Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 29.01.1907, Qupperneq 1

Ver/I árganqains Immnst I
60 arkir) 3 kr. 50 aur.; |
trl'nilif) 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doli.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
farlok.
ÞJÓÐVILJINN.
.—-'|= Tuttugasti og fyrsti árgangub. =\- -
_t—BITSTJÓBI: S K ÍJ LI THORÖDDSEN. =|«K«a—
TJppsögn skrifleg, ógíd
nema komið sé til útgef-
anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
j samhliða t, uppsögninni
borgi skuld sína fyrfir
biaðið.
M 3.—4.
Bessastöbum, 29. jan.
19 0 7.
fil Maðlesanflanna.
Þeir, som ætla sér að gjörast kaup-
endur að XXI. árg. „Þjóðv.u, og eigi
áður hafa keypt blaðið, fá
BEcixx alveg ókeypis nnna
eíðasta ársfjórðung XX. árgangs.
Enn íremur fá nýir kaupendur, er
feorga blaðið fyrir fram, sem kaupbæti,
rámar
ær 200 bls. af skemmtisögum. ■«*
Eldri kaupendur blaðsins, er senda borg-
un fyrir XXI. árg.j „Þjóðv.“ fyrir fram,
fá sögusafnsheptið einnig að sjálfsögðu ó-
keypis.
Eins og almenningi mun kunnugt,
hafa mörgumþóttneðan málsoögur „Þjóðv.u
vora fremur skemmtilegar, svo að senni-
legt er, að ýmsir sæti því happakaupi
á blaðinu, sem hér er kostur á, þar sem
sögusafnskeptið kostar ella 1 kr. 50 a. í
lausasölu, og geta menn valið úr sögu-
safnsheptum blaðsins, sem seld eru fyrir
nefnt verð.
Utsölumenn, er útvega minnst sex
nýja kaupendur í viðbót, við kaupanda-
tölu þá, er þeir hafa haft á yfirstand-
andi ári, og standa greið skil á andvirð-
inu, fá, auk vanafegra sölulauna, einhverja
ir kjósa.
Nýir kaupendur, og nýir útsölumenD,
eru vinsamlega beðnir að gera aðvart sem
bráðast.
Utanáskript útgefanda er: Bes-astrðir
pr. Reykjavík.
Ötgefandi ,,Þjöðv.“
um 11ii . m Mi»I m'HM m n 11'n i jgflii 111'.... tvtt\ ir
ipðal-atriðið.
Eptir alþm. Sigurð Stefánsson.
A.ðal-atriðið í stjórnardeilu vorri við
Dani, hefir verið það, að mega sjálfir
ráða högum vorum og málum, hlutlaust
af danska alríkisvaldinu.
Þrátt fyrir eðlilegan og sögulegan rótt
vorn til þessara yfirráða, er þeim ekki
náð, eptir meiia en 50 ára baráttu.
Þjóðaisjálfstæði voru verður aldrei full-
komlega borgið, fyr en síðustu úrslit allra
sérmála vorra eru í vorum höndum, og
engra annara.
Oll afskipti annarar þjóðar, af þess-
uru málum vorum, hvort heldur verklega
eða forrrdega, eru skerðing á þjóðréttind-
um vorum.
Þessum
stjörnin
hefir rí'
færan á leið vorri að sjálfstjórnartakmark-
inu.
Illu heilli hopuðum vér frá þessu að-
altakmarkinu 1903, er alþÍDgi leiddist, til
að samþykkja það ákvæði, er vinstri-
manna stjórnin laun aði inn í stjórnar-
skrárfrumvarp sitt, þvert ofan í boðskap
konungs til Islendinga lO. jan. s. á., að
ráðherra Islauds skyldi bera sérmál Islands
upp í ríkisráðinu. Eyrir það keyptum
vér heimastjórnina svo kölluðu.
Það reyndust bráttíll kaup, enda vakn-
aði þjóðin brált við íllan draum, er hún
sá, hvernig þessu ákvæði var beitt i fram-
kvæmdínni, og að danskir valdhafar og
stjórn málamenn líta sömu augum á þetta
atriði, eins og þeir höfðu áður gert í allri
stjórnarbaráttu vorri, að vér værum háð-
ir eptirliti dönsku alríkisstjórnarinnar, í
löggjöf og stjórn sérnnála vorra, værum
þegnar þegnanna, þrátt fyrir fögur orð
vinstrimannastjórnarinnar og lögskýring-
ar lögfræðinga vorra á þessu ríkisráðs á-
kvæði stjórnarskrárbreytingarinnar.
Það er þetta ríkisráðsákvæði, og fram-
kvæmd þes=, «íðan 1903, sem vakið hefir
skiln^ðarhreifinguna við Dani hér á landi,
og sama er að segja um þá hreifingu,
sem nú fer eins og sterk alda yfir allt
landið, að fá róttarstöðu í-ilands gagn-
vart Danmörku ákveðiia með nýjum sam-
bandslögum.
