íslenzku lítum til baka yfir þaiij
50 ár sem liðin eru af þessari öld, |
og athugum aðra og þriðju kyn-|
slóðina og berum hana saman við
þá fyrstu, svífur margt fyrir
hugskotssjónir ^orar, sem oss er
íhugunarefni, t. a. m. kann þriðja
kynslóðin að meta arf sinn, eða
skilur hún hvað feður þöirra hafa
mikið lagt á sig, til að efla fram-
tíð sona sinna og dætra? Hefir
hún eins góðar námsgáfur eins
og fyrsta kynslóðin? Les hún
nokukð af góðum bókmentum?
eða er nokkurt fróðlegt mánaðar-
rit gefið út í Canada? Eru skóla-
bækur barnanna góðar? eða er
það ásetningur Breta að halda
nýlendu þjóðum sínum heimsk-
um, svo þeir geti kúgað þá leng-
ur? Svo lítur út fyrir.
Öllum þessum spurningum
svara eg neitandi, nema þeirri
síðustu, og af því eg er vel kunn-
ugur útflutnings ástæðum fs-
lendinga, afkomu þeirra í þessu
landi, og áhugamálum þeirra,
get eg talað djarft úr flokki,
enda flutti eg til Ameríku um
aldamótin, ungur og ódeigur, hef
lesið og lært allár íslenzkar bók-
mentir og blöðin hér vestra, og
talsvert af enskum ritum einnig.
Vil eg í þessari ritgerð athuga
ungu kynslóðina, þá þriðju frá
landnemunum, og taka til greina
þá eðlilegu breytingu, sem orðin
er á afstöðu hennar nú, gagnvart
eiztu landnemunum. Nú ætla eg
aðeins að taka fyrir bókmentir
íslendinga hér í landi, frá því
við komum til þessa lands og til
þessa tíma, 1950.
Flestir íslendingar sem fluttu
vestur hingað, tóku með sér allar
þær bækur sem þeir áttu, og
keyptu talsvert meira til að hafa
í veganesti, sem þeir lánuðu
svo hver öðrum er hingað
kom, því fróðleiksfýsn hinna
betri fslendinga er óseðjandi,
enda kom það brátt í ljós hér í
landi, er þeir strax tóku að gefa
út blöð og bækur, með lítil efni.
Svo var mikið keypt af bókum
hingað frá íslandi fyrir alda-
mótin, að það nam Vs af öllum
þeim bókum sem gefnar voru út
á íslandi, það sá eg S skýrslum
heima, og mun það hafa haldist
nokkrum árum fram yfir alda-
mó.tin 1900. En þá fóru íslenzkir
bændur að mynda sameiginleg
bókasöfn, “Lestrarfélög”, af því
við gátum ekki keypt allar þær
bækur sem við þurftum að fá, til
að geta fylgt straumi tímans, og
bó höfðum við allgóð tvö viku-
blöð, sem hafa gert oss ómetan-
legt gagn, og gera enn.
fslenzku landnemarnir hér töl-
uðu ætíð íslenzku á heimilinu.
svo börn þeirra lærðu vel nor-
ræna málið og geta haft full not
af íslenzku bókasöfnunum okkar,
en önnur kynslóðin sem vex 'hér
upp, mjög lítil not af þeim.
En ekki má leggja árar í bát.
íslendingar verða að hafa góðan
kost fróðlegra bóka, annars verða
þeir engu betri en hinn sálar-
snauði almúgi sem hér vex upp,
svo sem Eskimóar, Indíánar,
Gallar, Kínar, Slavar, Bretar og
Frakkar, sem lesa mest múnka-
sögur ,og þaðan af verra bull.
Beinatsi vegurinn út úr þessu
öfugstreymi er að mér virðist sá,
að taka enskar bækur inn í bóka-
söfnin, svo ungmennin geti full-
nægt fróðleiks þörf sinni á því
tungumáli sem þeim er tamast.
Sjálfsagt væri að byrja á beztu
bókum, eins og “World’s Best
Literature”, “Book of Know-
ledge”, slík söfn eru fróðleg og
skemtileg, svo ef ungu íslend-
ingarnir hér lesa nokkuð, mundu
þær bækur heilla þá.
Æskilegt væri því, að hinir
eldri meðlimir lestrarfélaganna,
ræddu nú þetta mál við hina
yngri menn, sem nú taka brátt
við ráðum af hinum eldri, sem
stofnuðu bókasöfnin, og ættu nú
að sýna hvort í þeim er sál, eða
ekki.
Ef þeir lesa ekkert af góðum
bókum, eða skeyta um að menta
sig sjálfir, kemur fljótt í ljós, að
“blindur er bóklaus maður!”
Eegg eg því til að stjórnar-
nefnd “Lestrarfélaganna” taki
þetta mál upp á næstu ársfund-
um sínum til umræðu, því mál-
efnið er mikilvægt.
HUGDETTUR
Frh. frá 3. bls.
Einu sinni datt ungur maður
niður um lagís á Eyjafirði. Hann
var kominn fast að dauða þegar
tókst að bjarga honum. En svo
brá við þegar hann fékk meðvit-
undina, að hann formælti þeim
sem björguðu honum, fyrir það
að láta hann ekki vera, því hon-
um var farið að líða svo vel á
takmörkum lífs og dauða, að
hann hafði aldrei fundið neitt
líkt.
