Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.09.1910, Blaðsíða 2

162
ÞJjÐViLjnm.
XXIV., 41.-42.
leiti sé það praktiskara og betra bæði
fyrir presta og sýslumenn að stunda
námið beima, og þar að auki verða það
ekki nema stöku menn sem á unga aldri
geta fullkomlega fært sér í nyt kennslu
í ókunnu landi — flestir of óþroskaðir
til þess.
Þess vegna á að breyta íslenzka stúd-
enta styrknum við Kaupmannahafnarhá-
skóla. Hann á ekki að vera námstyrkur
fyrir alla stúdenta, sem embættisleiðina
ætla að ganga, heldur fyrir þá sem viija
leita sér frekari þekkingar en hægt væri
að fá við menntastofnanirnar á Islandi.
Þess vegna ættí í þeim greinum, sem
kenndar eru heima á Islandi, kandidatar
eða að minnsta kosti eidri stúdentar einir
að fá styrkinn.
Það sem Dönum með réttu verður til
foráttu fundið í afskiptum þeirra af Is-
lendingum er ekki ranr/lætisverk en van
þekking og opt skeytingaleysi um ástandið
á Islandi. Af þvi stafa misgerðirnar og
axasköptin, þetta skýrir þau, þó það rétt-
læti þau ekki. Hér af kemurlíkatortryggni
sú, sem íslendingar stundum sýna Dönum.
Manninum er sýnilega annt um að
sem nánast samband haldist á milli land-
anna og álítur Islendingum þarfara að
hugsa um fjárhagslegar framfarir en að
liggja í stjórnmálaþrefi við þjóð, sem
sem engan stein vill leggja í götu þeirra
og ekkert ofbeidí sina, Dönum álítur hann
áriðandi að viðurkenni íslenzkt þjóðerni
og menning og afla sér betri þekkingar
á ísleczku þjóðlífi og framfaramöguleg
ieikum.
Að eins á þann hátt geti eðiileg sam
vinna orðið til langframa milii þjóðanna.
Þarna má ntá sjá að maðurinn er
danskur. Hann skilur ekki að eins og
uú er komið er nauðsynlegt að binda en
enda á hina politisku deilu við Dani, aður
en ræða getur verið um nokkrar veruleg
ar framfarir innatmnds. Vér höfum reynslu
fyrir því að samband það er nú höfum
vér í framkvæirdinni er þannig lagað að
búast má við stöðu »um árekstrum. Það er
grundvöliur sem ómögulegt er aðbyggja
neitt á, sem tfiönnum er ekki sama þó
hrynji í grunn.
Margt fleira drepur Möller á í grein
sinní, sem hér er ekki rúm til að skýra
frá. r
11 ö n d.
—o—
Heiztu tiðindi, er biaði voru hafa ný
ske' borizt frá útlöndum, eru þessi:
Danmörk.
Austur-Asíu-féiagíð hefir nýskeð á-
kveðið, að auka hlutafó sitt úr 15 millj-
ónum upp í 25 milljónir króna, og virð-
ist það vera bending um það, að fyrir-
tækið hafi reynzt arðvænlegt.
‘26. ág. þ. á. hófst í Kaupmannahöfn
alþjóðlegur fundur kvenna. og sóttu fund
þenna konur frá sextán löndum. — Pund-
arefnið, eins og menn munu geta sér til,
að ræða um aukin kvennréttindi, og hversu
heppilegast sé, að hrinda málinu sem fyrst
í rétt horf.
Jafnaðarmenn (,,soeialistar“) héldu fund
í Kaupmannahöfn 28. ág. síðastl., og sóttu
fundinn nær þúsund fulltrúar, og voru
sjö hundruð fulltrúanna t’rá öðrum lönd-
um, en Danmörku.
LiðsforÍDgi nokkur, Rosen að nafui,
kallaði nýskoð kaupmanD í Saxkjöbing,
Meisrnr að nafni, á eintal, bríxlaði hon-
urn um of náin kynni af komi sinni, og
skaut á hann fjórum skammbyssuskotum,
svo að hann særðist, en þó eigi til ólífis.
— Talið er líklegt, nð liðsforinginn hafi
eigi verið með öllum mjaila, þar sem
Meisner tjáist aldrei hafa séð konu hans.
5. ág. þ. á. kom til Kaupmannahafnar
sendinefnd frá Oeorg, Breta konungi, til
þess sð tilkynna Friðrik konungi VIII.
lát Játvarðar VII., Breta konungs, sem
rayndar virtist því óþarfara, þar sem Frið-
rik VIII. var sjálfur viðstaddur útför
bans(!)
t 5. ágúst síðastl. andaðist í Kaup-
mannahöfn stærðfræðingurinn Júlíus Pet-
ersen, er ritað hefir ýmsar kennslubækur
um stærðfræði, sem mjög hafa veiiðnot-
aðar í skólum.
Árið, sem leið, er talið, að tólksfjöld-
inn í Danmörku hafi aukizt alls um 35
þús. manna, svo að fólkstalan var því alls
um 2,725,000. — Til samanburðar má
geta þess, að fólksfjöldion í Noregi var
í síðustu árslokin 2 375,000, en í Svíþjóð
5,475,000.
f 10. ág. þ. á. andaðist Carl Lumbye,
tónlagasmiður, fæddur 9. júlí 1841. —
Hann var soaur Hans Chr. Lumbye’s, tón-
iagasmiðs (t 1874).
