Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.03.1913, Síða 1
Þ JÓÐVIL JINN.
12. tbl.
Rejkjavík 31. marz 1913.
XXVll. ávg.
Sterkbyggður bátur með 3 hesta mót-
orvól, hentugur mjög til íiskiveiða á
■umrum og til ferðalaga. er til söiu fyrir
ótrúlega lágt verð ef borgað er út í hönd.
Menn snúi aér til undirritaðs.
ísafirði 18. febrúar 1913.
Jóu Hróbjartsson.
Balkan-ófriðurinn.
Nýjar hrakfarir Tyrkja.
Búlgarar ná Adrianopel!
Ekki hefir Tyrkjum viljað ganga bet-
ur i ófriðinum, síðan er stjórnarbyltingin
varð í Konstantínópel, sbr. 4.—6. nr. blaðs
vors þ. á., og ófriðunnn blossaði upp að
nýju.
Borgin Janina — í Vestur-Albaníu
(íbúar um 20—30 þús) —, er Grikkir
höfðu lengi setið um, og eigi getað unn-
ið, varð að lokam að gefast upp.
Hæpið þó líklega, hvað hana snertir,
að Grikkir fii að halda henni, er friður
kemst á, þar sem lýðveldið nýja, Albanía,
«r þar þá annars vegar.
Símskeyti.
London 26.3. kl. 123r,
IJm fall Adrianopelborgar barst 26.
roarz þ. á. svo látandi símfregn:
Simad fr á Sofia, ad Adi ianopel
sé fallin. Búlcjatai haldid inmeid
i botgina. Hernadartœki Tyrkja
sprengd i lopt upp.
(Central Neics.)
Þessi eru þá loks málalokin orðin, að
því er Adrianopel snertir, þrátt fyrir afar-
hraustlega vörn af háltu Tyrkja.
Liklega vildu Tyrkir nú heldur, þar
sem svona er komið, að tekið hefði verið
friðarkostunum, sem þeir áttu kost á,
meðan er vopnahléið stóð yfir, og hefir
þeim stafað mikil óheill af því tiltæki
Ænver bey, og félaga hans, að hrinda
•tjórninm frá völdum, og verða valdir
að drápi Nazini paseha, tyrkneska yfir-
hershöfðingjans, og fleiri manna.
Sennilegast að þeir missi nú einnig
Konstantínopel, og verði algjörlega lirakt-
ir burt úr norður-álfunni, nema stórveld-
in taki rni þeim mun fljótar í taumana,
Tyrkjum til einhverrar bjargar.
Innlenda eimskipafélagið.
Hérlendir strandbátar,
— landn eign.
í síðasta nr. blaðs vors, vikum vér
stuttlega að áskoruninni um stofnun inn-
lends eimskipafélags, og létum þá jafn
framt þá von vora í Ijósi, að henni yrði
sem bezt tekið af almenningi, svo að
málið fengi sem greiðastan framgang.
Naudsynin á innlendu eimskipafélagi
— þótt eigi ætli sér í byrjunmni annað
en að sinna millilandaferðunum, og það
þó að eins að nokkru leyti —, dylst vœnt-
anlega engum, eða þá fæstum, er litið er
á kjörin, sem Islendingar hafa. átt — og
verða enn — við að búa, hjá útlendu
eimskipaf élögu num.
Nægir í því efni að benda á flutn-
inga- og farþega-gjöldm, hve óeðlilega
há þau eru, miðað við það, sem annars
staðar gerist.
Það, að „Thore-fólagið“ reyndist að
mun valtari í fjársökunum, en æskilegt
hefði verið, og vænzt var, er við það
var samið, bætir og sizt úr skák.
Oánœgja manna, að því er tii „sam-
einaöa gufuskipafélagsins“ kemur, hefii
opt veiid tölm erd, og batnar þá vitaskuld
ekki, er keppinautum þess fækkar, eða
þeir verða máttminni, eins og Islending-
ar hafa þegar að nokkru orðið að kenna
á á þessu yfirstandandi ári.
Þá er það og eigi síðnr landipu mjiig
mikilsvarðandi, að viðskipti landsmanna,
að því er kaupin á útlenda varningin-
um snertir, — sem og að vísu einnig að
mun, að því er til sölunnar á innlendu
afurðunum kemur — þurfi eigi að mestu
að vera bundin við Danmörku.
