Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 30.09.1898, Blaðsíða 5

VIII, 3.-4.
ÞjÓÐVILJIN'N' UN’GI.
13
og þrekmenni að því skapi, einhver hinn
hraustasti maður norður þar. — Jóhannes,
faðir Ólafs, var Jónsson, en móðir Jó-
hannesar hét Margrct Jónsdóttir, Bárðar-
sonar, er fyrrum bjó í Arnardal, Illuga-
sonar. — En kona Jóhannesar, móðir Ól-
afs, hét Ouðfinna Andrésdóttir, frá Hjöllum
í Skötufirði1.
Hinn hásetinn, sem sækja átti, var
Arni, sonur Jóns Arnasonar úr Æðey; en
móðir Jóns var Elisabet, systir Kristjáns
dbr.manns i Vigur.
Var það nú þennan morgun, að þeir
bræður á Blámýrum vöknuðu, — því
marga átti Ólafur bræður, og hót Guð-
mundur sá elzti'- —, og fróttu þeir systur
sína:!, er út gætti, um veður; hrin kvað
gott veður, og mælti þá Ólafur: „Þá
‘) Móðir Guðfinnw þessarar. kona Andrésar,
hét Elízabet, og var hún talin tveggja manna
maki að burðum; ganga enn um krapta hennar
ýmsar munnmælasögur, og er sú ein, að hún
hafi t. d. einhverju sinni, komin að falli, horið
grjónatunnu frá Hjalla-lendingu upp að hsen-
um á Hjöllum í Skötufirði; en það eru snar-
hrattir sjávarhakkar og urðir. Ritstj.
-') Guðmundur Jóhannesson, sem hér er
nefndur, varð síðar atkvæða-sjómaður og hraust-
menni; hann hjó síðast að Kirkjuhóli i Langa-
dal, og andaðist þar. Kona hans hét
Kristín Bárðardóttir, hreppstjóra Jónssonar í
Kálfavík, systir Magnúsar hónda Bárðarsonar í
Kálfavík, Guðmundar hreppstjóra Bárðarsonar í
Kollafjarðarnesi, og þeirra systkina.
3) Systkini Guðm. Jóhannessonar voru: Ólafur,
sem að ofan er nefndur, Saltnann, er fluttist til
Ameríku, Andrés, hóndi á Blámýri, Jón, hóndi
í Skálavík ytri, og Þóra, kona Helga hónda Ein-
arsscmar á Látrum í Mjóafirði. Ritstj.
mun Þorsteinn vilja fara í legu í dag;
vildi jeg nú gefa þar mikið til, að jeg
væri þar ekki ráðinn, og þungt segir
mér hugur um ferð þessa; vildi jeg nú
geta fengið mann fyrir mig að fara“.
Guðmundur bróðir lians svaraði: „Far
þú með mér með haldfæri í dag, og munu
þeir ekki leita okkur uppi, og fá annan
í þinn stað“. — Það leizt Ólaíi ráð; bú-
ast þeir bræður að heiman, og ganga til
sjávar. — En er þar var komið, og fram
skyldi setja bátinn, segir Ólafur: „Ó-
mannlegt er það fyrir mig, að fara ekki,
ef þeir koma, eða hafa ekki fengið mann
fyrir mig; jeg ætla að ganga út í Ögur,
og fá þar manninn; en sjálfur fer jeg
nauðugur, þótt jeg fari“.
Skildu þeir þar; reri Guðmundur til
fiskjar, en Ólafur gekk í Ögur; voru þá
sendimenn Þorsteins komnir þar fyrir,
og fór Ólafur með þeim að Strandseljum,
að sækja Árna.
Er það sagt, að þegar Arni var að
láta nesti í skrínu sína, tók hann pen-
ingapung nokkurn úr öðru íláti, lót í
skrínuna, og mælti: „Þetta skil jeg ekki
eptir, því jeg mun ekki koma aptur í
þennan bæu. — Þetta heyrði sveinn einn
á Strandseljum, og Ólafur hafði við verið.
Síðan fóru þeir til Æðeyjar, og voru
þar allir önnum kafnir, að búa sig í leg-
una. — Gisli Jónsson formaður4, einn
4) Gísli Jónsson, Jónssonar, er drukknaði á
Mjóafirði, er nú húsmaður í Ögurne-d, og einn
af nafnkenridustu formönnum og aflamönnum við
ísafjarðardjúp. Kona hans er Solveig Þorleifs-
vinnumanna Þorsteins, skyldi nú vera
fyrir nýjum sexæring, er Þorsteinn átti,
og hafði látið smíða um sumarið; átti
hann einnig að róa í hákarlalegu. —
Voru þá nógir hásetar komnir tilbeggja
skipanna, og vildu þá flestir með Porsteini
fara, kölluðu hið nýja skip óreynt, en
Þorstein reyndan formann, og áttæringinn
alreyndan. — Fóru þá þessir menn með
Þorsteini, er nú skulu taldir: 1. Ólafur
frá Blámýrum, 2. Arni Jónsson, er fyr
frá segir, 3. Jón Guðmundsson, Böðvars-
sonar, úr Gufufirði, bróðir Guðmundar
bónda í Skálmadal, uppalinn með Samú-
el bónda á Hallsteinsnesi, 4. Þorsteinn
Arason, Jónssonar, Arasonar, hreppstjóra
á Reykhólum; en móðir Ara, föður Þor-
steins, var Gróa, dóttir dbrm. i Hauðs-
eyjum, Ólafssonar; en móðir Þorsteins
var Guðrún, dóttir Þorsteins bónda í
Ögri, og Þuríðar Þiðriksdóttur, er seinni
kona var Einars Jónssonar í Ögri, 5.
