Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.10.1898, Blaðsíða 3

VIII, 7.-8.
Þjóðviljinn ungi.
27
Það má sjálfsagt finna eitt og annað
að lögum þessurn, eins og öðrum manna-
verkum, en til þess verður lika að ætlast
af þeim, sem rita langt mál um þau i
blöðin, að þeir mæli, þótt ekki sé nema
fátt eitt, af viti og þekkingu um þetta
mál.
En því er ekki að heilsa með sumar
korfellislagaádeilurnar i seinni tíð.
Þær eru byggðar á kelberum mis-
skilningi eða algerðri vanþekkingn á
ákvæðum laganna, eins og t. d. öll þvælan
eptir gainla sveitabóndann i „Þjóðólfiu,
þar sem hann er að hamast út af hey-
ásetningsfyrirmælum þessara laga, er
svipti menn umráðum eigna sinna, og
komi þeim á sveitina, og þar fram eptir
götunum.
I hinum nýju horfellislögum er hey-
ásetning ekki nefnd á nafn, og engum
manni er þar gefin minnsta heimild, til
að svipta menn umráðum eigna sinna,
eða taka af þeim ráðin i heyásetning.
Það er sitt hvað, að skipa bændum
undir aðför að lögum, að setja vissa tölu
búfjár á hey sín, eða skoða heybirgðir,
grennslast eptir meðferð þeirra á búpen-
ingi, og hvetja þá til að fara vel með skepn-
ur sínar, og heldur lóga þeim, en kvelja
þær, ef fóður er ófáanlegt. En annað
fyrirskipa þessi lög ekki i heyásetnings
áttina.
Það ætti ekki að þurfa 40 ára bú-
skaparreynslu, eins og öldungurinn í
„Þjóðólfiu kveðst hafa, til að gjöra grein-
armun á hey- og íjárskoðunum, og lög-
skipaðri heyásetning.
Hey- og fjár-skoðanir þær, sem lög
þessi fyrirskipa, miða mestmegnis til þess,
að skoðunarmenn geti, ef horfellir kemur
upp á, dæmt um það, hvort um só 'að
kenna fóðurleysi, hirðuleysi, eður annari
íllri meðferð ijárins.
Aðaltilgangur hey- og fjárskoðunanna
er því sá, að leitast við að fá lögfullar
sannanir gegn þeim, er fellir skepnur úr
hor, sökum fóðurleysis og annarar íllrar
meðferðar.
Að réttara só að láta lifið kveljast úr
fóðurlausum skepnum, en að lóga þeim,
munu, sem betur fer, fáir verða til að
samsinna bændaöldungnum í „Þjóðólfi“,
þótt þvi miður sii miskunnarlausa með-
ferð á skepnum hafi átt sér, og eigi sór
enn stað hér á landi.
Eptir hinum eldri horfellislögum voru
engar skoðanir á heybirgðum og búpen-
ingi fyrirskipaðar, og sökum þess var því
nær ómögulegt að fá lögfullar sannanir
um ílla meðferð fjárins. Samkvæmt þess-
um lögum er þetta töluvert hægra, þótt
nokkur vankvæði séu enn á því.
Má vera, að þeasi kostur nýju lag-
anna fram yfir hin eldri, skjóti sumum
náunganum dálítinn skelk í bringu. Þeim
er um margt annað betur gefið, en að
rollurnar þeirra séu skoðaöar og hey-
birgðimar.
Skoðunarmennirnir geta verið óþægi-
legir gestir hjá þeim, sem hafa þaðfyiir
búskaparreglu að setja meira og minna
á „guð og gaddinnu, sem maður segir.
Að ekkert gagn verði að lögum þess-
um, er fullyrðing, sem hefir við það eitt
að styðjast, að islenzki horfellirinn só
nokkuð, sem ómögulegt sé að stemma
stigu fyrir, með eptirliti af hálfu hins
opinbera.
En það er aptur sama. sem að full-
yrða, að þeir, sem fiamfylgja eiga lögum
þessum, svíkist um að gæta skyldu sinnar,
skoðunarmennirnir hylmi yfir horfellinn,
i stað þess að gefa sannar og óhlutdræg-
ar skýrslur, og yfirvöldin skjóti skoll-
eyrunum við þeim horfelliskærum, er
þeim kunna að berast.
Löghlýðnin á Islandi er sjálfsagt ekki
á marga fiska, en heldur litið er gert úr
henni með slikum staðhæfingum, og ekki
lýsa þær miklu trausti til velsæmis og
mannúðartilfinningar þjóðarinnar. —
Það er með þessi lög, sem önnur, þau
geta því að eins náð tilgangi sínum, að
þeim só samvizkusamlega framfylgt. 011
lög, hversu góð og gagnleg sem þau eru
í sjálfu sór, verða þýðingarlaus og gagns-
laus, ef þeim er ekkert skeytt. —
En þess er ekki að dyljast, að hor-
fellislögin eru neyðarúrræði.
Það er neyðarúrræði, að löggjafarvald-
ið skuli með sérstökum lögum þykjast
þurfa að vernda búpeninginn, þennan
aðal lífstofn landsmanna, fyrír grimmd-
arfullri meðferð þeirra, er af honum eiga
að lifa.