Vegalengdin þangað veldur því, að
flutningskostnaðurinn getur eigi annað
en orðið að rniklum rnun dýrari. en ef
vér sæktum allar helztu nauðsvnjar vorar
til Bretlands.
Svo er og aðgætandi, að eigi fátt af
varninginum, sem vér enn sækjum til
Dana, eru vörnr, sem Danir hafa sjálfir
keypt í Bretlandi, Þýzkalandi, eða ann-
ars staðar, og kaupum vér þær því í Dan-
mörku, að álögðum kostnaðinum við
flutning vörunnar þangað m. m., sem og
að viðbættum hagnaðinum, er dönsku
gtórkaupmennirnir verða að reikna sér.
En meðan vér ráðum eigi ad fullu og
dHu yfir ferðum millilandaskipanna, en
semjum um þær við Dani, svo að aðal-
stöð skipanna verður í Kaupmannahöfn,
og meðan er vér sameinum ferðirnar þar
á ofan að meira *ða minna leyti við póst-
ferðir þeira til Færeyja, þá styður þetta
eigi all-lítið að því, að aðal-vezlunarvið-
skipti vor haldi áfram að vera við Dan-
mörku, í stað þess að færast í annað
eðlilegra hort, er oss væri heppilegra.
Það er því eigi fátt, er knýja ætti
oss Islendinga til þess, að reyna sem
fyrst, að eignast innleml eiinskip, sem
tækju að sér vöru- póst- og farþegja-
flutnmgana mil'i Islands og útlanda að
einhverju leyti, og nytu þá og að sjálf-
sögðu — öllum öðrum skipum fremur —•
styrks til ferðanna úr landssjóði Islands.
En þó að brýn þöri' sé á því, að
innlendu eimskipafélagi verði komið á
fót sem allra bráðast, og vonandi sé, að
tilraunirnar, sem nú er verið að gera í
þá áttina, lánist sem bezt, þá erum vér
íslendingar þó að vísu enn ver staddir,
að þvi er til strandferðanna kemur.
Þetta stafar at þvi, að vöru-og fólks-
flutningarnir miili íslands og annara landa,
geta eigi annað, en borið sig, séu eigi
viðkomustaðirnii hór á landi aðrir, en
þeir, þar sem flutningaþörfin en mest.
Hvað millilandaferðirnar snertir, leggst
þvi æ eitthvað til með þær, þó að mjög
miklu skipti að sjálfsögðu, eins og að
ofan er bent á, í hvaða höndum þær eru.
Allt ödru máli er á hinn bóginn ad
gegna, ad þvi er til strandf'er danna kemur.
Að því er viðkomustaði strandbátanna
snertir, þá er almenningur, sem kunnugt
er, oröinn afar -kr öfuhar dur, þar sem naum-
ast getui' heitið, að til sé sá fjörður, vík
eða vogur, sé þar einhver byggð, að eigi
sé þá óskað, hve mikið, sem fámennið
er, að strandbátarnir komi þar þó við, í
fleiri eða færri íerðum, ef eigi í öllum.
Þetta stafar af því, að atvinnurekst-
ur manna er þegar, í sumum héruðum
landsins, orðinn að mun við strandferð-
irnar bundinn, auk þess hve mjög strand-
bátarnir greiða að öðru leyti fyrirferða-
lögum öllum, sem og fyrir vöruviðskipta-
verzlaninni innan lands, — þar sem um
eitthvað i þá áttina er að ræða.
En víðast er flutningaþörfin enn litil,
og á sumum viðkomustöðunum enda alls
engin, — skipin yfirleitt meira notuð sem
farþegaskip, og borga sig því alls eigi.
Það er þvi engin von á því, að útlend
gufuskipafélög séu fáanieg til þess, að
taka strandferðirnar að sér, nema gegn
því ríflegra fjárframlagi úr landssjóði, og
hæpið þó æ öðrum þræði, að gufuskip,
sem hentug eru, fáist.
Landinu er það því afar-brýn nauð-
syn, ad eignast sem fyrst nœgilega marga
strandbáta, er um, str andfer ditnar annist,
svo að eigi þurfi að liggja á bónbjörgum
við útlendinga, að því er þær snertir.
Eigi landið sjálft bátana, og kosti að