Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 13.08.1913, Blaðsíða 1

ÞJÓÐVILJINN
33.-34. tbl.
Reykjavík 13. ágúst 1913.
XXVII. árg.
Skattafrumvórp stjórnarinnar
úr sögunni.
Nýr herfllegur stjórnar ósigur.
Nefndin, sem neðri deild valdi, til að
íhuga skattaírumvörp stjórnarinnar, varð
eigi á eitt mál sátt.
Meiri hlutinn (þ. e. Jón Magnússon,
Jón Ólafsson, Matthías Ólafsson og 01.
Briem) vildu að vísu aðhyllast frumvörp-
in, en minni hlutinn (Halldór Steinsson,
Kr. Daníelsson og Tr. Bjarnason) réð á
hinn bóginn til þess, að þau væru felld.
Við aðra umræðu um máhð, sem fór
fram 30. júlí þ. á., voru afdrif málanna
þó þegar sýnileg, og kvad jafn vel svo
ramt aá, aá rádheria vildi, ad fasteign-
atskattsp umvaipid, sem fyrst frumvarp-
anna var rætt, vœri tekid út af dagskrá,
— mun hafa óttast, að það félli þá þegar.
Þessi ótti ráðherra var þó eigi á rök-
um byggður, með því að tveir andstæð-
ingar frumvarpsins (sira Eggert Pálsson
og Tr. Bjarnason) lýstu þvi þá yfir, að
þeir vildu, að það fengi að ganga til
þriðju umræðu, hvað sem síðar yrði um
örlög þess.
Emn nefndarmannanna fhr. Matthías
Ólafsson) lagði mjög eindregid&h mönnum,
að snúast eigi gegn málinu, — kvadst
eigi sjá betu), en ad bundist vœri sam-
tökum um ad fella málid, aí' því að það
væri borið fram af ráðherranum.
Niðurstaðan varð þá og sú, að fasteign-
arskattsfrumvarpinu var lofað að ganga
til þriðju umræðu (með 12 atkv. gegn
10), og hinum skattamálafrumvörpunum
öllum, sex að tölu, lofað þá að fylgjast
með.
En þetta reyndist þó, sem vænta
mátti, að eins mjög skammgóður vermir.
Þjódin hafdi eigi vœnzt neinna nýrra
skattaálaga á þessu þingi.
Málín voru þvít og áttu adve)a dauda-
dœmd.
Málið hefði nú komið til umræðu að
nýju laugardaginn 2. ág. þ. á., ef eigi
hefði þá atvikast svo, að enginn fund-
ur var þá í neðri deild þann daginn.
En þó að tími ynnist þannig nokkur,
stoðaði það þó eigi.
Að vísu hafði hr. Tr. Bjamason (þm.
Húnvetninga) þá komist að þeirri niður-
urstöðu, að réttast væri að lofa málinu
upp í efri deild, en á hinn bóginn taldi
hr. Jón Olafsson þá og réttast, að greiða
atkvæði gegn málinu, þar sem ráðherra
eigi hefði getað, eða viljað, heita honum
því, að frumvörpin Landsbankanum til
styrktar næðu fram að ganga á þinginu,
— taldi eigi þörf aukinna skattaálaga i
öðru skyni á þessu þingi.
Þannig brást þá sitt atkvæðið hvor-
um, — andstæðingum málsins, og ráð-
herranum.
Leikslokin urðu því þau, — við
3. umræðu málsins (4. ág. b. á. — að
fasteignarskattsfrumvarþið var feilt.
Ráðherra lýsti því þá ogjafn harð-
an yflr, að hann tæki hin frumvörpin
öll aptur, sex að tölu, þ. e. tekjuskatts-
pumvarpid, frumvörpunum um skatta-
nefndir, verdlag, jardamat, laun hrepp-
stjóra og um breytingu á timanum, er
manntalsþing skulu haldin.
Þm. Dalamanna (Bjarni frá Vogi) lýsti
því þá yfir, að hann tæki tvö frumvarp-
anna upp, þ. e. frv. um jardamat og um
verdlag, og krafðist hann þess því, að
þingdeildin greiddi atkvæði um þau.
Frumvörp þessi voru þá og bonn
undir atkvæði, en óðara — felld.
Balkan-ófriðurinn nýi.
(Friður loks saminn.)
