Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.12.1900, Page 1

Verð árc/nnusins (minngf \
52 arkir) 3 kr. 50 aur.; j
erlendis 4 kr. 50 aur.,og j
í Ameríku doll.: 1.50. j
Borgist fyrir júníman- j
aðarlok.
ÞJÓÐVILJINN.
——■"■■■ ■ ■ -j= FjóbtAndi Absanudb. -j ■-—
-RITSTJÓRl: SKÚLI THORODDSE N. == Bosá—>-
M 49.~50.!|
ÍSAFIRÐI, 31. DES.
; Uppsbgn skrifteg, égild
I netna komin sé tilútgef-
anda fyrir 30. dagjúni-
mánaðar, og kaupandi
! samhliða uppsögninni
\ horgi sknld sína fyrir
blaðiö.
19 0 0.
Biðjið ætíð um:
Otto Monsteds
Danska sirijörliki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott, eins og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til
óefað hina beztu vöru og ódýrustu, í samanburði við gæðin.
Fæst nja liaupmönnnmim.
Líftrygging sjómanna.
Nauðsynlegt nýmæli.
Danir hafa í ár komið á mjög þýð-
ingarmikilli löggjöf, um tryggingu sjó-
rnanna, er fiskiveiðar stunda.
Lögin voru staðfest 3. apríl síðastl.,
og eru þegar komin til framkvæmda.
Ilögum þessum er gert ráð fyrir, að sjó-
menn, karlar og konur, er að öllu, eða nokk-
uru leyti hafa fiskiveiðar að atvinnuvegi,
myndi lifsábyrgðarfélag, og borgi hver
meðlimur að eins 5 kr. i árstillag.
Vilji svo slys til, svo að einhver
félagsmanna farist, er hann er að fiski-
veiðum, þá fáer ekkja hans, eða aðrir,
sem að honum standa, út borgaðar 2500
kr., og er það á ábyrgð ríkissjóðsins.
En fatlist einhver félagsmanna við
slysið, þá fser hann meiri eða mÍDni
skaðabætur, sem miðaðar eru við 600 kr.
árstekjur þannig, að álítist hann verða
alveg óverkfær upp frá því, fær hann
í eitt skipti fýrir öll útborgaðar 6 falld-
ar árstekjur, eða 3600 kr., en ella minna,
©ptir þvi hve miklu, eða langvarandi,
vinnutjóni ætla má, að slysið muni valda.
Enn fremur mæla lög þessi svo fýrir,
a^ félagsmaður, er liggur veikur
eptir slikt slys, skuli frá þeim degi, er
slysið vildi til, fá allt að 1 kr. 50 a. í
dagpeninga, unz legu hans lýkur, eða
séð verður, hvort hann verður óverkfær
með öllu, eða að nokkuru leyti, svo að
skaðabæturnar verði ákveðnar, sem að
að framan segir.
Þetta er að eins örstutt ágrip dönsku
laganna frá 3. april síðasth, til þess að
vekja athygli lesanda vorra á þessu þarfa
nýmæli, sem samþegnar vorir í Danmörku
hafa leitt í lög hjá sér.
Danir hafa fundið til þess, hve afar-
nauðsynlegt það er, að líf ajómannanna,
er stunda svo hættulega, en jafn framt
svo þýðingarmikla atvinnu, sem fiski-
veiðarnar eru, sé að nokkuru leyti fjár-
hagslega tryggt, svo að þeir komist eigi
sjálfir á vonarvöl, þó að þeir fatlist við
rekstur atvinnu sinnar, né þeir, sem að
þeim standa, komist í basl og vandræði,
ef fyrirvinnan sviptist sviplega í sjóinn.
Það hefur sýnt sig í Danmörku, eins
og hér, hve tiltölulega fáir þeir sjómenn
eru, sem tryggja lif sitt hjá lífsábyrgðar-
félögunum, og þvi er nú sjómönnum í
Danmörku gjörður kostur á því, með
ofan nefndum lögum, að tryggja sig,
gegn slysum á sjónum, fyrir all-lágt ár-
gjald.
Hér á landi, þar sem fiskiveiðarnar
eru enn þá bættulegri, en í Danmörku,
og efnahagur sjómannastéttarinnar yfir
höfuð töluvert lakari, er þörfin á svip-
aðri löggjöf enn þá brýnni.
Hlýtur þetta ekki hvað sízt að standa
mjög ljóst fyrir oss ísfirðingum, sem
höfum fiskiveiðarnar all-flestir að aðal-
atvÍDnuvegi vorum.