9. ágúst síðastl. hófsf i Kaupmanna-
höfn alþjóða fundur, til þess að ræða um
ýmis konar hjálpar- og líknar-starfsemi.
— Meðal HDnars var þar rætt um, hversu
bezt yrði batt úr því, sem áiiótavaDt er,
að því er snortir hjúkrun sjúkliuga, sem
eiga heima utan kaupstaðanna.
23. ágúst þ. ó. var í Kaupmannahöfn
afhjúpað iíkneski til minningar um Níels
R. Finsen sáluga lækni. — Líkneski þetta
er reist í grennd við nýja ríkisspitalann,
og hefir myndhöggvarinn Radolf legner
gert uppdráttinn að því, og annast smiðið.
29.—31 ágúst þ. á. héldu „esperant
istar“ fund í KaupmannahöÍD, og sóttu
haDn menn tíu þjóðerna alls. — M.un
þeim og fara ár frá ári fjölgandi, er nema
tungumálið „esperanto". — — —
Sviþjóð.
Á „friðarfundinum“, sem haldinn var
nýskeð í Stokkhólmi, svo sem áður hefir
getið verið í blaði voru, var meðal ann-
ars vakið máls á aðförum Rússa gegn
Finnum, og lýsti fundurinn yfir óánægju
sinri, út nf aðgjörðum þÍDgsins og stjórn-
arinnar, þar <mn réttindum Finna hefði
verið traðkað og kvaðst vona, að stjórn
Rússa sæi sig um hönd, enda væri það
hagsmunum rússnesku þjóðarinDar engu
síður hagkvæmt, en Finnum.
Skólakennarafundinn, sem hófstíStokk-
hólrai 9. ágúst þ. á., sóttu alls um 3350
kennarar, þar af 1650 frá Danmörku, og
um 900 frá Noregi.
23. ágúst þ. á. varð sænska ljóðskáldið
Oustaf Fröding fimmtugur, og minntust
blaðamenn o. f1. þe’s á ýmsan hátt; en
sjálfur kom hann sér að heiman afmælis-
daginn, til þess að vera laus við fagnað-
ru-lætir. — ilefir bann og verið fremur
heilsr.linur ro’.-kur r.iðrstu i’rin.
Jarðfræðingafundurinn í Stokkhólmi,
sem áður mun hafa verið drepið á í blaði
voru, hót'st 18. ágúst síðastl. og sóltu hann
um sjö hundruð jarðfræðingar úr ýmsum
löndum. — — —
Herbert Asquith, sonur forsætisráðherr-
ans, kvæntist nýskeð, og gekk að eiga
dóttur Elcho’s iávarðar.
t 14. ág. þ. á. andaðist Florenœ
Nigthingale, mannvinur mikill, sem nafn-
kunn varð í Krimstríðinu, er hún veitti
forstöðu sjúkrahúsum, til líknar særðum
hermönnum, í Skutarí og Balakava. —
Yarði hÚD og miklu af eignum sínum til
mannúðarfyrirtækja, þar á meðal fimmtíu
þúsundum sterlingspunda, er skotið var
saman handa henni á Englandi, að Krim-
ófriðinum loknum.
Dr Crippen, er grunaður var um, að
hafa myrt konu sína, og grafið lík henn-
ar í kjallaranum í húsi sínu, og sem síð-
an strauk, ásamt vinkonu sinni, sbr. 38.
nr. blaðs vors, kvað nú nýskeð hafa með-
geDgið glæp sídd.
f Dáinn er nýskeð Spencer lávarður,
fæddur 1835. — Hann var fjórum sinn-
um í ráðaneyti Oladstone’s, og gegndi einn-
ig um hríð varakonungsembættinu í Ir-
landi. — Árið 1902 varð hann foringi
frjálsiyiida flokksins i efri mástofunni.
Enskur auðmaður, Ernest Cassel að nafni,
gaf nýskeð 200 þús. sterlingspunda í sjóð
til minDÍDgar um Játvarð konung VII.,
sem hann hafði þekkt persónuleea, og
skal vöxtum sjóðsins varið, til þess að
styrkja Englendinga, er leita sér atvinnu
á Þýzkalandi, sem og þjóðverja, er leita
sér atvinnu á Englandi. — — —
Uollancl.
Alþjóðafundur var haldinn í borgÍDni
Amsterdam í ágústmán. þ. á., til þess að
ræða um frjálsa verzlun, og sóttu fund-
inn fulltrúar seytján þjóðfélaga.
27. ágúst þ. á. vildi það slys til, að
hollenzkur maður van Maasdyk að nafni
er var að reyna flugvél sína, féll úr háa
lopti, og beið þegar bana af. — —
Belgia.
Átta umsjónarmenn við heimssýning-
una í Brúsaal urðu nýskeð uppvísir að
því, að hafa skotið undan, og dregið sér
ýmsa sýningarmuni, er bruninn varð þar
og flýðu þeir siðan, og er þess eigi getið
að þeir hafi verið komnir í leitimar, er
síðast fréttist. — —