Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 04.04.1911, Blaðsíða 2

64
ÞjÓÐVILjlNN.
XXV. 16,—17.
Að hafa efri deildina íhaldsamari,
en neðri deild — sá er tilgangur
þeirra, er vilja iáta kjóea til tólf ára
—, getur og leitt til svipaðs ágrein-
ings milli þingdeildanna, eins og átt
hefur sér stað í Bretlandi. og í Dan-
mörku, enda þótt sameinað þ>ng bæti
þar að vísu nokkuð úr skák.
Nokkrar breytingartillögur fleiri, þótt
eigi séu hér greindar.
IV.
Ekki vildi Jón Jönsson frá Múla, að
kvennþjóðin fengi að njóta jafnréttis við
karlmennina, að því er til kosningaréttar
og kjörgengis kemur.
Hann vildi eigi, að settar væri á kjör-
skrá aðrar, en þær konur, er fertugar
væru orðnar, en siðan gengið einu ári
neðar ár hvert, þ. e. næsta árið settar á
k]örskrá allar, er þá væru erðnar 39 ára
o. s. frv.
í þingræðu bármaði hann sér og þar
á ofan sáran yfir því, að hafa neyðst til
þess, að vera svona frjálslyndur, sem ein-
göngu stafaði af því, að straumurinn væri
orðinn svo sterkur.
V.
Ymsar breytingatillögur báru þeir
fram í sameiningu Bjarni Jönsson frá
Vogi, og dr. Jön Þorkelsson, og drepum
vér hér að eins á fá atriði.
Fóru alað-breytingar þeirra í þá átt,
að taka upp í stjórnarskipunarlögin ákvæði
stöðulaganna um það, hver vera skyldu
sérmálin, er stjórnarskráin næði yfir, sem
og ákvæði þess efcis, að alþingi væri
eitt bært um, að setja lög um það, hver-
ir hafa skyldu fæðingarrétt bér á landi.
Allui þorri þingmanna taldi þó rétt-
ara, að fara eigi út í þessa sálma, þar sem
það gæti orðíð stjórnarskrárbreytingunum
öllum að fallí, »>r tíl þess kæmi, að leita
staðfestingar konungs, þar sem hér væri
um sambandslaga-atriði að ræða, — fæð-
ingarrétturinn, ng takmörkin milli sér-
málanna, og almt-nnra rikismála, sem nú
eru talin.
Deildaskipun þingsins vildu þeir og
halda að öliu leyti, sem nú er, o. fl. —
Mjög ófrjálsleea, og varhugaverða til-
lögu báru þeir fram nafnarnir, Jön Ólafs-
son og Jón í Múla, þess efnis, aðóheim-
ila öllum, nema ráðherra, að bera fram
á alþingi breytingartillögur víð fjárlaga-
frumvarpið, er hefðu í för með sér ný,
eða aukin útgjöld, en Jón frá Hvanná
reyndi að lappa uppá hana með því, að
heimila þó fjárlaganefndum beggja deilda
einnig þann rétt.
Þá bar og Ólafur Briem fram tillögu
þess efnis, að fjögur þúsundum kjósenda
skyldi æ heimilt, að fá lögum alþingis
skotið undir alþýðu-atkvæði, nema fjár-
lög eða fjáraukalög væra, eða ættu að
öðlast gildi þegar í stað, en það ákvæði
gerði nú að visu nýmælið alveg þýðingar-
laust, þar sem meiri hluti alþingis gat
þá jaÍDan sett það ávæði í lögin, og þann-
jg afstýrt þvi, að til alþýðuatkvæðis kæmi.
Að öðru leyti verður blað vort að
geyma sér, að geta máls þessa frekar.
„Rökstudda dagskráin“.
—O—
Enda þótt flutningsmaður „rökstuddu
dagskrárinnar“, síra Björn Þorláksson,
lýsti þvi ótvir*ætt yfir í ræðu
sinni, er hann bjargaði frænda sinum, þing-
ræðisbrotsráðberranum. frá falli, sbr. síð-
asta nr. blaðs vors, að hann telcLi
þingræðið liaía verið brot-
ið, og vantraustsyfirlýsing-
una gegn br*. Kr .Tónssyni
veraáíyllstu rökumb.v ggða,
þá voju minnihlutablöðin — „Ingólfur“,
„Lögrétta“, „Reykj&víkin“ og „Þjóðólf-
ur“ — þó samtaka um það, að SDÚa þessu
öfugt, og halda því fram, að einmittþað,
að „iökstudda dagskráin“ sýni, að þing-
ræðið hafi ekki verið brotið(!!).
Svona er blygðunarleysið á ómælan-
leg háu stigi.
Hvernig skyldi lesendum blaða þess-
ara lítast á blikuDa?
Það mun vilja til, að þeir eru orðnir
slíku góðgætinu vanir.
Nýi ráöherrann.
— o—
Nýi ráðherrann (hr. Kr. J.) . barðist
öfluglega fyrir því á þinginu í gær (3.
apríl), að Danir fengju tvo þriðju hluta
sekta, upptæks afla og veiðarfæra frá
botnverpÍDgum.