★
Ef fletirnir á fjölbreytni lífs-
ins í tilverunni eru eins margir
og stjörnur himinsins, er erf-
itt að gera sér grein fyrir hvað
er hjátrú og hvað ekki.
J. S. frá Kaldbak
Endurkosinn í bæjarstjórn
í kosningunum, sem fram
fóru þ. 8. nóvember, var landi
vor Paul Johnson kaupsýslum.,
í East Grand Forks, Minn., end-,
urkosinn í bæjarstjórn með
miklu atkvæðamagni. Hefir
hann árum saman tekið mikinn
og góðan þátt í opinberum mál-
um þar í borg; meðal annars lét
hann nýlega af störfum í skóla-
ráði, eftir að hafa átt þar sæti
um 30 ára skeið.
Hann er sonur landnámshjón-
anna Jakobs J. Johnson (Jóns-
sonar) og Önnu Björnsson konu
hans, er búsett voru í grend við
Milton, N. Dak.
Elizabeth prinsessa tók sér
ferð á hendur til Malta, s.l.
mánudag. Hún fór að finna mann
sinn, sem er í sjóhernum. Hún
bjóst við að vera 3 vikur burtu.
Um helgina voru 2 ár síðan hún
giftist.
Kennslukonan: Hvers vegna
kemurðu með aðra skýringu
núna Raggi en áður, á því, að þú
komst of seint í kennslustund-
ina.
Raggi: Þú vildir ekki trúa
fyrstu skýringunni.
★
Maðurinn skilur ekki konuna.
Það er harmleikur hans. Konan
skilur manninn, það er líka harm-
leikur hans.
★
Ósk mannkynsins um frið á
stríðstímum er í mannkynssög-
unni eins og flóð og fjara.
Professional and Business Directory
Office Phone Res. Phone 94 762 72 409 Dr. L. A. SIGURDSON 528 MEDICAL ARTS BLDG. Consultations by Appointment DR. A. V. JOHNSON DENTIST • 506 Somerset Bldg. • Office 97 932 Res. 202 398
Talsími 95 826 Heimiiis 53 893 DR. K. J. AUSTMANN Sérfræðingur í augna, eyrna, nets og kverka sjúkdómum 209 MEDICAL ARTS BLDG. Stofutimi: 2—5 e. h. ANDREWS, ANDREWS, THORVALDSON & EGGERTSON Lögfrœðingar Bank of Nova Scotia Bldg. Portage og Garry St. Sírni 98 291
Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg Phone 926 441 DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœkncrr 406 TORONTO GEN. TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 96 952 WINNIPEG
J. J. Swanson & Co. Lid. REALTORS Rental, Insurance and Financial Agents Sími 97 538 308 AVENUE Bldg. — Winnipeg H. J. PALMASON & Co. Chartered Accountants • 219 McINTYRE BLOCK • TELEPHONE 94 981
THE WATCH SHOP CARL K. THORLAKSON Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Watches Marriage Licenses Issued 699 SARGENT AVE. Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave. Ph. 27 989 Fresh Cut Flowers Daily. Plants in Season We specialize in Wedding and Concert Bouquets and Funeral Designs Icelandic Spoken
WINDATT COAL CO. LIMITED Established 1898 506 PARIS BLDG. Office Phone 927 404 Yard Phone 28 745 A. S. BARDAL Hkkistur og annast um utfarir. Allur útbúnaður sá besti. Ennfremur selur hann allskonor minnisvarða og legsteina 843 SHERBROOKE ST. Phone 27 324 Winnipeg
H. HALÐORSON BUILDER 23 Music and Arts Studios Broadway and Carlton Phone 93 055 Winnipeg, Canada Union Loan & Investment COMPANY Rental, Insurance and Financial Agents Sími 95 061 510 Toronto General Trusts Bldg.
CANADIAN FISH PRODUCERS Ltd. J. H. Page, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS ST. Oífice Phone 26 328 Res. Phone 73 917 GUNDRY-PYMORE Ltd. British Quality • Fish Netiting 60 Victoria St.. Winnipeg, Man. Phone 98 211 Manager: T. R. THORVALDSON Your Patronage Will Be Appreciated
i ÁSGEIRSON’S PAINTS, WALL PAPER ÁND HARDWARE 698 SARGENT AVENUE Winnipeg, Man. Telephone 34 322 Halldór Sigurðsson Contractor & Builder • 1156 Dorchester Ave. Sími 404 945
The BUSINESS CLINIC Specialize in aiding the smaller business man to keep adequate records and prepare Income Tax Returns. ANNA LARUSSON 508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130 FINKLEMAN OPTOMETRISTS and OPTICIANS Kensington Bldg. 275 Portage Ave. Winnipeg PHONE 922 496

O. K. HANSSON Plumbing & Heating CO. LTD. For Your Comfort and Convenience, We can supply an Oil Burner for Your Home Phone 72 051 163 Sherbrook St.
COURTESY TRANSFER & Messenger Service Flytjum kistur, töskur, húsgögn. pianós og kœliskápa önnumst allan umbúnað á smá- sendingum, eí óskað er. Allur flutningur ábyrgðstur. Simi 53 667 1197 Selkirk Ave. Eric Erickson, eigandi
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við ílytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smærri íbúöum
og húsmuni af óllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Siml 25 888
C. A. Johnson, Mgr
'JORNSONS
►KSTOREl

702 Sargent Ave., Winnipeg, Man.
LESIÐ HFIMSKRINGLU