I síðasta nr. blaðs vors, gátum vér
þess, hve nauðuglega Búlgarar voru stadd-
ir, þar sem óvinaherínn stefndi að höfuð-
borg þeirra úr öllum áttum.
fess varð þá og eigi langt að biða.
að vopnahlé væri samið, því að þær fregn-
ir bárust hingað þegar 5. ágúst, þ. á.,
sem og að stefnt hefði verið til friðar-
fundar í Bukarest, höfuðborginni í Rú-
meníu.
Litlu síðar (8. ág. þ. á.) bárust og
fregnir um það, að friðarsamningar hefðu
verið undirskrifaðir daginn áður, og hefðu
Búlgarar gengið að öllum kröfum hinna.
Hverjar þær kröfur hafa verið, hefir
enn eigi spurzt, en óefað hafa Búlgarar
orðið all-hart úti, og mun minna því
orðið úr sigurvinningum þeirra, í viður-
eigninni við Tyrki, en vænzt hafði verið.
En gott er að blóðsúthellingunum er
þá loks af létt að þessu sinni.
í>inghús Kínverja var nýlega vígt.
með all-mikilli viðhöfn.
í>ar er öllu hagað mjög svipað því, er
tíðkast í þinghxísum helztu þjóða norður-
álfunnar, — þar, meðal annars, matsölu-
salur, o. fi. o. fi. þægindi, sem hjá stór-
þjóðunum tíðkast.
f
Guðlaugur Guðmundsson
bæjarfógeti á Akureyri.
Gudlaugur Gudmundsson, sýslumaður
í Eyjafjarðarsýslu og bæjarfógeti á Akur-
eyri, andaðist 5. ágúst þ. á.
Hann andaðist á heimili sínu á Akur-
ur litlu eptir hádegi greindan dag (kl.
l,o e. h).
Guðlaugur var fæddur 8. des. 1856,
— Árnesingur að fæðingu, og lauk stú-
dentsprófi við lærða skólann í Beykjavík
vorið 1876. — Sigldi hann síðan til há-
skólans, og lauk þar lögfræðisprófi 1882.
Eptír að hafa lokið embættisprófi var
hann um hríð settur sýslumaður i Dala-
sýslu, en gegndi síðan málfærslumanns-
störfum í Reykjavik, unz hann varð sýslu-
maður í Skaptafellssýslum árið 1891, og
síðan (árið 1904) sýslumaður í Eyjafjarð-
arsýslu og bæjarfógeti á Akureyri.
Hann varð þingmaður Vestur-Skapt-
fellinga 1893, eða sat þá i fyrsta skipti
á alþingi, og síðan æ sem þingmaður
þeirra, unz hann eigi gaf kost á sér við
þingkosmngarnar 1908. — En árið 1911
var hann að nýju kosinn þingmaður á
Akureyri, og sat því á aukaþinginu 1912.
A alþingi var Guðlaugur einatt í röð
fremstu og afkastamestu þingmanna, enda
I vel máli farinn, og starfsmaður mikill í
1 nefndum. — Fyllti hann þar og einatt
framsóknarflokkinn, nema hvað hann að
lokum jwí midur varð „heimastjórnar"-
liðinu fylgjandi að málum.
Hann var kvæntur sænskn konu, Olive
Marie að nafni, er lifir hann. — Varð
þeim hjónum alls 9 barna auðið, og eru
nú þessi 7 á lífi:
1. Karólína, gipt Jóhannesi glímu-
kappa Jósepssyni.
2. Guðmundur (nú á heilsuhæiinu á
Vífilsstöðum).
3.—6. Ásdís, Margrét, Sotí'ía og Kristín,
allar heima hjá móður sinni á Ak-
ureyri, og
7. Ólafur, einnig á Akureyri.
Tvær dætur eru dánar, sem fyr segir.
| Bindindismálið var eitt þeirra mála,
er Guðlaugur sálugi mjög lét til sín taka,
í frekan aldarfjóðung, eður frá því er
hann, árið 1885, gekk í Goodtemplara-
regluna.'
Síðustu árin, sem hann lifði, var heilsa
hans mjög farin að bila, og sáust þess
óræk merki á aukaþinginu 1912, síðasta
þinginu, sem ^hann sat á, — lagði og
niður þingmennsku á siðastl. vori, treysti
sér þá eigi til þingmennsku frekarheils-
unnar vegna.
Við fráfall Guðlaugs heitins Guð-