Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 28.09.1910, Blaðsíða 3

XXIV, 44.-45.
Þjóðviljinn.
175
5. Náttúrufræði: Eðlisfræði og sú grein, sern
slept hefir verið við fyrri hlutann af þeim,
er nefndar eru í 2. gr. 4.
6i Stærðfræði: Rúmmálsfræði, flatarmál og
þykkvamál. Munnlegt próf og skriflegt.
'7. Uppeldisfræði: Yfirlit yfir sögu uppeldisins;
höfuðatriði sálarfræði og kennslufræði.
8. Söngur: Prófið á að sýna, að nemandi geti
sungið einföld lög í öllum almennum tón-
tegundum tónrétt og taktrétt eptir nótum,
qjört grein jyrir höfuðatriðum almennrar
söngfræði og leikið 4 eitthvert hljóðfæri.
9. Teikning: Teiknuð ein mynd eptir einföld-
um margflötung. Leggja skal og fram teikn-
ingar þær, er nemandi hefir gjört síðasta
vetur og taka tillit til þeirra við dóminn.
10. Skólasmiði: Nemandi skal hafa teiknað og
smíðað a. m. k. 16 fyrstu gripina af smíðis-
griparöð þeirri, sem kennd er við Ná&s.
Teibningarnar og gripirnir eru lagðir fram
við prófið og dæmt eptir þeim;
11. Leikfimi: Prófið á að sýna, að nemandinn
geti leikið ýyrir allar venjulegar æfingar,
skipað fyrir, leiðrétt aðra og stjórnað þeim
og samið stundarskrá, er sýni, að hann beri
skyn á, hver tilbögun bezt svarar tilgangi
æfinganna.
12. Kennsla: Prófið er verklegt. Nemandi skal
kenna börnum íslenzku, kristin fræði, reiku-
ing og einhverja eina af þessum námsgrein-
um: íslemlingasögu, landafræði, náttúru-
fræði.
Þar sem annað er ekki tekið fram, er próf-
ið munnlegt.
Af þvi að hér er um mál að ræða,
aem mjög varðar almenning, töldum vór
eigi spilla, að taka hið ofan letraða í blað
vort þar sem kunnugt er, að allur fjöldi
blaðlesanda hefir eigi Stjórnartíðindin til
að grípa til, er á þarf að halda
Mjög heppilegt ákvæði er það, í 7
gr. reglugjörðarinnar, að nemandi, sem í
j einhverri námsgrein hefir fengið lægri
\ einkunn, en þarf, til að standast prófið —-
|l en til þess má einkunnin í engri náms-
! grein vera lægri en laklega, og i kennslu
ekki lægri, en vel —, má ganga undir
kennarapróf síðar i þeirri námsgrein einni
án þess að taka þá próf að nýju í hinum
námsgreinunum.
Þetta er þó bundið því skilyrði, að
aðal-einkunnin (í öllum námsgreinunum
til samans) hafi verið nægilega há, en
œtti einnig að gilda, hafi vanþelcking í einni,
eða tveim—þremur námsgreinum, eða ó-
heppni, sem vel getur komið fyrir við
próf, varnað því, að nemandinn fengi næga
abal einkunn.
Slikt ákvæði ætti og að taka upp í
reglugjörðir almenna menntaskólans, og
I gagnfræðaskólanna.
Annars ætti og sú tilhögun að kom-
ast á i öllum skólum, að hver, sem vill,
gæti fengið að ganga undir próf í hverri
þeirri námsgrein, sem hann óskar, þólt
eigi gangi undir próf i ölluin námsgrein-
um, sem í skólanum eru kenndar.
Nýjar bækur.
—o—
Yornætur á Elgslieiðum
(sögur frá Nýja Skotlandi) eptir J. Magn-
ús Bjarnason. Reykjavik. Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar 1910. 198bIs8-“.
Eptir þenna höfund hefir áður komið
út ljóðabók og skáldsagan Eiríkur Han9on.
Þessi bók er nokkrar smásögur: Ungfrú
Harrington og Jeg (i 6 köflum), Islenzk-
ur ökumaður (í 3 köflum), Islenzkt helj-
armenni, Islenzkur Sherloek Holmes, Ma-
bel Mc. Isanc Patrík 0 More, Bergljót. —
Pyrsta sagan er lang lengst, en ekki finnst
mér mikið til hennar koma, eða bókar-
innar i heild sinni, en fyrir þjóð, sem er
jafn fátæk að skáldsögum og auðug a£
skáldum, verður hver ný saga kærkomin
gestur, ef eitthvað er í hana varið, og
virðingavert ef skáldin vildu snúa sér
meira að skáldsagnagerðinni, en þau hafa
gert hingað til, en auðvitað er erfiðara
við hana að fást fyrir menn, sem verða
að hafa skáldskapinn í hjáverkum, svo
sem tíðast er um íslenzku skáldin.