Skaðinn og skömmin, að drepa úr
hor, ætti vissulega að vera nóg aðhald
fyrir hvern mann, að hann ekki léti sig
henda slíka óhæfu.
En við þvi er að gera, sem er; næst-
um árlega fellur meira og minna af fé
úr hor.
Það er ekkert undarlegt, þótt hor-
kongunum, og skepnukvölurunum, sé ílla
við allar þær ráðstafanir, sem miða til
þess, að gjöra þá uppvísa að hinni inann-
vonzkulegu meðferð þeirra á skepnunum.
Þeir hafa reynsluna fyrir sér i þvi, að
þeir gátu drepið í hor i bezta næði, fyrir
gömlu horfellislögunum; þeir eru ekki
eins vissir um sig fyrir þessum nýju lög-
um; það getur þó verið, að einhverjir
þoirra, sem eiga að framfylgja þeim, gjöri
það samvizkusamlega, og þá getur þeim
verið hætt.
Svo er það tekið til bragðs, að níða
lögin og löggjafarvaldið.
Engura kemur til hugar, að þessi lög
gjöri skjótan enda á horfellisófögnuðinum
hjá oss; oss þarf áður að fara mikið fram
í mannúð og hagsýni; einstaklingarnir
þurfa alvarlega að læra að skammast sin
fyrir horfellissvivirðinguna. En lögin
geta samt sem áður gjört mikið gagn, og
hver sú skepna, sem þau frelsa frá hor-
dauða, er gróði fyrir þjóðfélagið, auk þess
sem þau vinna í kærleikans og mannúð-
arinnar þjónustu. —
Gæti löggjafarvaldinu heppnazt að
hepta, þótt ekki væri nema að nokkru
loyti, horfellinn islenzka, þá væri land-
búnaðinum með þvi unnið miklu meira
gagn, en með fé því, sem árlega er ausið
út til gagnslítils skólatildurs, þótt eitt-
hvað sé við búnað kennt'; og rneðan vér
ekki höfum lært hið fýrsta stafróf alls
landbúnaðar, að tryggja búpening vorn
nokkurn veginn fyrir hungri og horfelli,
þá situr ílla á oss, að glamra eins mikið
og gert er, um búnaðarlegar framfarir,
hvort sem eru búnaðarskólar í hverjum
fjórðungi, búnaðarfélag i hverjum hreppi,
eða búfræðingur á hverri þúfu. Það er
sannarlega að vera mestir í munninum.
Sigurður Stefánsson.
Verzlunarfréttir. í Kaupmanna-
höfn var verðlag á íslenzkum varningi
siðast í september á þessa leið: Fyrir
stóran óhnakkakýldan jisk fengust síðast
48 kr., fyrir smáfisk 37 kr., og fyrir ísu
34 kr. — Fyrir fallegan hnakkakýldan
fisk voru borgaðar 60 kr. — Harðfiskur
stóð vel um tíma í sumar, og fengust þá
^jallt að 165 kr. fyrir sk//., en seinna gekk
dræmt að selja hann fyrir 130—135 kr.,
og eptirspurnin eptir honum var nálega
engin. -—
Ullarprisarnir voru mjög lágir, og
mikið af íslenzkri ull lá óselt. — Vest-
firzk og sunnlenzk ull seldist seinast á
50 aura, en skömmu áður fékkst þó 51
eyrir fyrir pd.
Saltkjöt stóð i 38—39 kr. tunnan, 224
/&, tólk i 20 aurum, gærur 3 kr. 75 a.
vöndullinn, æðardúnn 8—101/., kr., eptir
gæðum. — Gufubrætt lýsi var selt á 30
kr. tunnan.
Helztu útlendar vörur voru í þessu
verði: rúgur 5J/4—ol/2 kr., rúgmjöl 5’ 2—
5:,/4 kr., bankabygg 7J/4 kr., baunir 8:,/4
kr., heil hrísgrjón 101 4 kr., allt fyrir
100 //.. — Kaffi 30—32 aura, eptir gæð-
um, melís 14 aurar, kandís 14—16 aurar
---------------------------
Bókaf regn.
Hr. Davið Östlund/fóúboði svo nefndra
„sjöunda dags adventistau, sem dvalið
hefir í Reykjavík nokkra hríð, til þess að
reyna að breiða þar út skoðanir trúbræðra
sinna, hefir ný skeð gefið út 3 ritlinga,
sem leiða eiga þjóðina i allan sannleika,
að þvi er ágæti trúarskoðana þeirra
„adventistanna“ snertir.
Ritlingar þessir eru:
I. Hvíldardagur drottins og lielgihald
hans fgr og nú eptir Davíð Östlund.
Rvík 47 bls. 8to.
Höfundurinn heldur því fram, eins
og trúbræður hans, að það sé laugardag-
urinn, en ekki sunnudagurinn, er haldast
eigi sem helgi- og hvildar-dagur, og á-
lítur það því, sem eina hinna stærri synda,
að lialda sunnudaginn, en ekki laugar-
daginn, sem hvíldardag. - Romsar hann
upp all-marga ritningarstaði úr Daviðs
sálmum, bókum Móesesar gamla o. fl. o.
fl., máli sínu til sönnunar, svo að ritl-
ingur lians úir og grúir af biblíuinnvitn-
unuin.