Sœmundur, son Þorsteins Hallgríms-
sonar frá Gilsfjarðarmúla, Sigurðssonar-
en móðir Þorsteins var Dómhildur Sæm-
undardóttir, prests i Garpsdal, að norðan,
Þorsteinssonar, 6. var Finnbogi, er numið
hafði trésmiði á ísafirði hjá Þorsteini As-
geirssynf'; faðir Finnboga var Guðmund-
dóttir frá Unaðsdal, Benediktssonar og Sigríðar
Arnadóttur, systur Kósinkars heitins Arnason-
ar í Æðey. — Börn þeirra Gísla og Solveigar
eru: Árni húsmaður Gíslason á ísafirði og Þor-
steinn hóndi Gíslason á Borg í Skötufirði.
Ritsfj.
5) Þorsteinn trésmiður Asgeirsson var hróðir
Ásgeirs heitins Ásgeirssonar kanpmanns, og fyrri
16
að föðurnafni. — Þau hjónin áttu einn dreng, sem var
á fimmta ári, og var jörðin aðalseign.
Nú var það einu sinni, meðan eg dvaldi hjá vini
mínum, að hann og gestir hans, voru boðnir til____hólms.
En áður vér leggðum af stað í heimboðið, skýrði
vmur minn oss frá þvi, að eptir lát gamla barónsins,
föður þess, er nú bjó á ... hólmi, hefði dóttir hans giptzt
kapteini einum, B... að nafni, stakasta slarkara, sem
misst hefði sýslan sína, og byggju þau hjónin nú í næsta
kaupstað, og væri kapteinninn þegar langt á leið kom-
inn, að sóa eignum þeirra, þó að fóðurarfur konunnar
hefði verið all-mikið fé.
Afi X... baróns hafði fengið búgarð þenna tekinn
í aðalseigna tölu á átjándu öld, og gekk eignin síðan,
að honum látnum, til Róberts, einka-sonar hans og
erfingja.
En Robert barón átti tvö börn á lífi, er hann dó,
dótturina, sem íyr er nefnd, og Axel, sem var tveimur
árum yngri.
Á meðan Róbert gamli lifði, hafði Axel haft bú-
garðinn til ábúðar, Og hélt honum enn; en nú hafði B ...
kapteinn hanð lögsókn gegn honum, út af eignarheim-
ildinni, og voru skoðanir manna mjög skiptar um það,
hvort bona B... kapteins, eða Axel, væri rétthærra, að
þvi er erfð aðalseignarinnar snerti.
B... kapteinn hafði i höndum lögmætt, og vott-
fast eptirrit af eignarheimildarskjalinu, og var þar meðal
annars kveðið svo að orði:
„Búgarður þessi, með því, sem honum fylgir. . . .
skal vera eign frumborins, elzta erfingja, mannafmanni,
og skal hann, eptir að hann hefur tekið við eigninni í
9
„Lestu þá!u
„Guð hjálpi mór!u hrópaði agentinn, og spratt upp
náfólur.
„Leikhúsið brunnið, og fjöldi fólks brunn-
inn inni“. Þetta er í sannleika voðalegt.
„Og frá þessu frelsaði konan mín sáluga mig.
Það var enginn draumur.
Jeg skal ekkert leitast við að útskýra þetta; en
hér eptir skal ekkert raska trú minni á fyrirburði, vitr-
anir, eða hvað menn annars kalla það.
Vera má, að ást framliðinna hafi meira vald yfir
ýmsu hér á jörðu, en vér höfum hugmynd um“.
Draumur eða vaka?
Það var fyrir skömmu, að jeg var staddur i sam-
kvæmi einu, þar sem tilrætt varð um andatrúna („spiri-
tismeu), og barst þá samræðan einnig að ýmis konar
brögðum og sjónhverfingum, er bragðarefir þeir hefðu i
frammi, sem gerðu andasæringar að atvinnu sinni.
Og þó að vér allir værum auðvitað ásáttir um það,
að margt væri það til, milli himins og jarðar, er mann-
legri skynsemi væri ofvaxið að skilja, fór því þó fjarri,
að nokkur okkar væri trúaður á þessar kynlegu opinber-
anir úr öðrum heimi, sem andatrúarmennirnir þykjast
verða varir við.
Meðal annars sagði einn gestanna, ungur rithöfund-