1 >ýrasögur I, eptir Þorgils Gjall-
anda. Reykjavík 1910. Bókaverzlun Sig-
fúsar Eymundssonar. 99 bls. 8ií.
Sögurnar eru alls 12 og ritaðar á síð-
ustu tveim áratugum (1890—1909). Þær
heita: Eölski, Móa-Móra, Brekku öulur,
Kola, Kýr tárfellir, Valur, Skuggi, Létt-
; feti, Prá norðurbyggðum, Dums minning,
Gláma, Heimþrá. Helmingurinn afþeim
eða svo, hefir áður birzt á prenti í Dýra-
vininum. — Allar eru sögurnar snildar-
lega vel sagðar, og málið fagurt og við-
kunnanlegt eins og á öllu, er Þorgils Grjall-
andi ritar, og þó tekst honum líklega
aldrei betur, en er hann lýsir dýrura. í
Upp við fossa er lýsingin á honum Rauð
dæmafá. Sögurnar bera þess líka ljósan
75
Hraðara en norðanvindurÍDn skol hann bera þig; —
súptu nú á, litla barnið mitt, — taktu inn meðalið, sem
Kenen kom með handa þéi!
Herörninn mikli bægir hinu ílla frá þér!u
Loks heyrði Masters, að söngurinn þagnaði, enda
var barnið sofnað, og hitinn hafði gjört fætur Kenens til-
finningalausa; eu hann bafði þó eigi hreyft sig, með því
að þá gat komið ókyrrð að barninu.
Masters heyrði hægan andurdrátt, og læddist burtu,
því að hoDum skildist, að bæði Kenen og barnið, mundu
•flofnuð.
En er hann litlu síðar kom spur, ómuðu í eyrum
hans tónar — söngur um gleði og frægð kynflokks, er
mikið hafði að kveðið.
Sá, sem söng,‘var með aptur augun, en hélt þó á
barninu í faðmi sór.
Barnið svaf —- hressandi og lífgandi svefni.
Hann tók bamið með gætni úr faðmi Indíánans og
lagði það í rúmið.
En Kenen lá grafkyrr á gólfinu, með krosslagðar
hendur.
Masters þótti þetta kynlegt, og datt í hug, að allt
væri eigi með felldu.
Hann gekk því til hons, og hlustaði, hvort hann
heyiði eigi andardráttinn.
Hann var hættur að draga andann.
Hann hafðí lagt lif sjálfs síns i sölurnar, til þess að
fbjarga lífi barnsins.
64
Indíáninn gekk þangað, sem barnið svaf, og lagði
höndina á ennið á því, en leit síðan til Masters.
„Hitasótt!u mælti hann.
Masters þreifaði á höfðinu á barninu, og fann, að það
var brennandi heitt.
Honum brá mjög, og fylgdist aptur meðKeneninn
í annað herbergi, og settust þeir þar við borð.
„Við höfum engin meðul!“ mælti hann. „Meðala-
kistan datt útbyrðis! — G-uð só oss liknsamur! Mér hefir
láðzt að fá meðul i staðinn! Hvað er nú til ráða?u
Indíáninn var náfölur.
„Héðan eru eitt hundrað og fimmtíu kílómetrar!“
tautaði hann. „Eitt hundrað og fimmtíu kílómetrar! Og
við höfum engan hundÍDD!“
Að svo mæltu gekk hann að glugganum, og hall-
aði sér út um hann.
Haon sogaði að sér útiloptið, og tautaði eitthvað,
8011) ekki skildist.
Daginn eptir, vissi Masters naumast, hversu nóttin
hafði liðið.
Telpunni versnaði óðum, en Kenen sat stöðugt hjá
henni, og vissi hann því, að sÍDDar hjálpar þurfti eigi
með.
Telpan vaknaði með hljóðum, en sofnaði svo að lok-
um út frá grátnum.
Masters stóð stundarkorn fyrir utan dyrnar, og
hlustaði.
Hann heyrði þá að Indíáninn var að syngja, en barn-
if hálf-snöktandi.
Masters kom sér nú burt, gekk inn i berbergi sittr