Allir höfðÍDgjar heimastjórnarflokks-
ins fylgdu honum þar vasklaga að málj
og teueu þó eígi baldið þar utan að öll-
um sínum mönnum, — misstu tvo úr
hópnum1.
Sem betur fór, tókst sjálfstæðismönn-
um þó að afstýra því, að nýi ráðberrann
kæmi fyrirætlan sinni fram.
Sást þá og dável, hvað hann má sín
í neðri deild, er hann leggur sig ífr»m-
krókana.
Skyldi Dönum eigi þykja þetta eitt-
hvað kynlegt um þingræðisráðherrann
sinn?
Blað vort minnist nánar á mál þetta
síðar.
„Danir líta á málin“.
„Danir líta á málin“, sagði „Lögiétta“
ný skeð ofur spekingslega, og birti grein-
arstúf úr danska blaðinu „Riget“.
Þetta álit Dana, er „Lögrétta„ vill
láta lesendur sína líta svo á, var nú að
vísu — að því er teljum oss mega full-
yrða — eigi annað, en greinarkorn I blað-
inu, eptir — Jónas vorn Gaðlaugsson(l).
H&dd dvaldi hér um tíma framan af'
þinginu, til þess að útvega nefndu blaði
einhvern fréttatíning, að því er hann
sagði oss þá sjálfur.
En ritstjóra „Lögréttu“ hefur þótt
betur á því fara sakir þess hversu, „Jónas
leit á málin“ að láta lesendur sína í-
mynda sér, að hér værí um álit allr-
ar dönsku bjóðarinnar að ræða(!)
Allt á söiMi bókina lært, sem „Lög-
rétta“ fræðir lesendur sína um — um
þessar mundir.
’) Einar Jónsson og Stefán í Fagraskógi.
tJ 11 ö n d.
—o—
Frá útlöndum hafa nú síðast borizt
þessi tíf'indi:
1 laninörk.
Danir eru nú að láta smíða sér nokkra
tundurbáta suður á Þýzkalandi. — Hve-
nær skyldu þjóðirnar vitkast svo, að þær
hættu við herbiínað, og létu af öllum
styrjöldum?
t 18. febrúar þ. á. andaðist í Kaup-
mannahöfn Emil Vett, og lifði hann lengst
þeirra manna, er stofnuðu stórverzlunina
I »Magazin du Nord« í Kaupmannahöfn,
er margir Islendingar munu kannast við.
Fólkstal fór fram í Danmörku 1. febr-
úar þ. á., og reyndist fólksfjöldinn alls
2,756,873.
24. febr. síðastl. gengu afskapleg veð-
ur yfir vesturströnd Jótlands, og erþess
getið, að slíkt veður hafi þar eigi komið
í síðastl. fimmtán ár. — Hvaða tjón hlot-
izt kann að hafa af veðri þessu hér eða
þar, höfum vér eigi séð getið um.
Nýlega var H. P. Hansen, forstjóri
»Detailhandler-bankans « (»smásalabank-
ans«) í Kaupmannahöfn dæmdur í und-
irrétti í 8 mánaða betrunarhússvinnu,
þótti hafa gyllt hag bankans um of í
skýrslum sínum, og ginnt þannig ýmsa,
til þess að trúa bankanum fyrir fé sínu,
sem þeir hefðu ef til vill eigi gert ella.
1. marz þ. á. minntist félagið »De
private Assurandörer« í Kaupmannahöfn
þess, að liðin voru 125 ár, síðan er það
var stofnað, og gefur það í því skyniút
minningarrit.
Eldsvoði varð ný skeð í borginni Eb-
eltoft. — Það er gömul borg á Jótlandi
sem talið er, að fengið hafi kaupstaðar-
róttindi á fjórtándu öldinni. — Brunnu
þar inni 130 stórgripir, og svín, en sumt
var þó reyndar skotið, áður en eldurinn
varð því að bana. — Skaðinn alls met-
inn 50 þús. króna, en allt auðvitað vá-
tryggb
Ameriski auðmaðuriun Andrew Carnegie
hefur nýskeð gefið 100 þús. doilara til
sjóðstofnunar handa björgunarmönnum í
Danmörku.
Carnegie er fæddur i Skotlandi 1837,,
en fór til Ameríku 1848, og græddi þar
stórfé (járnbrautir, fróttaþræðir, stálverk-
•miðjur o. fl.), svo að hann er einn af
mestu suðmönnum heimsins.
Skylt er auðmönnum að afla sé þekk-
ingar á því sem föng eru á, hvar þörfin er
brýnust, en ekki höfum vér íslendingar þó
enn fengið neina sendingu frá Cranegie,
eem vel myndi þó þegið til eflingarlist-
um og vísinduin.
Iíi-elltind.
Nú er áformað, að líkneski Yictoríu
drottningar verði afhjúpað í Lundúnum
16. maí næstk., og hefir Yilhjálmur Þýzka-
landskeisari, og drottning hans, áformað,.
að vera þar viðstödd.