Fyrir hérað vort er það óefað eitt af
lang-þýðingarmestu málunum, að lif sjó-
mannanna sé tryggt svo vel, sem föng
eru á, og efnahagur landsins leyfir.
Og svipað má segja um ýms önnur
héruð lands vors, þar sem íiskiveiðar eru
stundaðar að meira eða minna leyti.
Það ætti þvi að verða eitt af fyrstu
verkum löggjafarþings vors á nýju öld-
inni, að koma máli þessu i heillavæn-
legt horf, og að því mun ritstjóri blaðs
þessa reyna að styðja eptir megni.
Auðvitað geta verið skiptar skoðanir
um það, hve hátt árstillag sjómanna ætti
að vera, Og hve háar skaðabæturnar.
Sömuleiðis getur það verið álitamál,
hvort sjómenn æt^u að vera sjálfráðir að
því, hvort þeir nota sér trygginguna, eða
lögleidd væri skyldu-trygging fyrir alla,
er fiskiveiðar stunda.
í fljótu bragði höllumst vér helzt að
hinu síðarnefnda, þvi að þess minna gæti
árstillagið verið, og því minni yrði á-
hættan fyrir landssjóð, sem að sjálfsögðu
yrði að vera ábyrgðarmaður, að því er
skaðabótagreiðslurnar snertir, að minnsta
kosti fyrst í stað, unz safnazt hefði svo
mikill sjóður, að fólaginu væri full-borgið.
En á allt þetta gefst oss væntanlega
tækifæri, til að minnast nánar síðar, eins
og blaðið mun lika fúslega veita mót-
töku stuttum og Ijósum greinum, er gera
þetta þýðingarmikla málefni að umtals-
efni.
----------------
Ritgjörð Páls Briems í „Isafold“,
og nokkrar athugasemdir um búnað Islands.
Amtmaður PállBriem ritar i „ísafold“
(tölubl. 69.— 73:) all-langt mál um búnað
Islands. Sú ritgjörð er þörf og góð
hugvekja fyrir oss Islendinga á þessum
tímum. Höfundurinn er ekki eins hrif-
inn af búnaðarframfórum hjá oss, þenn-
an síðasta fjórðung aldarinnar, eins og
sumar framfara loftungurnar, og lítur
heldur ekki með eins miklu vonleysi á
framtíðina, eins og þeir, sem örvænta um
framtíð þjóðar vorrar, og flýja landið.
Hann sýnir ljóslega, að það er ekki land-
inu að kenna, heldur sjálfum oss, hve
bágborið búnaðarástandið er nú, í lok
aldarinnar í samanburði við búnað ná-
grannaþjóða vorra. Hann hefur lifandi
jtrú á framförum atvinnuveganna hjá oss,
ef vér sjálfir að eins viljum leggja fram
krapta vora þeim til eflingar. Eg get
myndað mér, að þeir, sem vilja fara
hægt og gætilega i allar nýbreytingar
og stórkostleg fjárframlög, kunni að
þykja amtmaðurinn nokkuð bráðlátur og
stórtækur i tillögum sínum, en búnaður
vor þarfnast líka vissulega mikilla bóta,
og þegar litið er til þess, hve hægfara
vér vanalega erum í öllum framkvæmd-
um, er mikið fé þarfnast, þá veitir ekki
af einbeittum og röksamlegum eggjun-
um, að hefjast handa, leggja hönd á
plóginn, og líta ekki til baka. —
Eg hef fyrir skömmu drepið á það
i blaði þessu, að land vort og þjóð gæti
því að eins átt bærilega framtíð fyrir
höndum, að landsmenn hefðu einlæga
trú á gæðum landsins, og kröptum sjálfs
sin, og þolgóða og þrautseiga viðleitni að
gjöra það sem byggilegast, og að án
þessara skilyrða væri ekki annað fyrir
höndum, en sami eymdarskapurinn, er
vér höfum lifað í um margar aldir. Það
er þetta: „að vilja byggja landið sitt“,
sem er ein stærsta spurningin fyrir oss,
það er hyrningarsteinninn undir þjóðfar-
sæld vorri, andlegri og likamlegri, á ó-
komnum öldum.
Það vantar að vísu ekki, að töluvert
sé skrafað og skrifað um landsins gagn
og nauðsynjar, en um margt af því má
segja, að skammt sé öfganna á milli
Sumir eru svo hreyknir af framforunum
hjá oss, að oss sé lítil þörf á að komast
mikið lengra, allra sízt þá nema í hægð-
um okkar. Þótt þeir beinlinis ekki
kveði upp úr með þetta í orði, þá sýna