í ávarpi blaðstjóranna fimm hafa þjóð-
ræðis- landvarnar- og heimastjórnarmerin
tekið höndum saman, til að leysa ríkis-
ráðshnútana á þennan hátt.
Alger lausn sérmála vorra úr ríkis-
ráði Dana, og fullkomin lögákveðin yfir-
ráð sjálfra vor yfir þeim, með konungi
einurn, er og á að vera aðalatriðið í þess-
ari breytingu, sem nú á að reyoa að fá á
sambandi vora við Daui.
Þetta atriði er því meiri nauðsyn á
að ákveða, skýrtogótvirætt, sökurn glappa- j
skotsins 1903, og sé það ekki gjört, geta
hin nýju sambandslög orðið oss engu
minni hefndargjöf, en stjórnarskrárbreyt-
ingin 1903, að því er til sannarlegs þjéð-
arsjálfstæðis vors kemur.
Það er þvi öðru nær, en það þurfi
nokkurrar leiðréttingar við í ávaipiblaða-
manna 12. nóvbr. þ. á., að þeir taka þið
fram með berum orðurn, að sérmál Islands
verði ekki borin upp í ríkisráði Dana.
Ekkert atriði er sjálfsagðara í hinutn fyr-
irhuguðu sambandslögum. En lieldurhefði
eg kosið, að þetta atriði í ávarpinu hefði
yerið sem sérstakt grundvallaratriði, held-
r.r en sem skýring á öðrum ákvæðurn
þess um réttirstöðu Islands.
Eigi með sambandslögunum að taka
efa um þetta aðalágreiníngsatriði
J vort við D.mi, hvað getur þá veiiðsjálf-
sagðara, en að hafa skýrt ákvæði um af-
nám þessarar stjórriarvenju í lögunum
sjálfum, svo að ekkert þurfi um það acf
lesa, milli línanna. Hitt er eins sjálfsagt
fyrir þvi, að nema ákvæðið burt úr stjórn-
arskránrii.
Þvi hefir verið varpað t'ram, að vér
leggðum sérmál vorundir atkvæði alríkis-
valdsins, ef vér tækjum þetta ákvæði upp
í sambandslögin. Þetta er hégóminn eio-
ber.
Með sambandslögunum viljnm vér fá
réttarstöðu Islands gagnvart Daiumrknr-
liki skýit ákveðna, vér viljum meðþeim
fá viðuikennt fullkomið sjálfsforræði vort,
í öllum sérmáium voruin; því þá ekki að
ganga greiniiega milii bols og höfuðs á
þessu ákvæðijSern veriðjhefir verstur þránd-
ur 1 götu fyrir þjóðarsjálfstæði voru liirig-
að til. Með þvi drögum vér enn gleggri
línu milii sérmála vorra og sameigirlegu
málanna, og girðum séimálasvæðið enn
betur fyrir ágangi alríkisvaldsins.
Verði ríkisráðshnútúrinn leystur á þenn-
an hátt, með samþykki beggja málsaðila,
þá er all-sterkri loku lilia skotið fyiir
öll eptirmál og lögskýringar um þet.ta
atriði.
Fyrir þá, sem eru minni máttar, er
það mikils vert, að hafa skýr og ljós lög
við að styðjast; það ættum við íslending-
ar að þekkja manna bezt, af viðskiptum
vorum við Dani. —
Samkvæmt stjórnarskránni 1874, töid-
um vér íslendingar heimildarlaust af Dön-
um að bora sérmál T-or upp i rikisráðinu,
eins og líka, að danskur ráðgjafi hefði
þessi mál með hönduin; vór mótmæltum
þessari stjórnarvenju, og af henni reis
svo hin síðari stjórnarbaráfta vor. En
hvað gerðu Danir? Þeir héldu henni á-
fram, o" þóttust gjöra það samkvæuit
stjórnarlögum vorum, enda þótt ekkert
stæði í stjórnaiskránni, eða stöðulögunum,
er beirit heimilaði þessa stjómarvenju;
þeir lásu heimildina milli linanna, af því
»ð nógu skýr ákvæði vuntaði gegn henni.
| Um þetta þjörkuðum vér svo við Dani í
! 20 ár.
Nú þykja væulegri horfur á þvi, en
nokkru sinni áður, að vér getum fengið
verulega rétting á sambandi voru við
Dudí. En nú ríður oss líka lífið á, að
vera sammála og samtaka.
Avarp blaðamanna er þvi orð í tima
talað til þjóðarinnar. Fyrir það eiga þeir
skilið keiður og þökk allra góðra íslend-
inga-
Því hefði alþjóð fagnað, ef ritstjórar
allra íslenzku bíaðanna hefðu getað orðið
sammála og samtaka að þessu sinni.
En þrætueplið garnla, rikisráðsákvæðið,
virðist enn ætla að skipta hugum rnanna
i þessu niáli. .
afskiptum hefir danska ríkis- .|
aldrei viliað sieppa, og þess vegna i af allan
is'áðið danska verið stærsta tor