Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1898, Blaðsíða 2

26
Þjóðvtljinn ungi.
VIII, 7.-8.
'•.v.-'-y v ,'v iv, i
að hafha einum nýtasta þingmanninum,
af þvi að liann var á móti „áhugamálinu“
hennar, skyldi nú halda dauðahaldi í
miklu miður nýtari þingmenn, þótt þeir
hafi gert henni alveg sama óleikinn,
sem Hállgrími biskupi Sveinssyni var að
sök gefinn.
Slik aðferð væri svo ósamkvæmnisleg,
og svo óhyggileg, af stjórninni, að annað
eins er henni naumast ætlandi að ó-
reyndu.
Henni getur þá ekki verið það al-
vara, eða „áhugamál“, að fá stjórnar-
skrárbreytingunni framgengt, ef hún i
sömu andránni, gerir tilraun til þess, að
sporna á móti, að svo megi verða.
En eptir því dæmafáa sleifaralagi, sem
stjórnin hefur sýnt í stjórnarskrármálinu,
siðan í fyrra, þá er þó sízt fortakandi,
að til þessa geti komið.
Hún hefir t. d. — auk alls annars
aðgjörðaleysis — sýnt það sálarþrek, sem
engin önnur stjórn i viðri veröld, er „á-
hugamál“ á sér, myndi sýnt hafa, að
taka góðmótlega við „nefinu“, sem lands-
höfðingi rótti henni i fyrra.
Hver önnur stjórn hefði vafalaust,
eptirþá frammistöðu, — eins og landshöfð-
inginn líka óttaðist svo mjög, að svefns var
honum varnað —, gefið honum passann.
En danska stjórnin — með allan sinn
ómetanlega „áhuga“ á bakinu —, notar
hann sem fulltrúa sinn eptir, sem áður,
— situr og stássar með „nefið“.
Og því þá ekki einnig, að lofa hr.
Hjaltalín og Sveinbjörnsson að leika laus-
um hala?
Skipi stjórnin öll konungkjörnu þing-
sætin í efri deild andstæðingum sínum,
þá getur hún óefað fengið enn fleiri
„nefin!“
Og þar sem menn safna frimerkjuin,
og ýmsum öðrúm eigulegum munum,
hví skyldi þá ekki ráðherrann eins geta
fundið upp á þvi, að safna sér t. d.
„löngum nefum?“
Núir vitar.
Eitt af þeim málum, sem vér Islend-
ingar höfum til þessa gefið of lítinn
gaum, eru vitabyggingarnar.
Ymsir sæfarendur, sem leið eiga til
Islands á þeim tímum ársins, sem nóttin
er dimm, kvarta opt sáran undan því,
hve litið vér Islendingar gerum fyrir
siglingarnar, í samanburði við það, sem
gert er i öðrum löndum.
Auðvitað er þess eigi að vænta, að
vér getum i þeim efnum jafnazt við auð-
ugri þjóðir, eða kippt vitamálum vorurn
í fljótu bragði i það horf, sem þau með
tíð og tima þurfa að komast í.
Vér verðum í því, sem fleiru, að láta
oss nægja, að fika oss smám saman á-
frarn
Ef vér t. d. gerðum oss að reglu, að
byggja fyrst um sinn einn vita á ári,
þar sem þörfin er mest í hvert skiptið,
myndi oss brátt þoka töluvert áfram.
Landssjóður hefir nú þegar í mörg
ár haft all-miklar tekjur af vitagjaldi,
svo að tírtii er nú til kominn, að eitt-
hvað meira só gert fyrir siglingarnar, en
að undan förnu.
Það er annað en gaman að vera i
förum umhverfis strendur landsins á
vetrum, opt i dimmviðrishriðum, og má
óhætt fullyrða, að mörgu skipinu hefir
hlekkzt á, og margt mannslifið tapazt,
einmitt vegna vitaleysisins.
Siglingar til landsins frá útlöndum
fara og vaxandi ár frá ári, og þilskipa-
stó!l landsmanna, er til fiskiveiða gengur,
fer vaxandi.
Þörfin er því svo brýn, og öllum svo
auðsæ, að ekki þarf um það atriði orð-
um að eyða.
En þar sem þörfin á vitum er svo
víða, en féð af skornum skammti, þá er
hætt við, að ágreiningur geti um það
orðið, hvar helzt skuli byrja, og hvað
heldur megi biða.
Næst teljum vér liggja, að veita á
næstu fjárlögum fé til vitabygginga á
Yestfjörðum og á Austfjörðum, því að
þangað munu vetrarsiglingar tiðari, eins
og nú stendur, en til annara hluta
landsins.
Danskur maður, Brinck að nafni, rann-
sakaði i sumar vitastæði á Austfjörðum,
og taldi heppilegast vitastæði á Seley
i Reyðarfirði: jafnframt rannsakaði hann
og, að undirlagi bæjarstjórnarinnar á Isa-
firði, vitastæði að Arnarnesi við Skutuls-
fjörð, og taldi vitastæði þar ágætt, með
því að viti sá myndi eigi að eins leið-
beina sæfarendum inn Isafjarðardjúp,
heldur myndi hann og lýsa út fyrir
Stigahlíð og Rit, og þannig verða þeim
skipum að gagni,jer fara vestur og norður
um land.
Hér við má og bæta því, að viti að
Arnarnesi myndi verða opnum bátum, er
fiskiveiðar stunda að nóttu á Djúpinu,
til ómetanlegs gagns.
Það er því vonandi, að nægilegt fó
verði veitt á næstu fjárlögum til vita-
byggingar að Arnarnesi, og að þingið
að öðru leyti hrindi vitamálum landsins
svo fljótt í viðunanlegt horf, sem föng
eru á.
-----ooojgooo------
Kalt ijós. Ljós það, sem nú er aimennt
brúkað; verður að líkindum eigi notað til lang-
frama úr þessu, þar sem efnafræðingurinn Tesla
hefir nú njr skeð fundið upp kalt ljós, sem
reynast mun miklu handkægra, enda heflr þegar
verið stofnað hlutafélag í Bandaríkjunum, með
36 milj. króna hðfuðstól, er ætlar sór að koma
uppfundningu þessari í framkvæmd.
Arileiðsluskrá ©ladstone’s sáluga sýnir, að
hann hefir að eins látið eptir sig rúma eina
milj. króna, og hefir hann því eigi mátt ríkur
kallast, eptir því sem talið er á Bretlandi.
Bismarck heitinn liefir aptur á móti verið
ríkari af þessa heims fjársjóðum, því að eptir-
látnar reitur hans lcvað hafa numið alls um
27 milj. króna.
Dýr skothríð. 11.200 kr. kostar hvert skot
úr stærstu fallhyssunum nú á dögum, og þar
sem Sampsan, flotaforingi Bandamanna, hafði
10. júní siðastl., í ófriðinum gegn Spánverjum;
skotið 1800 slíkum skotum, þá höfðu þau skotin
kostað alls um 20 milj. króna, og skaut hann
þó mörgum skotum eptir það, áður ófriðinum
Jyki.
Hjartað slær 10 sinnum sjaldnar á mínút-
unni, þegar menn liggja, en þegar menn standa.
Dr. Cíeorg Brandes, fagurfræðingurinn danslti,
gaf í sumar út safn af' ljóðmælum, er liann
orti á uppvaxtarárunum, og heitir ljóðasafnið:
„Ungdomsvers".
ý 28. maí síðastl. andaðist ameríski hlaða-
maðurinn og skáldsagnahöfundurinn Edrcartl
Bellamy, 48 ára að aldri. — Fyrir 8—9 árum
var nafn hans á livers manns vörum, því að
hók lians: „Looking hackward", sem þýddvar
á fjölda tungumála, vakti afar-mikla eptirtekt.
— Rit þetta er einkar-fjörug og smeliin lýsing
á þvi, hvernig umhorfs Verði í heiminum árið
200, þegar kenningar jafnaðarmanna séu orðnar
drottnandi alls staðar í daglegu lífi manna, og
framfarirnar í heiminum orðnar margfallt meiri,
en nú.
Frá eyjunni Cuba fluttist, áður en óf'riður-
inn hófst þar, rúmlega ý,, hluti af' öllu því
tóbaki, sem eytt er í heiminum.
Nýfundin pláncta. Stjörnufræðingar á
„Uranfu“-stjörnuturninum í Berlín fundu 13.
ágúst síðastl. plánetu eina, sem menn áður
vissu eigi af, og heyrir hún þó til sólkerfi voru-
— Pláneta þossi fer umhverfis sól vora, og
kemur með köflum svo nærri jörð vorri, að fjar-
lægðin verður að eins 3 milj. mílna. — Ná-
granna-linöttur vor Marz kemst aptur á móti
aldrei nær jörðu, en 7'/, milj. mílna.
Korea. Svo er að sjá, sem Korea-ríkið muni
nú bráðlega fara að taka nolckurum stakka-
skiptum. og menningin fari að ryðja sér þar
braut, þar sem konungur hefir nú ný slceð
mælt svo fyrir, að fá skuli ýmsa verkfræðinga
frá Ameríku, til þess að mæla út brúar- og
vega-stæði m. m. — Ófarirnar gegn Japans-
mönnum, og vaxandi viðkynning við útlönd,
sýnist því hafa leitt til þess, að Asíu-þjóð
þessi f'æri ögn að rumska.
Bisniarek haf'ði í lif'anda lífi selt forlagsrétt-
inn að minnisblöðum sínum fyrir 1 milj. rígs-
mörk, og mælt svo fyrir, að þau yrðu gefin út
á Englandi, með jiví að hann óttaðist, að ein-
hverjar tálmanir kynnu ef til vill að verða
gjörðar, ef þau yrðu prentuö á Þýzkalandi, þar
sem vera má, að Vilhjálmi keisara f'alJi sumt í
þeim eigi sem bezt í geð. —
Yilhjálmur þýzkalandskeisari er þessa dag-
ana að ferðast á Gyðingalandi, og var áformað,
að hann héldi hátíðlega innreið i Jerúsalem í
fyrradag iý9. okt.)
„Petroklastít“ nef'nist nýtt sprengiefni, sem
ný skeð er fundið upp í Austurriki.
j- 8. ágúst. síðastl. andaðist skáldsagnahöf-
undurinn Oeorg Kbers, 61 árs að aldri. — Hann
var til skamms tíma háskólakennari í Leipzig,
og hefir ritað fjölda frægra skáldsagna, og er
efni flestra þeirra tekið úr f'ornaldarsögu Egypta.
Dýrt málverk. Fyrir 63 þús. króna hefir
málverkasafn Breta í Lundúnum ný skeð keypt
kvennmannsmynd eina, er enski málarinn
Gewg Iiomney málaði árið 1789.
Horfellislögin.
Það lítur út íýrir, að nýju horfellis-
lögin, sem nú koma til framkvæmdar í
liaust, muni ekki vera kærkominn gestur
hjá bændum og búmönnum á Islandi.
Það sem minnzt hefir verið á lög þessi,
hefir verið til að níða þau niður fyrir
allar hellur, og úthúða þingmenn fyrir
samning þeirra.